Naar staking in de
sigarenindustrie
De moeilijkheden
in de Kalkzandsteen-industrie
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Vrijdag 25 Maart 1938
Sproeten komen vroeg in
Sprutol Bij alle Drogisten.
GEMENGD NIEUWS
Arbeiders zijn het
wachten moe
RECHTZAKEN
De kwestie van de „Arnoud'
Voortzetting van het
bedrijf onmogelijk
In verband met de ernstige berichten omtrent een staking
in de sigarenindustrie in ons land, welke de Werklieden
organisaties voornemens zün met ingang van 11 April bij
zeven fabrieken te proclameercn. hebben wij ons om inlich
tingen gewend tot het bestuur van den R.K. Tabaksbewer-
kersbond, te Eindhoven, waarvan de voorzitter, de heer
J. Gemen. ons de hierbij gepubliceerde inlichtingen ver
strekte. WU hopen de visie van de sigarenfabrikanten op de
ontwikkeling van het conflict in een volgende korte beschou
wing weer te kunnen geven.
Onderhoud met den voorzitter
van den Roomsch-Kath.
Tabaksbewerkersbond.
(Van onzen specialen verslaggever).
..We zijn het wachten moe!" Daarop
komt neer wat de heer J. Gemen. voorzit
ter van den R.-K. Tabaksbewerkersbond,
te Eindhoven, mededeelt over den huidigen
stand van het conflict in de sigarenin
dustrie. dat thans verscherpt is door het
ultimatum, dat de 4 werkliedenorganisa
ties. t.w. de R.-K. en de Christelijke, be
nevens de Nederlandsche Sigarenmakers-
en TabaksbewerkersorganisaUes in het
Noorden en Zuiden (R.-K.i van ons land
hebben gesteld.
..Waarom wij een ultimatum gesteld heb
ben? Wel. op 29 Januari j.l. hebben we
het collectief contract met de twee Pa
troonsorganisaties opgezegd en nieuwe, in
grijpende voorsteilen gedaan t.a.v. de loo
nen. waarover de meeningeri. sinds het
jaar 1935, verschillen. Nu al weer drie jaar
geleden gaf een arbitragecommissie, onder
leiding van den huidigen Rijksbemiódelaar
als haar meening te kennen, dat een
loonsverlaging toen door te voeren zou
zijn. indien de ondernemers dan tot sanee
ring zouden overgaan. De loonsverlaging
is prompt doorgevoerd: de saneering bleef
een punt van overweging uitmaken en
maakt dit nog uit.
Nu zijn dezer dagen gegevens gepubliceerd
over de loonen, welke de arbeiders in de
sigarenindustrie verdienen. In het Zuiden
en in het Noorden van ons land zijn n.l.
enquêtes gehouden en daaruit mogen wij
de conclusie trekken, dat de loonen in
den loop der laatste jaren ontzettend laag
zijn geworden.
Volgens het contract verdienen sigaren-
sorteerders 52 cent per uur, hetgeen in
stukloon nog met 10®/» verhoogd moet wor
den. Uit de cijfers blijkt thans, dat een
groep van 3315 sigarenmakers, die wat
vakbekwaamheid betreft, gelijk te stellen
zijn met deze sorteerders, een gemiddeld
uurloon van 44.2 cent- haalt, waaronder
van 41.8, 35. 44, 42 en 41 cent j>er uur. Een
andere groep (oproJlers of opdekkers van
machinaal gemaakte bosjes sigaren) welke
3200 man omvat heeft een gemiddeld uur
loon van 38.9 cent per uur, waarbij plaat
sen zijn met een uurloon van 33.3 cent.
(Het geldt hier natuurlijk de loonen van
arbeiders van 21 jaar en ouder).
Wat de oorzaken zijn van deze lage loo
nen? In de eerste plaats wijten wü die
aan de, in de laatste jaren Ingevoerde,
werkmethode en in de tweede plaats aan
de hooge eischen, die aan de afwerking
van het product en aan de verwerking van
de tabak, gesteld worden. Wij meenen, dat
de arbeiders een behoorlijk loon moeten
verdienen, al weten wij ook wel, dat de
fabrikanten er moeilijk voorzitten.
Zooals het nu staat, komen we echter
niet verder. Toen we op 29 Januari het
collectief contract opzegden, hebben wij
met het Noorder-Verbond (Patroonsorga
nisatie in het Noorden) een bespreking
gehad over de door ons gedane voorstellen,
neerkomende op een loonsverhooging van
l5"/o minimum en een verandering in de
berekening van de technische moeilijkhe
den. Men zegde ons een geringe loonsver
hooging op de 3- en 4-cents-sigaren toe en
een verhooging op een speciaal soort kleine
sigaren. Een bespreking met het Zuider-
Verbond iR.-K. Patroonsorganisatie in het
Zuiden) leverde als resultaat op, dat de
patroons den bestaanden toestand wilden
continueeren. om, na 1 April eerst de be
staande kleine verschillen tusschen Noord
en Zuid uit den weg te ruimen. Voorts
wilde de R.-K. Patroonsorganisatie enkele
voorstellen van ons wel overnemen, maar
daarnaast zouden de uurloonen van de
arbeidsters boven 17 jaar aanmerkelijk
verlaagd moeten worden. Voorts deed het
Zuiden het voorstel om een commissie in
het leven te roepen, die na zou hebben
te gaan of er soms op een bepaalde fa
briek arbeidsremmende factoren aanwezig
waren. Op zulk een fabriek zouden de ar
beiders dan een tijdelijken toeslag op het
loon krijgen.
In totaal hebben de werkliedenorganisa-
tlcs 2 maal met de Patroonsorganisaties in
het Noorden en Zuiden van ons land ver
gaderd. zonder dat er evenwel tot overeen
stemming gekomen werd. Daama is er
nog een conferentie met den Ryksbemid-
deiaar geweest. Ons is door mr. Verschuur
gevraagd, hoe wij in principe tegenover
een ondernemersovereenkomst stonden. Wij
hebben geantwoord, dat wij daar niets op
tegen hadden, mits men ons dan tevens
mededeelde, waar wij aan toe zouden zijn.
Maar inmiddels loopt het tegen 1 April en
wij weten nog niets. Alleen weten wij. dat
cr op dien dag geen uitzicht bestaat op
een behoorlijke overeenstemming, waarbij
een behoorlijke loonsverhooging in uitzicht
gesteld wordt, of op een nieuw contract. Na
de J
Of het werkelijk tot een staking zal
komen? De voorbereidingen daartoe
zijn in vollen gang en geen enkele or
ganisatie is genegen haar menschen
aan het werk te laten gaan, indien er
geen behoorlijke toeslag op het loon
doorgevoerd wordt. De staking zal in
dat geval geproclameerd worden bij
de firma's „Karei I" te Eindhoven en
Reusel, „Yelasques" te Meerveldhoven
en Reusel, „Schinunelpenninck" te Wa
peningen, „La Bolsa" te Kampen, „De-
jaco" te Culemborg, Bijdendijk en Ten
Hove ie Deventer en Lokin en Weisz
te Amsterdam. Komt het in deze fa
brieken tot een actie, dan zullen er in
totaal ruim drie duizend personen,
mannen en vrouwen, bij betrokken
zijn."
Naar wij in Eindhoven voorts vernamen,
zullen heden in de lichtstad de beide Siga
renfabrikantenorganisaties vergaderen. Het
doel der besprekingen is de geprojecteerde
„Ondernemers-overeenkomst". Daarna zul
len de loonsverhoogingsvoorstellen van de
werkliedenorganisaties aan een bespreking
onderworpen worden.
Volgens de „Ondernemers-overeen
komst" zal dc prijs van alle 3-cents si
garen op 3*/« cent gebracht worden,
met uitzondering van die fabrikanten,
die met een complcet-sigarenmachine,
waarmede de gehecle sigaar mecha
nisch vervaardigd wordt, werken. In
de toekomst zouden voorts alleen die
fabrieken 3-cents sigaren mogen ver
vaardigen, die er niet meer dan 20.000
stuks per week maken en waarin de
compleet-machine reeds vóór of op 15
Maart in werking was. De werkgevers
koesteren van deze overeenkomst de
verwachtingen, dat hierdoor een zekere
normalisatie teweeg gebracht zal wor
den, temeer omdat thans ongeveer 500
millioen 3-cents sigaren in den handel
gebracht worden, waarop heel weinig
of niets verdiend wordt, ja eerder ver
lies wordt geleden. Men rekent erop,
dat het aantal van 500 millioen tot
300 millioen zal terugloopen.
Voorts zullen op Maandag 28 Maart de
organisaties van de sigarenfabrikanten in
Den Haag wederom biHeenkomen. Daarna
zai, onder leiding van den Rljksbemidde-
iaar om 4 uur in het departement van So
ciale Zaken vergaderd worden, waarna ten
slotte ook de Werkliedenorganisattes aan
deze besprekingen zuilen deelnemen. Hier
zai dan vermoedelijk de beslissing vallen
overde voorstellen van de werklledenor-
ganisaties en over de vraag of er al dan
niet gestaakt zal worden.
(Nadruk verboden).
DE AANGESPOELDE WIJN.
Verkoop van strandvonderij-goederen
Tien koopjes baddings en breels vorm
den den inzet van den openbaren verkoop
van strandvonderijgoederen Woensdag te
Egmond aan Zee en Egmond-Binnen. Met
een „Komen jullie alleen om te kijken?"
moest de afslager den gang er in brengen,
want veel animo was er niet en voor en
kele dubbeltjes verwisselde het hout van
eigenaar. „Je bent hier niet in Duitsch-
land, doe gerust je mond maar open!'
klonk het even later, want ook voor zes
ledige vaten bestond niet veel belangstel
ling Die belangstelling gold alleen de
vaten met wijn die aan de beurt waren
nadat een vat kaviaar van 25 kg., dat
volgens de experts geen kaviaar maar
zalmkuit bevatte, een bedrag van f. 28 had
opgebracht.
De burgemeester-strandvonder maakte
bekend, dat de wijn verkocht werd exclu
sief belasting. De afgekeurde wijn was vrij
van belasting, mits deze vervoerd werd
naar een azijnmakerij of cognacstokerij.
Een rijksdaalder strijkgeld op ieder vat
maakte de tongen los en vlot werd voor
een vat met 600 liter afgekeurden wijn
f. 19 geboden, voor een vat met 200 liter
goeden wijn f. 31 en voor de vaten met
600 liter van f. 50 tot f. 67.
Zoo kwam 5000 liter wijn in bod te staan
op f. 364. Afgemijnd per vat kwam de
totale koopsom op f. 400.50. De strandvon
ders wilden echter het onderste uit de kan
hebben, wat bij den verkoop van wijn ook
wel begrijpelijk is! In combinatie werden
toen tenslotte alle vaten afgemijnd op
f. 415.50.
De fiscus spreekt echter ook een hartig
woordje mee. Aan invoerrechten moet
f. 1200 betaald worden. Daarbij komt dan
nog statistiekrecht en 4 pet. omzetbe
lasting. De kooper zal zoodoende in het
geheel ruim f. 1633 moeten betalen, zoodat
de wijn hem komt op ruim 32.5 cent per
liter. vad.
DE DEVIEZENBEPALINGEN
OVERTREDEN?
Dezer dagen is door ons gemeld dat een
inwoner van Enschedé, de heer H. H. B
die ook zaken in Duitschland heeft, te
Münster is gearresteerd. Thans vernemen
wij dat den heer B. ten laste wordt gelegd,
dat hy in verband met de zaken van de
steenfabriek in Alstaette, waarvan hij
mede-vennoot was, en waarvan de liqui
datie nog niet was afgewikkeld, de devie-
zenbepalingen zou hebben overtreden.
Dit wordt echter met nadruk door hem
ontkend.
De familie is van oordeel, dat alles
voortvloeit uit een fraude, welke drie jaar
geleden in genoemde fabriek is gepleegd
en waarvoor de leider van het bedrijf is
veroordeeld. De administratie was geheel
in de war, zoodat een liquidateur werd be
noemd, om tevens voor de Duitsche auto
riteiten de exportzaken af te wikkelen.
Deze liquidateur heeft echter reeds drie
jaren de zaak sleepehde gehouden en deze
grove nalatigheid is volgens het oordeel
der familie de oorzaak van het misver
stand. De heer B. heeft tegenover de Duit
sche autoriteiten verklaard, dat hij on
schuldig is en dat hij zich steeds bereid
heeft verklaard de boeken voor onderzoek
ter beschikking te stellen. Men heeft te
Enschedé thans alle gegevens verzameld en
deze naar Duitschland gezonden.
De heer B. vertoefde geregeld in Duitsch
land en is er zich nimmer bewust van ge
weest de deviezenbepalingen te hebben
overtreden.
INVAL BIJ COMMUNISTISCH
STATENLID.
Rechercheurs van de Landbouw-Crisis-
wet uit Amsterdam hebben gistermiddag
aldus de Tel. bij het zoeken naar
frauduleuze broedmachines een merk
waardige ontdekking gedaan in de woning
van het communistische Provinciale-Sta-
tenlid en gemeenteraadslid van Ilpendam,
KINDERMOORD TE NIEUWE-PEKELA.
In een zitting met gesloten deuren ston
den gistermiddag voor het Leeuwarder
gerechtshof terecht een 46-jarige arbeider
uit Nieuwe Pekela, die door de Groninger
rechtbank wegens het dooden van een
pasgeboren kind en het verbergen van het
lijkje veroordeeld was tot zes jaar gevan
genisstraf en zijn 36-jarige huishoudster,
eveneens gedetineerd, die ook tot zes jaar
gevangenisstraf was veroordeeld wegens
medeplichtigheid.
De procureur-generaal eischte tegen
beiden bevestiging van het vonnis.
IIAAGSCHE RECHTBANK.
Boter zonder merk.
De visitateur van de Crisis Zuivelcentrale
Geelhoed, had reeds eenigen tijd vermoeden
tegen een landbouwer uit Alphen aan den
Rijn, dat hij boter afleverde, die niet van
het vereischte merk was voorzien.
Nadat G. eenigen tijd op den loer had ge
legen, werd verdachte betrapt, toen hij in
Boskoop boter afleverde zonder merk.
De kantonrechter te Lelden had hem des
wege veroordeeld tot f. 100 boete subs. 100
dagen hechtenis veroordeeld.
De president wees erop dat door deze
handeling, verdachte ook oneerlijke con
currentie pleegt.
Verdachte zei dat hij alleen maar wat
boter had uitgezuinlgd in zijn gezin, en die
zonder merk verkocht.
De Officier vroeg bevestiging van het
vonnis.
Uitspraak over 14 dagen.
Bevel niet opgevolgd.
Een expediteur uit Alphen aan den Rijn
had geen gevolg gegeven aan het stoptee-
ken dat de brugwachter te 's Molenaarsbrug
aldaar hem gaf, toen hij met zijn auto de
brughelling opreed. De brug was gesloten
geweest en de brugwachter had ander ver
keer willen laten voorgaan.
De Officier zag reden om het vonnis, dat
was opgelegd door den kantonrechter te
Alphen te vernietigen, omdat het voor dit
feit niet mogelijk was het rijbewijs voor
den tijd van zes maanden, waartoe de kan
tonrechter besloten had, in te trekken.
Daarom vorderde de Officier f. 15 boete
subs. 10 dagen hechtenis.
De verdediger, Mr. Schaper gispte het op
treden van den brugwachter en pleitte cle
mentie.
Bedorven.
De kantonrechter te Alphen aan den Rijn
heeft een slager uit die gemeente veroor
deeld tot tweemaal f. 100 boete subs. 2 x 40
het voorjaar, koop tijdig een pot
OOOA (Tnoav VforI 1
(Ingcz. Med.)
den heer K. de V„ te Den lip. Behalve, dat
in de woning van De V. inderdaad een
frauduleuze broedmachine werd ontdekt,
troffen de ambtenaren nog een aamtal-
varkens aan, welke niet van het vereisch
te rijks-oormerk waren voorzien. Ook ont
dekten zij een geheime werkplaats, waar
in zij een cyclostyle en een groote hoe
veelheid communistische pamfletten von
den. Ook bij den broer van den heer De
V. vonden de rechercheurs een frauduleus
werkende broedmachine met eieren.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
TREINVERKEER BELEMMERD DOOR
SNEEUWSTORM.
Door een sneeuwstorm van buitenge
wone hevigheid is het trein- ein wegver
keer in het noordwesten van Finland
gestationeerd. De sneeuw ligt op de spoor
lijnen en wegen verscheidene decimeters
hoog.
dagen hechtenis, benevens publicatie van
het vonnis.
Verdachte had een kilo gehakt en een
kilo vet in voorraad, dat in bedorven staat
verkeerde.
De hulpkeurmeester van K. deed mede-
deeling van hetgeen hij had aangetroffen.
De Officier vroeg bevestiging van het
vonnis.
Na pleidooi van den verdediger, wees de
Rechtbank de zaak ter nieuwe behandeling
door den kantonrechter, naar dezen terug.
Auto en motor.
Toen een Inspecteur der Lichtfabrieken
te Leiden, met zijn auto bij Hazerswoude in
de richting Utrecht reed, vond nabij een
koffietent langs dezen weg een botsing
plaats met een motorrijwiel.
De bestuurder hiervan zou, volgens me-
dedeellng van den autobestuurder, eerst
hebben stil gestaan op de, voor getuige,
rechterzijde van den weg.
De motorrijder, die hem tegemoet kwam,
ging plotseling rijden, waarbij hij alleen
naar zijn motor zag, en zoo den weg over
stak. Hierdoor reed hij tegen het linkerwiel
der auto, die toen dwars over den weg
kwam te staan.
Er ontstond een oploop, waarbij tegen
den autobestuurder een minder vriendelijke
houding was aangenomen.
De president wees op tegenstrijdigheden
in de verklaring thans afgelegd, en die voor
den kantonrechter te Leiden, waar getuige
had gezegd dat zijn wegdeel vrij was, en de
motorrijder voor hem aan de linkerzijde
van den weg had gestaan.
Een en ander bleek het gevolg van een
misverstand te zijn.
Na getuigenverhoor, meende de Officier
dat verdachte onvoorzichtig heeft gereden.
Op verbeterde gronden vorderde spr. f. 15
boete subs. 15 dagen hechtenis, zooals ook
de kantonrechter had opgelegd. De verde
digster. Mr. v. d. Valk, was van oordeel dat
de bestuurder van de auto niet juist heeft
gereden en pleitte vrijspraak.
Inbraak en diefstal.
Voor de Haagsche Rechtbank heeft te
recht gestaan een bloembollenkweeker uit
Oegstgeest, die te Leiden in een perceel aan
de Haarlemmertrekvaart had ingebrokén.
Behalve een bedrag aan geld dat hij ge
stolen had, maakte hij zich aan diverse bal
dadigheden in de woning schuldig.
Verder had verdachte een rijwiel gestolen
dat voor het bureau van het Leidsch Dag
blad stond.
De Officier had tegen hem een Jaar en
zes maanden gevangenisstraf geëlscht.
De Rechtbank heeft deze zaak terug ge
wezen naar den Rechter-commissaris ter
nader onderzoek en reclasseeringsrapport.
Gevaarlijk mensch.
Toen hij onder den invloed van sterken
drank verkeerde had een fabrieksarbeider
te Leiden, des nachts mej. J. ernstig be
dreigd, door haar bij de keel te grijpen en
de woorden toe te voegen „Als je schreeuwt,
maak ik je dood"
Voorts had hij zich des nachts met ge
weld tot de woning van een ander meisje
toegang willen verschaffen doch hij had
zich toen vergist, en was in de kamer van
een man terecht gekomen.
Blijkens het rapport, is verdachte ver
minderd toerekenvatbaar.
De Officier had zes maanden gevangenis
straf en ter beschikking stelling van de
Regeering geëischt.
De Rechtbank heeft de uitspraak nog 14
dagen uitgesteld.
Gevaarlijk rijder.
Reeds enkele malen is behandeld de zaak
tegen G. van T. uit Leiden, die opzettelijk
op een wandelend echtpaar met zijn auto
was aan gereden, waardoor zij waren ge
vallen, en nauwelijks aan overrijden ont
snapt.
De kantonrechter te Leiden had hem tot
twee maanden hechtenis veroordeeld, van
welk vonnis hij in hooger beroep was geko
men.
De Rechtbank heeft het vonnis vernie
tigd, en twee maanden hechtenis opgelegd,
met intrekken van het rijbewijs voor den
tijd van een jaar.
De Haarlemsche rechtbank heeft gister
middag in hooger beroep de zaak behan
deld tegen A. H. baron van Hardenbroek
tot Ammerstol, directeur van de kalk
zandsteenfabriek „Arnoud" te Hiliegom.
die op 2 Februari door den Haarlemschen
kantonrechter is veroordeeld tot drie geld
boeten van f. 6 wegens drie door hem ge
pleegde overtredingen van de arbeidswet.
Nadat de dagvaarding was uitgebracht,
hield de heer Van Hardenbroek een uit
voerig betoog, waarin hij uiteenzette on
der welke omstandigheden hij de overtre
ding had begaan.
Hij merkte o.a. op, dat de kalkzand-
steenindustrie in ons land van 1897 da
teert. De hoofdgrondstof is zand, hetgeen
een zeer groote machineslijtage veroor
zaakt De andere grondstof is kalk, die ge
ïmporteerd wordt en aan bederf onderhe
vig is. Het was aanvankelijk moeilijk het
nieuwe product ingang te doen vinden en
in de woningwet van 1906 werd kalkzand
steen als bouwmateriaal vergeten,
Na een rapport van een staatscommissie
patroonsorganisatie gewaarschuwd te gelukte het in 1911 de industrie op reëele
hebben, is, in een gecombineerde vergade- bas's te brengen, hoewel zij geduchte con-
ring van de werkliedenorganisaties beslo- currentie ondervond van den baksteen en
ten. om in 7 fabrieken (waarvan er 2 een net baton, en vooral na den oorlog, van de
filiaal bezitten), het werk met ingang van Belgische kalkzandsteenindustrie. Sedert
11 April neer te leggen. Ook de beide Bel- den oorlog zijn dan ook in ons land zeven-
gische organisaties weten wij daarbij ach- tien fabrieken verdwenen,
ter ons. Er werken in de grensstreek nog I Bij de totstandkoming van de arbeids-
1600 Belgische arbeiders aangesloten bij I wet 1919 mocht de kalkzandsteenindustrie
hun organisaties. nt)g gedurende vier jaren de z.g. 1055
arbeidsweek toepassen, d.w.z., dat dage
lijks 10 uur en per week 55 uur gewerkt
mocht worden. Hiervoor werd een z.g. „ar-
moevergunning" verleend.
In 1929 drongen de vakvereenlgingen er
op aan de 1055 werkweek los te laten en
een twee-ploegenstelsel toe te passen. De
heer Van Hardenbroek heeft toen, in over
leg met den toenmaligen directeur-gene
raal van den arbeid, den heer C. J. P.
Zaalberg, een nieuw stelsel voor zijn fa
briek ontworpen, waarbij in twee ploegen
gewerkt werd en wel van 7 uur des mor
gens tot 5 uur des avonds en van 7 uur
des avond tot 5 urn' des morgens. Dit
stelsel was er op gericht, den kostprijs van
het product te verlagen en het liet tevens
toe. dat de dagelyksche noodzakelijke re
paratie aan de machines tusschen de
werktijden kon worden verricht.
Deze regeling vond aldus spr. in
stemming bij de Industrie en bij de vak
vereenlgingen en op 29 December 1929
kwam de beschikking af, die het karakter
droeg van een overeenkomst waarbij aan
de industrie drie jaar tijd werd gelaten, te
v/erken volgens de 10—55 werkweek en te
vens de fabrieken voor het nieuwe speciale
tweeploegenstelsel in te richten. De heer
Van Hardenbroek hield zich aan deze over
eenkomst en investeerde een kapitaal van
1 1/4 millioen, om zijn fabriek te reorga-
niseeren. Deze reorganisatie werd alleen
bij de „Arnoud" volledig ingevoerd, waar
door zij het hoofd kon bieden aan de con
currentie. De bedrijfsuitkomsten waren na
de invoering van het tweeploegenstelsel
zeer gunstig, hetgeen echter volgens
spr. tot animositeit bij de andere fabri-
kanten leidde. Per dag werd 31/: millioen I
K.G. materiaal verwerkt. Ook uit een so
ciaal oogpunt was de regeling zeer gun
stig, want de verschillende ploegen had
den steeds 50 uur rusttijd en 70 procent
der werklieden arbeidde in den dagdienst
en de rest in den nachtdienst.
Hoewel de verwachting was. dat de
nieuwe regeling in het werktijdenbesluit
van 1936 zou worden vastgelegd, bleek dit
niet het geval te zijn. Daarom werd na de
inwerkingtreding van dit besluit steeds een
overwerkvergunning verleend gebaseerd op
de bijzondere omstandigheden, die voor dit
bedrijf golden.
Op 27 November j.l. werd evenwel mede
gedeeld, dat verlenging van deze vergun
ning zou worden geweigerd, als gevolg van
een enquête, die minister Romme het vo
rig jaar had laten instellen naar de or
dening en gelijkstelling van alle fabrie
ken.
De heer Van Hardenbroek zeide ten
slotte, dat het bedrijf zou vastloopen,
indien de 1055 werkweek weer moest
worden ingevoerd en dat ontslag van
personeel onvermijdelijk zou zijn.
Vervolgens werd als getuige gehoord de
heer G. W. G. van Sierenburg de Boer.
hoofdinspecteur van den arbeid, die vast
overtuigd was, dat voortzetting van het
bedrijf onmogelijk zou zijn met de 1055
werkweek. Aanvankelijk was de regeling
van het speciale tweeploegenstelsel voor
de „Arnoud" in het ontwerp-werktijden-
besluit vastgelegd, doch de Hooge Raad
van den Arbeid heeft haar geschrapt.
Dr. ir. A. H. W. Hacke, directeur-gene
raal van den arbeid, erkende, dat de fa
briek geheel op het tweeploegenstelsel is
ingericht. Bij den huidigen prijs der kalk
zandsteen kan de fabriek met één ploeg
niet loonend werken.
De heeren D. Keiler, adjunct-accountant
bij den rijksaccountantsdienst en J. van
Dreumel, technisch ambtenaar bij de ar
beidsinspectie, legden verklaringen in on
geveer gelijken zin af.
De heer C. J. P. Zaalberg, oud-directeur-
generaal van den arbeid, verklaarde, dat
het destijds bij hem vast stond, dat de
regeling van het tweeploegenstelsel, defi
nitief zou worden, ook wanneer het werk
tijdenbesluit gewijzigd zou worden.
De officier van justitie, mr. W. M.
Paardekooper Overman, hield vervolgens
zijn requisitoir. Hij zeide, dat er zeer veel
ophef van deze zaak is gemaakt. Zelfs had
hy brieven ontvangen mét het verzoek,
den verdachte eens flink aan te pakken.
Men moet de zaak echter uitsluitend van
juridisch standpunt bekyken, omdat de
strafrechter de juistheid van de wet niet
heeft te beoordeelen.
Deze behandeling in tweede Instantie
heeft weinig nieuwe gezichtspunten op
geleverd.
Een beroep op art. 83, zesde lid, der ar
beidswet, dat een overtreding niet straf
baar stelt, indien deze onder de gegeven
omstandigheden als gerechtvaardigd is te
beschouwen, kon volgens den officier in
deze niet gedaan worden, omdat by het
opnemen van dit artikel nimmer gedacht
is aan overtredingen in perpetuo van de
arbeidswet. Door een ontslag van rechts
vervolging zou de rechtbank bovendien af-
wyken van de tot dusverre gevolgde ge-
dragsiyn, om zich nimmer een oordeel aan
te matigen over administratieve bestuurs-
beslissingen.
Hoezeer de officier ook de moeilyk-
heden van verdachte kon aanvoelen en
hoe gaarne hy ook hoopte, dat een
bevredigende oplossing zou worden ge
vonden, toch kon hy niets anders
doen, dan bevestiging te vragen van
het door den kantonrechter gewezen
vonnis.
De verdediger, mr. F. van der Goot, be
toogde in een zeer uitvoerig pleidooi, dat
cr wel aegelijk gronden aanwezig zUn, om
een beroep te doen op het zesde lid van
art. 83 der arbeidswet. Hy herinnerde er
aan, dat de minister in Juli 1937 in een
beschikking op een adres heeft te kennen
gegeven, dat er geen termen aanwezig
waren voor een tusschentydsche 111 trek
king der overwerkvergunning, daar nem
niet gebleken was, dat de belangen der dij
de „Arnoud" werkzame arbeiders door net
verleenen der vergunning waren g&scnaay.
De overtredingen, die verdachte nee*
begaan, worden gerechtvaardigd door ne
bijzonder belang van verd. en door ajg
meene belangen, beide ieder voor zich z
groot, dat het belang der wetsnaleving
daarby verre achter staat.
Pleiter concludeerde ten slotte tot
slag van rechtsvervolging. is
De rechtbank zal op 7 April vonn
wyzen.
2—3
