STADSNIEUWS
Buitenland
78iie Jaargang
DINSDAG 25 JANUARI 1938
No. 23875
Middenstanders vragen verlaging
der Electriciteits-tarieven
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Open brief aan alle
gemeentebesturen
in Zuid-Holland
Dif nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D Cis. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bi) maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsptein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor'Beiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zlfn;
maanden ..vri.V.'.VÏL. f.2.35
week ^~.\.'.*.VA*?/f.0.ia
Franco per post f. 2:35
per 3
per
per 3 maanden -f portokosten.'
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd-k;
ln onze provincie bleef het gemiddeld
stroomverbruik in 1935 beneden
het landsgemiddelde.
Het bestuiur van district IX (Zuid-Hol-
Hind-Noord) van den Kon. Ned. Midden
standsbond, waartoe ook Leiden behoort,
heelt zich met een open brief gewend tot
alle overheidspersonen, die ten aanzien van
de clectriciteitsvoorziening in Zuid-Holland
verantwoordelijkheid dragen. Tot deze in
stantie behooren ook alle gemeentebestu
ren.
Deze „open brief" is hoofdzakelijk geba
seerd op de motiveering van een afwijzende
beschikking van Ged. Staten van Zuid-
Hoiland op een door de gemeente Dordrecht
ingediend verzoek om o.a. over te gaan tot
uitbreiding der capaeiteit van het gemeen
telijk electriciteitsbedrijf.
In dezen „Open brief", dien wij hieronder
gedeeltelijk laten volgen, zijn de passages,
welke ontleend zijn aan de beschikking van
Ged, Staten, aangegeven door den insprin
genden tekst:
„Als een nadeel van de bestaande
wijze van electrieiteitsvoorziening werd
gevoeld, dat de kleinere steden en de
plattelandsgemeenten, vooral die. welke
midden in het voorzienlngsgebied eener
centrale zijn gelegen, bij een eventueele
verlenging van concessie of leverings
overeenkomst vrijwel geen andere keuze
zouden hebben dan wederom met deze
centrale in zee te gaan. Gevreesd werd,
dat zij zoodoende bij de onderhande
lingen met de centrale bij voorbaat de
zwakste positie zouden innemen."
,De exploitatie der gemeentebedrij
ven is steeds meer dienstbaar gewor
den aan de behoeften van de ge-
meentefinanciën. Menige op zich zelf
wenschelijke tariefsverlaging is achter
wege gebleven, omdat de positie van
het gemeentelijk budget zulks niet toe
liet...."
Gedeputeerde Staten erkennen, dat zij
zich soms gedwongen zagen, de winstont-
trekkingen zelf aan te bevelen met het oog
cp den toestand der gemeentelijke finan
ciën. maar wijzen tevens op „de gevaren,
welke uit dezen gang van zaken voor de
electrieiteitsvoorziening van Zuid-Holland
kunnen voortvloeien"
In dit verband wordt opgemerkt:
„Er bestaat in dit opzicht een ken
merkend verschil tusschen Züld-Hol-
land en de overige provincies."
En voorts:
„Een deel. soms een belangrijk deel
van de winst, welke door het stroom
produceerende bedrijf aan de ge
meentekas wordt afgestaan, is dan ook
bij de gemeentelijke centrales ln Zuid-
Holland afkomstig van andere ge
meenten".
Met andere woorden komt het hier gesig
naleerde euvel erop neer, dat inwoners van
andere gemeenten aldus gedwongen worden
rij te dragen in de kosten der huishouding
ran de stroomleverende gemeente. De con
sequentie hiervan is, dat zij, die in uitslui
tend distribueerende gemeenten wonen en
e.ectrisehen stroom behoeven voor de uit
oefening van hun bedrijf, niet alleen on
evenredig bijdragen ln de kosten der ge
meente hunner Inwoning, maar ook in die
oer gemeente, welke de energie levert.
Na erkend te hebben, dat momenteel het
ri-aTT i5n ^ar'even tusschen de provincie
zuid-Holland eenerzijds en de provinciën
Roord-Holland en Utrecht anderzijds nog
met groot is, verklaren Gedep. Staten:
„Over de ontwikkeling ln de naaste
toekomst zijn wij echter niet gerust".
nJï wor^ °P gewezen, dat eventueel te
-i,;?vn,n'!aatreselen met veel tact en voor-
ti„ eici stand gebracht zullen moe
ten worden.
„Aan den anderen kant echter zullen
ue belangen der electriciteisvoorziening
,aan de gemeentefinanciën mogen
!n °PSeofferd.
"et aan deze gescheidenheid van
P™ ™e en distributie moet worden
Joegeschreven of aan andere factoren
t~_ winstontrekkingen ten behoeve
ae gemeentekassen of het gebrek
niit bij de productie, weten wij
Jnaar vast staat. dat Zuid-Holland,
?mvanS van het electriciteits-
rink betreft, in de latere jaren zeer
ten achter is gebleven bij een provincie
als Noord-Holland. De volgende cijfers,
ontleend aan de electriciteitsstatistiek
1935 spreken voor zichzelf.
Kracht of hoofdzakelijke kracht.
Tractie Water- Andere kracht
gemalen doeleinden.
N.-Holland:
63.441.915
Z.-Holland:
84.936.816 7.084.903
9.376.789
213.850.778
166.642.405
Op 31 December 1935 bedroeg het
aantal inwoners van Noord-Holland
1.614.424 en van Zuid-Holland
2.078.704. In Noord-Holland was dus
het gemiddeld verbruik per hoofd der
bevolking over 1935 331 kWh en in
Zuid-Holland 220 kWh. Het landsge
middelde was in 1935 237 kWh. De
ernstige taal, welke deze cijfers spre
ken, zal geen bestuur, dat eenige ver
antwoordelijkheid draagt voor de
electrieiteitsvoorziening van Zuid-
Holland, aan zich voorbij kunnen
laten gaan."
Tenslotte wordt in den „Open brief" be
toogd, dat een gevoel van onbehagen zich
allengs meester maakt van de afnemers van
electriciteit. In het bijzonder is zulks het
geval bij degenen, die electrischen stroom
behoeven bij de uitoefening van hun be
drijf en gedwongen worden, via de electrici-
teitstarieven. in strijd met alle beginselen
van een rechtvaardige verdeeling der ge-
meenschapslasten, op onevenredige wijze
bij te dragen in de kosten der gemeente
huishoudingen, terwijl zulks gepaard gaat
met allerlei geheime concessies, welke in
wezen belastingontheffingen zijn, aan hun
kapitaalkrachtige collega's, die „zelfopwek
king" als stok adhter de deur hanteeren.
In den naam van recht en billijkheid ver
oorlooft genoemd bestuur zich met kracht
en klem aan te dringen op een zoodanige,
ingrijpende herziening der tarievenpolitiek,
dat aan den bestaanden wantoestand op
kortst mogelijken termijn een einde komt
en het geschokte vertrouwen wordt her
steld.
„NUT EN VERMAAK."
De jaarvergadering.
Gisteravond heeft bovengenoemde ver-
eeniging in de bovenzalen van café-restau
rant ..de Harmonie" haar jaarlijksche al-
gemeene vergadering gehouden, waarvoor
vrij groote belangstelling bestond, niet al
leen van de zijde der leden, doch ook van
de dames der leden.
De voorzitter, de heer W. F. v. d. Steen,
heette allen welkom en wenschte allen een
goed jaar 1938 toe. In het bijzonder heette
spreker den eere-voorzltter, den heer C.
Versneij, van harte welkom. Daarna her
dacht bij het overlijden van den bescherm
heer der vereeniging, jhr. mr. dr. N. C. de
Gijselaar.
De notulen der vorige Jaarvergadering
werden onveranderd vastgesteld. De pen
ningmeester. de heer M. A. Susan, bracht
zijn financieel verslag uit. Hieruit bleek,
dat de vereeniging, dank zij het zuinig
beheer van dezen functionaris, in de goede
richting ging en er financieel goed voor
staat. Er is zelfs een batig saldo.
De voorzitter dankte den penningmees
ter. niet alleen voor zijn uitstekend be
heer. maar tevens voor de keurige wijze,
waarop de boeken worden bijgehouden.
De secretaris, de heer v. Setten v. d.
Meer, liet vervolgens het doen en laten der
vereeniging de revue passeeren. Het zou te
ver voeren dit alles te vermelden. Laten
wij volstaan met het uiterst geslaagde car
naval en de niet minder geslaagde.uitvoe
ring te vermelden. De belangstelling voor
de vereeniging is groeiende.
De voorzitter dankte den secretaris voor
het verslag en het vele goede door hem
gedaan in het belang der vereeniging.
In zijn mededeelingen vestigde de voor
zitter de aandacht op het op 26 Februari
a.s. te houden 'carnaval en hij eindigde
met woorden van dank aan zÜn mede
bestuursleden voor de aangename samen
werking.
De heer C. Versney sprak als tolk van de
_eheele vereeniging woorden van dank aan
den voorzitter voor zijn aangename en uit
stekende leiding.
Na afloop der vergadering bleef men
nog geruimen tijd gezellig bijeen, zooals
het bij ..Nut, en Vermaak" steeds was, is
en hopelijk ook blijven zal.
R-.K. PROPAGANDACLUB
DR. SCHAEPMAN.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het doctoraal examen
ChineeschJapansche taal de heer D
Bod-de (Wassenaar) en voor het doctoraal
examen geneeskunde de heer M. L. J.
Vaessens (Kerkrade).
De jaarvergadering.
Gisteravond werd ln het St. Antonius-
Clubhuis aan de Mare de jaarvergadering
gehouden van de R.K. Propagandaclub Dr.
Schaepman.
Nadat het Leidsch Katholiek Sympho-
nieorkest zijn debuut had gemaakt, nam
de voorzitter, mr. Donders, het woord, die
in het bijzonder den nieuw-benoemden
geestelijk adviseur pater de Leeuw, ver
welkomde om dan zijn teleurstelling over
de wel zeer kleine opkomst uit te spreken,
temeer nog waar de avond nog zooveel in
teressants belooft te bieden. Spr. memo
reerde vervolgens hoe deze vergadering de
eerste gewone vergadering is na de ver
kiezingen 1937. om in verband hiermee
nog eens aan het verkiezingssucces te her
inneren. Verder waarschuwde spr. voor het
denkbeeld: „We zijn er"; zulks een gevoel
toch schenkt een zekere voldoening en
brengt juist daardoor een niet te misken
nen gevaar met zich.
Met enkele welgekozen woorden werd
hierna de kortelings overleden propagan
diste mevrouw Lombert herdacht.
De a.s. Blijde Gebeurtenis werd nog even
aangeroerd, waarbij mr. Donders allen
aanspoorde deel te nemen aan den „licht-
stoet" op den avond van den dag der
blijde geboorte.
De installatie van den nieuwen geeste
lijk adviseur pater W. de Leeuw O.F.M.
ging vergezeld van een uitvoerige toe
spraak door den voorzitter, die den laat-
sten adviseur kapelaan Dorbeck, die wel
zeer veel voor de propagandaclub betee-
kende, nog eens extra herdacht. Spr. rele
veerde verder hoe pater de Leeuw eens een
der oprichters was van de „Politieke
School" te Heerde en beschouwde dit als
een waarborg voor de aanwezigheid der
kwaliteiten, welke voor het adviseurschap
van een propagandadlub nu eenmaal wor
den geëischt.
Nadat het Symphonieorkest zich nog
maals had laten hooren, dankte pater de
Leeuw den voorzitter voor zijn hartelijk
installatie-woord, om daarna de woorden
van den voorzitter dat men niet mag den
ken" „We zijn er en we zitten" te onder
strepen. Stilstand beteekent immers ach
teruitgang. een waarheid, die nergens zoo
zeer van toepassing is als in de politiek.
Uitvoerig schetste pater de Leeuw vervol
gens de diepere beteekenis der Katholieke
politieke propaganda; een propaganda, die
van zeer sterken invloed zal zijn op het
antwoord van de vraag: „Door wie zal de
wereld de volgende eeuw worden gere
geerd? Door de Christelijke liefde en recht
vaardigheid, of door den satanischen haat
en het onrecht?"
Het jaarverslag van den secretaris maak
te melding van de propaganda-actie in het
afgeloopen verkiezingsjaar en sprak ver
der van een stijging van het ledental met
11 propagandisten.
De bestuursverkiezing had tot uitslag,
dat zoowel de heer Lombert ak de heer
Speel opnieuw in het bestuur zitting zul
len nemen.
Na de rondvraag, volgde dinting met
het: „Aan U o Koni'ng der eeuwen en den
christelijken groet.
CHR. MUZIEK VER. „ATHALIA".
Gezellige avond.
Het dames-comité der Chr. Muziekver.
Athalia" had gisteren in Prediker een
feestavond belegd waarvoor groote belang
stelling bestond. Na het zingen van Ps. 150
heette de voorzitter van „Athalia" de aan
wezigen hartelijk welkom en herinnerde er
aan. dat er nog steeds plaats is voor mu
zikanten o.a. pijpers. Nadat eenige muziex.
nummers ten beste waren gegeven, kwam
het tooneelclubje. bestaande uit leden van
de vereeniging voor het voetlicht er. voerde
een aardig programma uit. Een feestlied
ter eere van Athalia gedicht, werd op
geestige wijze naar voren gebracht.
De oudste donateur, de heer F. v. d.
Mark wees in zijn slotwoord op het vele
goede dat er in deze vereeniging schuilt en
wat er nog uit. kan groeien. Daarna liet hij
den Avondzang zingen waarmede deze
gezellige avond werd besloten.
BRANDJES.
Gisteravond omstreeks 10 uur is tenge
volge van te fel stoken een schoorsteen
brandje ontstaan ten huize van I. B. in de
Oranjestraat 3'3. De poltiebrandweer voor
kwam erger door den schoorsteen met den
ramoneur te reinigen.
Voorts is de brandweer gisteren te on
geveer 12 uur uitgerukt voor een brand
alarm ten huize van L. in de Prinsenstraat
55a. Er bleek echter een lek in het rook
kanaal te ztin ontstaan, zoodat. zich in het
bovenhuis veel rook ontwikkelde zonder
dat er van brandgevaar sprake was. De
motorspuit behoefde hier dan ook evenmin
dienst te doen.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging:
Naamlooze Vennootschap Algemeen Tech
nisch Handels- en Ingenieursbureau „A.T.
HIBU". Nieuwstraat 35. Leiden Vesti
ging filiaal: Nieuwe Haven 156. Rotterdam.
Ter gemeentesecretarie van Leider
dorp is als volontair werkzaam gesteld de
'heer J H van Bockel alhier.
DE ALGEMEENE TOESTAND
De honderdste Volkenbondsraadzitting.
Nu het tijdstip nadert, dat de Volken
bondsraad bijeen zal komen, wordt daar
aan heel wat aandacht besteed.
In een interview met .-Arbeiderbladet"
heeft de Noorsche minister van buiten-
landsche aken Koht verklaard, dat hij den
secretaris-generaal van den Volkenbond
eenigen tijd geleden eenige voorstellen
heeft doen toekomen met Betrekking tot
de plannen inzake de hervorming van het
Volkenbondspact.
Noorwegen is van meening, dat eenstem
migheid niet noodig diept te zijn, wanneer
het gaat om gewone bemiddeling of kwes
ties van internationale conflicten.
Het zal voorts de noodzakelijkheid
onderstrepen, het universeel karakter van
den Volkenbond te versterken.
Met betrekking tot de buitenlandsche
persberichten, volgens welke verscheidene
landen „hun diplomatieke betrekkingen
met Italië buiten den Volkenbond om zul
len gaan regelen", zeide Koht, dat hij zel
den zulk een opeenstapeling van toome-
looze fantasie had gezien.
Lord Cecil heeft in Hanley, in Stafford
shire, een redevoering uitgesproken, waarin
hij de pogingen van Italië en Duitschland
aan de kaak stelde om de kleine mogend
heden van den Volkenbond los te maken.
Deze campagne, zoo zeide spr., is niet ge
richt tegen een bijzondere clausule van het
handvest, maar tegen de gedachte zelve
van internationale vredesorganisatie. Spr.
waarschuwde de kleine naties tegen het
gevaar, dat voor haar gelegen is in het ver
laten van den Volkenbond. De groote mo
gendheden kunnen, dank zij haar eigen
krachten of bondgenootschappen, hopen
haar onafhankelijkheid en integriteit te
behouden, het zal echter voor de kleine
naties veel moeilijker zijn zoo op te treden.
Lord Cecil wees voorts nog op de nood
zakelijkheid van uitoefening van interna
tionalen druk om de Japansche agressie in
China tot staan te brengen. Spr. spoorde
het Britsche publiek aan op Britsch ge
bied een boycot van Japansche goederen
te organiseeren.
De Engelsche bladen uiten zich aldus:
De .Daily Telegraph and Momingpost"
schrijft: „Indien de honderdste zitting
van den Volkenbondsraad gewijd zou zijn
aan het constateeren van de volkomen on
macht of zelfs den dood van den bond.
zouden de staten, die zich afzijdig houden,
dat zeker toejuichen. Onder de staten, die
nog in den boord vertegenwoordigd zijn,
kunnen stemmen opgaan, welke „isole
ment" vragen. Niettemin is het de meening
van Engeland en de Dominions, dat, om
een uitdrukking van Eden te gebruiken
de bond noch dood" noch stervend is. hoe
wel een teere behandeling voor het herstel
noodig is. Een radicale en inderhaast uit
gevoerde operatie zou niet zonder gevaar
zijn: het zou geenszins vaststaan, dat de
patiënt, indien hij al in het leven bleef,
er verlichting van zou ondervinden!"
De ..Times" schrijft: .Niet al zijn gebre
ken blijft de Volkenbond een nuttige plaats
voor het onderhouden van vriendschap
pelijke betrekkingen. Het handvest moge
een onvolkomen werktuig zijn, het insti
tuut heeft duidelijke fouten begaan en
heeft op het oogenblik evenveel te lijden
van de zorgen zijner al te ijverige vrienden
als van de aanvallen zijner vijanden: het
belichaamt daarom niet- minder het be
ginsel van internationale samenwerking.
Zoolang de Volkenbond leeft, kan men nog
hopen, dat het mechanisme voor vreed
zame regeling der conflicten voldoende
versterkt zal worden om van het Briand-
Kellogpact een werkelijkheid voor de ge-
heele wereld te maken".
Volgens de .Daily Mail" moet de eerste
werkelijke verandering bestaan in een wij
ziging van het handvest, zoodat het auto
matische karakter der sancties vervalt.
De „News Chronicle" acht het mogelijk,
dat Frankrijk en Engeland getuigenis van
hun geloof in den Volkenbond afleggen.
.Dit zou aldus schrijft het blad een
bevestiging zijn. waaraan veel behoefte be
staat en die een stimulans zou kunnen
zijn voor de kleine mogendheden, welke
ongerust zijn over de toekomst van den
bond. Doch dat is nauwelijks voldoende.
Met het oog op de gebeurtenissen in China
is een positief optreden noodig, waaruit
blijkt, dat de voornaamste leden van den
bond een werkelijkheid willen maken".
GRIEKENLAND
Moordaanslag verijdeld.
Gisteren hebben wij vermeld, dat eenige
politici verbannen waren. Volgens de ,.Az.
Est" zou men een complot tegen koning
George en Metaxas hebben ontdekt, en
verijdeld. Officieel bewaart men echter het
stilzwijgen.
BINNENLAND.
Wijziging der Zondagswet gewenscht?; me
morie van antwoord inzake „Binnen -
landsche Zaken". (Binnenland, 3e Bl.)
Geen verhooging van het voorgestelde sa
larispeil in Indië. (Uit Ned. Oost Indië,
3e Blad).
Het vergaan van de „Hannah". (Gemengd,
2e Blad).
BUITENLAND.
Prof. Tiander voorspelt oorlog tusschen
Japan en de sovjets. (3e Blad).
De Japansche ministers zullen zich voort
aan voorzichtiger uiten. (Ie Blad).
De naderende zitting van den Volken
bondsraad. (Buitenland, le Blad).
Bohle spreekt te Boedapest over de hou
ding der Duitsche minderheden. (Bui
tenland, le Blad).
Lloyd George 50 jaar getrouwd. (Buiten
land, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 3 VAN HET DERDE BLAD.
Hedenmorgen omstreeks 9 uur is de
9-jarige L. H. in de Neuwsteeg vlak bij de
ouderlijke woning tegen den wielrijder C.
C. B. opgeloopen. waardoor het meisje viel
en het rech-teronderbeen brak. De Eerste
Hulpdienst vervoerde haar naar het Aead.
Ziekenhuis.
In afwijking met andere berichten
deelt men ons mede. da* de te houden
synagiogedienst in verband met de as.
Bliide Gebeurtenis zal plaats hebben op
den eerst volgenden Zondag na den ge
boortedag des namiddags om half vijf.
Aanvankelijk toenemende be
wolking en kans op regen met
kraehtigen wind te wachten.
Later zal eenige opklaring en
afkoeling volgen.
ENGELAND
Lloyd George 50 jaar getrouwd.
Lloyd George en zijn vrouw, die te Anti
bes hun gouden huwelijksfeest hebben ge
vierd, hebben van den koning en de konin
gin een gelukwenschtelegram ontvangen.
Uit alle deelen der wereld stroomden bij het
gouden bruidspaar de felecitaties binnen ea
in het bijzonder uit Wales.
Lloyd George.
In interviews verklaarde de Welsche too-
venaar o.a.:
De toekomst van de menschelijke vrijheid
hangt af van wat Engeland. Frankrijk en
de Ver. Staten thans doen en of zij hande
len volgens gelijke richtsnoeren. Deze groote
democratieën zijn machtig genoeg om de
menschelijke vrijheid te beschermen.
Als Frankrijk door een autocratisch land
zou worden aangevallen, is er geen partij in
Engeland, welke zich met dadelijk aan zijn
zijde zou scharen.
Ten aanzien van de uitgebreide wapening
van sommige landen aan de Middelland-
sche Zee. vooral wat luchtmacht betreft, zei
Lloyd George: „Wij zijn niet bang. Ais de
oorlog tot 1919 had geduurd, zou Engeland
in staat zijn geweest 30.000 vliegtuigen van
elk type of klasse 's jaars voort te brengen
en dat zou opnieuw kunnen."
Mussolini is misschien de handigste
bluffer van het huidige Europa. Hij heeft het
gedaan met de armelijkste troeven in han
den. De ware troeven zijn in handen van de
democratische mogendheden en als de juiste
tijd daar is, zullen zij er de tafel mee
schoonvegen.
