Felle brand te Oud-Ade
Een bezoek aan de Philippijnen
Ritmeester
WOENSDAG 29 JUNI 1938
Derde Blad No. 24004
PARLEMENTAIR OVERZICHT
79sie Jaargang.
„Henriëtte's Hoeve'' een prooi der vlammen
Een vruchtbaar land, maardun bevolkt
Bevolkingsproblemen en de toekomst
srgarert
Foto van Vliet.
Vanmorgen werden wij gealarmeerd voor een hevigen brand, die bleek te woeden
in de schuren en stallen van de kapitale boerderij ..Henriëtte's Hoeve", bewoond
door den veehouder L. van der Heden en eigendom van jhr. Sandberg te Baarn.
Deze boerderij
ligt aan den
nieuwen weg tus-
schen den Zijl-
dijk en Oud-Ade
onder de gem.
Alkemade, naast
de hoeve „Voor
zorg". De hevige
rook- en vlam
menzee, hoog-op-
laaiend door den
vanmorgen heer-
schenden orkaan-
achtigen Zuid-
Westenwind, was
reeds vanuit Lei
den goed zicht
baar.
De brand werd
omstreeks zeven
uur ontdekt en
bleek ontstaan te
zijn in de kaas
makerij, waarin
zich een fornuis
bevindt. De von
ken waren uit den
schoorsteen ge
vallen op het rie
ten dak en reeds
ongeveer 10 mi
nuten later stond
het gansohe ach
terhuis, waarin
zioh deze kaas
makerij bevindt,
in lichter laaie.
Vandaar sloeg het
vuur over op de
daarnaast liggen
de groote stallen,
welke ook na kor
ten tijd in vuur
en vlam stonden.
De felle wind
was tevens oor
zaak, dat spoedig
daarna ook de
enorme hooiberg,
waarin zioh reeds
een groote hoe
veelheid hooi be
vond, alsmede een
varkensschuur,
die op 15 meter
afstand van den
stal lag. aan het
vuur ten offer
vielen.
Toen wij op
het terrein van
den brand aan
kwamen, was
reeds de brand
weer uit Alke
made, die onge
veer een twintig
minuten na den
telefonischen op
roep gearriveerd
was, in actie en
met drie slangen
op de kleine mo
torspuit werd wa
ter gegeven uit de
dichtbij gelegen
slooten.
Aan redden viel
niet meer te den
ken. Het was echter een zeer gunstige omstandigheid, dat, dank zij de gunstige
windrichting, het woonhuis en de daarnaast gelegen woning, die aan de
kaasmakerij en den stal gebouwd zijn, geen gevaar liepen, door het vuur aangetast te
worden. Het hoofdgebouw kreeg echter wel veel waterschade. Alle zich in de kaas
makerij bevindende landbouwmachines, al smede ongeveer achthonderd kazen, dfe een
v/aarde van eenige duizenden gulden vertegenwoordigden, gingen verloren.
De boerderij was 30 jaar geleden geheel herbouwd. - De zeer belangrijke schade
wordt door verzekering gedekt. - Onder de talrijke belangstellenden, meest uit de
onmiddellijke omgeving, bevond zioh ook de burgemeester van Alkemade, mr. Peek.
Met alle macht hebben allen gepoogd te redden, wat te redden viel. Gelukkig was
al het vee op het land, zoodat geen dieren als slachtoffer van het vuur te betreuren
zijn. Geruimen tijd bleef de brandweer aanwezig om de nablusschlng te verrichten,
hetgeen niet gemakkelijk was, daar het vuur telkens weer door den sterken wind
werd aangewakkerd. - Dit is in korten tijd de tweede groote brand onder de uit
gestrekte gemeente Alkemade, hetgeen bewijst, hoezeer ook „op het land" de brand
weer uitstekend moet uitgerust zijn, om voor haar verantwoordelijke taak ten volle
berekend te aijni
Dat het blusschen van een brand op het land ook nog wel
eens op primitieve wijze moet geschieden, bewijst deze aar
dige opname van degenen, die het met hehulp van emmertjes
water ijverig tegen de woedende vlammen poogden
op te nemen!
(Van onzen correspondent in het
Verre Oosten).
HONGKONG, 29 Mei 1938
Duizenden kleinere en grootere Phillp-
pijnsche eilanden zijn er, doch maar ze
ven van werkelijk grooten omvang. Daar
wonen veertien millioen Philippino's. Geen
dicht bevolkt gebied dus, in vergelijking
met Java zelfs uiterst dun bevolkt. Eerste
probleem: hoe komt een rijk en vrucht
baar gebied zóó weinig bevolkt? Tweede
probleem: zal dit op den duur geen aan
trekkingskracht uitoefenen op naburige
landen, waar de druk van een steeds toe
nemende bevolking steeds grooter wordt?
We zullen niet trachten in het bestek van
dit artikel deze beide vraagstukken te be
handelen. Het eerste vordert een diepte
studie, het tweede leidt tot politieke spe
culaties, altijd een gevaarlijk werk.
We waren slechts een paar dagen in Ma
nilla, en willen dus volstrekt niet den in
druk geven, dat we een diepe studie van
het vraagstuk, dat Philippijnen heet, ge
maakt hebben. Wel spraken we met heel
veel lieden, op de boot er heen gaande
en in Manilla zelf
Waren hun meeningen zeer verschillend
en elkaar tegensprekend geweest, het zou
ons moeilijk gevallen zijn er een resumé
van te geven. Nu is het vrij eenvoudig, dank
zij de eenstemmigheid van de meest uit-
cenloopende kenners van het land.
Er was dan niemand die geloofde, dat
de onafhankelijkheid, het geschenk van de
Vereenigde Staten, het land tot een zegen
zou worden.
Onlangs nog verklaarde Chamberlain in
een voordracht in de Asiatic Society, dat
hij wel tot de conclusie moest komen, dat
een eventueele onafhankelijkheid de eilan
den zou terugbrengen tot den staat van
Eerste Kamer.
NATURALISATIES.
(Vam onzen parlementairen medewerker).
Gisteravond heeft ln de Eerste Kamer
het zooveelste naturalisatie-debat plaats
gehad.
Het hoeveelste?
Ja, daar kunnen wij geen antwoord op
geven, want wij zijn den tel ganschelijk
kwijt geraakt. Telkens als er naturalisatie-
ontwerpen aan de orde zijn. breekt dit
debat los en telkens komt het precies op
hetzelfde neer.
Eenige maanden geleden heeft de Twee
de Kamer dozijnen van zulke ontwerpen,
die zich hadden opgehoopt, met één slag
behandeld en aangenomen. De Eerste
Kamer gaf er echter de voorkeur aan. die
ontwerpen bij groepen, als het ware dozijn
na dozijn, te behandelen Daar is zij de
Eerste Kamer voor; altijd wat anders.
Met het gevolg, dat bij elk dozijn weer
hetzelfde debat los komt
Zoo was het dan gisteravond speciaal
de heer van Vessem. afgevaardigde der N.
S. Bdie protesteerde, voornamelijk op
'gloria van het groot aantal Duitsche Jo-
deh dat aldus wordt toegelaten tot ons
staatsverband, en zoo waren het anderen,
ook Minister Goseling, die met de bekende
argumenten daartegen ingingen.
Maar ditmaal was er nog iets anders. In
twee wetsontwerpen zaten eenige Belgen,
wier aanvraag niet meer geheel voldeed
aan de bepalingen. Immers, doordat het
zoo lang had geduurd, eer deze ontwerpen
in behandeling kwamen, was de verkla
ring van den Koning van België, dat er
geen bezwaar is om hen uit het Belgische
staatsverband los te laten (welke verkla
ring een jaar geldig is) ongeldig geworden.
De heer van Citters. daarop wijzend,
wenschte daarom deze beide ontwerpen op
het oogenblik aan te houden. Doch de
Minister achtte dit onnoodig; wél beloofde
hij, die ontwerpen niet in het Staatsblad
te zullen laten opnemen, alvorens een
nieuwe verklaring, die stellig komt, zal zijn
ontvangen.
De heer van Citters bleef op zijn stuk
staan, maar de Kamer gaf met 19 tegen 9
stemmen de Minister gelijk.
De overige ontwerpen werden aangeno
men met de stemmen der nationaal-
sodaMsten tegen.
Foto Van Vbet.
EEN FRAAI OVERZICHT VAN DEN GROOTEN BRAND, DIE HEDENMORGEN WOEDDE IN DE KAASMAKERIJ EN
STALLEN VAN DE HOEVE „HENRIÊTTE" ONDER OUD-ADE.
zoo menig Zuid-Amerikaansche republiek,
met zoo ongeveer elk jaar een pronuncia-
monto. De vergelijkingen liggen ook voor
de hand, een vrijwel gekerstende bevol
king van mestiezen met sterk Spaanschen
inslag, een tropisch klimaat en groote so
ciale tegenstellingen.
Dan is er de vervreemding van den bo
dem. de tegenwoordige Philippino is dank
zij het groot grondbezit niet meer „erd-
verbunden" gelijk de Dultschers dat noe
men. Zoodoende is hij los van alles geko
men. Het onderwijs heeft hem daarbij niet
geholpen. Zijn hoogste ideaal is een poli
tieke carrieère met heel veel praten en nog
eens praten.
Een onrustige toekomst.
Er is een bedenkelijke trek naar de groo
te steden. Ze vliegen op het licht van Ma
nilla aan als een mug naar de kaars.
Er is natuurlijk een traditie, maar dat
is een koloniaal Spaansche, die geen waar
borg geeft, dat men in staat zal zijn een
ambtenarencorps te vormen, dat zonder
corruptie in staat zal zijn ieder het zijne
te geven Reeds thans hoort men van alle
kanten bedenkelijke staaltjes van omkoo-
perij. De goeden natuurlijk niet te na ge
sproken. maar de verleiding moet wel heel
sterk zijn en niemand gelooft, dat de hui
dige bevolking zeer karaktervast is. Per
slot van rekening wil ook een onafhanke
lijkheid na langen strijd veroverd zijn. een
strijd die stalen moet en het karakter van
een volk smeden. Een onafhankelijkheid die
men geschonken krijgt. Is te gemakkelijk
verkregen.
Maar wil men die zoo lang begeerde vrij
heid eigenlijk wel? Zeker men is er trotsch
op thans een gemeenebest te zijn. Met
Spaanschen zwier voelt men zich onafhan
kelijk; maar zij, die nadenken, en dat zijn
er velen, vragen zich toch af of op den duur
de nadeelen niet grooter zullen blijken dan
1 de voordeelen.
Thans is men burger, zij het ook in ze
ker opzicht een tweede klas burger van de
groote Republiek over het water. Daardoor
geniet men groote economische voordeelen,
want nu kunnen de producten van het
land: suiker, plantenolie en hennep, ge
makkelijk op de binnenlandsche Ameri-
kaansche markt verkocht worden tegen
hooge prijzen, dank zij den beschuttenden
tariefmuur van de U.S.A. Met de onafhan
kelijkheid houdt dat op.
Economische moeilijkheden gerezen.
Het is nu algemeen bekend, dat de be
kende Tydings-Mc Duffie-wet op instigatie
van de Cuba-suikerproducenten tot stand
kwam.
Zij moeten er millioenen dollars voor
over hebben gehad om de betrokken in
stanties voor hun plannen te winnen. Men
wilde den Philippino's geen pleizier doen,
maar hun producten moesten van do
Amerikaansche markt verdwijnen. Een vol
komen los worden van Amerika beteekent
dan ook. dat de Philippijnen voor hun
producten andere markten zullen moeten
zoeken en niet meer die hooge prijzen van
thans zullen kunnen maken
Een gedeelte van de Amerikaansche be
volking. zelf nog levend in een soort kolo
niaal stadium, voelt niets voor de Philip
pijnen. zij steunde gedeeltelijk ook uit
ethische motieven een' voorstel dat vol
strekt niet ethisch bedoeld was en dat
werd aangenomen dank zij zeer bedenke-
lijken polltleken methoden.
Toch zoude er niets meer aan te doen
geweest zijn. ware het niet dat met het
Japansch—-Chineesch incident de angst
voor Nippon velen de oogen geopend heeft.
De noordelijke buren zijn niet populair in
de Philippijnen.
Eenige duizenden Japanners vestigden
zich in Davao en plantten er hennep. Zij
brachten uit hun vaderland hun noesten
vlijt mede en cultiveerden het land. Nu
zegt echter de wet. dat geen buitenlander
land ln de Philippijnen mag bezitten. De
occupatie door de Japanners zou derhalve
onwettig zijn. De Japanners komen echter
met papieren voor den dag. Blijkbaar heb
ben locale gezaghebbers hun bevoegdheden
overschreden of ze zijn vatbaar geweest
voor klinkende Japansche argumenten,
dan wel werkten zij met stroomannen. Heel
hoog schat niemand de integriteit van de
plaatselijke ambtenaren. Hoe het ook zij.
de Japanners zijn er en staan op hun
recht Op het oogenblik is hun positie niet
benijdenswaardig, want daar de Regeering
hun rechten niet erkent, moeten ze alles
tarchten te bereiken door het gebruiken
van middelmannen, die zich daarvoor
zwaar laten betalen.
Ik heb me laten vertellen, dat een Ja
panner zelfs geen postzegel kan koopen,
want voor den ambtenaar van het post
kantoor bestaat hij immers niet, en dus
koopt een Philippino de zegels, om die
met winst aan den Japanner te verkoopen.
Zoo gaat het met alles.
Daarbij gaan de zaken slecht, dank zij den
beperkenden financieeien en economischen
hiaatregelen in Japan.
Japan dreigt.
Juist op den dag. dat ik in Manilla aan
kwam stond er in de bladen, dat de Ja
panners op hun scholen in Davao zouden
leeren. dat dit gebied een deel van het
Keizerrijk 1*.
Dat is natuurlijk olie op het vuur.
Men voelt zich niet meer zeker, politiek
niet en nog minder economisch:
Voorloopig gaat alles nog goed.
Op sommige producten wordt in Amerika
tol geheven, die door het Amerikaansche
gouvernement terug betaald wordt Niet
echter aan de producenten of verkoopers
van de goederen, doch aan de Regeering in
Manilla. Daardoor heeft deze voorloopig
althans een groot inkomen. Men zwemt om
zoo te zeggen in het geld.
Een Amerikaansch generaal met den
(titel van veldmaarschalk, zal thans een
leger moeten organiseeren.
Wat hij daai'over aan de pers verteld
heeft, klinkt wel eenigszins fantastisch.
Een leger van driehonderdduizend man zal
de onafhankelijkheid moeten verdedigen.
Hoe dat betaald zal moeten worden, werd
er echter niet bij gezegd. Men wil echter
Een woord van
aanbeveling ie
niet meer noo-
dlg. De Ritmees
ter Ideaal is
alom bekend als
de Ideale 8 ets.
sigaar.
3627
(Ingez. Med.)
ook algemeene dienstplicht als school voor
de bevolking, de eenheid van de natie over
zooveel eilanden verdeeld, zal er door be
vorderd moeten worden
Voorloopig is men het echter nog niet
eens over de taal. De oudere generatie
spreekt Spaansch, de jongere kent alge
meen Engelsch. maar nu willen sommigen
de oude taal van het eiland Luzon tot
nationale taal verheffen. Een taal echter,
die bijzonder arm is en nog maar door
weinigen behoorlijk gekend.
Hoofdzaak is echter de economische
relatie met de Vereenigde Staten. Er is nu
een commissie geweest, die aan het Ame
rikaansche congres een voorstel zal hebben
in te dienen om deze kwestie afdoende te
regelen. Het rapport is bereids gereed,
maar de inhoud is nog niet algemeen be
kend. Het schijnt echter vrijwel zeker, dat
men een overgangstoestand beoogt, die tot
1960 zal duren en waarbij voor suiker b.v.
het tarief langzamerhand verhoogd zal
worden, terwijl voor andere producten, b.v.
tabak de quota's langzamerhand gewijzigd
zullen worden.
Nu zeggen sommigen: 1960 is nog zoo ver
af, daarover behoeven we ons nu niet druk
te maken.
Geen onafhankelijkheid.
Gezien echter de economische moeilijk
heden en den angst voor Japan schijnt er
velen te zijn en men zegt zelfs, dat Presi
dent Quezon er toe behoort, die willen
trachten de positie van de Philippijnen
radicaal te wijzigen, waarbij men dan de
onafhankelijkheid zou opgeven voor een
soort dominon-status. President Quezon
zal dan zijn landgenooten duidelijk moeten
maken, waarom hij ineens de voor enkele
jaren zoo heet begeerde vrijheid wil laten
varen. Dat zal hem gezien zijn onloochen
bare populariteit misschien niet zoo heel
veel moeite kosten. Iets anders is het er
ook de Amerikanen van te overtuigen
Daarom schreven we in ons vorig artikel
de kwestie van de onafhankelijkheid van de
Philippijnen Is in hoofdzaak een vraagstuk
van binnenlandsche Amerikaansche po
litiek.
Algemeen wordt in Amerikaansche krin
gen echter aangenomen, dat er wel een op
lossing gevonden zal worden, waarbij een
zekere band tusschen Philippijnen en Ame
rika zal blijven. De tegenwoordige Hooge
Commissaris schijnt een voorstander van
terugkeer op den ingeslagen weg te zijn.
Op den duur zal misschien het in de
Philippijnen vrij talrijke Chineesche ele
ment van invloed blijken bij een te nemen
beslissing.
We kregen den indruk, dat men vrij al
gemeen anti-Japansch is, waaraan de Phi-
lippijnsche Chineezen zeker ook niet
vreemd zullen zijn. De Pan-Aziatische
propaganda waarmede men in Tokio zoo
druk bezig is, heeft in Manilla in elk geval
weinig succes. Mijn zegslieden wezen er op
hoe de Philippino's over het algemeen hun
Aziatisch karakter zoo niet verloochenen
dan toch zeker niet willen accentueeren.
Daarvoor spreekt het Spaansche bloed toch
te sterk, hoe verwaterd dit vaak ook
moge zijn.
Ontwikkeling is voor Nederland
van belang.
Voor Nederland is de ontwikkeling der
dingen hier natuurlijk van zeer veel be
lang. Men denke maar eens wat het zou
beteekenen, wanneer de Philippijnen hier
nog weer eens met hun suikerproductie op
de markt zouden komen Hoewel de produ
centen het riet moeten koopen van riet-
plantages. schijnt de kostprijs toch niet
hoog te liggen.
Kenners van het land beweren, dat het
nog groote mogelijkheden heeft. Mogelijk
heden. waarvoor tot nu toe de Britten de
meeste belangstelling hadden.
Sinds een jaar heeft nu ook de Ned.
Indische Handelsbank, blijkbaar niet zon
der succes, een Agentschap in Manilla ge
opend De Javalijn heeft er een kantoor.
Er komt dus ook van onzen kant meer be
langstelling.
Voorloopig liggen de eilanden nog bin
nen het Amerikaansche tolgebied. waar
door het leven er vrij duur is. al heeft de
Pesos maar de waarde van een halven
Amerikaanschen dollar. Salarissen en loo-
nen schijnen in het algemeen nog vrij lang
te zijn. Te laag misschien. Vooral is dat
van belang nu. al is de onafhankelijkheid
nog niet geheel bereikt, de Philippino's
zich toch al geheel zelfstandig moeten
regeeren. Er is een President van het Ge
meenebest. er is een volksvertegenwoordi
ging en er zijn vrijwel uitsluitend Philip-
pijnsche ambtenaren.
Men moet nu bewijzen deze locale auto
nomie te kunnen waardeeren. Velen twij
felen. Vooral onder de Amerikanen, die het
tand goed kennen, zijn er velen die bewe
ren, dat het een geweldige mislukking zal
worden.
Met het weergeven van de bovenstaande
meeningen moeten we hier volstaan de
tijd was te kort om tot het vormen van
een eigen oordeel te komen.
J. FABIUS.
