DE NIEUWE GARNIZOENEN
Franco's opmarsch in Catalonië
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 2 April 1938
Derde Blad No. 23933
m BWTENL, WEEKOVERZICHT
79sfe Jaargang
GEMENGD NIEUWS
Elf stedemaagden zijn de bruid geworden
Markant succes met
dagbladreclame.
In langzamer tempo
VRAGENRUBRIEK
WAARHEEN?
Onze verdwaasde wereld kan blijkbaar
iflet op haaf verhaal komen. Steeds groo-
ter, steeds sneller gaat de bewapening
over de gansche linie en zelfs alle kleinere
landen zijn daardoor gedwongen hun pen
ningen te offeren op het altaar van Mars.
Wanneer men eens een oogenblik denkt
aan hetgeen voor al dat geld, aan den
oorlogsmoloch weggeworpen, zou kunnen
worden gedaan voor werkelijk economisch
belang der volkeren.. ..En nu wordt het
vermorst voor uitgaven zondêr eenig ren
dement! Het is een in-droevig beeld van
verwording.
Doch ieder land. dat zijn vrijheid harts
tochtelijk lief heeft, moet momenteel door
den zuren appel heenbijten en meedoen
aan de bewapeningsrace, opdat het niet
weerloos een prooi wordt van eenigen aan
val. Ook de kleineren moeten trachten
zich in zooverre zelf veilig te stellen, dat
zij althans den eersten stoot kunnen op-
vengen en hun dus gelegenheid blijft om
steun van anderen te kunnen erlangen, voor
zij geheel onder den voet zijn geloopen.
Weinig opwekkend beeld, maar het is be
ter de harde realiteit dapper onder de
oogen te zien, dan zich te hullen in wol
ken van niet gerechtvaardigd optimisme.
Ter zee zal de bewapeningsrace nu ook
volkomen een aanvang nemen: zoowel En
geland als' de Vereenigde Staten maken
gebruik van hun recht de waarborg-clau-
sule der vlootverdragen toe te passen en
zullen overgaan tot het bouwen van zee-
kasteelen van boven de 35.000 ton. Drij
vende forten van zeldzaam vernielende
kracht Dat nu de anderen het ant
woord daarop niet zullen schuldig blijven,
het laat zich denken. En zoo gaat men
voort van kwaad tot erger. En waar het
einde zal liggen van deze dolheid?
De financieele draagkracht zal deze on
zinnige race stuiten, is wel eens opge
merkt, doch leuzen van: liever kanonnen
dan boter en dergelijke hebben aan deze
verwachtingen wel grondig den bodem in
geslagen Gansch de wereld wordt één
kruitvat. Als daarin de vlam slaat.
Komt het ooit zoover, dan behoede God
de arme burgerlijke bevolking, want meer
en meer neigt men naar het inzicht van
den onverwachten overval, waarbij niets,
maar dan ook letterlijk niets wordt ontzien
of gespaard. De Duce heeft het nog pas
zoo duidelijk mogelijk geconstateerd, toen
hij een schitterend beeld ophing over de
macht van het Italiaansche koninkrijk
keizerrijk met Napoleon-allures, waarbij
Mussolini dan in eigen persoon de rol van
veroveraar ambieerde. Zelfs liet hij zich
later een opmerking ontvallen, die niet
heeft nagelaten om groote zorg te wekken,
n.l. daar, waar hij sprak van een derden
veldtocht. Tegen wie dat gericht was,
bleef geheel in het onzekere, doch gelet
op andere uitlatingen, leidde men er uit
af. dat het wel eens speciaal tegen Frank
rijk gericht kon zijn. Wanneer men echter
dan bedenkt, dat dit een Europeeschen
oorlog zeker zou inluiden, neemt men dit
zonder meer niet direct aan, gaat men
meer gelooven aan een ernstige waarschu
wing: zoo legt ook de bekende Italiaan
sche publicist Gayda het uit. Doch wie zal
zich zoodoende volkomen gerustgesteld
voelen?
Die waarschuwing zou dan speciaal tot
Frankrijk zijn gericht met het oog op de
daar te lande groeiende begeerte om Bar
celona te hulp te komen, waar Franco's
eindoverwinning langzamerhand in het ge
zicht komt. Franco, die in eigen persoon
het bevel op zich heeft genomen in den
aanval tegen Catalonië, maakt zeer be
denkelijke vorderingen, van het gezichts
punt van Barcelona uit gerekend en al zal
de verovering van Barcelona nog wel niet
direct voor de deur staan, vermoedelijk
zal de volledige afscheiding van Barcelona
van de rest van het nog niet door Franco
bezette Spanje wel niet lang meer ojf' zich
laten wachten, al trachten de linkschen
door afleidingsaanvallen dit te voorko
men. Slaagt die afscheiding tot stand
gebracht, dank zij een handig toepassen
van het offensief volgens „zakmodel",
waardoor telkens groote stukken ontruimd
moeten worden, wil men omsingeling voor
komen dan lijkt die rest definitief ver
loren tengevolge van een soort uithonge-
ringsactie. Vooral In Frankrijk, waar het
linksche element steeds voor de zg. offi-
cieele regeering heeft geijverd, wekt de
gang van zaken groote bezorgdheid en
blijkbaar heeft de Duce deze kringen wil
len waarschuwen, geen overijlde stappen
te ondernemen. Dat in öe gegeven om
standigheden de niet-inmengingscommis-
sie feitelijk een paskwil is geworden,
spreekt van zelf en men had wellicht ver
standiger gedaan, om de bijeenkomsten,
die al zoo larg verdaagd waren, nog maar
wat uit te stellen.
Zooals gezegd, wij gelooven intusschen
niet, dat Frankrijk tenslotte nog de Spaan-
sche kwestie zal laten uitgroeien tot een
oorlog, te meer niet, waar Blum's dagen
geteld zijn, al tracht hij op allerlei wijze
zich te handhaven, wel inziende, dat de
komende nationale regeering voor links
een geduchte vermindering van macht zal
beteekenen. Zelfs Engeland wordt echter
in dit opzicht wat ongeduldig en het be
zoek van den bekenden Engelschen poli
ticus Churchill, al bekleedt hij geen offi-
cieele functie, schijnt een soort waarschu
wing te zijn geweest, dat Frankrijk nu
eindelijk eens moet zorgen voor een re
geering. die werkelijk kracht kan ontwik
kelen, zoowel naar binnen als naar bui
ten. Ook naar binnen, want, al zou men
momenteel het wel het allerminst ver
wachten. nu nog een Volksfront-regeering
aan het bewind is, de stakingen zijn op
nieuw begonnen, tot zelfs in de fabrieken,
die voor 's lands defensie zorgen, toe Een
zeldzaam beeld van verwarring, waartegen
de regeering zich totaal niet opgewassen
toont. Partij-belang overheerscht trouwens
altijd nog het landsbelang, gelet op het
feit, dat de zoo bij uitstek belangrijke
financieele wetten opnieuw worden uitge
steld, omdat diverse afgevaardigden liever
morgen voor hun kiezers optreden dan
daarover te beraadslagen. Inderdaad, in
Frankrijk ziet men de democratie op haar
smalst
Naast dit alles blijft midden-Europa de
groote factor in de algemeene politiek. De
Tsjecho-Slowaaksche premier Hodza heeft
in zijn rede niet gebracht, wat men had
gedacht. Natuurlijk erkende hij de rechten
der minderheden binnen staatsverband,
doch bepaaic w.'ijnde voorstellen heeft
hij niet aangekondigd en dat stelt teleur.
Het is thans niet meer een tijd van uit-
KLEINE OORZAKEN. GROOTE
GEVOLGEN.
Poes als brandstichster bracht menschen-
levens in gevaar.
Hedenochtend vroeg het was circa
half acht werd de Amsterdamsche
brandweer gewaarschuwd voor een zwaxen
binnenbrand in het perceel Tweede Oos
terparkstraat 49.
Met twee motorspuiten en een ladder
wagen werd uitgerukt en na aankomst bij
den brand bleek inderdaad dat hier sprake
was van een vuurzee. welke niet alleen
moeilijk was te bestrijden en een groot
gevaar opleverde voor de belendende per-
ceelen. doch welke tevens menschenlevens
zou kunnen kosten, wanneer niet onmid
dellijk krachtig werd ingegrepen. Het vuur
bleek ontstaan te zijn op de tweede ver
dieping. waar de vrouw van den bewoner,
den heer J. H. ter V., kort voor het uit
breken van den brand een teil met wasch-
water op een petroleumstel had gezet, welke
omver was gegooid door een kat. In een.
oogwenk leek de keuken, waar het petro
leumstel stond, een vuurzee. De brand
sloeg over naar de achterkamer en vervol
gens naar de voorkamer en het trappenhuis.
Via het trappenhuis baanden de vlammen
zich een weg naar de derde etage, bewoond
door de familie de B. Vlammen en een
dichte rook beletten de bewoners van de
derde etage aanvankelijk om hun woning
langs den normalen wee te verlaten. De
eerste zorg van de brandweer was. uiter-
I aard het in veiligheid stellen van de per-
sonen, die zich in het brandende huis be
vonden. Zij verschafte zich toegang via
het trappenhuis en de belendende percee-
i len. De bewoners van de tweede etage, de
1 heer ter V met zijn vrouw en kind. had
den zich reeds via den normalen weg in,
veiligheid gesteld; aan de bewoners van
de derde etage lukte dat niet zoo gemak
kelijk. doch nadat de brandweerlieden te
hulp waren gekomen, slaagde men er in
om den heer de B zijn vrouw en een acht
maanden oud dochtertje zonder ongeluk
ken od straat te brengen. Een ongeveer
50-jaerige vrouw, die eveneens op de derde
etage sliep, redde zich zelf door via den
zolder en het plat het huls van de buren
te bereiken.
Door het vuur met drie stralen van alle
zijden in te sluiten slaagde de brandweer
er in den brand'tot de tweede en derde
etage te beperken. De tweede werd vrijwel
geheel door het vuur verwoest, de derde
werd minder vernield, doch ook op deze
verdieping is belangrijke schade ontstaan.
De eerste etage kreeg uiteraard veel water
schade.
De huiskat van de familie ter V. heeft
haar snoode daad met het leven moeten
betalen.
ONDER DEN TREIN GERAAKT.
Doodelijk ongeval te Utrecht.
Gisteravond is op het centraal station
te Utrecht de 35-jarige heer P. J. uit het
gesticht „De Deo" aldaar, door tot dus
verre onopgehelderde oorzaak onder den
trein, welke om 18.50 uit Amersfoort op
het eerste perron aankomt, geraakt. Sta-
tionspersonee! snelde aanstonds toe om
hulp te bieden. De man bleek evenwel zoo
zwaar gewond te zijn. dat eenige minuten
later op het perron de dood intrad.
In Septemiber 1936 is in Engeland
een campagne begonnen voor Fyn-
non Salt, een medicinaal praeparaat.
Deze reclame, die vrijwel uitsluitend
in dagbladen werd gevoerd, wordt
in Engeland beschouwd als een der
grootste reclame-successen der laat
ste jaren. 8800
De enorme omzet van het artikel
wettigt thans een maandelijksch
reclamebudget van circa 10.000.
hetgeen vier maal zooveel is als het
reclamebudget, dat de Fynnon Salt
Ltd. in 1936 uittrok bij haar eerste
poging de markt te veroveren.
Weer een typisch geval, waarbij
systematisch gevoerde dagblad
reclame haar onmisbaarheid bewees
als economisch verkoopsmiddel.
stel, doch van „Daden" en liefst zoo snel
mogelfjk. Juist het onbestemde laat de ge
legenheid om te propageeren voor Henlein
en cle andere partijen, die naar autonomie
streven, voikomen open en daarin schuilt
een groot gevaar.
De methodes der nationaal-socialisten
zijn juist op dergelijke omstandigheden als
het ware ingesteld.
Bovendien krijgt Duitschland ook op den
Balkan langzamerhand meer steun, al kan
nog niet gesproken worden van di
recte bondgenootschappen. Zuld-Slavië
aarzelt en ook Roemenië gaat steeds meel
den kant op van een dictatoriaal bewind.
De hervormde regeering onder Miron
Cristea heeft de politieke partijen ontbon
den, de conclusie lig, voor de hand!
Spanning en nog eens spanning.
Waarheen het voert?
Franco blijft vorderen aan het Aragon-
front, doch het verzet neemt in kracht toe.
Het legerbericht van Salamanca meldt:
De rechtervleugel onzer troepen aan het
front van Aragon bezette Monroyo en
Rorre de Area, den berg San Bemafdo en
Mas de Bartomeu. De vijand deed een ver-
geefschen tegenaanval. De legionnaires be
zetten Arrens de Lledo de Valderobres.
Andere strijdkrachten hebben in de pro
vincie Tarragona Pobla de Pasaluca bezet.
In de provincie Lerida bezetten wij alle
hoogten, die de stad omringen en sneden
den weg van Lerida naar Monzon af. (Het
heet dat een brand in de stad is uitgebro
ken. Franco's troepen zijn tot in de buiten
wijken doorgedrongen maar schijnen een
recbtstreekschen aanval nog uit te stellen).
In de sector van Zaidin bezetten wij Cas
tillo en Binefar en op den linkervleugel be
zette wij ten Westen van den weg naar
Biescas verscheidene hoogst belangrijke
stellingen en de dorpen Acumuer, Azun. Csa
de Sobremonte, Escuer en Arguisal. Ten
Westen van den zelfden weg namen wij
Susin en Casbas de Jaga.
In den sector van Callano sloegen wij
alie vijandelijke aanvallen af en bezetten
rijf dorpen.
De afleidings-offensieven.
In het Noorden van de provincie Gua
dalajara zetten de regeeringstroepen hun
actie voort. De rechtrchen boden neftigen
tegenstand door talrijke luchtaanvallen.
Hierdoor werd echter de opmarsch niet ge
stuit. In het gisteren door de regeerings-
trocnen bezette gebied werden honderd
man gevangen genomen.
Verder heeft het hoofdkwartier der re-
geeringsltoepen twee aanvallen laten ont
ketenen a)n het front in Aragon. De eene
is drie dagen geleden begonnen in den
sector van Albarracin ten Westen van
KINDJE DOOR EEN TREIN
GEDOOD.
Gistermorgen is dichtbij Den Haag. het
tweejarig zoontje van den spoorwegarbei
der v. d. W„ dat in een onbewaakt oogen
blik bij het ouderlijk huis op de spoorbaan
was geloopen, gegrepen door een uit Lei
den komenden sneltrein. Het kind was op
slag dood.
DOOR TEGENLIGGER VERBLIND.
Op den nieuwen rijksweg tusschen Delft
en Overschie is gisteravond de motorrij
der K„ wonende te Delft, tegen een langs
den weg staand paaltje opgebotst, door
dat hij verblind werd door de lichten van
een tegenligger.
Mej, V., die op de duo zat, sloeg tegen
den weg en is in bewusteloozen toestand
naar het Gasthuis te Delft overgebracht.
De heer K. kreeg hoegenaamd geen letsel.
Teruel. waar de regeeringstroepen 15 K.M.
zijr, vooruitgeschoven.
De dorpen Masegoso. Terriente en Azor
zijn in handen der republikeinsche troepen
gevallen. De tweede operatie, uitgaande van
het centrale leger, is Donderdagochtend
vroeg begonnen, na een hevige voorberei
ding door de artillerie. Gisteravond waren
de regeeringstroepen meer dan 12 K.M.
vooruit gekomen. Het dorp Abanades werd
omsingeld.
Generaal Miaja heeft verklaard, (lat c
rechtschen verrast wei-den door de onver
wachte aanvallen en slechts weinig tegen
stand boden. In dezen sector worden even
wel hevige gevechten voortgezet. De regee-
ripgstroepen zijn in den aanval over een
front van 30 K.M. tusschen Las Inviernas
en Saelices.
De generale staf van het regeeringsieger
is gereorganiseerd. Luit.-kolonel Perea van
het centrale leger heeft o.a. generaal Pozas
vervangen.
Engelschen gevangen genomen.
Gisteren zijn te Alcaniz 270 Engelsche
vrijwilligers bijeengebracht, die deci uit
maakten van Barcelona's internationale
brigades. Zij zullen naar Saragossa ge
tracht worden. zy maakten deel uit van
een bataillon, dat hoofdzakeïyk uit Lngel-'
schen bestond en dat verslagen en omsin
geld werd door Navarreesche eenheden
tydens den opmarsch naar Gandesa.
De vluchtelingen.
Nog steeds stroomen miliciens en burgers,
die uit Spanje vluchten. Frankrijk binnen.
Driehonderd vrouwen en kinderen zijn
meer naar het binnenland vervoerd.
Drieduizend militiesoldaten, die thans
ontwapend in een concentratiekamp zit
ten, zouden naar Cerbère afgeschoven wor
den, vanwaar zy naar Catalonië zouden
tcrugkeeren, doch hun trein is op het
laatste oogenblik volgens een instructie uit
Parijs opgehouden.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
GROOTE BRAND TEISTERT
EEN DORP.
Het dorp Leontinesti in het Roemeen-
sche departement Bacau is door een ge
weldigen brand geteisterd, welke byna
twee derde van het dorp in asch heeft ge
legd. Men vreest, dat ook menschen in de
vlammen zyn omgekomen.
Een andere brand heeft het dorp Didji
in het departement Romanatzi geteisterd.
Hier werden meer dan honderd huizen
vernield.
WEER EEN VIJFLING GEBOREN.
Een in het dorp Cuyapa, in het departe
ment Sonsonate in San Salvador wonende
boerenvrouw. Mercedes Escobar Andino ge
naamd. heeft, naar gemeld wordt, het leven
geschonken aan een vyfling.
W. D. H. R. te L. Secretaris van A.S.C. is
de heer F. J. Versteegen, Witte Singel 82 alhier.
Uitwisseling van gevangenen.
De Britsche regeering hoopt spoedig een
plan tot uitwisseling van krygsgevangenen
in Spanje tusschen de regeering en Franco
te kunnen verwezeniyken. waarvan de uit
voering zal worden toevertrouwd aan sir
Philip Chetwode.
Franco heeft zich reeds met. het plan
accoord verklaard, terwijl thans nog op de
goedkeuring van Barcelona wordt gewacht.
Sir Philip Chetwode zou zich als arbiter te
Toulouse vestigen als voorzitter van een
Britsche commissie van drie leden. Eén
hiervan zal zich te Burgos en één te Barce.
lona vestigen, terwyl de derde te Toulouse
blyft.
