EEN WAAR FEEST
SAVOY RESTAURANT
Qinso
Geweldige veenbrand in
Noord-Twente
79ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag 4 Mei 1938
Derde Blad
No. 23958
Pakhuis en vijf woningen door
vlammenzee verwoest
'fJpec'QQ/
Zoover het oog reikte brandde het veenland
Millioenen turven door het vuur vernield
Een bewogen nacht
LEIDEN - TELEFOON 2843
FINANCIEN
„OVERVETTE" RINSO, SPECIAAL VOOR DE WASMACHINE
ft 37- 0309
535 (Ingez. Med.)
D
Rinso bespaart U tijd! Binnen anderhalf uur krijgt U een volledige
gezinswas van vijf personen er prachtig helder wit mee. Door een
bijzondere samenstelling verwijdert de nieuwe „overvette' Rinso al
het vuil uit Uw goed in ongelofelijk korte tijd. Rinso spaart U
ook geld, want een pak Rinso, waarmede U de hele was
kunt doen, kost slechts 12! cent. En dan nog met een bon
voor nuttige en fraaie geschenken! Heus, Rinso is zuinig.
En Rinso geeft niet alleen zulk een schitterend resultaat
in elke wasmachine, maar ook in elke tobbe. Neem
voortaan Rinso: dat spaart tijd, geld en moeite.
Bovendien op elk pak een bon voor fraaie geschenken.
Hierboven een fraai overzicht van het hedennacht totaal door brand verwoeste gebouwencomplex te Roelofarendsveen, waar
bij een houten opslagplaats en vijf woningen geheel door het vuur verteerd werden. Rechts de plaats, waar de opslag
plaats stond, links de uitgebrande woningen. Dank zij de activiteit der brandweer uit Roelofarendsveen en Leiden kon ver
dere uitbreiding gelukkig voorkomen wor den.
Vannacht zijn de bewoners van Roe-
arendsveen opgeschrikt door een ern-
stigen brand, die velen in die gemeen
te in rep en roer heeft gebracht.
De brand bleek te zijn ontstaan in
een opslagplaats ter lengte van onge
veer 25 M. van gezouten groenten,
augurken, boonen enz., toebehoorende
aan den heer J. Huigsloot. Deze hou
ten opslagplaats ligt aan den Dorpsweg
te Roelofarendsveen, in de nabijheid
van de R.-K. kerk, temidden van een
dicht aaneengebouwd complex van
vele, meest kleine woningen, zoodat bij
een brand, het gevaar voor spoedige
en krachtdadige uitbreiding, wel zeer
groot is.
Tegen kwart voor drie ontdekte de heer
N W. Droog, die in een der omliggende
buisjes woont en gewoon is vroeg op te
staan, vlammen in de opslagplaats, waar
op hij in allerijl de bewoners van de tal-
looze aangrenzende woningen met het ge
roep: „Brand, brand!" alarmeerde, als
mede den chef-veldwachter waarschuwde.
Spoedig daarop waren ook de burgemees
ter mr. Peek en de commandant van de
brandweer, de heer Vesseur, met den
brand in kennis gesteld.
De kleine motorspuit van Roelofarends
veen rukte in allerijl uit en verleende de
eerste hulp.
Het vuur vond gretig voedsel in het hou-
ten gebouw en in de brandbare massa
groenten en door de felle N. Oostenwind
werden de vlammen eveneens sterk aan
gewakkerd.
De aangrenzende vijf kleine woningen
daarnaar de vonken spoedig oversloegen,
werden aan ook in snel tempo door het
het vuur aangetast cn in allerijl werd be
gonnen met de ontruiming daarvan. Het
noodlot wilde, dat in twee perceelen de
weduwen Boerman en Van Gerven
Hoogenboom woonden, waarvan de
eene reeds sinds 20 jaren invalide en de
andere bedlegerig is. Zij moesten door om
wonenden naar buiten gedragen worden,
hetgeen nog niet zoo eenvoudig was. De
andere woningen werden bewoond door de
jed. v. d. Meer. J. v Klink en B. Hoogen
boom. Men beijverde zich tevens zooveel
mogelijk huisraad naar buiten te brengen,
om to redden wat nog te redden viel, te
keer omdat het hier in haast alle geval
len de eigendommen van materieel zéér
eonvoudigen betrof.
intusschen greep het vuur, ondanks de
I Uverige hulp van de brandweer steeds
ibeor om zich heen. zoodat de burgemees-
ver het noodig oordeelde, den steun van
Leidsche brandweer in te roepen. Deze
werd te 4 uur opgeroepen en reeds 20 mi-
later kon zij, met de groote motor-
•PWt, door middel van 4 stralen uit de
^bygeiegen sloot, assistentie verleenen,
boer leiding van Inspecteur Couzy.
Naar wij van weth. de Jong. die ons on-
na aankomst welwillend te
RrSi stond, vernamen, zou wellicht de
oeiöiarendveensche brandweer zélf wel
drwh ^ew«est zijn, den brand te stuiten,
brpoH ZÜ het vuur. dat zich over een
één ,°PPervlakte uitbreidde, slechts van
We bestrijden kon, was de hulp uit
Leiden ten hoogste welkom.
Intusschen waren de opslagplaats en de
vijf woonhuizen door de geweldige vuur
zee nagenoeg geheel uitgebrand: de wo
ningen. bestaande uit een woonkamertje,
slaapkamertje en een keukentje, met
daarboven een zolder, maakten tegen 5 uur
een troosteloos verwoesten indruk, terwijl
de omgeving eveneens in een ravage en
een modderpoel was herschapen. Twee
Een der Leidsche brandweerlieden, vroolijk
in den rook, tijdens de blusschingswerk-
zaamheden.
aangrenzende perceelen bewoond door de
familie's Huigsloot en Van Zanten, be
kwamen ernstige waterschade: gelukkig
bestond er al spoedig geen gevaar meer
voor het daaraan weer grenzende hotel
„De Vier Heemskinderen", waarvoor aan
vankelijk gevreesd was, dat het tengevolge
van den sterken wind ook door het vuur
zou worden aangetast. Een dezer laatste
huizen bekwam ook nog vrij ernstige
brandschade.
Met ijver vervulden de brandweerlieden
uit Roelofarendsveen en Leiden hun taak,
zoodat men tegen 6 uur den brand mees
ter was en slechts de nablussching nog
aandacht vereischte.
De geweldige vuurzee, die geruimen tijd
had geheerscht. was nog verhevigd tenge
volge van het feit, dat alle betrokken per
ceelen met rieten daken waren voorzien.
De consternatie bii de omwonenden was
natuurlijk buitengewoon groot. De echtge
noot e van den heer Huigsloot. die hevig
geschrokken was. viel bii het naar buiten
snellen op ernstige wiize op den grond1,
waarbij zij een arm brak. Op advies
van dr. van Doorn werd zij naar een zie
kenhuis te Leiden vervoerd.
Merkwaardig is, dat ongeveer od dezelfde
plaats van den brand enkele jaren geleden
eveneens een schuur is afgebrand. Naar wij
vernamen, is de oorzaak waarschijnlijk te
wijten aan kortsluiting De eigenaar, de
heer Huigsloot is verzekerd, evenals de
bewoners van de andere totaal verwoeste
perceelen, behalve mej. Boerman.
Van een der omwonenden, den heer B.
v. d Meer hoorden wii nog. dat deze gis
teravond tegen 12 uur. toen hü zich ter
ruste begaf reeds brandlucht geroken had.
Hij had toen ter geruststelling aan zijn
vrouw gezegd: ..Ze zijn zeker in de waren
huizen dit zijn de groote tuinderskassen
die overal in het rond verspreid liggen
aan het stoken". Tegen drie uur. door het
alarm opschrikkend, riep hü toen: „Nu is
er tóch brand!"
Toen wij. na een telefonische waarschu
wing. onmiddellijk naar Roelofarendsveen
vertrokken en daar te ongeveer 5 uur aan
kwamen. was de plaats des onheils aan
vankelijk moelijk te vinden. Want het vuur
woedde, geheel verborgen achter de aan
,jde Baan" gelegen woningen en werd
vooral door het hoogergebouwde hotel „de
Vier Heemskinderen" aan het oog onttrok
ken.
Daarachter ligt nu echter een ruïne uit
gestrekt. die het gevaar, verbonden aan
dicht od elkaar gebouwde woningen, wel
zéér duidelijk demonstreert.
Voor alle bewoners, die het toch al geens.
zins breed hebben, beteekent deze brand
een groote schadepost.
De belangstellng was zeer groot en al
gemeen was men ten zeerste begaan met
het lot van de getroffen gezinnen, in het
bijzonder met dat van de oude vrouwtjes,
die echter gelukkig gèred zijn. Op het ter-
Tem van den brand waren mede aanwezig
pastoor Onel en kapelaan von Fisenne, die
eveneens zooveel mogelijk hulo verleenden.
■Het was dezen nacht nog bitter koud en
óók de 8 Leidsche brandweerlieden hebben
dit tijdens hun smellén gang naar Roelof-
arendveen terdege ondervonden. Een kop
warme koffie verstrekt in het hotel „De
Vier Heemskinderen" was echter een goede
hartversterking na de evenementen van
dezen bewogen nacht.
De eigenaar de heer M. Hoogenboom
was natuurlijk uiterst verheugd, dat zijn
hotel aan het oog van een naald was ont
snapt. Hii toonde ons nog vol trotsch de
groote zaal. die ter gelegenheid van een
vandaag te houden bruiloft geheel versierd
was en waar de tafels reeds gedekt stonden.
Het „feest" kon dus toch doorgaan, na een
voor anderen droevigen nacht.
Roelofarendsveen heeft intusschen een
brand beleefd, die den inwoners nog langen
tijd in herinnering zal bijblijven!
is Uw FEESTDINER, BANQUET, enz.
in de APARTE ZAAL van
Chef de Cuisine J. G. SCHREGEL,
Ex-chef de Cuisine L. Kemper, Rest.
„Meerrust", Warmond en Royal",
Scheveningen. 620
(Ingcz. Med.)
N.V. HOLLANDSCHE UTRECHTSCHE
VERZEKERING MIJ.
In de jaarlijkschc Algemeene Vergadering
van aandeelhouders van bovengenoemde Ven-
I nootschap werden de balans cn de verlies- en
winstrekening, sluitende met een saldo winst
van f. 9.042.99. goedgekeurd, evenals de door
Commissarissen voorgestelde Winstverdeeling,
waarbij na een extra afschrijving op Meubilair
ad f. 296.25. aan de Reserve Geldbeleggingen
f. 4.434.75 werd toegevoegd en het dividend
bepaald op 8
Uit het verslag van de directie bleek, dat de
premie-ontvangst over 1937. na aftrek van her
verzekering, bedroeg: f. 229.654.65 (vorig jaar
f. 212.285.33'
De Premie-reserve eigen risico steeg per
einde 1937 tot f. 494.177— (V. j. f. 405.811.—).
Het totaal der beleggingen van de Vennoot
schap kwam op f. 550.550.72 (V. j. f. 474.060.64).
De neto-vooruitgang in Kapitaal- en Volks
verzekering bedroeg f. 328.833.05. waardoor het
totaal ingeschreven bedrag per einde boekjaar
1937 kwam op f. 8.778.341.85.
(Van een specialen verslaggever).
Een geweldige veenbrand, zooals de
laatste jaren in Nederland niet is voor
gekomen, is gistermiddag in de buurt
schap Bruinehaar onder de gemeente
Vriezenveen uitgebroken. De vlammen
werden door den feilen Oostenwind
steeds verder in Westelijke richting ge
dreven en na verloop van tijd stond de
vele honderden H.A. groote veenderij
van Van Riggelen uit Vroomshoop en
Terwindt Arntsveen in brand. Men
stond volkomen machteloos tegen deze
vuurzee; overal vatten de turfhoopen
vlam en na verloop van tijd was het
veenland van Bruinehaar een enormen
gloeienden oven gelijk!
De eerste berichten welke tot het dorp
Vriezenveen doordrongen, vestigden het
vermoeden, dat de brand op Duitsch gebied
was ontstaan en vandaar naar Nederland
was overslagen. Maar toen wii od het ter
rein van den brand informeerden naar de
oorzaak werd ons een geheel andere reden
opgegeven.
Te Bruinehaar. in de richting van de
Duitsche grens, ligt een groote uitgestrekt
heid zjg. dalgrond, d.i. grond waarvan de
veenlaag is verwijderd. Dit terrein is aan
gekocht door den heer P. Leenders uit De
Krim van den Graaf van Rechteren. Door
middel van de Heide Maatschappij wordt
de grond geschikt gemaakt voor dé cultuur.
Het 325 HA groote terrein wordt in per
ceelen verkocht voor de vestiging van
boerderijen.
Op dezen dalgrond groeit de heide
op kniehoogte. Teneinde het ontgin
ningswerk te vergemakkelijken, wordt
deze heide, wanneer de wind gunstig is
en er geen gevaar aanwezig is, afge
brand. Naar ons ter plaatse werd me
degedeeld, heeft de Heide Maatschappij
de vorige week geweigerd een perceel
heide af te branden, daar de wind
richting te ongunstig was. Naar ter
plaatse werkende arbeiders ons mede
deelden, is de vorige week op last van
den eigenaar toch tot het afbranden
overgegaan. Men slaagde er niet in het
vuur, dat zich ook aan een perceel
veengrond mededeelde, te blusschen
en vandaar zou de brand Dinsdagmid
dag naar de uitgesterkte veenderijen
van Bruinehaar zijn overgeslagen.
Het eerst raakten de terreinen in brand,
waarvan een groot aantal kleine boeren
en landarbeiders een gedeelte bezit. Deze
steken des winters hun turven, waarvan
er tallooze hoopen te drogen stonden, Tus-
schen deze terreinen en de zeer uitge-
strerkte veenderijen van Van Riggelen en
Terwindt Arntsveen liggen twee breede
zandwegen, gescheiden door twee si oaten.
Desondanks is het vuur hierover heen ge
slagen. Een groote groep tewerkgestelden
uit Enschedé, heeft onder leiding van een
toevallig in de buurt vertoevenden brand
weerman van Vriezenveen getracht het
vuur te stuiten. Dit bleek echter ondoenlijk.
Voortgestuwd door den wind sloegen de
geweldige vlammen over de wegen en de
mannen, die zich daar bevonden moesten
hals over kop vluchten voor de verzengende
hitte Het vuur had toen de onafzienbare
veenderijen bereikt, waar overal hoog op
getast de groote hoopen turf te drogen
stonden. Na verloop van tijd stond zoo ver
het oog reikte het veenland van Bruine
haar in brand. Bii tientallen brandden de
turfhoopen: het resultaat van vele weken
werk werd in korten tijd vernield Overal
brandde het. dikke rookwolken stegen op
en verduisterden het zonnelicht; een der
grootste veenbranden van de laatste jaren
was uitgebroken. Ongeveer 120 000 kub. M.
turf werd door den brand vernield
Groot gevaar ontstond aanvankelijk
voor de turfstrooiselfabriek van de firma
Terwindt Arnstveen. Hier werden de brand
spuiten van Vriezenveen opgesteld. Geluk
kig slaagde men er ln de fabriek te be
houden.
Op de plaats des onheils -
Een onafzienbare vuurzee,
helsche hitte.
Toen wii gisteren tegen het vallen van
den avond op weg waren naar het terrein
van den brand, zagen wij reeds op kilo
meters afstand de dikke, hooge rookwolken
ten hemel stijgen. De gloed van de onder
gaande zon werd er bij tijden door ver
duisterd. de lucht had een beangstigend-
fantastische purperkleur. Talrijke menschen
j waren onderweg om naar den brand te
gaan kijken en toen de zon eenmaal onder
was. behoefde men niet lang meer te vra
gen. waar het vuur woedde.
Terwijl over een onafzienbare vlakte
dunne blauwe rookgordijnen hingen,
laaggehouden door den schralen Oos-
j ienwind, den nieuwsgierigen af en toe
den adem door hun verstikkende wer
king welhaast ontnemend; laaiden
daar bovenuit de vlammen. Vaak meer
dan 20 meter hoog waren zij. Zij lekten
als reusachtige tongen en reeds op
grooten afstand was zichtbaar, met
welk een verbazingwekkende snelheid
het vuur zich voortplantte. Hoe duis
terder het werd, hoe fantastischer de
aanblik.
Op een gegeven moment bevonden wij
ons op een punt, vanwaar wij aan drie
zijden om ons heen een vuurzee aan
schouwden. In onze onmiddellijke nabij
heid lagen de resten van enkele fietsen.
Eenige uren tevoren waren zij nog het
eigendom geweest van landbouwers uit de
omgeving, die hier een stuk veen hebben
gepacht en dat voor eigen gebruik afgra-
ven. Haastig waren zij toegesneld om zoo
mogelijk nog iets te redden van het resul
taat van hun moeizamen arbeid. Het vuur
was echter met zulk een verrassende snel
heid op komen zetten, dat zij niet alleen
hun turf. maar ook hun rijwielen in den
steek hadden moeten laten.
Het driftigst woedden de vlammen en de
meest gereede prooi vonden zij, waar de
stapels turf, afgegraven in het vorige sei
zoen. zich bevonden. Millioenen turven
millioenen kleine, op zich zelf niet waar
devolle, maar in totaal een groot bedrag
vertegenwoordigende turven, waren hier
opgestapeld tot, een soort kleine bergen van
tien. vijftien meter hoogte.
Genadeloos had het vuur er zich mees
ter van gemaakt en kwam men in de na
bijheid. dan bleek er zulk een helsche hitte
te heerschen. dat men het nauwelijks lan
ger dan enkele minuten vol kon houden.
Daarna zocht men. naar adem snakkend,
verhit en half verdoofd een betere plaats.
Over het verbrande veenland klon
ken schrille kreten. Zij waren afkom
stig van grutto's en wilde eenden, die
hier hun nesten hebben in het veen.
Deze nesten, verscholen in de hoog op
gaande heide, zijn niet door het vuur
ontzien. Eieren en wellicht reeds jon
gen zijn vernietigd.
Mistroostig, grauw zwart, vol smeu
lende, vernielende turfstapels was
het land in den vallenden avond
en mistroostig was de roep der
aar hu nest zoekende vogels. Niet
alleen vogels zijn echter het slachtoffer
geworden van het vuur. ook tallooze
konijnen en hazen zijn gedood of ver
dreven. Het veenland is dood. Een ver
schroeiende adem is er over heen ge
gaan. Van de natuur is niets overgeble
ven en de vrucht van veel arbeid is ver
nield
Hooger en hooger laaien de vlammen.
Waar zich menschen in de nabijheid
der vuurhaarden bevinden, teekenen
zich hun schimmen reusachtig groot af
tegen den witten vlammengloed Zoo
hevig heeft het vuur hier in geen jaren
en jaren gewoed, niet sedert 1905. toen
Friezenveen zelf een prooi der vlammen
werd. Na deze lange rustpoos heeft
thans echter het veenvuur wraak ge
nomen op den mensch. diG het steeds
met succes bestreed. Nog dagen lang
zal men na moeten blusschen en nog
weken lang zal er in Noord-Twente
over dezen grooten veenbrand worden
gesproken.
