STADSNIEUWS
Het a.s. feest van Leiden's Ontzet
VRIJDAG 13 MEI 1938
No. 23966
GRATIS
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
Onze Kinderkrant
79sie Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN,
ALLEEN
MORGEN
Stadhuis vormt
onderwerp van
het
den
middagoptocht
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
verwacht
UEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
SO'CtsnSer regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarlet. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.3S
per week f.0.1#
Franco^ per post f. 2.35 per 3 maanden -f portokostenj
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd>!
kamer van koophandel
fabrieken.
en
lezing van willem andriessen.
Openbare vergadering.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
mor Rijnland hield gistermiddag ln haar
gebouw aan den Stationsweg een openbare
rergadering.
De voorzitter de heer d. ten Cate Brou-
rer stelde allereerst de notulen aan de
orde. waartegen geen der leden bezwaar
maakte.
Na afdoening der ingekomen stukken,
welke niets bijzonders opleverde, deelde de
voorzitter mede, dat van de N.V. Leidsche
Duinwatermij. een uitnoodiging was Inge
komen om in Katwijk kennis te nemen
van de plannen dier maatschappij tot
uitbreiding der waterwinning. Als datum
dezer excursie werd vastgesteld Donderdag
9 Juni.
Voorts deelde hij mede. dat het Bureau
der Kamer op verzoek van diverse Leidsche
iudustriëele ondernemingen bij het ge
meentebestuur een klacht heelt ingediend
over de geringe doorvaarthoogte na de
overkluizing van het Gangetje, n 1. 1 50 M.
De burgemeester zegde toe aan deze
klacht aandacht te zullen schenken.
In behandeling is voorts een klacht van
de RK. Coop. Groentenveiling „Eendracht
maakt .Macht" te Roelofarendsveen over
de geslotenverklaring van verschillende
bnizcen in die omgeving voor auto's boven
een bepaald gewicht, waardoor het vervoer
der tuinbouwproducten hinder ondervindt.
De in ons Blad reeds besproken brochure
inzake industrieterreinen is in een oplage
van 2568 exemplaren over het geheele land
rerspreid. waarvan de kosten f. 1500 heb
ben bedragen. Deze uitgave wordt gedragen
door de verschillende gemeentebesturen, die
lich daartoe bereid verklaarden.
De voorzitter sprak de hoop uit. dat deze
actie resultaat zal opleveren, waarvoor de
nenpectieven gunstig zijn. Er zijn reeds
lerscheidene aanvragen binnengekomen,
doch bijzonderheden dienaangaande kan
spr thans nog niet mededeelen. Hopenlijk
is hij daartoe in een volgende vergadering
in staat.
Besloten wordt tot verzending van het
(reneens reeds door ons gepubliceerde
schrijven aan de gemeentebesturen in het
district Rijnland om geen medewerking te
Kleenen aan de plannen van de Ver. van
Ssderlandsche Gemeenten om verschillende
'igdheden centraal in te koopen. De
van Appel bepleit uitbreiding dezer
-ie en wil ook de aandacht de regee-
ig op dit euvel vestigen. Nu betreft het
uitsluitend kantoorbehoeften, maar
har is de grens?
Dr. van Dorp wiist op het gevaar, dat de
blus verkregen bezuiniging veelal wordt
ssibsorbeerd door salarieering der met de
«itvoering belaste ambtenaren, welk laatste
bedrag -.aak meer bedraagt dan dat der
bezuiniging!
,0e heer Bergers wil deze actie uitbreiden
"t net. Rijkshrkoopbureau.
Tot leden der commissie van toezicht,
bedoeld ln art. 46 der gewijzigde wet op het
Middelbaar Onderwijs, worden benoemd de
Jeeren J, F. X. Sanders en dr. E C. van
Dorp.
Tot lid der commissie ter bestudeering van
"et venterswezen te dezer stede wordt be
noemd de heer J. H. van der Kloot.
.De Kamer bekrachtigde het besluit van
jet bureau der Kamer om het recht, be
weid in artikel 12 der Vestigingswet Klein-
w«jf 1937. S 629 te steUen op f. 10.
De heer Schout vroeg waarom hier het
haxlmum-recht. dat de wet toelaat, wordt
feheven.
De secretaris, dr. Knibbë meende, dat dit
jearag door de daaraan verbonden werk-
aamheden en de ten dienste staande
outillage alleszins verantwoord is. Alle
nft Kamers vragen een zelfde bedrag
De heer Schout achtte beperking dier
«erizaamheden en daardoor ook beperking
®03fdhk V00r de asi>irant" middenstanders
De heer Bergers en Simonis spraken zich
een recht van f-10- °ok om lieht-
tonfkiÜ? aanvragen tegen te gaan. waarna
conform werd besloten.
Aan het Rijnlandsch Borgsteliingsfonds
1100 V0Or een subsidie verleend van
oï?' K-nibt>e bracht tenslotte versla" uit
..^"werkzaamheden der Kamer betref
Vestigingswet Kleinbedrijf 1937",
het "ï0 ,het uhverkoopen en opruimen in
ta; msbedryfdr1if de wet °D het afbe~
hfeb« d<: rondvraag geen der leden
ovp- u? I v(>rlangde. ging de Kamer hierna
huishoudelijke vergadering.
Over „Claude Debussy".
Dat Willem Andrlessen, onze beroemde
Nederlandsche pianist, en thans directeur
van het Amsterdamsche Conservatorium,
niet alleen een voortreffelijk musicus is,
doch ook een knap en boeiend verteller, die
zijn musicologische stof beheersoht en deze
op populaire wijze aan zijn toehoorders
weet over te brengen, heeft hij gisteravond
wel bewezen tijdens zijn interessante cau
serie over den grooten Franschen compo
nist Claude Debussy.
Deze causerie ls door hem gegeven in de
Muziekschool Toonkunst en vormt de
eerste van meer dergelijke avonden, die
het Bestuur dier school in het komend
seizoen hoopt te organiseeren. Getuige de
groote opkomst en de gespannen aandacht
der luisterenden, is deze eerste beschou
wing buitengewoon in den smaak gevallen!
Verheugend was vooral de groote opkomst
der Jongeren, waaruit sterk de groote Inte
resse van het opkomend geslacht voor een
beschouwing als deze en voor een persoon
lijkheid als Willem Andrlessen ln het bij
zonder bleek. Deze beschreef Debussy aller
eerst als ..de vader der moderne muziek",
die de krachten der nieuwe Fransche mu
ziek bezielde.
Na do volkomen nederlaag der Franschen
in 1871. groeide in Frankrijk de nationale
bezinning en streefde men naar het weren
van buitenlandsche invloeden. Debussy's
oeuvre werd een loutering van den Fran
schen geest; een Franck stond nog krachtig
onder invloed van Wagner, een d'Indy even
eens, als ook onder die van Franck. De tijden
waren rijp voor een reactie en Debussy ging
uit van het „Wees U zelf" en „Keer terug
tot de oude Fransche meesters".
Uitvoerig schetste spr. de kunst van
Debussy, den stillen, in zichzelf gekeerden
geest, diens impressionisme", een uitdruk
king, ontleend aan de schilderkunst Mo
net, Pizarro enz.), waarbij men terugkeerde
tot het weergeven van zuivere natuur
indrukken (kleurschakeering, visueel en
aromatisch). Veel in Debussy's kunst is
dan ook zuiver impressionistisch: zonder
moeite en zwaarte bezong hij de zee, den
sterrennacht, de lente, de sneeuw enz.
Toegelicht met talrijke interessante bio
grafische bijzonderheden beschreef An-
driessen vervolgens Debussy's levensloop,
de droomer die. geboren in 1862, onder
tragische omstandigheden overleed tijdens
het kanongebulder van den wereldoorlog.
Tevens betrok hij hierin de persoonlijkheid
van zijn beschermster, mevr. von Meck,
wier absoluut platonische verhouding met
Tschakowsky en diens fantastische le
vensgang aan de hand van beider beroem
de briefwisseling tevens ter sprake kwam.
Andrlessen vond hierbij gelegenheid de
totstandkoming van verschillende meester
werken van Debussy toe te lichten.
Na de pauze kwam ook de pianist aan
het woord en het was een genot hem te
hooren in zijn met veel gemak en groote
beheersching voorgedragen beschouwingen
over de vernieuwingen, zoowel ln melo
disch, harmonisch en rhythmisch opzicht,
waarmede Debussy de muziek verrijkte,
geïllustreerd aan den vleugel.
Zoo herinnerde hij aan den terugkeer
van Debussy tot oude tonaliteiten en het
gebruik van Oostersche toonaarden, terwijl
Debussy zélf de toonreeks der heele tonen
invoerde. Voorts behandelde hij de door
hem gebruikte pentatonische (5 tonige) of
Chineesche toonladder, zijn groote voor
liefde voor het exotische, de betoovering,
die voor hem uitging van de gamelan en
do vele andere Debussy-vondsten, voort
komend uit zijn haat tegen het traditio-
neele» Zoo brak hij met de geijkte slot-
cadenz (IVI) en stelde daarvoor een
klankbeeld ln de plaats, hoewel hij ook de
z.g. plagale cadenz, het plechtige kerkslot
bezigt in zijn humoristische „Minstrels".
Nog behandelde spr. Debussy's uitbrei
ding vair de samenklank, zijn kunst van
het paralellisme (zijn verwerping van de
z.g. tegenbeweging), zijn overtreding van
het octavenverbod. zijn nieuwe visie op de
middeneeuwsche techniek, zijn uitbreiding
van de boventonen tot één harmonisch
geheel.
Tenslotte gaf Andrlessen een explicatie
van de beteekenis van .La Cathédrale
Engloutie". die hij op zijn bekende mees
terlijke wijze voorspeelde.
Een en ander werd zóódanig toegelicht
en besproken, dat zelfs de leek en de be
ginneling in de theorie er hun groote
vreugde aan konden beleven. Dat men ge
noten heeft, bewees het frenetieke applaus,
dat na afloop opklonk en waarvan de
directeur der school, de heer Franco Men-
des. in zijn slotwoord dankbaar gewaagde.
Wij zijn ervan overtuigd, dat velen ge-
teekend zullen hebben op de lijst bestemd
voor hen, die met avonden als deze instem
men.
Dergelijke causerieën zullen stellig de
muzikale belangstelling vergrooten. even
als het contact tusschen de Leidsche
muziekliefhebbers.
Wij hopen dan ook, dat nog talrijke van
dergelijke aantrekkelijke bijeenkomsten
mogen volgen.
Het Initiatief van het Toonkunstbestuur
ten deze ls zeer te prijzen!
Onze oud-stadgenoot, de heer Fred.
Markus, vroeger leerling aan de Middel
bare Handelsavondschool „Kennis is
Macht" alhier, slaagde te Brussel met
hoogste onderscheiding voor het diploma
Engelsche Handelscorrespondentie, inge
steld door de „Cours de perfectionnement
de Commerce et de Langues".
bij aankoop van ten
minste f. 5.00 in al onze
afdelingen gratis een
kom met goudvissen.
Ziet onze advertenties.
1150
(Injez. Med.)
Melkverstrekking op lagere
scholen.
Maandag wordt een begin gemaakt.
Het schoolmelkcomité-Leiden deelt
ons mede, dat het met de voorberei
dende werkzaamheden, verbonden aan
de voorgenomen melkverstrekking op
school, zoover is gevorderd, dat op
Maandag 16 Mei a.s. met deze melk
verstrekking, waarbij zich alle open
bare lagere en R.K. lagere scholen in
deze gemeente hebben aangesloten, zal
worden aangevangen. Volgens de voor-
loopige aangifte zullen ruim 4000 kin
deren deelnemen.
CHR. OPLEIDINGSCURSUS.
Onze stadgenooten, de dames J. v. d.
Baan, R. K. J. Bronsgeest en E. W. Mar-
celis, en de dames T. v. Essen te Lisse en
M. G. Wiggers te Noordwijk aan Zee zijn
geslaagd voor het theoretisch gedeelte
examen hulpakte der Vereeniging van Chr.
Bewaarschoolonderwijzeressen in Neder
land.
Alle genoemde dames zijn leerlingen van
den Chr. Opleidingscursus, directeur de
heer P. Herfkens.
haar
waarin
de
naar buiten!
Chi; afdeellng Leiden van de Vrijzinnig
ten" Gezondheidskolonie „Naar Bui-
'leeriï^nd gisteren een groepje kinderen
Ned &51 van de Zondagscholen van den
VOL w°t. Bond) uit naar Oostvoorne
Uitgcl™ verblijf van vijf weken aan zee.
leden
(gedaan door ouders en bestuurs-
■Jotëo^ hartelijk; gegroet door een aantal
selscha ^en" ult Haarlem- vertrok het ge
tocht de beste stemming. Zon en zee
tocht^ ln r
ten?p^n ?en goede verzorging zullen deze
it ïJï Msekgezichten als stevige, gebruin
ïtooier tjes terugbrengen, toegerust met
«eii>i„„v'eerstahdsvermogen tegen de be-
mi?Sn„van den wintertijd. Moge de zon
Ig zlJn met haar weldadige warmte!
Grepen uit 'de geschiedenis.
De 3 October-Vereeniging hield gister
avond in de bovenzaal van café-restau
rant ,Jn den Vergulden Turk'
gebruikelijke Meivergadering,
als belangrijkste agenda-punt
feestviering voor de a.s. herdenking
van Leiden's Ontzet werd besproken.
Zooals men weet, zal het hoogtepunt
dezer feestviering, de traditioneele
middagoptocht, staan in het teeken
van het Leidsche Stadhuis.
De voorzitter, de heer W. van der Laan
heette de weinig talrijke aanwezigen wel
kom aan den vooravond van den 52sten
verjaardag der vereeniging en gaf vervol
gens het woord aan den 2den secretaris,
den heer L. E. Nieuwenhuizen Segaar tot
het lezen der notulen van de vorige verga
dering, welke onveranderd werden goed
gekeurd.
De voorzitter deed vervolgens mededee-
ling van de gevoerde actie voor het aan
bieden van een paukenpaard aan 6 r.v.a.,
welke actie is gevoerd in samenwerking
met het Leidsch Studentencorps en V.v.V.
Er is bereids een fraai paard aangekocht
een foto ervan heeft men reeds eenigen
tijd geleden in ons Blad kunnen bewonde
ren dat op 31 Mei as. officieel aan het
regiment zal worden aangeboden.
Tot leden der kascommissie 1938 werden
benoemd de heeren W. k. van Hasselt, mr.
C. j. Goudsmit en C. Th. Breebaart. Hierna
kwam het belangrijkste punt aan de orde:
de vaststelling van het feestplan.
De feestelijkheden zullen worden ingezet
met een taptoe op Zaterdagavond 1 October
Op Maandag begint de eigenlijke herden
king met een reveille door het Politie
muziekgezelschap, gevolgd door de uitdce-
ling van haring en wittebrood en koraal-
muziek in het v. d. Werffpark. De morgen
uren zullen worden gevuld door een reprise
van de Ronde van Leiden, welke in 1937
zulk een succes was en door het springen
der fontein aan de Vischmarkt. Voor den
avond staat een cabaretprogramma in de
Gehoorzaal en feest op het Schuttersveld
op het programma, het laatste besloten
door een vuurwerk.
Voor den middagoptocht is het Leidsche
Stadhuis het onderwerp.
De oud-gemeente archivaris, mr. dr. J.
W. Verburg t stelde een onderzoek in naar
de mogelijkheid van een dergelijken op
tocht, en slaagde erin een aantal onder
werpen te vinden, alle ontleend aan de
geschiedenis onzer stad, waarbij het Stad
huis in het middelpunt stond.
De heer Jan de Quack bracht deze episo
des op de hem eigen artistieke wijze in
teekening. Een aantal fraai uitgevoerde
modellen, welke ter vergadering circuleer
den, schonk een duidelijk beeld van het
schouwspel, dat de tienduizenden stadge
nooten en vreemdelingen op den a.s. 3-
Octoberdag te wachten staat. Vervolgens
gaf de heer v. d. Laan het woord aan den
voorzitter der Optocht-commissie, den heer
Bernard de Koning, die het plan nader
toelichtte.
De optocht zal bestaan uit twaalf groe
pen, welke de volgende tafereelen uit de
geschiedenis zullen uitbeelden.
Groep I: een praalwagen, waarop een
aan weerszijden beschilderd doek is ge
plaatst van het Stadhuis, zooals het er in
de jaren 14131597 uitzag, naar een
authentieke teekening, welke in het ge
meente-archief berust.
Groep II: de overmeestering van Leiden
door de Hoeksclie partij op het Kabel-
jauwsch-gezinde stadsbestuur, dat ten
Stadhuize gevangen genomen werd. waar
na een deel van dit gebouw op 20 Januari
1481. door een buskruitontploffing in de
lucht vloog.
Groep III: de blijde incoemste van
onsen genadigen Heer, Hertoge Karei,
prince van Spaenge, grave van Hollant te
Leyden en huldiging in het Stedehuys" op
14 Juni 1515.
Groep IVBurgemeester p. a. v. d. Werft
biedt het muitende volk zijn degen aan,
September 1574.
Broep V: Het Stadhuis als middelpunt
der besprekingen van de Leidsche regeering
van Stadhouder Willem V op 4 October
over de vestiging der nieuwe draperie,
welke een goudmijn werd voor de stad.
1577—1581.
Groep VI: Het Stadhuis, zooals het er
uitzag in de jaren 15971929.
Groep VU: blijde inkomst van prinses
Elisabeth gravin van de Palts binnen Lei
den op 21 Mei 1613.
Groep vm: Ontvangst ten Stadhuize
1788.
Groep IX: Lodewijk Napoleon, koning
van Holland, begeeft zich van het Stadhuis
naar het terrein van de buskruitramp,
12 Januari 1807
Groep X: Het Japansche gezantschap
van Zijne Majesteit den Taikoen van
Nippon ten Stadhuize ontvangen, 4 Juli
1862.
Groep XI: Een symbolische voorstelling
van den brand en de hernieuwing van het
Stadhuis.
Groep XII: Een propaganda-wagen voor
het Carillon, waarbij een collecte zal wor
den gehouden, welker opbrengst zal
strekken tot den aankoop van een 3 Octo-
ber-klok.
Het aantal deelnemers aan den optocht
zal 4 a 500 bedragen, terwijl de groote
afwisseling in de tijdperken der onder
scheiden groepen een rijke verscheidenheid
van kleuren en costumes mogelijk maakt.
Het initiatief tot het houden van dezen
optocht werd genomen door den voorzitter,
den heer W. v. d. Laan.
Bij de rondvraag stelde de heer P. T. de
Jong voor om de deelneming aan de Ronde
van Leiden, in afwijking van het vorige
jaar, ook open te stellen voor wielrenners
van buiten Leiden, doch bininen Zuid
Holland. Anders vreest spr. een ongeveer
gelijkluidend resultaat als in 1937. Aan de
betreffende subcommlsie zal worden ver
zocht dezen wensch te verwezenlijken.
De vergadering hechtte voorts haar goed.
keuring aan het bestuursvoorstel om
namens de 3 October-Vereeniging ter
gelegenheid van de ingebruikneming van
het Stadhuis in den loop van 1939 een
geschenk aan te bieden.
Naar aanleiding vande discussies deed
de heer-Chr. Stokhuyzen het bestuur een
practische oplossing aan de hand van de
moeilijkheden bij de plaatsbespreking voor
den cabaret-avond.
De heer C. Th Breebaart bracht ten
slotte hulde aan het bestuur voor het
mooie plan. dat het voor de a.s. feestviering
heeft ontworpen.
Hierna sloot de voorzitter de als steeds
geanimeerde vergadering.
EERSTE BLAD
BINNENLAND.
Zanghulde voor het Koninklijk Palels te
Den Haag: Koning Leopold per vlieg
tuig vertrokken. (4e Blad).
Slotbijeenkomst van het N. V. V. (Binnen.
land, 4e Blad).
Vergadering Verbond van Ned. Werkge
vers over de verbindend verklaring der
collectieve arbeidsovereenkomst in het
bouwbedrijf. (Binnenland, 4e Blad).
Watervliegtuig in het Marsdiep gestort,
(Gemengd, 3e Blad).
Moord te Rotterdam. (Laatste Berichten,
ie Blad).
BUITENLAND.
De Negus heeft het pleit verloren.
(3e Blad),
Vermoedelijk hedenavond regeeringscrisis
in België. (3e Blad en Buitenland, le
Blad).
Onverwacht bezoek van Henlein aan Lon
den. (Buitenland, le Blad).
De reis der Turksche ministers naar Bel
grado en Sofia. (Buitenland, le Blad).
Dc Japanners blijven vorderen In Sjan-
toeng. (Buitenland, le Blad).
Debat over de Engelsche luchtmacht. (Bui
tenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor morgen wordt voor ons
land matige. Zuid-westelijke wind
verwacht, met vrij zware bewol
king, doch zonder regen van be
teekenis en weinig verandering in
temperatuur.
De Kinderkrant is ook deze week weer in
ons Blad van heden opgenomen.
Raadsels en correspondentie kunnen op
de gewone wijze worden gezonden aan ons
Bureau of naar het adres Wasstraat 5.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd is tot doctor ln de genees
kunde, op proefschrift getiteld: „Het glu
cose-, melkzuur- en chloridengehalte van
den liquor cerebrospinalis bij meningiti-
des" de heer Soedjono Djoened Poespone-
goro, geboren te Wiradesa (Java)
Geslaagd voor het candidaatsexamen
rechten de heeren J. Th. M. v. d. Lugt
(Brussel), W. H. v. d. Berge (Voorburg) en
J. G. Bergmeyer (Oegstgeest)
Voor het taalkundig doctoraal examen
Indologie de heer J. R. Glaubitz (Rotter
dam).
Voor het artsexamen le gedeelte de hee
ren J. F. Reitsma (Rotterdam), P. B. A.
Velief (Leiden) en P. M. Broekman (Voor
burg).
Bevorderd tot arts mevr. J. J. Simons-
Jantzen (Den Haag) en de heeren L. Zan-
dijk (Waarde Z.), J. P. J. Versteeg (Sche-
veningen, H. van der Meer (Hengelo) en
K. L. Bakema (Leiden).