De voormalige Koepoort
SSZ!De rijjool der Leidsche Studenten
WOENSDAG 9 FEBRUARI 1938
No. 23888
STADSNIEUWS
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
Watervliegtuig
verongelukt
78sfe Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN]
Dit nummer bestaat uit DRIE bladert
EERSTE BLAD
verwacht
Acht dooden
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque-' en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Vaar Leiden en gemeenten, waar agentschappen gerestlgd ztftf:
per 3 maanden f.2.39
per week f.0.1®
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f portokosten.'
(voor binnenland f.0.80 per 3 mnd.t
40-jarig jubileum van den heer
a. j. boekyvijt.
Bij de N.V. J. J. Krantz en Zn.
Foto Van Vliet.
Dertien inzittenden loopen
verwondingen op.
De heer A. J. Boekwijt.
Hedenmorgen vond ten kantore der N.V.
J. J. Krantz en Zn., fabriek van laken- en
vollen fantasiestoffen de huldiging plaats
tan den hoofdboekhouder, den heer A. J.
Boekwijt, in verband met zijn 40-jarig ju-
blleum in dienst van deze zaak. De jubila
ris werd hartelijk toegesproken door den
oudsten directeur dr. L. P. Krantz, die wees
op de uitstekende eigenschappen van den
i jubilaris en hem dankte voor zijn voortref-
Mijke werkzaamheden.
Bamens het personeel werd de heer Boek-
rijt zeer waardeerend toegesproken door
den hoofdvertegenwoordiger den heer F. M.
Ermeis.
Het was een treffende huldiging, die wèl
I bewees, hoe de heer Boekwijt de algemeene
achting van superieuren zoowel als van
ondergeschikten geniet.
N. Z. H. T. M.
Jiireetie confereert met vakorganisaties.
Gistermiddag had de gebruikelijke drie-
maandelijksche conferentie plaats tusschen
de directie der Noord-Zuid-Hollandsche
Tramweg Maatschappij N.V. en de drie vak
organisaties in het hoofdkantoor aan de
Leidschevaart te Haarlem.
Daarin werd van de zijde der directie me
degedeeld. dat de geldelijke toestand van de
Maatschappij allerminst toelaat, om een
verhooging van haar bijdrage aan het Pen
sioenfonds in overweging te nemen.
De directeur zette uitvoerig uiteen de ver
schillende factoren, die hebben gegolden bij
<ie met ingang van 1 Januari j.l. plaats ge
had hebbende tien bevorderingen tot am
bachtsman le klasse. Betrokkenen, die mee-
nen, dat zij voorrang hebben boven de aan
gewezenen, kunnen zich aanmelden om op
heldering te erlangen.
Ter tegemoetkoming aan de verminderde
bevorderingskans voor de remisebeambten
en de poetsers, die kunnen worden aange
wezen voor den rijdienst, is bepaald, dat de
vorengenoemde beambten, die dienst kun
nen doen, hetzij als conducteur, hetzij als
wagenvoerder, resp. chauffeur, in een hoo-
gere loongroep geplaatst zullen worden, ter
wijl zij, die zoowel voor conducteurs- als
voor wagenvoerders-, resp. chauffeursdienst
kunnen worden aangewezen, in een nog
hoogere loongroep geplaatst zullen worden.
Bovendien zal de tijdsduur, welke bepaald
b voor een conducteur, die wagenvoerders-
oienst verricht en als zoodanig toeslag ge
niet. ook gelden voor den remisebeambte,
Poetser en wegwerker, die als wagenvoerder
optreedt.
Bij de beoordeeling van de vaststelling der
vergoeding, welke de werkplaats-beambten
genieten voor tariefwerk, moet een tijdvak
van enkele jaren in oogenschouw genomen
worden en dan het gemiddelde in een jaar.
De directeur was van meening, dat dit ge
middelde een behoorlijk bedrag vertegen
woordigt.
Verder kwamen alsnog verscheidene on
derwerpen van minder gewicht ter sprake.
ESPERANTO.
Lezing van den heer Teo Jung.
De heer Teo Jung, een zeer bekende
Persoonlijkheid in de Esperantowereld (hij
o.a. redacteur van het internationale
weekblad „Heroldo de Esperanto"), hield
gisteravond in het Vrijz. Chr. Federatie-
™is, voor een goed bezette zaal, een le-
f'ng over het onderwerp: „Hoe Esperanto
«verdedigen".
"ij wees op de zeer vele, soms kinder
'ijke'
opmerkingen van tegenstanders. Men
fleert, dat Esperanto een utopie is, doch
"w denkt men dan over de duizenden, die
ov a Sebruik maken van Esperanto of
de goed geslaagde internationale con
ti!11over de zeer omvangrijke litera-
uur, zoowel eigen als vertaalde werken?
mn 700 vervolgde spr., Esperanto is
werkelijk levende taal geworden.
liw!®1? beweert men dat bij een algemeene
vjfring van Esperanto, taalleeraren over-
"i"? worden, onwillekeurig moest spr.
Twee hunner in het
ziekenhuis opgenomen.
Vanmorgen omstreeks zes uur E
is, tengevolge van de gladheid E
van den weg een autobus met j§
arbeiders, werkzaam aan het
E Twente-Rijnkanaal nabij Enter,
tegen een in den rijksstraatweg E
E bij Holten gelegen spoorwegvia-
duet gebotst. Met de autobus, een E
wagen van den ApeldoornDe-
E venter autobusdienst, werden on-
geveer dertig wcrklooze arbeiders E
van Deventer naar het werk aan 1
het Twente-Rijnkanaal gebracht.
Door den schok braken alle E
ruiten van de bus. Van dc inzit-
tenden kregen dertien personen E
vrij ernstige verwondingen aan
armen en gezicht. Dokter G.
Gerritsma uit (Holten, die in de
nabijheid woont, verleende de eer-
stc hulp. De gewonden zijn later E
naar Deventer teruggekeerd. Twee
hunner moesten, ter verdere be- E
handeling naar het ziekenhuis
worden overgebracht.
^Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllltlllllllllllllllllllllllllri
dan terugdenken aan de sombere voorspel
lingen bij invoering der boekdrukkunst.
Ook zou een Esperantist geen goed pa
triot kunnen zijn. Waarom niet? Espe
ranto, zoo ging hij voort, is absoluut neu
traal, het heeft met politiek dan ook niets
te maken. Het zal ook nooit de moedertaal
verdringen.
Esperanto brengt weinig voordeel, zoo
zeggen enkelen. Als men bedoelt: „gelde
lijk", neen, dan nog weinig, behalve dan
voor touristen (Italië, Tsjecho-Slowakije
enz.), doch daarentegen zeer veel op gees
telijk en cultureel gebied.
Na nog verschillende bezwaren te heb
ben toegelicht, besloot hij met het decla-
meeren van enkele zijner gedichten.
Der traditie getrouw hebben de eerste
jaarsleden van het Leidsche Studenten
corps gistermiddag den verjaardag der
Universiteit gevierd door het houden van
een gecostumeerde rijjool, waarbij boven-
I staande groep een circustroep voorstelde,
i Gisteravond brachten de leden van het
L.S.C. aan de in Huize Bruyns vereenigde
hoogleeraren de gebruikelijke serenade.
SCHENKING AAN DEN STAAT.
De collectie grafiek van dr. J. C. J. Bierens
de Haan voor het Prentenkabinet.
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen maakt bekend, dat de heer
ar. J. C. J. Bierens de Haan, te Amsterdam,
aan den staat, ten behoeve van "net pren
tenkabinet der Rijksuniversiteit alhier, een
verzameling van houtsneden,etsen en ko
pergravures van Nederiandsche en uit-
heemsche graveurs, meest uit de 17de eeuw
ten geschenke heeft gegeven.
Deze schenking waaronder ruim 500
prenten, welke niet in het prentenkabinet
aanwezig zijr., is zoo belangrijk, omdat zij
verschillende stukken bevat van groote
meesters, o.a. werk van Canaletto, Dujar-
BINNENLAND.
Bevestiging van twee predikanten bij de
Geref. Kerk van Leiden. (Stadsnieuws,
le Blad).
Minister Welter over het Indisch beleid.
(3e Blad).
De justitiebegrooting; plannen inzake nieu
we regeling der echtscheiding en maat
regelen tegen jeugdcriminaliteit. (3e BI).
Ons Parlementair Overzicht. (3e Blad).
De te Nijkerk ontdekte Mauritiuspostzegel
zou een gewone Engelscbe postzegel
zijn. (Gemengd, 3e Blad).
Denemarken ontneemt Nederland het we
reldrecord 4 x 100 M. borstcrawl-esta-
fette. (Sport, 3e Blad).
din, Goltzius, Lucas van Leyden, Lievens
en anderen.
Het ligt in de bedoeling van den hoog-
leeraar-directeur van het prentenkabinet
om de voornaamste stukken der schenking
in een afzonderlijke tentoonstelling bijeen
te brengen, ten einde- de bijzondere aan
dacht van studenten en publiek daarop te
vestigen.
De regeering heeft met erkentelijkheid
dit waardevolle geschenk aanvaard en den
schenker dank betuigd.
Gistermiddag omstreeks 4 uur heeft
de brandweer ten huize van A. J. v. d. W.
in de 3de Gortestraat nr. 81 met behulp
van een ramoneur een schoorsteenbrandje
gebluscht.
liMM'J'lilMIMi
De heer A. J. van Rossum du Chattel,
wetenschappelijk archief-ambtenaar schrijft
ons:
Bij den aanleg van een riool in de Doeza-
straat, vroeger Koepoortsgracht geheeten,
kwam een gedeelte der fundamenten van
de voormalige Koepoort bloot te liggen.
De Koepoort werd omstreeks 1400 ge
touwd. als gevolg Van de vergrooting der
stad in 1389 De stad werd toen met 36 mor
gen vergroot. Deze oude Koepoort was van
weinig aanzien, want van 15741579 vinden
wij in de „registers der smalle diensten"
zelfs geen portier vermeld, maar wel een
wachter van het Vliegat. Uit de tresoriers-
rekening van 1578 vernemen wij. dat er op
den boog van de Koepoort een windmolentje
gestaan heeft, dat vernietigd was. Hoogst
waarschijnlijk is deze poort tegelijk met de
omigestorte muur tijdens het beleg onbruik
baar geworden of gebolwerkt om den vijand
beter tegen te houden. In ieder geval werd
een nieuwe poort noodig geoordeeld en op
27 Maart 1671 lezen wij in het Burgemees
ters- en Gerechtsdagboek: „Die van den
„Gerechte der stad Leyden hebben naar
„voortgaande rijpe deliberatie goedgevon
den en verstaan, dat de oude Koepoorte
„ten opzichte van derzelver bouwvallicheid,
„afgebroken ende op de oude fondamenten
„aldaar een nlieuwe stadspoorte gebouwd
„zal werden conform de teykeninge bij Mr.
„Willem van der Helm daarvan gemaakt."
Men heeft toen met grooten spoed de
oude poort afgebroken, want reeds op 1 Mei
1671 werd door den oudsten zoon van Mr.
Wouter van Lanechot, Schout dezer stede,
in tegenwoordigheid van Mr. Johan Meer
man. Burgemeester en Mr. Herman Schuyl,
tresorier extra ordinaris, de eerste steen ge
legd. Op 18 November besloten echter de
Burgemeesters om den verderen bouw tot
het voorjaar op te schorten en werd de
poort met het oog op de vorst bekleed. In
het. volgend jaar werd deze afgebouwd: aan
de binnenzijde plaatste men de wapens van
de Burgemeesters Meerman, Swanenburg,
Maas en van Alphen. De windwijzer op den
koepel stelde een koe voor.
In 1864 ging deze poort op 21 April helaas
in sloopershanden over en J. Boudri werd
voor f. 5600.kooper. Slechts het gebei
telde hardsteenen sleutelstuk in den boog
aan de buitenzijde van de poort en dc
windvaan» moesten op de Stadstimmerwerf
gebracht worden. Volgens het bestek werd
op 2 Mei 1864 met de afbraak begonnen en
moest deze op 2 Juli beëindigd zij.
Bij het zien van dit. fundament denken
wij aan een gedicht, dat naar aanleiding
van het sloopen der stadspoorten geschre
ven is en voorkomt in de Leydsche Courant
van 1866 en waarvan een fragment luidt
„Op dan, op, mannen op! met mokers
en houweelen,
met hamers, zwaar en grof.
Laat iedere slag den» steen doen spatten
en verdeêlen,
verbrijzelen tot stof.
Opdat de hoopen puin eens ten bewijze
strekken
voor kroost en nageslacht,
Dat hooggeroemde kunst Uw afkeer
kan verwekken
en dat Uw wansmaak 't schoon veracht.
BUITENLAND.
Officieel bezoek van het Engelsche Ko
ningspaar aan Parijs. (Buitenland, le
Blad).
Japan wijst de vloot-nota's van Frankrijk,
Engeland en Amerika af. (Buitenland,
le Blad).
Geen Britsche bemiddeling in het Verre
Oosten, (le Blad).
Orthodoxe Kerk en regeering in Zuid-Sla-
vië komen tot overeenstemming. (Bui
tenland, le Blad).
Het proces-Niemoeller is verdaagd.
tenland, le Blad).
(Bui-
zie voorts laatste berichten
eerste blad.
De kansen op neerslag begin
nen in onze omgeving toe te ne
men en in het algemeen is meer
bewolking met hoogere tempera
tuur waarschijnlijk.
Een Fransch watervliegtuig van den
dienst op Ajaccio en Tunis is bij het
opstijgen te Marignane verongelukt.
Het vliegtuig had 11 passagiers en een
bemanning van drie koppen aan boord.
De bestuurder, de radiotelegrafist en
zes passagiers zijn om het leven geko
men.
Het toestel kon niet van het water
loskomen en botste tegen een dijk,
waarbij het geheel vernield werd. Het
zonk onmiddellijk. Men snelde terstond
te hulp, doch kon slechts zes inzitten
den levend bevrijden.
Links de Koepoort, zooals zij
vorige eeuw uitzag; boven een
de ontgraven fundamenten.
FOPPENKAST IN DE HAANSTRA-SCHOOL
De geboorte van Prinses Beatrix.
Voor de leerlingen van de Haanstra-
Kleuterschool werd gistermiddag door per
soneel en leerlingen van de Kweekschool
aan het Rapenburg een poppenkastvoor
stelling gegeven. Opgevoerd werd is er
voor kinderen nog een dankbaarder onder
werp te bedenken? de geboorte van
Prinses Beatrix; een eenvoudige geschiede
nis van een jongetje en een meisje, die
toch zoo dol graag het nieuwe Prinsesje
willen zien en die tenslotte na verschil
lende andere avontuurtjes te hebben be
leefd ook werkelijk naar Soestdijk gaan en
hun wensch in vervulling zien gaan.
Doch niet alleen de twee hoofdpersoontjes
uit de poppenkast waren zoo gelukkig
Prinses Beatrix te mogen zien, alle kleuters
van de Haanstra school maakten, nu eens
bovenop hun stoel staande, dan weer zin
gende of juichende de reis naar het witten
Paleis mee.
Een woord van lof komt zser zeker toe
aan mej. J. Bakker, directrice der Haanstra
school, die dezen genoegelijken kinder
middag organiseerde en ook den tekst voor
deze voorstelling schreef.