STADSNIEUWS
Wantje*^ &ij
Kousen,
De bijeenkomst der Kleine
Entente gesloten
79ste Jaargang
VRIJDAG 6 MEI 1938
Ho. 23960
Aanwinsten van de Lakenhal
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
Onze Kinderkrant
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Twee beeldgroep>es van
Pi-eter Xavery
laarvergadering Geref.
Schoolvereeniging.
Het slotcommuniqué
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
Jager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week
Franco per post f. 2:35 per 3 nnrandeo portokosten.'
(voor binnenland f.0.80 per ZmnüJ
Foto v. Vliet.
De Lakenhal heeft de vorige week door
lankoop twee terracotta groepjes van den
beeldhouwer Pieter Xavery verworven, on-
rdeel van een uigebreide voorstelling van
en proces voor de Leidsche vierschaar in
2612.
In 1783 gaf de toenmalige bezitter, de
tekende Leidsche geleerde en verzamelaar
i de Francq van Berkhey een zeer nauw
keurige beschrijving van deze uit 23 figuur-
t;« bemande voorstelling, waaruit wij
vrijwel alles tot ln de kleinste finesses van
dit hoogst merkwaardige en unieke stuk
«ten. Compleet bestaat het n.l. uit schout,
1 schepenen, griffier, bode. advocaten en
lis belangrijkste de beide thans verworven
poepjes. „de procedeerende partijen, waar
van de winnende partij, gelijk Berkhey
zegt, „de passie van vergenoeging over de
triumph der procedure" duidelijk laat zien,
terwijl de verliezende partij „ongemeen pas
sief zijn aandoening over het verloren pro
ces toont".
Men onderscheidt hierboven duidelijk
links de winnende en rechts de verliezende
partij.
Van den omstreeks 1675 te Leiden werk-
zamen beeldhouwer Pieter Xavery bezit de
Lakenhad reeds een terracotta Apollo, be-
hoorend bij een gangdecoratie, waarvan de
rest wegens ruimtegebrek slechts tendeele
in de nabijheid van de nieuwe aanwinst
kan worden opgesteld. Het bekendste werk
van P. Xavery is vermoedelijk wel de ge
velversiering van „In den Vergulden Turk"
en van Gravesteyn.
Nadere bijzonderheden over dezen mees
ter publiceerde mr. A. Staring, aan wien
wij de kennis der beschrijving door Berkhey
en de identificatie hiermee van de aan
winst danken.
LEERLINGEN-AVOND
MUZIEKSCHOOL TOONKUNST.
De plannen tot schoolbouw
besproken.
In de Jaarvergadering van de Geref.
Schoolvereeniging, gisteravond in de
lymnastiekzaal aan de Kaasmarkt
?ehouden, ls uitvoerig gesproken over
den bouw van een nieuwe school aan
het verlengde van de Mey van Streef-
tekstraat. Het bestuur werd gemach
tigd stappen in deze richting te doen
en het terrein ln optie te nemen.
De voorzitter, de heer J. Veenendaal, las
opening der vergadering Ps. 127, waar-
11 hij er zijn blijdschap over uitsprak,
voor deze samenkomst zulk een groote
belangstelling bestond. Voortgaande wees
i er op, dat het protestantsch-christe-
onderwijs nog steeds in groei toe
neemt. God hebben wij te danken voor
'tin zegen ook aan het christelijk onder-
geschonken. Wij moeten echter in
®zen ijver niet verflauwen; wij dienen
niet. op onze lauweren te gaan rusten,
rit dan zou zegen ln vloek kunnen ver
saderen. Dat het echter der vereeniging
"asti is, actief te blijven en niet te rus
ten, daarvan getuigt ook het voorstel tot
nieuwbouw van een school. Spr. hoopt, dat
Gods zegen op het werk van de vereeni-
OTg mag rusten. Tenslotte heette de heer
"eenendaal allen welkom, waarna de se-
Uetaris, de heer Mulder de notulen voor-
te In aansluiting hierop verkreeg de heer
■duider gelegenheid zijn jaaroverzicht uit
brengen. De secretaris deed uitvoerige
kededeelingen over de vijf door de ver
buiging geëxploiteerde scholen. Uit een
ander bleek, dat het aantal leerlingen
°J> 1 Januari 1938 aan de Lusthoflaan-
scbool 206, Kooiparkschool 192, Stadhou-
dbisiaanschool 343, Hooglandsche Kerk-
Sachtschooi 263 en de U.L.O. 245 bedroeg.
G°ar het groote leerlingental moesten aan
ba Stadhouderslaanschool (hoofd de heer
Gakemai twee lokalen worden bijgebouwd,
b'tbreiding in het Zuid-Oosten der stad
men dan ook zeer noodzakelijk,
verder werd in dit verslag nog gewag
'maakt van de actie voor een school voor
j-G-O. en het werk van de Vervolg- en
"arische cursus.
De heer Mulder eindigde met een woord
an opwekking en bezinning om te blijven
aten op het komp3s van Gods Woord.
Under groote instemming van allen
'anste de voorzitter den secretaris voor
keurig verzorgd jaarverslag. Een woord
,i™, gelukwensch knoopte spr. aan dit
ankwoord vast in verband met het feit,
,.de heer Mulder thans 12'/t Jaar de
wctie van secretaris vervult.
"b inmiddels gehouden bestuursverkie-
T» "ad tot resultaat, dat de aftredende
n.fvurileden, de heeren dr. J. A. de
"'Wc, G. Kuperus, D. v. d. Most van
Spijk 'en P. Zijlstra met groote meerder
heid van stemmen werden herkozen.
De heer T. S. Gosllnga bracht vervolgens
als penningmeester zijn financieel verslag
uit. Hieruit bleek, dat de kosten van het
onderwijs over 1937 ruim f. 112.779 bedroe
gen. Met dankbaarheid maakte spr. mel
ding, dat de flnancieele toestand der ver
eeniging, dank zij een batig saldo van
ruim f. 11.852. kerngezond mag worden ge
noemd. Na uitgebracht rapport bij monde
van den heer J. H. de Jong. werd den pen
ningmeester décharge verleend.
De schoolbouw.
Als voorzitter van de bouwcommissie
heeft de heer Gosllnga uitvoerige mede-
deelingen gedaan over den bouw van een
nieuwe school aan het verlengde van de
Mey van Streefkerkstraat. Aan de hand
van vele gegevens maakte hij duidelijk,
dat de school aan de Stadhouderslaan
(hoofd de heer Bakema) overbevolkt Ls.
Het ligt dan ook in de bedoeling de leer
lingen, behoudens instemming der ouders,
later over te brengen naar de nieuwe
school. Uit een ingesteld onderzoek is ge
bleken, dat 119 leerlingen, die de school
aan de Stadhouderslaan bezoeken, komen
van de andere zijde der trambaan van
den Lammeschansweg.
Ten opzichte van het terrein, waarop de
nieuwe school zal verrijzen, deelde de
heer Goslinga mede, dat de Veneeniging
tot 1 November 1938 optie heeft weten te
verkrijgen tegen een prijs van f. 9.75 per
M2. Zoo spoedig mogelijk zal men nu een
lijst van honderd handteekeningen van
ouders verzamelen zoo mogelijk meer
die hun kinderen naar de nieuwe school
wenschen te zenden. Hiertoe zal ook een
vergadering met de ouders van kinderen,
die nu de Stadhouderslaanschool bezoe
ken, worden belegd. Is men hiermede ge
reed gekomen, dan zal een verzoek tot
schoolbouw bij den raad worden ingediend.
Met algemeene stemmen werd het
bestuur, gehoord deze uiteenzetting,
gemachtigd het terrein in optie te
nemen en de noodige stappen tot
schoolbouw te doen.
Nadat de rondvraag was gehouden sloot
de heer Buurman deze belangrijke verga
dering met dankgebed.
Getuigenissen van ernstige studie.
De groote uitvoering der Muziekschool-
Toonkunst vond gisteravond plaats in den
Foyer der Stadsgehoorzaal Een zeer uit
voerig programma is ten gehoore gebracht,
met een enkel woord ingeleid door den di
recteur den heer Franco Mendes, die o.m.
gewaagde van het sterk toegenomen aantal
leerlingen. Het was verheugend uit zijn
mond te vernemen, dat het in de bedoeling
ligt, het volgend jaar het programma der
„groote uitvoering" over twee avonden te
verdeelen, hetgeen thans niet mogelijk was
geweest. Want inderdaad: ondanks de dik
wijls uitermate geslaagde prestaties duurde
het geheel ditmaal toch wel wat erg lang.
De talrijke leerlingen, die op het muzikale
forum kwamen, volgden elkaar overigens in
een vlot tempo op en zij bewezen, uitste
kend van het kundige onderwijs geprofi
teerd te hebben. Natuurlijk waren er uit
blinkers en ook enkelen, voor wie het beter
geweest zou zijn, zicih nog maar niet in het
openbaar te laten hooren, maar in het al
gemeen werd er loffelijk gemusiceerd.
Wanneer wij eervige namen van de beste
leerlingen willen noemen, dan zij vóór allen
geprezen het inderdaad voortreffelijke spel
van den heer Fr. Hengeveld, wiens in
terpretatie van Ohopin's Fantasie f. kl. t.
op. 49 echnisch. zoowel als muzikaal op
een peil stond, daarbij getuigend van in
nerlijke cultuur. H)j oogstte dan ook het
warmste succes van den avond.
Naast den heer Hengeveld onderscheidde
zich mej. S. J. Hiemstra met een vèrge-
vorderde en technisch soepele vertolking
van eenige deelen uit Ravel's „Le Tombeau
de Couperin"; ook zij is een leerlinge,
waarmee deze school veel eer kan inleg
gen!
Zijn bij deze beiden vele beloften reeds
in vervulling gegaan, zoo hoorden wij op
pianogebied nog meerdere veelbelovende
krachten, zooals J. Wesselingh, die reeds
met inzicht een Prelude en Fuga van Bach
verklankte: mej. E. A M. Olivier, wier
spirit, durf en geprononceerd rhythmisch
gevoel te onderkennen vielen in twee dee
len uit Debussy's „Cildren's Corner", ter
wijl de heer J. von Weiier een geslaagde
uitvoering gaf van een noviteit: eenige
melodieën uit het Dagboek van Franco
Mendes.
De heer F. Kalsbeek heeft ons getroffen
door zijn gave techniek in de vioolsonate
e kl. t. van Corelli, terwijl de heer J. E.
Boeke en mej. H. de Jong beiden reeds
vergevorderde violisten een mooie pres
tatie als solisten in het. Vivace en Largo
uit Bach's Concert in d kl. t.. waarbij zij
volgzaam door het schoolorkest onder lei
ding van den heer Berghout begeleid wer
den. Het veel geestdrift vertolkten mevr.
HudigHeringa. J. Kalsbeek en S. Y. Tjoa
het Trio in F gr. t. van Gade: de laatste
bewees ook in het Grave van Bach-Kreisler
en een Andante van Prokofieff te behoo-
ren tot de leerlingen, van wie wij nog wel
meer zullen hooren, Mej. P. Sohröter volg
den wij met- bijzonder veel genoegen in een
opmerkelijke vioolsuite van Godron: zij
heeft ruimschoots talent om het ver te
brengen!
Verschillende leerlingen traden ook In
ensembles op; het orkestje speelde uiterst
prima kwaliteit met
versterkte voet en hiel,
alle moderne kleuren,
Waszijde ....58 c.
Linksgeweven 78 c.
753
(Ingez. Med.)
tevredenstellend twee fraai gekozen com
posities, n.l. ..Lyrisch es Andante" van
Reger en het Rondo uit de Suite van Stür-
mer, dank zij de conscienteuze voorberei
ding van den heer Berghout. Het kleine
dameszangkoortje van den heer Boer was
aanvankelijk niet bijzonder gelukkig: het
materiaal harmonieert niet in voldoende
mate. Doch eenmaal ingezongen, gaf het
toch veel te genieten, waarbij de alten zich
door een fraaie toongeving onderscheidden.
Wij deden slechts een greep uit het met
zorg samengestelde programma: de niet-
genoemden komen wellicht een ander maal
aan de beurt.
Het was wederom een avond, die in
menig opzicht getuigenis aflegde van ern
stige studie onder even ernstige leiding.
Het stemt bovendien tot blijdschap, dat
deze school zooveel jonge mensehen tot
goede muziekbeoefenaars weet te ontwik
kelen.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd is tot doctor in de letteren en
wijsbegeerte, op proefschrift getiteld: „Lin
Tsê-Hsü, een biographische schets", de
heer G. W. Overaijkink, geboren te Zwolle.
Geslaagd voor het arts-examen le ge
deelte: de heeren W. C. Burger (Nieuw- en
St. Joostland en Th. J. Damsté (Oegst-
geest). Bevorderd tot arts: Mej. J. H.
Klein (Den Haag) en de heeren J. J. van
Eijle (Den Haag); L. J. J. ten Haaf (id.);
R. G. Wijmans (id.)
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe Inschrijving: .Klein Minerva'
Hartensteeg 2, Leiden, cafe.
Eigenaar: C. A. Rozenhart. Leiden.
GevolmachtigdeJ. J. Luciè, Leiden.
NED. ROODE KRUIS.
Afd. Rijnland.
Bij het Woensdag te Katwijk Zee gehou
den examen E.H.B.O. (Eenheidsdiploma)
slaagden de dames N. van Riessen en A.
Janssen en de heeren E. van Zurk, P. van
Duyn C. v. d. Zwart, N. van Egmond, T.
van Beek, D. Rosmolen K. van Houten, G.
J. Schellingerhout, en j. J. v. Kamp.
Afgewezen werden 4 candidaten.
Het examen werd afgenomen door dr. H.
J. M. Boonacker te Oegstgeest en den
docent J. C. A. Cleveringa, arts te Katwijk
Zee.
Na de slotvergadering van den perma
nenten raad der Kleine Entente is gister
middag een communiqué uitgegeven, waar
in o.m. het volgende gezegd wordt.
De drie ministers van buitenlandsche za
ken hebben de verschillende gebeurtenissen
besproken, die den internationalen toe
stand gekenmerkt hebben sedert de laatste
bijeenkomst van den permanenten raad.
Zij hebben gedetailleerd van gedachten
gewisseld over alle problemen, die in het
bijzonder van belang zijn voor de politiek
der Kleine Entente. Eensgezind kwamen zij
tot de conclusie, dat zij hun pogingen moe
ten voortzetten ten aanzien vair samenwer
king aan iedere kalmeerende actie der
Entente.
De permanente raad van de Kleine En
tente heeft in het bijzonder aandacht ge
wijd aan het recente BritschItaliaansche
accoord, dat hij beschouwt als een element
van hoog belang, dat bestemd is den vrede
duurzaam te behouden.
Voorts heeft de permanente raad met
groote aandacht het probleem der betrek
kingen van de Kleine Entente met Honga-
rye bestudeerd. Eensgezind blijft de raad
bij Zijn wensch de loopende onderhande
lingen voort te zetten, welke ten doel heb
ben bij te dragen tot de vestiging van een
regiem van overeenstemming en vertrou
wen in het Donau-bekken.
De Kleine Entente bevestigt opnieuw de
trouw harer gevoelens jegens den Volken
bond. De permanente raad heeft kennis
genomen van de agenda der eerstvolgende
zitting van den Volkenbondsraad en heelt
geconstateerd, dat de opvattingen der
statenleden ovee de houding, die moet wor-
den aangenomen door den Roemeenschen
gedelegeerde, die de Kleine Entente in den
raad vertegenwoordigt, overeenstemmen.
De nieuwe toestand aan den Donau werd
ten aanzien van de scheepvaart met groote
aandacht besproken, terwijl kennis geno
men werd van het resultaat der werkzaam
heden van de tweede zitting van den eco-
r.omischen raad in Boekarest. Men consta
teerde, dat dit economisch orgaan der
Kleine Entente een steeds vruchtbaarder
activiteit ontplooit, en besloot te blijven
streven naar versterking der economische
onderlinge banden.
De volgende zitting van den permanen
ten raad der Kleine Entente zal te Bied in
Joego-Slavië bijeenkomen tegen het einde
van Augustus.
Minister Comnen heeft dit slotcommuni
qué aan de journalisten voorgelezen en ver
volgens een verklaring afgelegd, waarin hij
zeide. dat eens te meer gebleken is, dat de
Kleine Entente een instelling is. welker
kracht en levensvatbaarheid zich nooit ver
loochend hebben. Met grooten nadruk
voegde de minister hieraan toe, dat de lan
den der Kleine Entente vastbesloten zijn
die kracht uitsluitend in dienst te stellen
van den vrede en de internationale samen
werking.
De Kleine Entente, aldus Comnen, is,
verre van alleen een statisch defensief in
strument te zijn, in werkelijkheid een dy
namisch instrument en een vredesoffensief.
Stojadinowitsj en Krofta hebben door de
radio toespraken gericht tot het Roemeen-
t sche volk.
Na afloop van de werkzaamheden van de
conferentie hebben Krofta en Stojadino
witsj aangezeten aan een door Koning Carol
aangeboden diner. De beide ministers kee-
ren heden naar Praag, resp. naar Belgrado
terug.
BINNENLAND.
De nieuwe rijksweg Amsterdamden Haag
vermoedelijk dezen zomer gereed (4e
Blad).
Moeder en kind verdronken te Kethel; oor
zaak van het drama nog onbekend
(Laatste Berichten, le Blad).
Opnieuw tal van branden; onder meer is
een meelfabriek te Haarlem in de asch
gelegd (6e Blad).
Caféhouder, die radiomuziek laat hooren,
moet auteursrechten betalen (Rechtza
ken, le Blad).
BUITENLAND.
Hitier schouwt Italië's vloot en leger (le BI.)'
De conferentie der Kleine Entente gesloten
(le Blad).
Optreden tegen nationaal-socialisten in de
Ver. Staten (Buitenland, le Blad).
Slechte verstandhouding tusschen Duitsch-
land en Vaticaan (Buitenland, le Blad).
Roemenië's oud-minister Goga door een be
roerte getroffen (Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Het is te voorzien, dat de wind in
het Noorden zal blijven met koel
bewolkt weer, mogelijk later met
eenigen lichten regen
De Kinderkrant is deze week reeds in ons
Blad van heden opgenomen.
Raadsels en correspondentie kunnen op
de gewone wijze worden gezonden aan ons
Bureau of naar het adres Wasstraat 5.
LEIDSCHE AQUARIUM- EN TERRARIUM-
VEREEN. „DE NATUURVRIEND"
Huishoudelijke vergadering.
Bovengenoemde vereeniging hield gis
teravond haar Maandelijksche ledenverga
dering in de zaal van ..Zomerlust". Na
opening door den voorzitter den heer W.
Zwart, hield deze een causerie over Aqua-
riumplanten. Spr. begon met er op te wij
zen dat de aquariumplanten in onze aqua
ria vaak op geheel andere wijze groeien,
dan in de natuur. In het aquarium toch
worden de planten steeds, op een enkele
uitzondering na. op denzelfden water
stand gekweekt, terwijl de waterstand in
de natuur dikwijls sterk wisselt. In den z.g.
natten tijd is een waterstand van 2 a 3
Meter niet denkbeeldig, terwijl in den
drogen tijd de planten vaak bijna of ge
heel droog komen te staan. In de laatste
periode komen deze planten tot bloeien en
geven dan ook wel zaad. Dit laatste is in
onze aquaria een groote uitzondering. Hier
na bracht spr. het nut der planten naar
voren. Behalve uit decoratief oogpunt ver
vullen zij een belangrijke rol als zuurstof
producenten. Zonder deze zuurstof toch. is
het niet mogelijk een goed functioneerend
aquarium in stand te houden. In verband
hiermee werd ook de stand en belichting
van het aquarium besproken. Vervolgens
ging spr. over tot bespreking van de plan
ten in het bijzonder. Aan de hand van een
groote collectie prachtig materiaal werd
familiegewijs een dertig tal soorten be
sproken. Hierbij werd gewezen op meer
dere of mindere geschiktheid, wijze van
cïoeien en groeien, land van herkomst,
enz. Spr. werd met aandacht gevolgd, ter
wijl aan het slot de meegebrachte planten
gratis onder de aanwezigen werden ver
loot.
