BINNENLAND
Duitschland's modernste
Museum „gereorganiseerd
79s(e Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 31 Maart 1938
Derde Blad No. 23931
Kf fv -
PARLEMENTAIR OVERZICHT
Prins Bernhard
buitenslands
Een rol KING. Een rol gezondheid
KING is goed voor iedereen,
ledereen lust graag KING.
LUCHTVAART
f. 53.000 voor het Nationaal
Weerbaarheidsgeschenk.
Verantwoording: der vrijwillige btfdragen.
Gisteren zijn de volgende vrijwillige bijdragen
binnengekomen:
f. 100. S. K. en R. namens cliënt, Amsterdam;
i. 0.30, Oldenzaalsche jongens; f. 10, N. N.;
1. 100, mevr. Th. K.. Wageningen; f. 10, mej.
M. K., Wageningen; f. 5, D. O.. Laren; I. 10,
werkende vrouw. Amsterdam; f. 30, eèn Neder
lander, Amsterdam; f. 3, W. J. K., Amster
dam; f. 2,90. klasse v. e. gymnasium. Utrecht;
f. 1, J. W. E., Assen; f. 1,85, Rolducsche Vrien
denclub; f. 1, W., Breda; f. 2, Korp. Kon. Ma
rine, Den Helder; f. 10, mevr. X, Rijswijk; I. 25,
M. C. E.. Merano; f. 2,50, Wed. J. H.. Rotter
dam; f. 0,77. B. J. G. M Delft; f. 2,50, B. en
K L., Den Haag; f. 10, E. v. W., Breda; i. 10.
D. J. R. J.. Den Haag; f. 100, L. H. F. W., Den
Haag; f. 50. mr. E. R.. Den Haag; f. 20. N.V.
R. W.. Amsterdam; f. 500, O. C. A. B., Amster
dam; f 10, C. R.. Bloemendaal; f. 100, R. A. K.
en mevr. C. K.-de G., Bloemendaal; f. 25, ïS. te
H.; f. 5, Werda, Amsterdam; f. 50, J. J. F..
Heemstede; f. 1, A. A. N., Den Haag; f. 15, wed.
M. V. S., Amsterdam; f. 10. twee werkende
dames, Leiden; f. 10, wed. A. M. B. O.-S.. Den
Haag; f. 100. W. J. H. F., Den Haag; f. 50.
N. N.. Hengelo (O.); f. 100, mej. J. P. S. S..
Amsterdam; f. 3. A. A. H., Den Haag; f. 5,
mevr. van R. de R., Den Haag; f. 10. mevr.
J C. B.-v. L., Den Haag; f. 2,50, J. K., Den
Haag; f. 25. H. van B., Voorburg; f. 10, mevr.
M. E. v. D., Amsterdam; f. 10. J. J. D. v. d. E.,
Leiden; f. 0,50. C. J. v. L. S., Den Haag; f. 2,50,
fanatiek Hollandsch meisje. Wageningen; f. 5.
J. U. de B.. Hengelo (O.f. 25, mej. M. C. J.
van G.. Den Haag; f. 10, K. S., Amsterdam;
f. 10. N. N.. Heemstede; f. 20, N. N. Hilversum;
f. 2,50 N. N. Wieringerwerf; f. 5. X. te Velp;
f. 10, C. K.. Eek en Wiel; f. 5. H.B.S.er. Am
sterdam; f. 10 H. R. V.. Den Haag; f. 5, Vraag
baak. Den Haag; f. 50, F. T. S., Amsterdam;
f. 500. voor Nederlands onafhankelijkheid en
geestelijke vrijheid, Amsterdam; f. 25, Grens
bewoner. Valkenswaard; f. 2,50. B. de G„
Scheveningen; f. 2.50. N. N. Zaltbommel; f. 5,
van twee oude dames, Sp. en H.. Haarlem;
f. 100, L. de W.. Amsterdam; f. 10, N. N., Ede;
f. 10. S. F., Den Haag; f. 1. J. F. M., Zeist;
f. 5, E. S.. Den Haag; f. 100, E. M.. Den Haag;
f. 10. J. V.. Utrecht; f. 5, N. N.. Heiloo; f. 10.
C. te Soest; f. 25, N. N.. Wassenaar; f. 12,50,
S. S.. Rotterdam, f. 5. gep. onderluit. N.O.I.L.,
Soest; f.5. N. N.. Warffum; f. 25, N. N, Amster
dam; f. 55. mevr. M. T. J. K.-B.. Leiden; f. 1,60,
mevr. C. J. S.-L.. Den Haag; f. 10, C. M. J. de
J.. Haarlem; f. 25, Elsje, Amsterdam; f. 5, J. W.
F.. Den Haag; f. 15. P. V. D.. Den Haag; f. 10.
mevr. W. H.-A. M. F. N. ten C.. Den Haag;
f. 2,50, J. P. B. T. van P., Utrecht; f. 2,50, mej.
Amsterdam; f. 2.50, N. N.. Den Haag; f. 10,
C. M. F.. Hillegersberg; f. 5, W. P. V.. Den
Haag; f. 25. E. J. S., Scheveningen; f. 25. E. V.,
fam., Y.. Soestdtjk; f. 10, van N. N. te Vaasen;
f. 100. M. de V.. Den Haag; f. 5. Caveant-
Consules, Den Haag; f. 100, H. I. B.. Den
Haag; f. 2,50, een vrije Nederlandsche, Bussum;
f. 2.50, mej. A. G. van R.. Den Haag: f. 25.
J. B. F. van H.. Bunnlk; f. 10. J. C. H.. Am
sterdam; f. 2,50. vele kleintjes maken een
grootc. Den Haag; f. 26.67. J. F. W.. Den Haag;
f. 2,50, Zuster A. B.. Den Haag; f. 25. N. N.,
Zeist; f. 2,50. M. S. S., Amsterdam; f. 10. B. F.
van H., Den Hdag; f. 10. mevr. W. M. W.,
Zwolle; f. 50. officlerswed. N. N.. Den Haag;
f. 2,50, mevr. J. W. ten B.-L.. Eibergen; f. 25.
W. C. J. V.. Heemstede; f. 10. M. B. K. Am
sterdam; f. 15, mevr. A. G. v. d. S.. Den Haag:
f. 5. van een Nederlandsche. Terneuzen; f. 10.
van H., Oosterbeek; f, 8, J. M. S., Leiden; f. 10,
dr. P. H. K.. Groningen; f. 1, mevr. J. M. D..
Den Haag; f. 1. J. G.. Bussum: f. 10. J. C. K..
Den Haag; f. 1,50, mevr. J. H. S.-G. A. H., Den
Haag; f. 50, een Nederlandsche vrouw, Den
Haag; f. 100. N. N., Amsterdam; f. 5. A. A. de
J., Amsterdam; f. 10. C. M. D.. Amsterdam;
f. 5. een weduwe, Rotterdam; f. 10, mevr. J. K.
S.. Den Haag; f. 50, X. X. Den Haag; f. 2,50,
mej. A. S Den Haag; f. 1. M. C. S. J.. Rotter
dam; f. 15. N. N.. Amsterdam: f. 10. C. L. van
N Den Haag; f. 2.50. mej. A. H. E. V.. Rotter
dam; f. 0,05, Jukkenekke. Zaandam; f. 2, X.;
f. 100, gep. Ind. ambtenaar, Rotterdam; f. 2,50,
..ende despereert. niet". Rotterdam; f. 5, een
vaderlandslievende dame van 91 jaar. Den
Haag; f. 1,20, een gymnasiast; f. 10, C. J. v. d.
L.. Rotterdam; f. 0.50. J. S.. Amersfoort; f. 5.
N. N.. Amsterdam; f. 25. G. F.. Den Haag;
f. 10, K. en P. uit het bridge-potje. Den Haag:
f. 1. W. J. E. van P., Lisse; f. 4.70, N. N.. Tree-
beek; f. 33,50, adsp. vlieger en waarnemer v. d.
L.y.A.. Soesterberg; f. 1, J. C. G. N. te A.;
f. 0.30, M.U.L.O.-meisjes, Almelo; f. 1, N. N.
Ede; f. 10. oude dame. Utrecht; f. 1. K. Sch..
Amsterdam; f. 2.50. Jeugdverg., Rotterdam;
f. 2, beroeps-korporaals der genie, Utrecht;
f. 10. Nederlandsche. Den Haag; f. 2.50. echtpaar
en kinderen, f. 5. M. van K.. Amsterdam; f. 1.
B. V.. Noordwijk; f. 2,50, officiersweduwe, Den
Haag; f. 10, M. v. W.. Den Haag; f. 7, fam. R.,
Oosterbeek; f. 100. E. P. V.. Den Haag; 1 9.
j W„ namens vijf ingezetenen, Ambt-Vollen-
hove; f. 2,75, Wasscherij te Nederhorst den
Berg; f. 25. oud-militair. Voorburg; f. 10. kaart
club. Hillegersberg; f. 3. een Nederlandsche
vrouw; f. 25, Haagsche dames bridgepot; f. 5,
C. B.. Rotterdam: f. 2.50. een G.G.-broeder.
Veenendaal; f. 10. dames C.. Velp; f. 25, N. N..
Schiedam, f. 10. J. W. E.-R., Den Haag; f. 10.
mevr. N. N., Den Haag; f. 30. J. A. M.. Den
Haag; f. 3, Zaansche Anti-Rev.; f. 25. dames
J. M. V. en S. B. M. C., Den Haag; f. 10, G. de
V.. Santpoortstation; f. 2,50. Delftsch student;
f. 10. N. N.: f. 15. N. N. Rotterdam: f. 10. gep.
mr. geweermaker, Haarlem; f. 1000, N. N., Am
sterdam; f. 1.25; Fam. K. te N.; f. 10, Fam.
v. d. B.. Apeldoorn; f. 1. mej. S.. Den Haag;
f 2. onbekende Nederl dame. Den Haag: f. 2.22,
J. B.. Den Haag; f. 25. J. D. v. d. W.. Amster
dam: f. 5. A. V. Z., Amsterdam; f. 100. N. N.
Amsterdam; f. 5, W. G. E. H A.. Den
Haag: f. 500. N. N.. Roermond; f. 50.
Kasvereeniging Amsterdam, namens cliënt;
f. 1000. f. 500 en f. 10 van ontvanger dir. be
lastingen. Ie kantoor, Rotterdam; eenige klei
nere bedragen tot een totaal van f. 0.23.
Ontvangen werd tot en met deze afrekenmg
f. 53.014,28li.
Bij de Vereen, van Nationale Veiligheid is
per giro ontvangen een bedrag van f. 1164.63.
In totaal is in de laatste dagen bij de vereeni-
ging gestort f. 4646,98.
EEN STAKING BIJ FOKKER.
JfIR. VAN LIDTH DE JEUDE GEEN VOOR
ZITTER DER LIBERALE PARTIJ.
Het buitengewoon congres der Liberale
Staatspartij, dat Zaterdagmiddag a.s. in
.Krasnapolsky" te Amsterdam bijeenkomt,
heeft o.a. tot taak een nieuw hoofdbe
stuur samen te stellen.
Voor het voorzitterschap der partij zijn
door de afdeelingen resp. gecandideerd mr.
W. C. Wendelaar, de aftredende voorzitter;
jhr. ir. O. C. A. van Lidth de Jeude en
prof. dr. B. M. Telders te Leiden.
Naar wij vernemen, heeft de heer Van
Lidth de Jeude den afdeelingen doen we
ten, dat hij niet bereid is het voorzitter
schap te aanvaarden.
Wel zal hij zich een herbenoeming als
een der 2 vice-voorzitters van het hoofd
bestuur laten welgevallen, voor welke func
tie de eveneens aftredende vice-voorzitter
mr. M. H. de Boer, oud-wethouder van
Utrecht, zich wederom beschikbaar stelt.
Het buitengewone partijcongres zal ge
heel een huishoudelijk karakter dragen.
„Tel."
NIEUW WAARSCHUWINGSSYSTEEM
BIJ SPOORWEGOVERGANGEN.
In verschillende landen, o.m. in Duitsch-
land. België en Zwitserland wordt bij krui
sing van verkeerswegen met spoorwegen
een zeer duidelijk waarschuwingssysteem
toegepast door het aanbrengen langs den
verkeersweg van een serie laaggeplaatste
bakens oo onderling gelijken afstand. Het
verst is dit systeem doorgevoerd in Duitsch-
land. waar de bakens thans op alle belang
rijke wegen worden aangetroffen ter
weerszijden van den weg op afstanden van
resp. 240. 160 en 80 M. van den overweg.
Het op den grootsten afstand van de
spoorwegkrulsing gelegen baken vertoont 3
schuine dwarsstrepen. de andere borden
respectievelijk 2 en 1. Inzonderlijk wanneer
de dwarsstrepen zijn uitgevoerd met reflec
toren vormen deze bakens, ook bij duistenis.
een uitstekend vóór waarschuwingssysteem.
Naar aanleiding van de gunstige ervaring
in het buitenland en mede ingevolge den
uitstekenden indruk verkregen bij een hier
te lande in begin 1937 gehouden demon
stratie met deze bakens hebben de vier
verkeersbonden zich in Maart 1937 tot den
minister van waterstaat gewend met het
verzoek dit nuttige systeem in Nederland
toepassing te doen vinden.
Kort geleden heeft een handelsonder
neming. hier te lande voor een proef gratis
een compleet stel bakens ter beschikking
gesteld.
De minister heeft thans beslist dat met
deze bakens een proef zal worden genomen
bij den onbewaakten overweg te Raalte in
den rijksweg van Zwolle naar Almelo.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Te Den Haag is. 73 jaar oud. overleden
de heer A. C. v. Eyk. oud-voorzitter van
het comité van Graanhandelaren te Rot_
terdam Vijf en twintig jaar lang, van 1908
tot 1933. heeft hij die functie verricht.
Gedurende zijn voorzitterschap zijn ver-
scnillende nieuwe clausules voor contrac
ten en condities in den graanhandel tot
stand gekomen. Hij was ridder in de Orde
van Oranje Nassau.
Bij Kon. besluit is bepaald dat het
krankzinnigengesticht „Veldzicht" te Gorsel
met ingang van 1 April as. wordt opge
heven.
Bij K. B. is benoemd tot notaris bin
nen het arrondissement Groningen, ter
standplaats de gemeente Groningen (vaca
ture T. H. Hummelen): H. R. J. van dei-
Veen, thans notaris te Neuzen.
Voor definitief herstel.
Men meldt ons, dat Prins
Bernhard gisteren, in gezelschap
van Prins Aschwin, voor eenige
weken naar het buitenland is
vertrokken, ter bevordering van
zijn definitief herstel.
HOEVEEL SIGARENMAKERS
VERDIENEN.
Het centraal bureau voor de statistiek
deelt, in afwachting van de publicatie van
een uitvoerig overzicht der loonen iri de
sigarenindust-rie in de 3de aflevering van
het maandschrift thans reeds enkele cijfers
mede over de gemiddeld verdiende loonen
in November 1937 in centra dezer industrie.
Door sigarenmakers, die de sigaren ge
heel handmatig maken, de z.g. op eigen
hand werkende sigarenmakers (1340 man
nen van 21 jaar en ouder), werd voor het
maken van gewone sigaren gemiddeld 47.1
ets. per uur en f. 21.41 per week, zonder
kindertoeslag verdiend. Met inbegrip van
kindertoeslag was het weekinkomen
f. 21.63. Het gemiddeld weekinkomen be
droeg o.a. te Amsterdam resp. f. 24.78 en
f. 24.80, te Eindhoven resp. f. 21.92 en
f. 22.31, in een groep kleine Noordbrabant-
sche gemeenten resp. f20.48 en f. 20.56.
Sigarenmakers (112 meerderjarige man
nen). die kleine sigaartjes maakten ver
dienden gemiddeld 37.4 ets. per uur en
f. 17.26 per week zonder, resp. f. 17.40 per
week met inbegrip van kindertoeslag.
Met het maken van senoritas verdienden
93 meerderjarige sigarenmakers gemiddeld
36.9 ct. per uur en f. 17 52 per week met
kindertoeslag.
FIRMA TONNEMA ClE.
8600
FABRIKANTEN VAN KING PEPERMUNT SNEEK
(Ing-ez. Med.)
Van Gogh en dc beroemde Franschen naar een zijzaal verbannen.
Moderne kunst maakte plaats voor romantiekKarakter
van het Folkwangmuseum te Essen volkomen veranderd.
Het leekenkamer-personeel legt
morgen den arbeid neer.
In een gisteravond onder leiding der
vier samenwerkende arbeiders-organisa
ties ^ehoirJen vergadering, heeft het per-
-el van de teekenkamers der N V. Ne
derl andsche Vliegtuigenfabriek Fokker tc
Amsterdam, besloten met ingang van mor
gen het werk neer te leggen, aangezien
de directie niet bereid is met de organisa
ties overleg te plegen over een salarisrege
ling en de bestaande salarissen als ver be
neden eiken redelijken eisch worden be
schouwd.
Van hef teekenkamerpersoneel bij de
Fok''erfphi"i°ken is circa 95 pCt. gcorgani- seum van beeldende kunst.
s,rev'd E '1 tcekennrm lid van den zoodra dc nationaal-socialisten aan het
Nedcrlandrr'^n "->rd van Technici, den bcw,ncl waren en in de beeldende kunst-
(Van onzen spccialen verslaggever).
Essen, Maart.
De Kruppstad Essen heeft den vreemde
ling niet bijster veel attracties te bieden.
Een mooie, oude kerk, de geweldige, maar
hermetisch gesloten complexen der wa
penfabrieken. ziedaar eigenlijk alles.
Enkele jaren geleden had Essen nog een
attractie meer en wel een zeer bijzondere.
Essen kon bogen op het Folkwangmuseum.
het modernste museum van Duitschland
en een der modernste kunstverzamelingen
van Europa. Dit museum is er nog, na
tuurlijk. Het is echter „gereorganiseerd"
en deze reorganisatie heeft tot gevolg ge
had. dat het volkomen van karakter is
veranderd, zoo volkomen, dat vermoedelijk
het groote bezoek, dat dit museum van
builen Duitschland trok, in de toekomst
wel achterwege zal blijven.
Van heinde en ver kwam men naar Es
sen. Uit Nederland, uit Frankrijk, uit Scan
dinavië en Engeland kwamen kunstken
ners en kunstliefhebbers, die zich in West-
Duitschland bevonden, naar de tegenwoor
dige ..wapensmidse" van het Derde Rijk,
uitsluitend om dit belangwekkende en be
langrijke museum te bezoeken.
Voortaan kan men deze trip achterwege
laten en zichzelf een teleurstelling be
sparen. De stad Essen, die in de na-oor
logsjaren geruimen tijd een cultuurcentrum
van beteekenis was Kurt. Jooss vormde
er zijn eerste balletten en hield er zijn
dansschool, de Folkwang-bühne verrichtte
er baanbrekend werk, is een cultuur
schat armer geworden.
Het Folkwangmuseum was van buiten
gewone beteekenis. omdat het een collectie
schilderwerken bevatte uit de tweede helfi
der negentiende en eerste decennia der
twintigste eeuw. welke haar weerga nau
welijks vond. Vrijwel nergens kreeg men
een zoo compleet beeld van de verschil
lende stroomingen, welke zich in de mo
derne schilderkunst hebben doen gelden,
als juist hier. Beroemd was het Folkwang
museum vooral om zijn collectie Fransche
impressionisten, die in geen ander mu
seum in zro grooten getale en zoo uitste-
kende kwaliteit vertegenwoordigd waren.
Daarnaast was vooral het expressionisme
riik vertegenwoordigd, speciaal het Duit-
sche en daar deze schilderijenverzamelin
gen, aangevuld met schitterend beeldhouw
werk van Rodin, Minne, Meunier en mo
derne Duitschers. de voornaamste expo
sitieruimten in beslag namen, was het
Folkwangmuseum bovenal een modern mu-
Algemcencn F id van Technisch- en Op-
zichthoudend Personeel, de Nederlandsche
Vereeniging van Christelijke technici en
den R.-K. Bond van Technici „St. Ber-
nulpiius".
nieuwe richtlijnen naar voren kwajnen, is
men in het Folkwangmuseum aan het ver
anderen gegaan. Werk van Joodsche en
Marxistische schilders, de meest krasse
uitingen van het expressionisme, werden
verwijderd, de Duitsche modernen werden
grondig geschift. Het werd leeger langs de
museumwanden en er is, naar wij uit zeer
betrouwbare bron vernamen, een aanmer
kelijk gedeelte van wat uit het Folkwang
museum werd verwijderd, terecht gekomen
op de bekende tentoonstellingen van „Ont
aarde Kunst", die in Duitschland zijn ge
houden. Veel doeken, die, bekeken uit de
nieuwe nationaal-socialistische gezichts
punten. niet meer waard waren om geëx
poseerd te worden, ruimden het veld.
Nog was toen het Folkwangmuseum de
moeite waard. Toen wij er. in het voorjaar
van 1937, een bezoek brachten, misten wij
weliswaar veel van wat er vroeger was,
maar wat over was gebleven, was niet wei
nig en een aandachtige beschouwing over
waard.
Dit bezoek kon toevallig, achteraf be
schouwd. als een afscheid van het oude
Folkwangmuseum worden opgevat. Want
juist in den zomer van 1937 heeft men.
naar men ons verzekerde bij een dezer
dagen hernieuwd bezoek, de Duitsche mu
sea grondig onder handen genomen. Im
pressionisme en expressionisme kunnen
slechts, bij hooge uitzondering, genade
vinden in de oogen dergenen, die met het
toezicht op de kunst en de musea zijn
belast. Alles, wat ook maar eenigszins niet
strookte met de heden ten dage geldende
opvattingen, viel nu onder de handen der
reorganisatoren.
Niet alleen in Essen was dit het geval,
maar in geheel Duitschland. Overal zijn
volgens mededeelingen, die ons van be
trouwbare zijde werden gedaan, de musea
gereorganiseerd. Zelfs de kleinste verzame
lingen van artistieken of historischen aard
ontsnapten niet aan de aandacht.
Deze reorganisatie heeft hier en daar tot
geruchten aanleiding gegeven. Men be
weerde. dat men niet geaarzeld had zelfs
Van Goclis en Rembrandts te verwijderen.
Deze geruchten werden van officieele zijde
tegengesproken en met eigen oogen hebben
v/ij kunnen zien. dat deze tegenspraak ge
motiveerd was. In het Folkwangmuseum
bevinden zich nog steeds de doeken dei-
beroemdste Franschen en eveneens de
vier buitengewoon mooie Van Goghs, die
tlit museum bezit. Alleen zij zijn bij de
reorganisatie verhuisd. Zij zijn verdwenen
uit de hoofdzalen en terecht gekomen in
een tweetal bijzaaltjes. Wie belangstelling
heeft voor moderne kunst, kan deze op
zichzelf nog steeds waardevolle schilde
rijenreeks hier vinden, maar de kans is
geenszins denkbeeldig, dat de oppervlak
kige bezoeker over deze kostbaarste kunst
uitingen heen zal zien. er achteloos aan
voorbij zal gaan.
Evenwel: de befaamdste stukken zyn
nog aanwezig. Anders staat het met de
Duitsche kunstenaars en hun \vc:k. Zij
zijn verdwenen, vrijwel zonder een enkele
uitzondering. De moderne Duitsche ku.iot
vindt men in het Folkwangmuseum niet
meer.
In de groote zaal treft men thans de
Duitsche klassieke school, de romantiek en
de laatromantiek aan. Op zichzelf zeer
waardevolle doeken zijn het van Achen-
bach, Böcklin, Haider. Pynacker, Trübner.
Thoma, Slevogt en Feuerbach. In ieder
ander museum zou men deze doeken
de meeste er van tenminste oprecht be
wonderen. Alleen hier denkt men te veel
terug aan wat er verdwenen is.
En in een bijzaal vindt men dan Van
Gogh en de beroemdste Franschen, na
dat in de hoofdzaal, op den achtergrond
werk van Signac en Carus een lichte over
gang heeft gevormd. Van Van Gogh vin
den we vier beroemde doeken; zijn portret
van Armand Roulin, zijn kleurige Rhöne-
barken, een korenveld en een schilderij
van den tuin van het krankzinnigenge
sticht in Arles. Van Gauguin zijn er even
eens vier meesterwerken, en er is werk
van Cezanne, van Manet, van Renoir, van
Corot en van Daumier. De hoeken van
deze zaaltjes worden gevuld met enkele
beelden van Rodin. En het zijn deze zalen,
die den meesten indruk maken op den be
zoeker. Het hangt er wat vol, vooral ver
geleken bij de hoofdzaal, waar slechts en
kele tientallen doeken een plaats hebben
gevonden.
Maar hoezeer de Fransche school ook
terzijde is geschoven, in den letterlijken
zin van het woord, toch zal iedere objec
tieve minnaar der beeldende kunst deze
kleine collectie, die overgebleven is, het
waardevolste achten in het tegenwoordige
Folkwangmuseum.
In de zoogenaamde voorhal van het mu
seum heeft men werk bijeengebracht, dat
het industrieele karakter van de stad Es
sen verbeeldt. Hier treffen enkele zeer
fraaie plastieken van Meunier. In de an-
deie zalen ls Aziatische en Nieuw Zeeland-
sche kunst geëxposeerd, verder een mooie
verzameling Grieksche en Romeinsche
kunst.
De moderne Duitsche kunst is echter
verdwenen. Zelfs de oude catalogus is in
getrokken en mag niet meer worden ver
kocht, zoodat het onmogelijk is om pre
cies vast te stellen, wat er verdwenen is.
Wat vroeger hier een eereplaats had en
het museum belangrijk maakte, wordt
thans „breedvlakkig. grof. kakelbont, aan
plakbiljetachtig, klodderig" genoemd
Maar wie thans door de zalen van het
Folkwangmuseum gaat, denkt met een on
miskenbaar heimwee terug aan wat hier
vroeger was. Het moge dan niet allemaal
even mooi geweest zijn, het moge af en
toe zelfs uitgesproken leelijk en ook wel
onbegrijpelijk zijn geweest, wat hier hing
was toch ook een uiting van wat er in de
menschheid, vooral na den noodlottigen
wereldoorlog, omging. Het was voortgeko
men uit het Duitsche volk, het maakte er
deel van uit. Het was typeerend voor het
na-ooilogsche cultureele leven. Maar daar
werdt thans geen waarde aan gehecht.
Her was .bolsjewistisch en Joodsch" en
heeft daarom afgedaan.
Alles is van plaats veranderd in dit mu
seum. De beroemde Rodins en andere beel
den hebben geen vaste plaats meer, zijn
niet eens alle meer geëxposeerd, wachten
op definitieve plaatsing en met ander
beeldhouwwerk staat het precies zoo.
De Duitschers echter zijn trotsch op wat
zij van het Folkwangmuseum hebben ge
maakt. Het wordt een voorbeeld genoemd
van wat met reorganisatie te bereiken is..
(Nadruk verboden).
brengt hulp in gezinnen, waar
door geboorte, onvolwaardig
heid of ziekte van kinderen bij
zondere nooden zijn ontstaan.
Zendt Uw bijdrage op Postgiro
75000 Den Haag.
Eerste Kamer.
BEGROOTING VAN ECONOMISCHE
ZAKEN. LANDBOUWCRISISFONDS.
(Van onzen parlementairen medewerker).
Nog versch onder den «zoo hopen we
althans! sterken indruk der voorzitter-
lijke vermaning tot kortheid van onlangs,
nam gisteren ae Eerste Kamer de Begroo
ting van Economische Zaken en die van
het Landbouwcrisisfonds in behandeling.
Nu is dit het moet toegegeven wor
den, een hoofdstuk dat zich bij uitstek
leenc tot een keurig debat; de economische
en vooral de agrarische politiek is van
ouds voor sprekers een vette kluif. Maar
wij zullen in ieder geval in dit overzicht
ons gedragen naar den wenk des voorzit
ters. Hem gehoorzame ook de pers!
Nadat de heeren Van Rappard en de la
Bella (men zie ons Blad van gisteren)
het woord hadden gevoerd, besprak de
heer Hiemstra specifieke landbouwbelan
gen. Ook hij kwam met de oude klacht,
dat de landarbeidersloonen te laag zijn
en dat er een wanverhouding bestaat tus-
scben de loonen in de agrarische en die
in de industrieele bedrijven. Zelfs meende
de heer Hiemstra, dat in vele van die ge
zinnen behoorlijke voeding ontbreekt en
ernstig bepleitte hij bevordering van be
tere loonen, die het resultaat kunnen zijn
van het meer loonend maken der land
bouwproducten, in verband waarmee hij
verschillende adviezen gaf en de stelling
ontwikkelde, dat de Regeering zich blij
vend met den landbouw zal dienen te be
moeien. Een bloeiend platteland is zoo
nette hij uiteen ook een belang voor de
industrie en ook hierom is loonsverhooging
in den landbouw noodzakelijk.
Aan het platteland was ook de rede van
den heer Kolff gewijd, die van oordeel
bleek, dat de agrarische belangen hoe lan
ger hoe meer in het gedrang dreigen te
komen en evenzeer wees op het groote ver
schil in belooning op het platteland en
in de industrieën. Ook hij vroeg daarin
voorziening. En voorts wees hij op wat hij
een ernstig verschijnsel achtte; de overbe
volking van het platteland, al erkende hij,
dat het moeilijk is hiertegen van regee-
ringswege iets te doen. In verschillende
streken is echter ook om deze reden be
hoefte aan de vestiging van nijverheids-
bedrijven. Ook de heer Kolff gaf verschil
lende adviezen met betrekking tot de
teslt-regehngen en tot het bestrijden van
verschillende export-moeilijkheden. Onze
tuinbouw is zoo schetste hij door al
lerlei buitenlandsche maatregelen in groote
zorg en het streven onzer Regeering moet
er krachtig op gericht zijn. den uitvoer te
verruimen.
Beide hierboven omschreven redevoerin
gen vonden, tot op zekere hoogte, een
weerklank in die van den heer Van Voorst
tot Voorst, welke ook al aan den land
bouw en verschillende van de voor hem
genoffen voorzieningen was gewijd. Dat
de koopkracht op het land zoo sterk is
verminderd (ook door de daling der loo
nen) achtte hij een vaststaand feit, dat
ook invloed heeft geoefend op de toe
standen in de industrie. En daarom hield
ook hij een pleidooi voor maatregelen,
welke de verhooging der loonen zouden
kunnen bewerken of bevorderen. Voorts
was deze algevaardigde van oordeel, dat
vele knellende banden, die thans den
landbouw belemmeren, weggenomen zou
den kunnen worden. Door verschillende
middelen zouden de prijzen van landbouw
producten op redelijk peil gebracht moeten
worden, want dit zou verschillende goede
gevolgen hebben.
Zoo was een groot deel van het debat
op dezen eersten dag aan den landbouw
gewijd en gaf men de Regeering. als van.
ouds. tal van wenken en adviezen om den
toestand te verbeteren, of vérder te ver
beteren en vooral ook om den export on
zer landbouw-producten op te drijven.
dit is natuurlijk ook de hartewensch
der Regeering.
Maar hoe?
ZWF.EFVLIEGTOESTEL AAN HET NEDERL.
INSTITUUT VOOR ZWEEFVLIEGERS
GESCHONKEN.
Een bekend industrieel te Deventer heeft
een voor enkele weken in ons land geïmpor
teerd zweef vliegtoestel met hulpmotor, type
motorbaby. de P.H.-A.S.V. ten behoeve van de
voortgezette opleiding van zweefvliegers, ter
beschikking van het Nederlandsch Instituut
voor Zweefvliegers gesteld.
Over enkele dagen zal het toestel in gebruik
worden genomen.
DE POST VLUCHTEN.
Vanochtend o n uur is dc ..Wielewaal",
gezagvoerder Weyrothcr. met vijf passagiers
naar Indië vertrokken. Twee passagiers hebben
voor de tusschentrajecten plaats besproken.
Het toestel heeft 151 kg. vracht. 372 kg. brief
post en 7 kg. pakketpost meegenomen.
