STADSNIEUWS De Anschluss voltrokken Buitenland MAANDAG 14 MAART 1938 No. 23916 HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt 79sfe Jaargang Chr. Hist. Unie. wTC0NÏEI NICUW/ Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD verwacht LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week ..V.tS f. 0.18 Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.30 per 3 mwL» Jaarvergadering van den Kamerkring Leiden. Onder leiding van den heer Jac. Wilbrink hield de Kamerkring Leiden van de Chr. Hist. Unie Zaterdagmiddag in het Nut van het Algemeen zijn jaarvergadering. Be halve talrijke afgevaardigden van kiesver- eenigingen uit den kring, waren aanwezig de heeren dr. J. Schokking. lid van den Raad van State en oud-voorzitter van de kringvereeniging en mr. J. J. K. Schmal, lid van Ged. Staten van Zuid-Holland, terwijl later op den middag de minister van Bin- nenlandsche Zaken, de heer H. v. Boeljen nog ter vergadering kwam. Na de gebruikelijke opening sprak de heer Wilbrink een openingswoord, waarin hij stil stond bij de gebeurtenissen van land en volk in het afgeloopen jaar. Achtereenvol gens wees hij op de verkiezingen van de Tweede Kamer, de samenstelling van het ministerie en de blijdschap in het Oranje huis na de geboorte van Prinses Batrix. De christelijke partij-groepeering, aldus spr., heeft steeds veel tegenkanting gehad. Het is verheugend te merken, dat hierin kentering komt en dat uit liberale en mo derne kringen stemmen opgaan, welke de waarde van het christendom, ook voor het staatkundig leven, erkennen. De taak der C.H. Unie is echter nog niet afgeloopen. eerst als algemeen de waarde van het christendom erkend wordt, heeft de C.H. Unie haar taak volbracht. Na enkele huishoudelijke mededeelingen bracht de secretaris, de heer C. E. Klink van Voorburg het jaarverslag over 1937 uit. Uitvoerig stond hij hierin stil bij de gehou den verkiezingen en de toen gevoerde pro paganda. De heer J. J, van Leeuwen van Nootdorp bracht hierop het verslag uit over het ge voerde financieel beheer; de kas sloot met een batig saldo Van ruim f. 300. De aftredende bestuursleden de heeren Jac. Wilbrink, prof. dr. J. de Zwaan en J. J. van Leeuwen werden herkozen, terwijl de heer W. P. Cnossen van Woerden be noemd werd tot plaatsvervangend lid van het H.B. De heer Tj. Krol, lid van de Tweede Ka mer sprak vervolgens over: ,,De C.H. Unie trekt voort." Spr. ving aan met te zeggen, dat wij le ven in een „bezeten" wereld, dat geldt voor alle beschaafde landen, zoowel Rusland als Engeland, Duitschland en Nederland. Wel pleit de C.H. Unie voor het handha ven der chr. grondslagen van ons volksle ven. maar wij constateeren dat deze ge dachte geen steun vindt in de gedachte van het overgroote deel van ons volk. Dit moet ons niet ontmoedigen, want een on besmet vaandel dragen wij mee uit den verkiezingsstrijd van 1937. Steeds moet de Unie opkomen voor het Prot. Chr. beginsel en dat uitdragen in ons volk. Daarbij moeten de verdiensten van de voormannen niet op den voorgrond gesteld worden. Zou dat geschieden dan zouden wij echter geen slecht figuur maken. Invoering van het al gemeen kiesrecht heeft nu eenmaal het nadeel meegebracht, dat velen ter stembus gaan, die gemakkelijk door leuzen of be loften zijn in te palmen. Het ministerie van heden heeft zich aan gediend als positief christelijk in tegen stelling met het vorige, dat evenwel ook zeer bekwame figuren onder zijn leden tel de. Het ministerie is gevormd zonder eenige onderhandeling met de Tweede Kamer fractie en juist daardoor hebben regeering en Kamer een aparte taak: een regeerende en controleerende taak. Elk ministerie wordt door de C.H. Kamer fractie niet naar de personen beoordeeld maar naar de zaken, die zij aan de Tweede Kamer voorlegt; echter zijn de zaken, die ons volk principieel aanvoelt, die roepen om een oplossing en waarvan de indiening niet verwacht mag worden van ministers, die uit de linkerzijde voortkomen. Dit ministerie vindt verscheidene zaken, '•'elke op een oplossing wachten. Daar is al lereerst de defensie van ons land (België geeft f.31 tegen Nederland f.7 per persoon i waarin achterstand is. De defensiekwestie was zoo urgent, dat er aan een uitgave voor sociale of cultu- reele doeleinden niet meer gedacht kon '■'orden. Toch zal b.v. de invoering van ouderdomsrente voor kleine zelfstandigen en ouden van dagen niet altijd uitgesteld kunnen worden terwijl ook het onderwijs dringend aanvulling vraagt (leerlingen- schaal, kweekelingen met acte). Na nog enkele andere desiderata van dezen tijd behandeld te hebben (o.a. de Zondagswet) besloot spr. zijn rede met een opwekking om mede te helpen aan de 'rc-gstukken van dezen tijd de juiste op- I 'ocsüig te geven. In aansluiting op deze rede wees dr. J. Schokking in een kort woord op het belang 'an het algemeen kiesrecht. In het uit dienen van critiek alleen zit niet veel kracht, maar wel in het uitdragen van Verantwoordelijkheid op de plaatsen, waar op een ieder geplaatst is. In het tijdstip, Waarin wij thans leven is er geen behoefte aan veie eischen en wenschen, maar moet, 'eeleer gelet worden op het internationaal gebeuren. Er zijn kringen, die geweld en «acht bewonderen. Laat het christendom daarentegen meer wezen een stad op een terE. Er is slechts één regeering in ons land, de regeering van de Koningin. Een ministerie van breede samenstelling ligt zeer zeker in de lijn van de C.H. politiek; het is zeer moeilijk, gelet op de samenstel ling van ons volk, bepaalde positie! christe lijke eischen in de practijk om te zetten. Anti-papistisch moet de Unie niet zijn wel reformatorisch. Dit is het oog houden op de dingen van dezen tijd; ziet daar de taak der C.H. Unie. Na eenige discussie sloot dr. Schokking met dankgebed. LEIDSCHE VOETBALVER. T.O.N.A. Geslaagde feestviering. Zaterdag gaf de L.V.V. T.O.N.A. ter ge legenheid van haar 8-jarig bestaan een feestavond aan de leden en genoodigden. een feestviering die om met de deur in huis te vallen uitstekend is geslaagd. De concertzaal van het Volksgebouw was nagenoeg geheel bezet en er heerschte spoedig een gezellige stemming, waartoe „The Harmony Boys" het hunne hadden bijgedragen, T.O.N.A.'s voorzitter, de heer H. Somme- iing, sprak een kort welkomstwoord in het bijzonder tot den afgevaardigde van het L.V.B.-bestuur den heer Metsch, de Leid- sehe Scheidsrechterevereeniging en de Mondaccordeonvereeniging V.O.G. die de zen avond haar medewerking zou verlee- nen. Van de directie der V. T. had spr. tot zijn leedwezen bericht van verhinde ring ontvangen. Een bijzonder woord van dank wilde spr. tot de directie der V. T. richten voor den daadwerkelijken steun dien de vereeniging steeds van haar mag ontvangen. Met den wensch, dat de ver richtingen van T.O.N.A. in de toekomst beter zullen zijn en een juister beeld zul len geven van den goeden wil van bestuur en spelers, besloot de voorzitter zijn ope ningswoord en kon, nadat het bestuur een gelukwensch vergezeld van een fraai bloemstuk van V.O.G. in ontvangst had genomen, met de feestviering een begin worden gemaakt. Albert Gerritsen, verdienstelijk door Bert Langezaal bijgestaan, zorgde voor het humoristische gedeelte en, als altijd, met succes. De Mondaccordeonvereeniging „V.O.G." verleende, in een eerste openbaar optreden haar muzikale medewerking, waarmede de jonge vereeniging veel succes oogstte Onder leiding van den directeur den heer S. C. Schrijer werden diverse nummers ten gehoore gebracht, welke, evenals de soli van den heer Schrijer en eenige duetten, met- een gul applaus wer den beloond. Nadat de heer Brugman nog enkele nummers op de xylophoon had ten beste gegeven en een tombola vele gelukkige winnaars van een prijs had voorzien, was het reeds ver over middernacht, hetgeen niemand verhinderde om nog enkele uren in gezellig samenzijn onder leiding van The Harmony Boys" bijeen te blijven. De 8e jaarfeestviering van T.O.N.A. is dus wel uitstekend geslaagd. GOUDEN PRIESTERFEEST PASTOOR IGN. SMEETS. Donderdag a.s. zal het 50 jaar geleden zijn dat de pastoor der St. Leonardus- parochiekea'k pater Ignatius Smeets O.F.M. de Heilige Priesterwijding ontving. Op dien dag zal in de Leonarduskerk door den jubilaris een plechtige Hoogmis worden opgedragen, waarna van 12 uur tot half Iwce in de pastorie gelegenheid zal zijn den jubilaris te feliciteeren. De viering van dit zeldzaam priesterfeest zal voor de parochianen eerst in Mei plaats vinden INDOLOGEN VEREENIGING. Het bestuur der Indologenvereeniging alhier is voor het jaar 1938 ais volgt sa mengesteld: J. H, Delgorge, praeses, B. J. Zoetemeijer, ab-ac'is. W. F. Zoetemeijer, quaestor, J. P. de Veer, assessor I en P. O. Kuipers, assessor II. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijzigingen: Firma D. Warring en Zonen, Haarlem merweg 6, Leiden. Handel in eieren, wild, gevogelte en corned-beaf; groothandel in margarine en eetbare vetten. Bijvoeging uitgeoefend bedrijf: groothandel in eet bare oliën. De Alphensche Schrijfkamer. Zaalberg straat 13, Alphen a. d. Rijn. Cyclostyle- en lichtdrukinrichting en drukkerij. Over leden Vennoot: J. C. Mijs, dd. 22 Febr. 193C. De zaak wordt voortgezet door L. W. Mfis, als ecnig eigenaar, onder den ouden naam. INSTITUUT VOOR ARBEIDERS ONTWIKKELING. De „Anschluss" van Oostenrijk bij Duitschland heeft zich vol trokken: 10 April zal een volksstemming plaats vinden ter goed keuring van dit besluit. Hitier zal heden te Weenen arriveeren, waar zijn lijfwacht en vele Duitsche troepen reeds zijn aangekomen. Berlijn heelt de protesten van Engeland en Frankrijk afgewezen. Heden is een verklaring te wachten van de Engelsche regee ring in het Lagerhuis. (Men zie voor bijzonderheden het 4e Blad). LEIDSCHE SCHOUWBURG. HET SCHOUWSPEL. Sprong in het Duister, door de Ned, Tooneel- groep. Een Sprong in het Duister. Cecily Har rington doet dit inderdaad, wanneer zij na 5 jaar, juist als haar verloofde uit den Soedan terugkeert, om te trouwen, haar verloving verbreekt en zich hals over kop stort in een huwelijk met een z.g. Ameri- kaan-Engelschman, dien zij voor het eerst ziet Het winnen van een prijs der sweep stake is niet vreemd aan deze wonderlijke houding. Cecily meent nu eerst eens te moeten „leven" en juist dan komt de lady-killer Bruce Lovell op haar weg Hoe deze sprong in het kluister afloopt? Het spijt ons, maar we mogen dit niet verklappen, anders zou alle aardigheid voor de bezoekers van de tweede voorstel ling weg zijn en dat zou zonde zijn. Want dit kunnen we wel zeggen het is in één woord adem-beklemmend. Dit spel. dat zoo zoetsappig inzet en in den aanvang zelfs iets gerekts heeft, wordt daarna van een levendigheid en een span ning als slechts zelden worden bereikt. Het gezelschap is voor Leiden niet erg bekend, doch de kennismaking zal men niet betreuren, integendeel. In dit spel wordt tooneel gegeven van zeldzame knap heid. Speciaal beide hoofdfiguren resp. ver tolkt door Eily van Stekelenburg die lang in Indië vertoefde en Cruys Voor- bergh. Wat zij in de laatste tooneelen presteeren, is tooneel van zeldzame vitali teit. Het spijt ons, niet nader daarop te mogen ingaan, Hoe juist getroffen de angst-psychose en aan den anderen kant de verstandelijke waanzin. Rika Hopper brengt als tante Loulou een blijspel-figuur in dit milieu en ook Tine Miedema mag genoemd worden als Mavis, de vroegere verloofde van John Koch kon sterker. Daarentegen zijn de bijrollen weer uitnemend bezet. Het Schouwspel heeft zijn leden in dit stuk iets bijzonders gebracht, dat dan ook door den vollen schouwburg hoogelijk is gewaardeerd. „Spanje-ochtend" in het Luxor-Theater. De afdeeling Leiden van het Instituut voor Arbeidersontwikkeling hed gistermor gen een bijeenkomst voor her.'- leden be legd, welke aangekondigd v/rs r.Is „Spcrie- ochtend", waarop door mio'del van film. toespraak en declamatie een beeld zou ge- geven worden van den strijd in Spanje. Het programma ving aan met twee aan grijpende journaals over bombardementen, die een ontstellenden indruk gaven van den meedoogenloozen krijg van het Spaansche volk. Het is voor den heer Louis van Gasteren, die hierna het woord verkrijgt, dan ook al lereerst de taak van beklemming die hem, volgens eigen verklaring, ook bevan gen heeft bij de aanschouwing dezer ellende weg te nemen om daardoor het eigen lijke Spanje en de Spanjaarden, zooals zij in hun geestelijke uitingen zich toonen bij de toehoorders in te leiden. En op voor treffelijke wijze weet dan de heer van Gasteren inleiding en declamatie te voegen tot een onderhouden en kunstvol geheel, waartoe hij gebruik maakt van een aantal z.g. copla's. vierregelige gedichtjes, geboren uit het volk. Door zijn woorden en de voor dracht van deze Spaansche copla's, met hun veelzeggende bondigheid, wordt den toe hoorder een beeld gevormd van de ironie en spot. maar ook van de trouw en liefde, het geloof en de bezieling vam.den Spanjaard. Door deze flitsen kan men hem scherper zien geteekend, dan door welke uiteenzet ting ook. Na de dan volgende pauze krijgt dr. G. W. Kastein het woord, die uiteenzet, hoe de strijd voor de democratie in Spanje een worsteling is voor onze vrijheden. Met klem wijst hij op de noodzakelijkheid, dat ieder democraat de waarheid over Spanje dient te verbreiden. En naast deze hulp is ook noodzakelijk mataricsle steun, tot het ge ven waarvan hij de aanwezigen opwekt. Na dezen spreker werden nog twee films vertoond: „Een medicus in Spanje", welke is samengesteld en op de film ook wordt ingeleid door Dr. Sajet en de door Ivens en Fernhout samengestelde film „Bommen op Madrid" waarbij de heldhaftige verde diging van Madrid wordt uitgebeeld. Aan den uitgang v/erd ge-ol'acteerd voor -j aan Spanje", '—ik- collecte een be- 'ag van ruim vijftig gulden opleverde. Dë eerstvolgende bijeenkomst van het Instituut zal zijn een voorstelling van de Willy Forst-film „Burgtheater". DE ALGEMEENE TOESTAND Het einde van Oostenrijk. Het dezelfde snelheid blijven de feiten zich opstapelen: Oostenrijk is van de we reldkaart verdwenen! De z.g. .Anschlusz" heeft plaats gevondent Het Hitler-Duitschland heeft zich vast in Oostenrijk genesteld, de Feuhrer zelf wordt heden of morgen in Weenen verwacht. Finis Austriae, het einde van Oostenrijk! Italië, dat het bezit van Tirol door Hitier zag gegarandeerd, legt zich rustig bij den gang van zaken neer en daarmede is het pleit beslecht. Reeds zijn de protesten uit Londen en Parijs zonder meer door Berlijn afgewezen op grond van het feit, dat een volk hier zijn lot in eigen handen heeft genomen. De stemming van 10 April a.s., georganiseerd onder Nazi-bestuur - Bürckel zal daarvoor zorgen en hij kent het klap pen van de zweep! zal dat straks „bewij zen". Unaniem schrijft de Duitsche pers in dezen geest. Alle verdere stappen zullen dan ook wel beperkt blijven tot platonische verklarin gen ten gunste van Oostenrijk's vrijheid. Heden zal de Engelsche regeering in het Lagerhuis een verklaring afleggen. Arthur Henderson, het Labourlid, heeft Chamberlain ervan in kennis gesteld, dat hij hem de volgende vraag zal stellen: „Acht de regeering het. teneinde den vrede in Europa te handhaven, niet wen- schelijk, de Fransche regeering de verzeke ring te geven, dat Engeland Frankrijk te hulp zal komen, in geval van een aanval of een inval op Fransch gebied, voortvloeiende uit de uitvoering der verplichtingen, die dit land heeft krachtens het Volkenbonds pact en de verdragen tot bijstand aan Tsjecho-Slowakije in het weerstaan van een buitenlandschen aanval?" Dit laatste is toch immers hetgeen men blijft vreezen, trots geruststellende verkla ringen te Praag van Duitsche zijde. De Su- deten-Duitschers komen toch reeds in actie en hoe, wanneer de regeering van Praag daartegen zal optreden? Van Fransche zijde gaan reeds stemmen op het verdrag met Tsjecho-Slowakije nog nader te bevesti gen en uit te breiden. Zeer gespannen is de situatie geworden. Frankrijk heeft een regeering Blum. Ech ter zonder communisten. Het verzet daar tegen was te groot. Het is een lichtpunt in de samenstelling van dit Volksfront-kabinet dat o.i. spoedig zal moeten wijken voor een nationaal kabinet als alle voorteekenen niet vedriegen. Onze Parijsche correspondent schrijft nog nader hierover: Met verbijstering mag men zich dezer dagen afvragen, of Frankrijk nog wel het land is, dat zoovele groote, helderziende geesten heeft voortgebracht, dan wel of het zoo gedegenereerd is, dat de leiders van het volk niet verder kunnen zien dan de enge grenzen van hun eigen partijtje. Wat gedurende deze ernstige dagen in Frankrijk gebeurd is, dagen, dat toch drei gend een oorlog voor de deur stond en slechts een heel klein vlammetje noodig was om dat boordevol geladen kruitvat in de lucht te laten vliegen, dagen waarin toch het bestaan van Frankrijk op het spel stond, grenst aan het ongelooflijke. Met een miskenning van alle realiteit werden in de vergaderingen van groepen en partijen kleinzielige politieke twistjes BINNENLAND. De nieuwe dienstregeling bij de Ned. Spoor, wegen: belangrijk wijzigingen der in ternationale verbindingen. (4e Blad). De bedrijfstoestand en arbeidsmarkt in 1937; opleving gevolgd door terugslag. (Binneland, 4e Blad). Hevige ontploffing te Enter. (Gemengd. 2e Blad). BUITENLAND. In Frankrijk is een regeering Blum ge vormd, steunend op het Volksfront. (Buitenland, le Blad). Voor 18 verdachten in het proces te Mos kou de doodstraf, voor 3 zware gevan. genisstraffen. (Buitenland, le Blad). De Belgische minister van oorlog wil een sterk leger. (Buitenland, le Blad). ZEE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. In het Westen van ons land zal de wind iets toenemen. Het hel dere voorjaarsweer van heden kan ook voor morgen worden ver wacht. Od uitnoodiring van het Leidsch comité voor Indische lezingen zal mr. G H. C. Har., oud-directeur van het depar tement van Economische Zaken in Ned Indië. Woensdag in de Universiteit alhier een lezing houden over het onderwerp: Het bevolkingsvraagstuk van Ned. Indië. Morgen vier onze stadgenoot Bart Stijger zijn zilveren jubileum als glazen- v/asscher in dienst van de firma Kukler, v. d. Werffstraat alhier. Vrijdag a.s. herdenkt de heer G. W. Sudmeijer, conducteur-bestuurder bij de Haagsche Tramweg-Maatschappij Den HaagWassenaarLeiden den dag, dat hij vóór 25 jaar bij genoemde maatschappij in dienst trad. In de Stedelijke Werkinrichting zijn opger o:r.- Maandf; 7 Maart 58 volwassen personen. Dinsdag 8 Maart 61. Woensdag 9 Maart 61, Donderdag 10 Maart 59, Vrijdag 11 Maart 60 en Zaterdag 12 Maart 61 vol wassen personen. Totaal 360 personen. uitgevochten, werden tallooze combinaties opgebouwd en direct weer afgebroken, om dat men den ander niet gunde, wat men zelf niet verkrijgen kon. Het slot is, dat Frankrijk gezegend is met een regeering, die geen beeld weer geeft van het land in al zijn schakeerin gen, maar dat een zuiver strjjd-kabinet is voor alle weldaden van het Volksfront! De politiek heeft gezegevierd, het lands belang: is op den achtergrond gedrongen. Op het oogenblik zijn we weer even ver als na de verkiezingen van 1936 en de idee van nationale unie. die een oogenblik scheen te zullen zegevieren, is voorloopig weer van de baan. Frankrijk, dat eens gezind in deze omstandigheden achter zijn regeering had moeten staan, zal weer in de naaste toekomst het treurige beeld op leveren van een door parlementaire twis ten verscheurd land en met minder suc ces dan ooit zal het zijn stem kunnen ver heffen in de beraadslagingen der groote mogendheden. Frankrijk heeft zich wel in een zeer moeilijk parket gestoken en met eenige angst vraagt men zich af, wat de toekomst brengen zai. Hoe zwakker Frankrijk, hoe minder de democratische landen in te brengen zullen hebben tegen de harde woorden der dictatuurlanden, die zeer ze ker hun laatste woord nog niet gesproken hebben. Met een zekere spanning vraagt men zich hier af, wat binnen niet al te langen tijd door Italië geëischt zal wor den, want men is er hier van overtuigd, dat de passiviteit van Italië door Duitsch land gekocht is met concessies op ander gebied. En nog wel concessies op korten termijn, want in den modernen tijd gaat alles zoo snei. dat niet meer vertrouwd wordt op beloften op langen termijn. Wat kunnen deze concessies zijn? Uiteraard in hot Middellandsche zeebekken en met eenige angst denkt men aan Tunis! Op plot van zaken zijn dit niets dan veron derstellingen. maar die toch op zooveel realiteit gebaseerd zijn, dat er ernstig re kening mee moet worden gehouden. En daarom gelooven we, dat de idee van Na tionale Unie in Frankrijk toch dichter bij verwezenlijking staat dan de oplossing van deze crisis laat vermoeden. Een lang leven zal het kabinet-Blum wel niet beschoren zijn, daarvoor is de oneenigheid tusschen radicalen en socialisten te groot en te diepgaand. Tot zoover onze correspondent. Boncour komt aan buitenl. zaken, een be kend voorstander van Volkenbond en idee der collectieve veiligheid. Het is ietwat te laat. want momenteel is van de collectieve veiligheid in feite niets meer over Met het oog op den internationalen toe stand is voor alle Fransche troepen, gele gen langs de Fransch-Dultsche grens in de versterkte werken van de Maginot-linie tot nader order een verbod uitgevaardigd de kazernes te verlaten. In andere garnizoenen zijn alle verloven ingetrokken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 1