STADSNIEUWS
ZATERDAG 19 FEBRUARI 1938
No. 23897
Een nieuwe, ernstige poging om
de „Lutine" te lichten
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
Premieplaat
blijde gebeurtenis
lisle Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN!!'
Nieuwe Eerste Nederlandsche N.V.
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD
LEJDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ös. JJCT regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te (betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Poetbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijtti
per 3 maanden f.2.39
per week f. 0.19
Franco fföst""f. 2:35 per 3 maanden 4- portokosten,'
(voor binnenland 10.80 per 3 mnctjj
De nieuwe Gemeente-Archivaris.
Mr. R. van Royen.
Mr. R. van Royen, commies-charter-
wefter aan het Rijksarchief te Utrecht.
door den gemeenteraad werd benoemd
tot archivaris onzer gemeente.
Bij öe benoeming van den nieuwen ge-
zrente-archivaris van Leiden achten wij
het niet ongepast in een enkel woord de
die van dezen functionaris te beschrij-
n, te meer waar maar weinig buitenstaan-
ta zich daarvan een juist beeld voor den
:t hebben.
in eerste instantie berust op dezen den
ht de gemeentelijke archieven, die niet
str voor den loopenden dienst noodig^ijn
c door het stadhuis naar het gemeenle-
athief zijn overgebracht, te inventarisee-
BL Deze, uit de toepassing van honderden
«ordeningen, reglementen, wetten, enz.
tütstane papiermassa's behooren, van wei-
ten tak van den administratieven ge
meentedienst ook afkomstig, naar den eisch
te worden gerangschikt, uiteengeraakte dos
sers weder worden hersteld, enz. Hiervan
behooren voor den archiefdienst bruikbare
inventarissen te worden vervaardigd, aan
de hand waarvan naderhand deze archief-
bestanddeelen kunnen worden gebezigd voor
het instellen van onderzoekingen.
Een zeer goed verzorgd en geïnventari
seerd gemeentearchief is voor een stad een
kostbaar bezit. Het gaat haar hierbij niet
uders dan het een privaat persoon gaat,
die in meer of mindere mate met aardsche
toederen gezegend is. Ieder zakenman zal
bij ervaring weten, hoe nuttig het is orde op
zijn aankomstbewijzen, contracten, assuran
ties, quitantles enz. te hebben. Bij kleinen
omvang van zaken kan met zeer geringe
moeite deze orde worden verkregen en ge
houden. Naar mate de belangen grooter
worden, vereischt ook de zorg voor het
archief grootere inspanning. Hoe voor-
treiielijker de regeling daarvan, hoe min
der de kans is te eeniger tijd in moeilijkhe
den te geraken met handelsrelaties, buren
hn anderen, die zekere rechten meenen te
tonnen pretendeeren.
In veel sterkere mate is dit nog voor de
overheid, in dezen het stadsbestuur, van
toepassing. Hier zijn het niet enkele perso
nen of handelsrelaties, die af en toe met
dit stadsbestuur in aanraking komen, hier
worden de verhoudingen bij duizenden ge
teld. Ieder huiseigenaar, iedere zaak, ieder
bezitter van onroerend goed, heeft bij tijd
en wijle met de overheid te doen. Voor de
lichtige uitoefening van de bestuurstaak
Is het noodzakelijk, moeilijkheden zoo mo
gelijk te voorkomen. Voor zooverre de we
tenschap, vereischt voor bedoelde uitoefe
ning, uit de oude archieven der stad moet
komen, is het de gemeente-archivaris di%
het dagelijksch bestuur van advies moet
ölenen,
In verderen achtergrond wordt van hem
Jerwacht bestudeering van de geschiedenis
'er stad en publicatie ln wetenschappelijke
en andere periodieken daaromtrent.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd is tot doctor in de Letteren en
Wijsbegeerte, op proefschrift geiteld: „Ro-
tand-Orlando dans l'épopée frangaise et
«alienne", mejuffr. F. Th. A. Voigt, geboren
■e.Padang Sidempoean:
"tem. tot doctor in de Geneeskunde, op
Proefschrift, getiteld: „Recherches sur l'im-
munité anticolibacillaire", de heer Ong Sian
"Wan, geboren te Toeban.
WAALSCHE KERK.
Inwendig gerestaureerd.
Het gebouw der Waalsche Kerk aan de
.'Jjestraat alhier, is op de aanwijzingen
a-'Monumentenzorg" inwendig gerestau-
w In stemmige tint geschilderd. De
tinv i' W' van der Heyden, Heeren-
JTO, heeft een eikenhouten voetstuk on-
(fn «ll een eikenhouten trapleuning aan
tr,'.Preekstoel gemaakt, terwijl het orgel
(jjj Preekstoel van de verflaag zijn ont-
NED. GEN. TOT ZEDELIJKE
VERBETERING DER GEVANGENEN.
Jaarvergadering afdeeling Leiden.
In de in het gebouw Rapenburg 61 ge
houden algemeene vergadering van de af
deeling Leiden van het Nederl. Genoot
schap tot Zed. Verbetering der Gevangenen,
onder voorzitterschap van Prof. Mr. J. M.
van Bemmelen, had de installatie plaats
van de in de vorige ledenvergadering be
noemde nieuwe bestuursleden.
Daarna bracht de secretaris, de heer P. C.
G. A. Wijkmans zijn jaarverslag uit, terwijl
de penningmeester, de heer G. R. D. Crom-
meiin rekening en verantwoording van het
door hem gevoerde beheer deed.
Met het oog op den zeer ongunstigen
financieelen toestand der afdeeling zal de
ledenwerving flink ter hand worden ge
nomen
Aan het jaarverslag over 1937 is het vol
gende ontleend:
Na ruim 15 jaren het Voorzitterschap te
hebben bekleed, moest de voorzitter, Ds.
Joh. W. Groot Enzerink, met het oog op zijn
gezondheidstoestand besluiten deze functie
neer te leggen. Hij werd evenwel bereid ge
vonden lid van het bestuur te blijven.
Het bestuur is thans als volgt samenge
steld: Prof. Mr. J. M van Bemmelen, voor
zitter; P. C. G. A. Wijkmans, secretaris, De
Laat de Kanterstr. 9, Tel. 1015: G. R. D.
Crommelin. penningmeester, giro 9013;
Mevr. H. FrentzenZaalberg, mevr. E.
VürtheimValk, mej. C. J. v. d. Hurk, mej.
F. A. ie Poole, Ir. A. G. Bosman, Mr. L. J.
Broersen, Dr. A. Gans. Ds. Joh. W. Groot
Enzerink, Dr. J. H. F. Lahr, Ds. M. J. Pun-
selie. A. J. R. F. Rassers, Mr. Dr. J. W.
Verburgt, H. P. H. Würtz, Prof. Dr. J. de
Zwaan.
Het ledental verminderde met 6 en be
droeg op 31 Dec. 1937 97; aan contributies,
subsidies enz., werd ontvangen f. 893.27; de
uitgaven bedroegen f.1085.46; het nadeelig
saldo bedroeg derhalve op 31 Dec. 1937
f. 192.19.
Aan den Minister van Justitie, Gerechts
hoven, Rechtbanken, Politierechters. Re-
classeeringsraden en Advocaten werden in
totaal uitgebracht 59 rapporten.
In 54 gevallen werd advies uitgebracht.
In 42 gevallen werd het advies der afdee
ling gevolgd.
In 1937 werd het toezicht over 37 voor
waardelijk veroordeelden en 4 deels voor
waardelijk deels onvoorw. veroordeelden
aan de afd. opgedragen.
In totaal staan 80 voorw. veroordeelden
en 4 deels voorw. deels onvoorw. veroor
deelden (waaronder 2 vrouwen) onder haar
toezicht.
Van 18 voorw veroordeelden eindigde in
den loop van 1937 de proeftijd. Over allen
kon op het eindrapport worden vermeld,
dat zij zich gedurende dien tijd steeds go-d
hadden gedragen. Over 5 moest een over
tredingsrapport worden Ingeleverd: 2 had
den zich weder aan een strafbaar feit
schuldig gemaakt; één weigerde zich te
gedragen naar de aanwijzingen van de af
deeling, terwijl twee de hun opgelegde scha
devergoeding niet op den vastgestelden tijd
hadden afbetaald.
3 verdachten werden naar aanleiding van
het uitgebrachte advies voorw. niet ver
volgd en onder ons toezicht geplaatst. Het
totaal aantal niet-vervolgden, dat de Afd.
onder toezicht heeft, bedraagt 5.
Van 2 voorw. invrijheidgestelden, die on
der ons toezicht stonden, verliep de ge-
heele proeftijd zeer gunstig; een derde
echter overtrad herhaaldelijk, niettegen
staande vele waarschuwingen, de hen: op
gelegde voorwaarden, zoodat tenslotte de
invrijheidstelling moest worden herroepen.
Waar hulpverleening (materieele steun)
beslist noodig was. werd geholpen. Door den
slechten financieelen toestand der kas
moest deze steun tot enkele gevallen (5)
beperkt blijven. Door onze bemoeiingen
bleven 5 voorw. veroordeelden in hun be
trekking gehandhaafd en werden niette
genstaande de groote werkloosheid nog 3
voorw. veroordeelden en 1 definitief ont
slagene aan werk geholpen.
Het bovenvermelde geeft slechts een
zeer beknopt overzicht van het omvang
rijke reclasseeringswerk. door de afd. in
Leiden en haar omgeving in het afgeloo-
pc-n jaar verricht. De cijfers toonen alleen
het aantal gevallen, door ons behandeld.
De hoeveelheid werk. die elk reclasseerings-
rapport. met zich brengt, valt echter niet
in getallen uit te drukken. Een enkei rap
port toch vereischt niet alleen een ern
stige bespreking ter plaatse met den de
linquent, maar vordert ook een tijdrocvend
onderzoek naar dezen bij vele personen, die
hem kennen en in staat worden geacht in
lichtingen te kunnen verstrekken, welke
zullen medewerken tot het vormen van een
objectief oordeel.
Ook het toezicht, dat de Afd. Is opge
dragen over een zeer groot aantal voorw.
veroordeelden, en voorw. niet-vervoigden,
eischt een regelmatig bezoek aan er. on
derzoek naar dezen, dan wel een uitge
breide correspondentie met de plaatsel jke
toezichthouders, zoo zij buiten Leiden
woonachtig zijn.
Het moeilijkste werk echter blijft, voor
al in deze tijden van groote werkloosheid,
te zorgen, dat zij. die met de Justitie in
aanraking geweest zijn, in hun werk ge
handhaafd blijven dan wel in een hun pas
sen werkkring geplaatst worden.
Dat de afd. ook dit jaar weer ernstig
gepoogd heeft om gevallenen tot sleun en
ongelukkigen tot redding te zijn. moge veie
stadgenooten doen besluiten als lid tot haar
toe te treden.
Wacht niet tot het ongeval zelf
U komt overtuigen, dat ge een
ongevallenverzekering dringend
nodig hebt. Dan is het meestal
te laat. Sluit dus nu een persoon
lijke ongevallenverzekering bij de
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
IM. NOOMEN
Telef. 302 - Na 6 uur 2479.
6370 (Ingez. Med.)
DE GROOTE PYRAMIDE VAN GIZEH.
NED. CHR. HANDELSREIZIGERS VER,
Vergadering der afd. Leiden.
Gisteravond vergaderde de Leidsche afd.
der N.C.H.V. in Royal, Bij ontstentenis van
den voorzitter opende de heer Van Dijken
de vergadering met voorlezing van een ge
deelte van Jacobus 2, waarna hij voorging
in gebed.
In zijn openingswoord heette hij in het
bijzonder de nieuwe leden en de gasten
welkom en gaf den secretaris gelegenheid
tot het lezen der notulen van de vorige
vergadering, welke onveranderd werden
goedgekeurd.
Na een uitvoerige bespreking over de te
voeren propaganda in 1938, waarbij een
interessante propaganda-avond in het
vooruitzicht werd gesteld, pauzeerde men.
Bij de heropening stelde de heer Van
Dijken een uitnoodiging van de Levers
Zeep Mij. voor het bezichtigen van haar
fabrieken aan de orde, waarbij besloten
werd deze Mij. te vragen bij uitzondering
een excursie op Zaterdag toe te staan.
Na rondvraag werd deze geanimeerde
vergadering door den heer Franken met
dankzegging gesloten.
Door den grootsten tinbagger
molen ter wereld.
Naar wij vernemen heeft de Gemeen
schappelijke Mijnbouwmaatschappij
Biiliton het plan in studie genomen om
met haar tinbaggermolen „Karimata".
(de grootste ter wereld), die op het
oogenblik in aanbouw is op de werf van
J. en K. Smit te Kinderdijk, den goud
en zilverschat uit het wrak van de
„Lutine" op te halen.
Zooals men weet is de „Lutine" een
Engelsch oorlogschip, in 1799 ter hoogte
van Terschelling met man en muis ver
gaan. Volgens de gegevens zou zij een
goud- en zilverschat bergen ter waarde
van omstreeks f. 15.000.000. Door her
haalde bergingspogingen, waaronder de
meest recente die met den bergingsto
ren van den heer Beckers van 1933
1936, is de ligging van het wrak nauw
keurig bekend.
Evenals de „Doejoeng", die verleden
jaar naar Indië gesleept is, is de „Kari
mata" een molen, die bestemd is om
voor de kust van Biiliton in zee te bag
geren. Zijn baggerdiepte, die grooter is
dan die van den „Doejoeng" is 30 M..
en zijn afmetingen 75 X 23 M. Deze
molen is geheel geconstrueerd op zee
waardigheid en voor het baggeren naar
tinerts op groote diepte in zee. Dit is de
reden, dat de leiding van de gemeen
schappelijke mijnbouwmaatsch. „Biili
ton zich voorstelt om met de „Kari
mata", voordat deze naar zijn eigenlijke
bestemming op Biiliton gesleept wordt,
een poging te doen het wrak van de
„■Lutine" te lichten.
De molen Is zoo sterk geconstrueerd
en van een dergelijke groote capaciteit,
dat er behoudens onvoorziene om
standigheden naar het inzicht van
de deskundigen een goede kans is om
de „Lutine" in betrekkelijk korten tijd
naar boven te halen.
Een belangrijke overweging is ge
weest, dat in verband met de quotaver
mindering volgens het internationale
restrictieplan de behoefte aan nieuw
ontginningsmateriaal op Biiliton niet
meer zoo dringend is als eenigen tijd
geleden. Zonder bezwaar zal de „Kari
mata" dan ook eenigen tijd later dan
aanvankelijk gedacht was op Biiliton
in productie kunnen gaan.
Aangezien de maatschappij een ge
mengd bedrijf is heeft de leiding den
minister van Koloniën over dit plan
geraadpleegd.
Het tijdstip voor de werkzaamheden
wordt zoodanig gekozen, dat men onder
de gunstigste weersomstandigheden
kan baggeren en dat tevens de gunstige
tijd voor het sleepen naar Indië niet
verloopt. Vermoedelijk zullen de werk
zaamheden in Juni a.s. aanvangen,
Tweede lezing van majoor
v. d. Vecht.
Gisteravond hield de heer C. van der
Vecht zijn tweede lezing over de groote
Pyramide van Gizeh. Het volgende is er
aan ontleend:
Reeds jaren voor Davidson zijn studie
aanving was een geheel ander licht op de
groote pyramide gevallen toen in 1894 de
Egyptoloog Marsham Adams een werk pu
bliceerde: „The House of the Hidden Pla
ces", in 1898 gevolgd door een tweede: „The
Book of the Master".
In deze werken komt Adams tot de con
clusie. dat het gang- en kamersysteem der
Groote Pyramide de weergave is van ze
kere gedeelten uit het z.g. „Doodenboek"
van Egypte.
De treffende overeenkomst deed de vraag
rijzen of wellicht Chufu het Doodenboek
in steen heeft doen uithouwen. Ook hier
is de ontbrekende schakel gelegd door Da
vidson.
Marsham Adams ziet in het gangen- en
kamerstelsel aleen de symboliek. David
son erkent deze, doch gaat verder, hij ver
bindt deze met maten van dit stelsel.
En nu volgt de beslissende stap in de
beslissende interpretatie. Indien de Groo
te Pyramide buiten elk Egyptisch verband
staat, dan blijft voor de overeenkomst met
het „Doodenboek" welke te volledig is om
hier aan toeval te denken, nog slechts de
onderstelling over dat èn de Pyramide én
het „Doodenboek" hun gegevens hebben
ontleend aan een gemeenschappelijke
bron. Dit zelfde zou dan het geval moeten
zijn met de Pyramide en de Koningslijs-
ten van Egypte. Deze onderstelling vindt
steun in het feit, dat de Pyramide weten
schappelijke feiten uitbeeldt met een
nauwkeurigheid welke de Oude Egypte-
naren niet heben bezeten.
Haast automatisch voert dit tot de vraag
óf er wellicht een Beschaving heeft be
staan in een tijdperk, voorafgaande aan
den bouw der Pyramide en de samenstel
ling van het „Doodenboek", een Bescha
ving, welke wel de kennis bezat en deze
om bepaalde redenen heeft willen mede-
deelen aan een andere Beschaving welke
in een verre toekomst zou bestaan, een
beschaving met voldoende astronomische
kennis van de juistheid der door de Pyra
mide geleverde gegevens te kunnen veri-
ficeeren.
Deze Vroegere Beschaving was voorbe
stemd, plotseling en volledig te worden
vernietigd. Wilde zij iets mededfeelen voor
een toekomstig geslacht, dan kan dit
islechts in onvernietigbaar gesteente buiten
het gebied, waar zij zelve ten onder zou
gaan.
De Vroegere Beschaving was de bescha
ving, welke in den Zondvloed van Genesis
ten onder ging. Deze Beschaving gaf het
aanzijn aan alle beschavingen, welke wij
uit de Oudheid kennen, o.m. de Chinee-
sche, de Babylonische en die v&n Egypte.
Zij brachten in die landen haar eigen be
schaving. kennis en kunst en ook eigen
maten, afgeleid van de as der Aarde. Doch
zij bracht nog iets geheel anders: de reeds
bij den val der Menschheid beloofde uit
eindelijke redding door tusschenkomst van
een eenmaal komenden Redder, een Mes
sias, Deze „Openbaring" bereikte ook
Egypte doch werd hier opgenomen en in
geweven in de bestaande Mythologie der
Oude Egyptenaren. De oorspronkelijke ko
rengod Osiris werd later die beloofde Mes
sias en de Vrouw uit wie de Messias zou
voortkomen werd de Egyptische godin Isis.
Doch eenige eeuwen vcor de catastrophe
deze beschaving zou vernietigen, deed God
delijke leiding haar de naar Persoon en
tijd ware profetie neerleggen in het ge
steente der Groote Pyramide. Hier ligt de
verklaring dat Bijbel, Pyramide en „Doo
denboek" dezelfde oorspronkelijke Open
baring weergeven, doch in het laatste in
corrupten vorm en toegepast op geheel an
dere tijdstippen en op hun godheid Osiris.
De tijdschaal der Pyramide levert de juiste
tijdstippen waarop deze profetie in ver
vulling is gegaan.
Spr. eindigde zijn voordracht met te
wijzen op de symbolische beteekenis van
tal van onderdeelen der constructie en in
richting van de Groote Pyramide.
Tot slot sprak de heer Van Dijk na
mens de aanwezigen woorden van dank
tot den spreker, waarop sluiting volgde.
Ds. H. A. WIERSINGA.
Naar wij vernemen heeft de Kerkeraad
der Geref. Kenk alhier aan ds. H. A. Wier-
singa verlof verleend om on Mei of.Juli een
bezoek aan de patiënten ih Dbvos te
brenge».
BINNENLAND.
De gemeente-begrooting van Leiden onge
wijzigd goedgekeurd. (6e Blad).
Ons Parlementair Overzicht; de defensië-
begrooting; goedgekeurd. (4e Blaft).
De wijziging der Bedrijfsradenwet; een
adres van de Ned. Maatschappij voor
Nijverheid en Handel. (Binnenland,
3e Blad).
De arrestatie van den heer Van Alphen.
(Ie Blad).
BUITENLAND.
Belangrijke besprekingen te Londen in
zake Midden-Europa. (Buitenl., Ie BI.)*
Een verklaring van Oostenrijk's president
Miklas. (Buitenl,, le Blad).
Hitier introduceert de Volksauto. (4e Blad)
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 2 VAN HET VIERDE BLAD.
verwacht
Ofschoon de depressie in het
Noord-Oosten wellicht wat meer
bewolking zal brengen, kan mor
gen overdag en des middags vrij
zacht weer verwacht worden, ter
wijl de temperatuur des nachts
niet of weinig onder het vriespunt
zal dalen.
Behalve aan ons Bureau en bij
de reeds meerdere malen ge
noemde zaken in de omlig
gende gemeenten, kan onze
premieplaat thans ook worden
besteld bij al onze agenten en
courantenbezorgers.
Prijs 10 cent.
Ingelijst 95 cent.
DE DIRECTIE.
„MEER EN BETER STUCADOORWERK".
Een actie van alle bedrijfsbeoefenaren.
Onder de leuze: „Meer en Beter Stuca-
doorwerk", is hier ter stede uit de orga
nisaties, betrokken bij het Stucadoorsbe-
drijf, t.w.: de Ned. Stuc. Patr. Bond, R.K.
Stuc Patr. Bond ,.St. Antonius", Ned. Chr.
Bouwarbeidersbond. R.K Bouwarbeiders-
bond „St. Jozef" en Alg. Ned. Stuc Bond,
een commissie samengesteld, welke ten
doel heeft de belangen van hét Stuca-
doorsbedrijf op zich te nemen, en zorg te
dragen, dat de kwaliteit van het Stuca-
doorwerk wordt opgevoerd.
Zij tracht dit doel te bereiken door het
geven van alle technische inlichtingen aan
directies van bouwwerken, aannemers en
alle bedrijfsbeoefenaren, waarmede zij be
oogt in de toekomst het stucadoorwerk
meer opgang to doen vinden, en het als
siervak weer ingevoerd te krijgen.
Het domicilie der commissie is ten kan
tore van den heer J. Arnoldus. Minne
broersgracht 9. tejef. 1510; secretaris der
commissie is: de heer L. .Veerman, Groen-
oordstraat 18.