BUITENLAND F: Het vlootvraagstuk LEIDSCH DAGBLAD - Vierde Blad De strijd in Spanje Maandag 7 Februari 1938 Het vergaan van de „Aldabi" De strijd in het Verre Oosten Een bewapenings- Relaas van den kapitein ttcJte. - Zic&e. &up op LUCHTVAART THIJS IJS EN DE DRIE DWERGEN Dagbladreclame is niet te vervangf® Een oifensief van Franco. Franco's troepen hebben aan het Aragon-front een offensief ingezet, dat succes opleverde. De voornaamste beteekenis daarvan is, dat de straatweg tusschen Teruel en Sara- gossa, tot voor kort nog ernstig bedreigd door de regeeringstroepen, thans niet min der dan tien kilometer echter de vuurlijn ligt. Het algemeen hoofdkwartier te Sala manca deelt omtrent deze operaties het volgende mede: „In den sector van de Alfambra konden onze troepen 20 kilometer oprukken. In den centralen sector bedroeg de opmarsch 10, in den Zuidelijken sector 8 kilometer. Zes tien dorpen en veertig vijandelijke stel lingen zijn in onze handen gevallen. Op verschillende plaatsen is het roode front gebroken. De Sierra Palomera is bijna vol komen omsingeld en bevindt zich achter onze stellingen Een enorme oorlogsbuit is in ons bezit gekomen: ruim 2500 personen berden krijgsgevancen gemaakt. De vijand liet 3000 dooden achter." Radio-Salamanca heeft berekend, dat een oppervlakte van 600 vierkante ki lometer veroverd is. Engelsche stappen. De onverwachte bijeenkomst van bet ka binet duurde bijna twee uur. In officieele kringen weigert men eenige verklaring over deze vergadering te geven cn beperkt men zich ertoe te zeggen, dat de besprekingen alleen liepen over de situatie in de Mid dellandsche Zee. Later wordt echter gemeld, dat de Britsche regeering een in krachtige be woordingen gestelde nota aan Franco heeft gezonden, waarin uitdrukking gegeven wordt aan haar misnoegheid over de herhaalde aanvallen op Brit sche schepen. Ofschoon de tekst van de nota niet zal worden gepubliceerd voor Eden een verklaring in het Lager huis zal hebben afgelegd, gelooft men, dat de nota duidelijk te kennen geeft, dat het geduld van Engeland geheel is uitgeput. vóór 1 Mei voltooid zijn. Tevens wordt van Amerikaansche mari jk nezijde onthuld, dat reeds plannen gereed WGdlOOp onvermijdelijk? ^ssen voor slagschepen van ongeveer 43.000 Ion met 16 of 18 inch kanonnen, ten be urage van 85 millioen dollar elk. Tijdens een bijeenkomst in het Ja- pansche ministerie van marine gehou~ den, werd besloten, de Japansche vloot, bouwplannen niet openbaar te maken. Naar hieraan toegevoegd wordt, zal het ministerie van marine de Japansche regeering den raad geven, vóór 20 dezer in dezen geest op de nota's van de Amerikaansche en de Britsche regeering te antwoorden. Het ministerie van bultenlandsche zaken heeft een communiqué gepubliceerd. waar- Te Tokio zijn nota's overhandigd door de regeeringen van Engeland, Frank rijk en de Vereenigde Staten, betref fende de vloot-aangelegenheden. Deze nota's ademen dezelfden geest. Daarin wordt medegedeeld, dat tenzij vóór 20 Februari verzekerd wordt, dat Ja pan niet overgaat tot het bouwen van slag schepen of kruisers boven de overeengeko men maat. zij gedwongen zullen worden, de „trapsgewijze clausule" van het Lon- censche vlootverdrag toe te passen en over te gaan tot het bouwen van zulke groote schepen als noodig is, om met Japan te kunnen concurreeren Het optreden van Amerika is een gevolg eezegd wordt dat Japan, aangezien het van het uitwisselen van inlichtingen tus- niet gebonden is door het verdrag tot be- chen Groot-Brittannië, Frankrijk en de Vereenigde Staten en is erop berekend, Japan een laatste kans te geven, de grootte van zijn schepen en geschut binnen de perking van den vlootbouw, van oordeel is, dat het niet verplicht is, de gedane voor stellen te aanvaarden en zelfs niet 00 de overhandigde nota's behoeft te antwoorden. grenzen van het vlootverdrag te houden of Evenwel zal het totop zekere hoogte ant- Er bestaat reden, om aan te nemen, zoo meldt Havas, dat de bespreking tevens ten doel had. de instructies voor de marine vast te stellen, krachtens de nieuwe over eenkomst tusschen de regeeringen van En geland. Frankrijk en Italië. Een tweede punt zou zijn het geval van de ..Alcira", en het wordt daarom waarschijnlijk geacht, dat de controle op vliegtuigen even streng zal worden uitgeoefend als die op duik- booten. Zaterdagmiddag ls te Barcelona de Brit sche kruiser Newcastle aangekomen, die een onderzoek in zal stellen inzake het vergaan van de Alcira. Het oorlogsschip vertrok later naar Marseille met de ge- heele bemanning van de Alcira en den waarnemer van de niet-inmengingscom- mlssie aan boord. De vlootmedewerker van de ..Sunday Ti mes" meldt, dat in het Westelijk deei van de Middellandsche Zee een ware anti- duikbootblokkade zal worden toegepast. De activiteit der onderzeebooten, zoo schrijft hij, beperkt zich thans nog slechts tot het weinig uitgestrekte gebied van de golf van Valencia. Bovendien zijn deze duik booten niet meer „onbekend". Men weet thans aldus de Sunday Ti mes dat nog slechts drie duikbooten aan de aanvallen op koopvaardijschepen deel nemen, namelijk een oude Spaansche duik boot en twee duikbooten, die Italië aan Franco heeft verkocht. Zij hebben alle drie haar basis op Majorca en haar actieradius ls zeer beperkt. Daar deze feiten bekend zijn is het mogelijk, den patrouilledienst in het Westelijke deel van de Middellandsche Zee te verscherpen ten koste van de ver der van de Balearen gelegen wateren. Een vooraanstaande figuur in het recht- sche Spanje, die nauwe betrekkingen on derhoudt met officieele kringen heeft te genover den correspondent van Havas ver klaard: lk ben bevoegd u het juiste stand punt te noemen van het rechtsche Spanje tegenover de smartelijke gebeurtenissen, welke zij betreurt. Onze regeering heeft een onderzoek doen instellen, dat de nauwkeu rige toedracht van het gebeurde zal ople veren. Ik vestig voorts uw aandacht op het feit, dat Barcelona verzekert, dat het bom bardement van het Engelsche stoomschip Alcira door onze vliegtuigen geschiedde op verscheidene kilometers van de kust. Reeds thans kan men zeggen, dat dit schip bij den ingang van de haven werd tot zin ken gebracht, dat wil dus zeggen, bij een punt. dat een militair doel vormt. anders de verantwoording op zich te ne men voor een onbeperkten vlootbouw in de twee voornaamste vlootcategorieën. Indien de Japansche regeering, óók in dien zij bezig ls of voornemens is tot den aanbouw van dergelijke bij verdrag ver boden vaaTtuigen over te gaan. zich bereid toont, terstond kennis te geven van de tonnage en het geschutkaliber, waartoe zij wil overgaan, zal de Amerikaansche regee- ïing van haar kant bereid zijn, om met de Japansche regeering de kwestie der ton nages en gesehutkalibers te bespreken, in dien Japan althans bereid is met eenige beperking in te stemmen. Het zal echter lioodig zijn, dat dergelijke raadplegingen woorden, daar het zich wil houden aan de beginselen van het internationaal fatsoen. De regeerinz zal haar houding bepalen, na overleg te hebben getfleegd met de marine- autoriteiten. De woordvoerder van het Japansche ministerie van bultenlandsche zaken heeft nog verklaard, dat Japan od het oogenbllk niet voornemens ls slagschepen tot 43 000 ton te touwen. Het Japansche volk heeft veeleer den indruk, dat andere mogend- Een moeilijke terugreis. De kapitein en de bemanning van de „Aldabi", het vrachtschip met pas- sagiersaccomodatie van van Nievelt, Goudriaan en Co's stoomvaart maat schappij N.V., dat op de Braziliaanschc kust op de rotsen is geloopcn en is vergaan, is Zaterdagmiddag aan boord van het s.s. „Alpherat" van dezelfde maatschappij in het vaderland terug gekeerd. Vele familieleden bevonden zich ter verwelkoming aan de Lekhaven te Rot terdam waar de „Alpberat" meerde. De stemming bij de aankomst was zeer triest. Naar de bemanning ver klaarde, was de laatste reis de slecht ste reis, die men zich denken kan. De kapitein van de „Aldabi" vertelde ons over de noodlottige reis het volgende: In den nacht van 9 od 10 December voeren wij op ongeveer 500 meter uit de Brazlilaansche kust. Het weer was goed, we liepen op volle kracht, ongeveer 11 mijl. Wij voeren op een kleine bestekkaart, waarop de bewuste rots niet voorkwam en voor we het wisten zaten we vast. Dit was heden reeds met den bouw van dergelijke op ongeveer een halve mlji van San Marta oorlogsschepen begonnen zijn 1 Grande, een vlsschersplaatsje. dat uit en Tenslotte zeide de woordvoerder, dat hij geen verdere verklaring wenschte af te leggen. De wedloop kan beginnen! ZUID-SLA VIË Senaatsverkiezingen. De Senaatsverkiezingen zijn rustig ver- loopen en hebben een regeeringsoverwln- nlng opgeleverd, gelijk verwacht werd. Van de 23 zetels, waarover gestemd moest wor den, heeft de regeering er 17 gewonnen. Het bombardeeren van open steden. Radio-Nacional heeft een mededeeling omgeroepen, waarin geantwoord wordt op de protesten van Barcelona tegen het bom bardeeren van achter het front gelegen steden. In deze mededeeling wordt eraan herinnerd, dat de regeeringstroepen be gonnen zijn met het bombardeeren van steden, die geen enkel militair objectief vormen, zooals Algeciras. Tetoean en Ceuta De rechtschen, zoo wordt verklaard, heb ben slechts steden gebombardeerd, die een zekere militaire beteekenis hebben, en in dit verband wordt erop gewezen, dat zich in Barcelona meer dan 180 militaire objec tieven bevinden, o.a 14 geschutbatterijën. 12 luchtafweerbatterijen. 70 mitrailleurs. 3 vliegvelden. 69 fabrieken van oorlogsmate riaal 5 gifgasfabrieken en 11 brandstof- depots. Ruim 470 persoonlijkheden in Amerika, o. w. predikanten, directeuren van scholen, filmacteurs, hebben een aan Roosevelt ge richt schrijven onderteekend, waarin zij den president uit naam van het Ameri kaansche volk verzoeken te protestceren tegen de bombardementen der burgerbe volking in Spanje door rechtsche vlieg tuigen. TURKIJE Maatregelen tegen katholiek onderwijs? De minister van onderwijs zou, naar verluidt, beperkende maatregelen hebben uitgevaardigd ten opzichte van de uitoefe ning van zekere godsdienstige verrichtin gen in buitenlandsche katholieke scholen. Zoo zou aan katholieke leerlingen, die aan de Turksche wetten zijn onderworpen, ver boden zijn cursussen en onderwijs in de christelijke zedeleer te volgen. Hetzelfde verbod zou uitgevaardigd zijn voor ortho doxe leerlingen, die katholieke scholen be zoeken. De maatregelen zouden reeds van kracht zijn. BELGIË De actie der Vlaminganten. Uit Ostende wordt aan de bladen ge meld. dat partijgangers van Grammens met hamers, die bevestigd waren aan stok ken, daar ter plaatse Fransche naampla ten hebben vernield. Onder de daders be vond zich de Vlaamsch-natlonalistische senator Van den Bulcke en de Vlaamsch- nationalistische afgevaardigden Leuridan, Tollenaers en De Vroe. Tegen hen ls pro- ces-verbaal opgemaakt. Te Mechelen is voor hetzelfde felt Ward Hermans gearresteerd. rampspoedige uiterste van sentimenteel in ternationalisme met zijn aan bedenkingen onderhevige verwikkelingen en het enge Isolationisme met zijn onontkoombare reg lementeering en verslechting van de bin- nenlandsche economie. m Een nieuwe politieke partij in de Ver eenigde Staten is begonnen met een cam pagne, welke ten doel heeft „zich te ves tigen als een machtige politieke factor". Deze partij draagt den naam van „Ame rikaansche arbeiderspartij". De leiders der nieuwe partij hebben met nadruk gewezen op het vaste besluit der partij om een on afhankelijke politieke eenheid te blijven. De nieuwe partij zal voor iederen openba ren dienst in den st,gat New-York een vol ledige candidatenlijst Indienen, aldus ver klaarde de partijsecretaris. Alex Rose. kele houten hukten bestaat. Het schip maakte direct ln het voorruim veel water. Het ergste was, dat we op een onherberg zame plek zaten. De sleepbooth-ulp moest óf uit Santos, óf uit Buenos Aires komen, betgeen in ieder geval nog twee dagen varen is. Direct nadat we waren vastge- loopen, werd „alle hens aan dek" gecom mandeerd. We probeerden door de machines achteruit te laten slaan, het schip weer vlot te brengen. Deklast was er niet. de lading di« bestond uit oliezaadkoeken, beenderen, talk. hulden, glycerine, vet. vleesch e.d hebben we op andere wijze in het achter schip gestuwd om te proteeren zoodoende het voorschip van de rots te krijgen, maar alle pogingen daartoe mislukten Geleidelijk werd toen het weer toen slechter. De be manning. bestaande uit 34 koncen. bleef de eerste dagen aan boord. De twee passa giers gaven we den derden dag over aan een voorbijkomende Braziliaanschc boot Aangezien het werk aan boord steeds minder werd. verliet het grootste gedeelte der bemanning in eigen sloepen het schip om zich naar den wal te begeven. Daar hebben zü onderdak gevonden in den San Marta vuurtoren. Met zeven man bleef de kapitein aan boord, maar op 22 December werd de positie zoo gevaarlijk, dat het onverantwoordelijk zou zijn geweest langer aan boord te blijven Het weer was ruw en er stond een zeer hooge deining. Inmiddels waren alle ruimen onder water komen te staan. In ruim 1 werd zelfs tot aan het shelterdek vooruit 37. achteruit 11 voet water gepeild Het schip reed geweldig op de rots Het gat werd steeds grooter en zoowel in het voor- als in het achterschip kwam hoe langer hoe meer werking. De kapitein sloeg aan de kust in een soort rieten tent zijn bivak op om van hier uit den toestand van het schip steeds in het oog te kunnen houden. Overdag begat de bemanning zich naar de „Aldabi" om te zien of er nog en en ander te doen viel. De sleepboothulp. die intusschen was ge arriveerd probeerde herhaaldelijk het schip los te kritgan. maar het mocht niet baten In den nacht van 26 op 27 December moest het schip het tegen de rotsen en tegen de elementen afleggen. Het voor schip brak ai en zonk direct in de diepte. Het achterschip, dat ook nog doorbrak, verdween niet zoo snel ln de golven. Toen wil weggingen aldus de kapitein stak de mast nog boven water uit. Het ruwe weer zal de rest wel gedaan hebben. Nadat ons duidelijk was geworden, dat er niets meer te redden viel aan lading of aan schip, zijn wil de reis naar Santos begonnen. Met paarden en ossewagens zijn wli urenlang door het gebergte getrokken en eerst daarna kwamen wli in wat meer bewoonde streken, waar wii een motorboot kon den krijgen, die ons naar Laguna bracht Vandaar zijn we met een auto. bus naar Florianopolis gegaan, waar wli met een Braziliaanschc boot naar Santos konden vertrekken. Uit die plaats zijn we 8 Januari met dt „Alpherat" huiswaarts gekeerd. Tot zoover de kapitein. Zoo is bemanning van de „Aldabi" ge zond en wel in het vaderland teruggekeerd maar de angstige dagen op zee doorge bracht in de nabijheid van slechts onher. bergzame en vrijwel onbewoonde oorden zulen zü niet licht vergeten. POLEN Het bezoek van Horthy. Aan een officieel diner, gegeven ter eere vand en Hongaarschen rijksbestuurder, hebben Horthy en Mocicki hartelijke toe spraken uitgewisseld. Heden vindt een jachtpartij plaats. DUITSCHLAND Aanvallen op den Paus en Oostenrijk. In het tijdschrift van de Hltlerjeugd „Wille und Macht" zijn artikelen opgeno men, waarin aanvallen worden gedaan op den Paus. In een artikel „onfeilbaarheid ln de haat", dat verlucht is met een carica- tuur van den Paus, valt men de laatste Kerstboodschap van den Paus aan, waar in deze protesteerde tegen de kerkvervol ging in Duitschland. Men ontkent de wet tigheid van de aanvallen, waarbij men tracht de katholieke actie in dlscrediet te brengen. De Idee van een economisch politiek verdrag tusschen Oostenrijk. Tsjecho-Slo- wakije en Hongarije en de activiteit der Oostenrijksche legltimlstische beweging worden in het tijdschrift eveneens fel be streden, Het orgaan van Baldur von Schi- rach meent tot de Oostenrijksche regee ring een dreigende waarschuwing te moeten richten. Een Japansche overwinning. De opperbevelhebber der Japansche troepen in China, generaal Matsoci, meldt, dat de Japanners aan de spoorlijn van Tientsin naar Nanking, ten Noorden van het dezer dagen veroverde Pengpoe, een belangrijke overwinning behaald hebben. De Chlneesche soldaten zijn op de vlucht geslagen, na zware verliezen te hebben ge leden. en worden door de Japanners ach tervolgd, die thans op Soetsjau aanrukken. Zij zouden daarbij geen enkele verdedi gingslinie van beteekenis op hun weg ont moeten. Bi] den strijd in de omgeving van Peng poe moeten 1500 Chineezen gesneuveld zijn. Uit Zuid-China wordt gemeld, dat de Tsjwanpi-forten, welke deel uitmaken van het verdedigingsstelsel van Bocca Tigris voor Kanton, door Japansche torpedoboot- Jagers Jj°schoten en door vliegtuigen ge bombardeerd zijn. De Japansche lucht macht heeft voorts nog verschillende an dere punten ln Zuld-China bestookt. DS J.B.MEENK's faeré- Zfe fo&tcnl 30 cK per doosje 5759 (Ingez. Med.) VEREENIGDE STATEN HULL VOOR DE RADIO. Een nieuwe partij. Staatssecretaris Huil heeft voor de radio een redevoering uitgesproken, waarin hij o.m. zeide: terwijl wij gedwongen zijn in een wereld, waarin de toenemende bouw van bewapeningen een betreurenswaardig feit is, onze militaire en vlootinstellingen op peil te brengen, zijn wij te allen tijde bereid ons bij andere naties aan te slui ten in een gemeenschappelijke poging om een algemeene beperking en vermindering van bewapeningen tot stand te brengen. Voortgaande deed Huil een aanval op de volken, die streven naar econo mische autarkie, en verklaarde, dat de economische oorlog voor een groot deel verantwoordelijk is voor de recente, verontrustende ontbinding van de ver wantschappen. Oorlog en vrees voor oor log doen een griep van den geest ont staan en maken het verstand der menschheid ontoerekenbaar. De koorts achtige voorbereiding voor eventueele gewapende conflicten ondermijnt de reeds ernstig aangetaste economische gezondheid van vele volken. Een der middelen tot vrede, die Huil tenslotte aan de hand deed, ls een pro gram van handelsovereenkomsten. De wereld heeft thans een wanhopige behoefte aan internationale orde op de basis van een opnieuw tot leven gebracht Internationaal recht. Wat zijn program van handelsovereen komsten betreft, zeide hij nog: dit vormt een practischen middenweg tusschen het 37. De toov'naar stond nog lang te schreeuwen en te schelden; de edho galmde langs dt bergen en de velden.... maar elnd'lljk was hij "n beetje gekalmeerd en toen heeft hij een paar steenen van den puinhoop omgekeerd. HIJ ging graven, met veel blazen en veel hijgen, om zijn tooverstaf weer t'rug te krijgen; maar daar moet hij, zooals hij ook wel zal merken, zeker honderd jaren hard voor werken de puinhoop ls zeer hoog en zwaar en hij speelt het toch niet klaar. Maar intusschen liepen Thijsje en de dwergen over 't paadje, langs de bergen en toen zij bij het bosch weer waren aangekomen, hebben zij heel hart'lijk afscheid van elkaar genomen. „Den toov'naar ben je, voor den eersten tijd, nu wel gelukkig kwijt", zei Thijs .maar je moet. wie het je ooit ook zou bevelen, toch nooit weer Iets gaan stelen!" „Dat zijn wij heusch ook niet van plan'", zei de hoofd-kabou-ter- m/an; „wij kunnen nu weer onbezorgd en prettig leven Zij hebben nu elkaar de hand gegeven; de kabouters gaan naar huis en wuiven soms nog eens naar Thijs en deze gaat nu, met de kroon, naar het paleis. Stervlucht naar IJpenburg. Zaterdag vond de op den nationalen feestdag uitgestelde stervlucht naar Ypen- burg plaats. Het geronk der vele vliegtui gen boven het vliegveld was tusschen half drie en drie uur niet van de lucht. Op het terras van het restaurant sloegen velen het schouwspel der heen en weer cirkelen de toestellen gade. Onder hen bevonden zich enkele leden van het Haagsch Comité voor Volksfeesten, waarbij de voorzitter, generaal Wagner, de directeur der K. L. M.. de heer Plesman en de gep. generaal Snijders Toen de tijd waarin de vliegtui gen mochten landen, was verstreken, bleek dat in het vastgestelde half uur 29 toe stellen waren geland. Hierbij bevonden zich ook een autogiro, een zweeftoestel en enkele Koolhovens van de school voor de opleiding van verkeersvliegers. Kort na 3 uur verzamelden de vliegers zich in het restaurant, waar ir. de Kok hun in hartelijke bewoordingen toesprak, tevens dank brengend voor de groote en spontane deelneming. Alvorens de prijswinnaars be kend te maken, richtte generaal Wagner woorden van dank tot den heer de Kok. die zooveel voor de organisatie heeft gedaan. Hierna opende hij de verzegelde enveloppe, waarin zich het papier bevond, waarop ir. de Kok een bepaalden tijd tusschen half 3 en 3 uur had opgegeven en welke tijd den winnaar van deze origineele vlucht zou moeten aanwijzen. De genoteerde tijd was 2.49 cn de vlieger, die op het moment van zijn landing op Ypenburg dezen tijd het dichtst naderde, had dus den eersten prijs, een beker, gewonnen. De gelukkige win naar bleek te zijn de heer J. P. E. van Riemsdijk, den Haag, met het toestel FHFK-Bemhard, die om 2.48 45/2/5 sec. was neergestreken. De tweede prijs, even eens een beker, werd gewonnen door den heer Noordenbos met het toestel PH-ASU, een Gypsy Moth, die op Twente was opge stegen en om 2.49 31 3/5 sec. was geland. De 3e prijs, een zilveren medaille, beschik baar gesteld door het Haagsch Comité voor Volksfeesten, werd gewonnen door R. H. v*jj 't Hooft, die met het zweeftoestel PH om 2.47 uur 32 1/5 sec. was geland. Het was een welgeslaagde vliegmlddag die zeker nog wel eens herhaald zal worden. CLOUSTON VOOR RECORDVLUCHT OPGESTEGEN. De vlieger Clouston. die een nieuw record wil vestigen over den afstand Engeland— Nieuw Zeeland en terug, is gistermorgen' vergezeld door den Londenschen iournaüst Ricketts. van het vliegveld Gravesend on- gestegen. Hii heeft gis.eravond Adana het vlieg veld bil Alepco (Svriël bereikt. 2—4

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 14