Ons Kort Verhaal
Poolsche toestanden
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blaü
Dinsdag 25 Januari 1938
Uw Zenuwen
KERK- EN SCH00LNIEUWS
RECHTZAKEN
Mijnhardt's Zenuw tabletten
VRAGENRUBRIEK
Brander's Boffertje
Een overste ging,
een generaal kwam...
WN/T CM ICTICRCM
kantongerecht te leiden.
Overtreding Loterijwet.
Gistermorgen moesten voor het kantongerecht
alhier terecht staan C. J. P. en A. J., bestuurs
leden van een middenatandsvereeniging alhier,
wegens overtreding van de Loterijwet. In de week
voor St. Nicolaas hadden zij een winkelweek ge
organiseerd. en als attractie ontving iedere koo-
per van 50 cent een bon, waardoor de houder
kon meedingen naar verschillende prijzen, welke
op iedere 100 nummers verloot werden.
De raadsman mr. M. B. Vos erkende het ten
laste gelegde, waarop het O.M. wegens overtre
ding van art. 1 der Loterijwet f.5 boete of 2
dagen hechtenis eischte.
Mr. Vos die hierop het woord kreeg, kon niet
begrijpen, dat een strafvervolging was ingesteld.
Wanneer men iemand opzettelijk lichamelijk
letsel toebrengt is hij volgens het. strafwetboek
schuldig, maar oen tandarts die een kies trekt
of een operateur zal men toch niet vervolgen,
zoo is het ook hier met de toepassing der Loterij -
wet. Hier was het geen aanwakkeren der speel
zucht en het was niet alleen deze midden-
sta ndsverceniging, maar ook de Hanze en de
Chr. Middenstandsbond hadden aan de Winkel
week deelgenomen. Het was eigenlijk een 4«Vn
korting, die in een aantrekkeiyken vorm werd
verleend, om den kooplust te bevorderen, zoodat
art. i der Loterijwet z. i. niet is overtreden.
Bovendien had het bestuur eerst bij den com
missaris van politie geïnformeerd en deze had
geen bezwaar togen dezen vorm van loterh ge
had. Ook had men zich gewend tot den Delft-
schen Middenstandsbond, die al 5 Jaar zoo'n
loterij aan de Winkelweek heeft verbonden en
nooit last had ondervonden.
Het O.M. achtte wel degelijk hier art. 1 der
Loterijwet overtreden en persisteerde bh zijn
eisch.
Mr. Vos verzocht daarop schuldigverklaring
zonder oplegging van straf of een kleine geld
boete. Over 8 dagen zal de kantonrechter schrif
telijk vonnis wijzen.
Onwettig college-loopen.
H. G. van H.. student te Heemstede, moest
terecht staan omdat hij aan de Rijksuniversiteit
alhier college had geloopon. hoewel hij niet als
student bh de Rijksuniversiteit was ingeschreven.
Verdachte erkende de overtreding maar was van
meening, dat de verschuldigde f.300 reeds door
zijn vader gestort was. Het O.M. eischte f.40
boete of 14 dagen hechtenis. De kantonrechter
wees onmiddellijk vonnis en veroordeelde ver
dachte tot f.25 boete of 10 dagen hechtenis.
I G. V.. schipper te Leiden, moest terecht staan,
omdat hh zonder toestemming van de bevrach-
tingscommissie te Lelden met zijn schip „Wilhel-
mina" goederen door Oegstgeest vervoerd had.
Verdachte erkende de overtreding, maar daar
j de schippers een moeilijken tijd doormaken is
men blij, als men een bevrachting krijgt. Voor
het vervoer had hij f. 40 ontvangen. De kanton
rechter wees verdachte er op dat de bevrach
tingscommissie in het leven geroepen is voor
I evenredige vrachtverdecling onder werklooze
I schlppors. In verband met de moeilijke finan-
cieelc omstandigheden veroordeelde hij ver
dachte tot f.20 boete of 8 dagen hechtenis.
J. C. v. d. B.. chauffeur uit Wassenaar, moest
terecht staan, omdat hij met zijn auto het ver
keer op den Zoeterw. Singel op zeer ernstige
wijze in gevaar heeft gebracht, door de bocht
op de Cronesteynbrug met zoo groote snelheid
door te rijden, dat de vierwielige auto op twee
wielen de bocht passeerde. De heer P. J. Kamer
beek. die in een auto van den heer Vlasveld als
tegenligger passeerde verklaarde dat verdachte
met 70 K.M. snelheid de bocht doorreed. Het
f Oil. wees er op dat de maximumsnelheid 25
K M. bedraagt en het levensgevaarlijk is om met
zoó'n snelheid een bocht door te rijden. Door
bijzondere activiteit wist de heer Vlasveld een
aanrijding te voorkomen, waarvan de gevolgen
zeer ernstig geweest zouden zijn. De kanton
rechter veroordeelde verdachte tot f. 20 boete of
8 dagen hechtenis.
J. M. B. uit Noordwijk moest terecht staan,
omdat hij met zijn auto op den Loosterweg onder
Voorhout niet voldoende op het verkeer had
gelet, waardoor hij met een vrachtauto, be
stuurd door G. Altenaar. die van een zijweg
kwam. in botsing was gekomen. Verschillende
getuigen verklaarden dat Altenaar voldoende
signalen had gegeven, waarop verdachte blijk
baar niet gelet had. Door de groote snelheid was
de botsing hoewel verdachte direct geremd
had vrij hevig geweest. Eisch O.M. f. 15 boete
of 10 dagen hechtenis. Uitspraak conform. De
neer A. wilde nog een eisch tot schadevergoe
ding indienen, maar daar het vonnis al gewezen
was, kon deze niet meer in behandeling geno
men worden.
OVERSTEKEN BIJ TRAM-
VLUCHTHEUVELS.
Uitspraak van den Hoogcn Raad.
De Hooge Raad heeft gisteren het cassa
tieberoep verworpen, dat de ambtenaar
van het O.M. bij het kantongerecht te Am
sterdam had ingesteld tegen het vonnis v. d.
kantonrechter aldaar, waarbij was ont
slagen van rechtsvervolging een au tornooi,
list. die in strijd met de Amsteirdamsche
Politieverordening was doorgereden op een
blijkbaar voor voetgangers bestemden over
gang, toen een voetganger wilde overste
ken. Het ontslag van rechtsvervolging was
gegeven op grond dat de bepalingen der
verordening onverbindend zouden zijn.
aangezien de betreffende materie is ge
regeld in het Motor- en Rijwielrczlement.
De procureur-generaal had tot vernie
tiging van het vonnis, zoomede tot f. 1
boete gerequireerddaar hij van oordeel
was. dat de verordening niet in strijd met
de wettelijke regeling zou zijn.
I De Hooge Raad oordeelde, dat het be-
treffende voorschrift in de Amsterdamsche
verordening een punt regelt, waaromtrent
v v^0 '0,1" en RÜ,wielreglement bij art.
oois hd 2 is voorzien en de gemeenteraad
art.. 6 der Motor- en Rijwiel/wet
n.'r.t, bevoegd is dienaangaande regelen te
stellen.
damsche chauffeur Fr. Sp. terecht staan.
Verdachte liet verstek gaan. De inspecteur
werd als getuige gehoord. Hij antwoordde
op een vraag van den kantonrechter of er
moedwil achter zat. ontkennend. Verd. had
zijn spijt betuigd. De ambtenaar eischte een
geldboete van f. 15 subs. 10 dagen hechtenis.
De kantonrechter veroordeelde verd. tot een
geldboete van f. 10 subs. 5 dagen.
Vervolgens stond terecht de 25-jarige
grondwerker N. L. uit Aalsmeer, die op 14
Dec. van het vorige jaar met zijn volgela
den bakfiets met grind in de Jefellalaan te
Aalsmeer tegen de fiets is opgereden van
den 12-jarigen scholier W. J. de Hertog, die
nabij de Christelijke school stond. Van een
geheele troep Jongens was alleen de H.
blijven staan. De kantonrechter vond het
van dezen scholier eenlgszins braniemakerij.
De ambtenaar kon dan ook geen termen
vinden, om tegen verdachte een geldboete
te elschen. Spr. vroeg vrijspraak. De kan
tonrechter kon zich hiermede volkomen
vereenigen. De vader van den scholier die
een eisch tot schadeloosstelling had inge
diend, kon onverrichter zake terug keeren
naar Aalsmeer.
MEISJE GEDOOD MET EEN PISTOOL.
Het ongeluk ln dc kazerne te Naarden.
Voor den krijgsraad te 's Hertogenbosch
werd gisteren behandeld de zaak tegen den
21-Jarigen J. L. van O., sergeant-titulair bil
de eerste sohoolbatteril van het regiment
motorartilüerie te Naarden. Van O. heeft
op 23 September van het vorig Jaar. in het
wachtlokaal van de Promers-kazerne te
Naarden het meisje H. ten E. met «en
pistool dood geschoten.
Aan van O. was primair doodslag ten
laste gelegd en suosidalr. dat het aan zijn
schuld te wijten is. dat het meisie werd
gedood.
Hij beweerde, dat hij, op verzoek van bet
meisje, dat hem in het wachtlokaal was
komen opzoeken, het wapen gedemonstreerd
heeft. HU dacht dat het pistool ongeladen
was en dat de veiligheidspal ,.goed" zat.
Toen het meisje zeide: „Je durft toch niet
te schieten", heeft hij het wapen afgetrok
ken. De serceant ontkende de bedoeling tot
dooden te hebben gehad
Als getuigen werden gehoord de soldaten
Ch. Nomes en P. Coolen. die in de kamer
kwamen toen het meisje was gedood. De
sergeant was toen zeer opgewonden en zei
tegen hen: „Wat doet het meisje ook aan
de revolver".
De a/uditeur-milifcair. mr. J Aghina. re
quisitoir nemend, vroeg zich af, of de be
klaagde niet de bedoeling heeft gehad, het
meisje opzettelijk dood te schieten. Het
leven van den beklaagde wijst daarop en ik
kan. zoo zeide de auditeur-militair, mij niet
vrij maken van de gedachte, dat de be
klaagde zich van het meisje heeft willen
on.doen. Ik kan hem dat eoher niet be
wijzen en zal mij dus houden aan de kwa
lificatie van dood door schuld.
Spr. eischte de maximumstraf, negen
maanden gevangenisstraf, miet ontslag uit
den dienst.
De verdediging werd gevoerd door mr. L.
Baudoln. uit 'sHertogenbosch, die naar
voren bracht, dat voor doodslag geen plau
sibele reden bestond en die bil den krijgs
raad aandrong, den sergeant van doodslag
vrij te spreken Wat den dood door schuld
betreft vroeg de verdediger den krijgsraad
den beklaagde tot een zeer clemente straf
te veroordeelen. waarbij ds vier maanden
preventieve hechtenis in mindering kun
nen worden gebracht.
De krijgsraad, uitspraak doende heeft
van O. veroordeeld wogons het veroorzaken
van docd door schuld, 'qt. negen maanden
gevangenisstraf, met. aftrek van vier maan
den preventief en ontslag uit den dienst.
werden gekalmeerd
en gesterkt en Uw
slaap wordt weer rustig door 't gebruik van
Glazen Buisje 75 ct. Bij Ajpoth. en Drog.
5039 Gngez. Med.)
H. L. te L. Het secretariaat der Mond-
accordeonver. „V.O.G." is gevestigd 3. Houps.
Mecklenburgerstr. 8, alhier.
W. K. te L. Een prijsvraag moet U zelf
oplossen.
G. v. E. te L. Wendt U tot den agent
van de Rotterdamsche Lloyd. den heer J. Win-
sémiUB, Rijn6burgerweg 125 die U gaarne een
lijstje zal geven van de postverzending naar de
mailbooten.
KANTONGERECHT TE HAARLEM.
Terecht stond de 40-jarige koopman C.
w. uit Haarlemmermeer, die op 25 Nov. van
vor}6® jaar ln den Haarlemmermeer met
zyn auto op den Venneperweg niet voldoen-
„Ü.i? ui'seweken waardoor een aanrijding
1. j met; een aldaar langs den weg
maanden kraanwagen. In deze zaak wer-
a^htVcrsc^hlllende getuigen gehoord. De
eiS.ufna.ar van het O. M. mr. Broersen
f in v Ben verdachte een geldboete van
tv, Sv- ?lair 6 dasen hechtenis.
intJLan'Onrechter veroordeelde den ver
dachte
overeenkomstig den eisch.
dn FntL ?cember va" hot vorige jaar reed
fipti 5R Pr van pohtie te Hillegom per
1 uiterst r kom her gemeente. Hij reed
hii oo re ,s yan den weg. Opeens werd
csUraa"gereden door een auto, aan welker
i lanWla een stuk «zer uitstak hetwelk
1 het hH-, van hen inspecteur ging. met
kwnm ?r er in he jas een winkelhaak
Verdacht hiervan moest de Rotter-
doar J. P. BALJÉ.
Toen Brander van zijn mlddagwandelln-
getje terugkwam en hij zijn aildeeling weer
binnenstapte, ging er dadelijk een gejuich
op:
..Ha. daar Is de botter!"
„Zeg Biander, je tracteert..hoor!"
„Zoo'n geluksvogel"
..Brander, wel gefeliciteerd, kerel!"
Verrast keek Brander het kringetje
lachende gezichten rond. Breeduit aan zljin
lezenaar zat Hempels. HU had een stu'k
papier ln zijn hand, waar hit zenuwachtig
op tuurde. Toen keek hij Brander ernstig
aan, en bijna plechtig zei hij:
„Nummer 14910, da's toch Jouw nummer,
hè. Brander?"
Nummer 1491C, dat was z'n loterijnurn-
mer. Een opgewonden gevoel kwam over
hem Hij slikte even voor hii kon antwoor
den: „Veertiendulzendnegerahondertien, Ja,
dat nummer heb tk".
Hempels knikte. „Zie Je nou wel, door
gefourneerde pessimist, dat je weer eens
ongelijk had. Het was geen goed nummer,
tie. daar kon nóóit wat op vallen, je had
liever een staartnummerenfin,
honderd vijven en zessen had Je.
Brander stond te trippelen van ongeduld.
„Is er dan wat op gevallen?" vroeg hij
gretig. ..Vertel dan toch op. kerels, zie je
niet, dat ik verga ran nieuwsgierigheid
Opnieuw ging er een gelach op. „Of er
wat op gevallen is, vraagt-ie?" grijnsde
Hempels. En dan. na nog een paar secon
den Brander stilzwijgend te hebben aange
zien. zei hij plechtig:
..De honderdduizend!"
Even keek Brander ongeloovig „Laat
zien", zei hii schor, „Laat zien". Hij veegde
zenuwachtig zijn beslagen brilleglazen af.
greep het papier, zag niet zoo gauw het
nummer, zoodat ze het met den vinger
aan moesten wijzen. Het duizelde hem, het
werd wazag voor z'n ocgen en hii moest
even steun zoeken. Warempel, daar stond
het: 14910. HU had de honderdduizend En
nog wel op een half lot. Vorige keer had
hii met een twintigje geboft en een dui
zendje gewonnen. Het was tweeenveertig-
vUftig geweest en toen had hij., overmoedig
meteen een half lot gekocht. En nou had-le
de honderdduizend.
Hii stiet een soort Indianenkreet uit en
maakte een luchtsprong, ,,"k Ga direct,
taartjes halen", zei hij. „bestel maar thee
in de keuken voor mijn rekening, 'k Ben
zóó terug". En met fladderende jaspanden
vloog hij de deur uit.
Een minuut of twintig later was hu te
rug. Hii zag de verwachtende gezichten en
planLe triomfantelijk de taartjesdoos op
tafel. ..Alsjeblieft, de taartjes". Toen keek
hij weer het kringetje rond. Er was een
eigenaardige trek om zUn mond en in zT.
oogen blank een vreemd licht „En nou heb
ik nog een verrassing", zei hij met Mem,
„eenitje voor m'n eigen pleizier". HU keek
geheimzinnig.
„Wat ga je doen?" vroeg er één, toen hij
od de deur van directiekamer toeliep.
Hij keek even om en wuifde, beteekenisvol
knipoogend.
„Afwachten!" beval hij, .afwachten en
opletten". Meteen had hu zUn hand op de
deurkruk.
„Hé, Brander" riep Hem/pels. „hé, wacht
es even
Maar Brander liet zich niet weerhouden.
Hij had de deur al open en stapte rustig
binnen.
Meneer van der Wad de directeur, keek
verstoord op.
..Wat moet dat. Brander, zoo zonder te
kloppen.
„Mond houden!" beet Brander hem toe
Er was een verbeten trek om zUn mond.
toen hij op het bureau afstapte. „Mond
houden. Nou wil ik wel eens spreken".
Verwonderd keek meneer van der Wal
hem aan. in zijn oogen koude afwering
Werktuigelijk ging zün hand naar het
schellek nopje Brander kwam wat vlugger
naderbij en zun hand schoot uit zijn jas
zak.
„Stop", zei hij. .iaat dat". In zijn hand
liet hij een revolver op en neer wippen,
zocals hU dat in de cinema vaak zag. Hij
had de grootste bewondering voor Wild
West-helden.
De hand van den directeur vlei aarzelend
terug. Was de man voor hem misschien gek
geworden? Brander trok oen stoel bij.
waarop hij schrijlings ging zitten, de re
volver steeds in de hand.
,.Ik wou je eens even do waarheid zeg
gen". gine hu verder en er was bitterheid
in z4Jn stem. „ik wou eens even vertellen,
hoe Ik en onderen over je denken.
Veel goeds is dat niet.
Je bent een tiran voor je personeel. Je
betaalt hongerloonen en als het maar
eenlgszins Kan ontsla je menschen cn laat
je de andere nog harder sappelen. Hart
heb je niet. Toen m'n vrouiw geopereerd
was en ik een middag Ie vrij vroeg, zei je,
dat je met de particuliere omstandigheden
van jo personeel geen rekening kon houden.
Dat m'n vrouw op sterven lag gelukkig
is ze er nog bovenop gekomen, maai' dat
zal je wel niet fcunen schelen interes
seerde je niet. Dat ik moest werken met de
wanhoop in het hart, wat gaf je er cm?
Ais JU Ie zoete winstjes maar op kon strij
ken. Na de devaluatie heb je ons allemaal
maadenlang tot elf. twaalf uur laten over
werken. Hebben we er Iets voor gezien?
Nog geen bedankje!"
Hij Meld even op ©n keek van der Wal
scherp aan. De directeur bewoog zich on
rustig op z'n stoel. „Kalm zitten blijven",
beval WJ r.og eens.
„En nou", zei Brander. ..nou is het uc.t!
Ik ga een eind maken aan dit ellendige
Toestaan. Begrijp je?" Er glinsterde iets
moordlustigs in zijn oogen en hij zag met
kennelijk plezier de fijne zweetpareltjes op
het voorhoofd van zijn directeur.
„Nou knüp je hem. niet? Nou knijp je
hem?"
Brander grijnsde. ..Natuurlijk, laf ben je
ook. Dat zijn alle uitzuigers. Maar maak je
niet ongerust. AI is je leven dan ook geen
cent waard, ik zal het 1e niet ontnemen,
"k Zal wel wijzer zijn. Ik neem m'n ontslag
Geef dat hondenbaantje maar aan een
ander, ik bedank er voor!"
Brander's lach werd hoorbaar. Hü scha
terde. ..Wat een gezidht zet je kerel dat alleen
is al geld waard! En nu
Brander's arm schoot vooruit, de revol
ver recht, op den directeur gericht, zijn vin
ger aan den trekker. Met een ruk schoof
van der Wal zijn stoel achteruit, toen
Brander's vinger zich kromde. Maar er
gebeurde niets. De revolver sprong alleen
open en Brander nam er een sigaret uit.
„Haha! Onschuldig sigarettenkokertje.
Brander is te leep. meneertje, hem vang je
niet. Je zou anders een aankiacht kunnen
indienen wegens bedreiging tegen het leven.
Heb i k niet gedaan. Kan immers niet met
een sigarettenkoker, haha!"
Hij stond op en wuifde tein afscheid.
„Saluut!"
Hoogopgericht stapte hij de directeurs
kamer uit. een lach op z'n gezicht. Een
gToepje collegab stond dicht bii de dieur.
„Zeg. Brander, je hebt toch niets onher-
roepel ks gediaan?" vroeg Hempels beliepen,
„ie was zoo gauw binnen, je wilde niet
luisteren. Klik eens, kerel, liet was een
grap. Het nummer was 1491, we hadden
er een nulletje achter geteekend. Maarre.
die taartjes zullen we je wel vergoeden...."
Lijkbleek keek Brander hen aan Even
stond hij zoo. dan zakte Mi zonder geluid
te geven in elkaar.
Nadruk verboden.
Auteursrecht voorbehouden.
(Van een bijzonderen correspondent).
Paderewski, zegt men, moet ln een van
zijn objectieve oogenblikken, toen hij nog
pianist was en geen Staatspresident, het
volgende verhaal-van-den-olifant bedacht
hebben, dat wel heel typeerend ls voor het
brandende nationalisme, dat de gemiddel
de Pool bezit en te pas en te onpas uit
draagt.
Vijf onderdanen van vijf verschillende
staten schrUven elk een boek over den oli
fant. De Engelschman reist naar Britsch-
Indlë, organiseert een jacht ln het oerwoud
er. schrijft, als hU terugkomt, een rijke
lijk geïllustreerd Jachtverhaal „Hoe Ik
mijn eersten olifant schoot". De Fransch-
man drentelt eens door den dierentuin en
nent een luchtig werkje „De Olifant en zijn
Liefdes". De Dultscher duikt enkele jaren
in bibliotheken weg en stelt daarna een
vijfdeellg werk samen „Inleiding tot een
Monografie met betrekking tot de studie
van den Olifant". De Rus plengt eerst de
r.oodige glazen wodka, trekt zich in zijn
zolderkamertje terug en schrijft een iet
wat filosofische verhandeling „De Olifant
Bestaat hij?" De Pool daarentegen gaat
In de Nationale Bibliotheek zitten en komt
al spoedig voor den dag met een vurig
pamflet: „De Olifant en het Poolsche
vraagstuk"
Hij had echter evengoed kunnen schrij
ven „De Olifant en het Poolsche Leger",
want niet alleen, dat de nationale richtlij
nen door het leger ln de Weichselrepubllek
worden bepaaldzelfs bij de keuze van
een olifanten-epos zouden de Poolsche le
gioenen moeten beslissen! Sinds Pllsoedskl
als de eerste Maarschalk zijn visioenen
van een „Polonia restituta" verwerkelUkt
zag, heeft het leger ln Polen een almach
tige rol gespeeld. En sedert 1925 ls het
Poolsche volk eraan gewend geraakt, dat
hooggeplaatste militairen leidende posities
ir. het politieke leven gingen Innemen, Het
zijn historische motieven, die daartnj een
gewichtige rol spelen. Men vergete niet,
dat de kern van het tegenwoordige Pool
sche leger reeds bestond vóór er neg van
een zelfstandig Polen sprake kon zijn. En
dat deze kern zich ook thans over vrijwel
do geheele linie heeft kunnen handhaven
met of zonder de gewapende vuist.
Koc's aftreden: een tactische
factor.
Dat overste Koe (spreek uit Kots)
zijn functie als leider van het Kamp
van de Nationale Eenheid het re-
gecringskamp heeft moeten over
dragen aan een jeugdige figuur als
Skwarczynski. den jongstcn generaal
in Fclcn, moge uiterlijk misschien den
schijn wekken van een persoonlijke
mutatie zonder achtergrond, in War
schau zelf wordt deze plotselinge ver
andering in de leiding van het regee-
ringsblok even belangrijk beschouwd
als een kabinetswisseling.
Koc's taak ls een ondankbare geweest.
De opdracht, die hij van Maarschalk Smlg-
ly-Rydz ontving om binnen het kader van
het Kamp van de Nationale Eenheid een
hechte nationale concentratie als regee-
ringsbasis te vormen, heeft hij al wordt
dit niet openlijk toegegeven slechts ge
deeltelijk kunnen uitvoeren. Bekend ls. dat
hij door de vorming van een parlementairs
groep in de Sejm erin geslaagd was de
meerderheid te verkrijgen en dat hU die
eerlang ook in den Senaat hoopte te ver
werven. Koe, het middelpunt van vele in
triges in en buiten zijn beweging, kon er
echter, niet ln slagen in breede kringen der
bevolking, noch rechts noch links, den zoo
zeer verbelden aanhang en versterking te
vinden Niet de positieve inhoud van het
in begin 1937 bekend gemaakte program
van het Kamp van de Nationale Eenheid
was daaraan schuld. Koe struikelde over
moeilijkheden van tactlschen aard. die hij
niet vermocht op te lossen, Tactische moei
lijkheden, om de groote massa (of die nu
voortkwam uit nationalistisch denkende
burgerlijke kringen dan wel uit de klassen
der arbeiders en kleine boeren) voor een
bijna twaalf jaren bestaand regime te win
nen. Pogingen om het Kamp van Koe los
te maken van de regeeringspolitiek moes
ten mislukken, omdat beide zich beriepen
en steunden op de hoogste autoriteit in
den staat, in het bijzonder op den leider
van het leger, Maarschalk Smlgly-Rydz.
Een uitweg in de moeilijkheden zag men
in een wijziging in het tot dusver gevoer
de binnenlandsche beleid. Deze wijziging
kreeg haar beslag door het aftreden van
Koe (z.g.n. om gezondheidsredenen) en de
benoeming van generaal Skwarczynski als
zijn opvolger
In tegenstelling met overste Koe kan
men den generaal als een beroepsmilitair
beschouwen. Een tijdlang fungeerde hü als
stafchef vari den tegenwoordlgen Maar
schalk. als militairen opvolger van Pil-
socdskl. Deze omstandigheid en Met zijn
politieke werkzaamheid, die van voor den
wereldoorlog dateert. was_ tenslotte van
besllssenden invloed op zijn benoeming.
Een overste ging. een generaal kwam
Verhouding staat en leger.
Zooals reeds gezegd, ls het Poolsche volk
in den loop der jaren eraan gewend ge
raakt, dat de generaals en kolonels lei
dende posities bekleeden. In het geval-Koc
volgde een oude vertrouwde Pllsoedski-
legionnalr een anderen op. Maar ook Inde
oppositie-kringen traden dragers van be
kende militaire namen op den voorgrond.
Zoo werd generaal Haller voorzitter van
de nieuwe gematigde arbeiderspartij in Po
len. Generaal Roja, een der voormalige
legerleiders, schraagt de democratische
boerenbeweglng en generaal Slkorski, de
vroegere minister-president, wordt als de
Poolsche vertrouwensman van den Fran-
schen gcneralen staf beschouwd.
In de verhouding tusschen staat en leger
tusschen de leiding van het regeerings-
kamp en de leiding van het leger, is de
laatste jaren een merkbare verandering
gekomen.
Toen Pllsoedski in 1926 met zijn getrou
wen Warschau veroverde, stond slechts een
deel van het leger aan zijn zUde. Na zijn
overwinning lag het voor de hand, dat alle
belangrijke posten door zijn toenmalige
medestrijders werden bezet. Een groot aan
tal vroegere onafhankelijkheidsstrijders
bekleedde in den loop der jaren weer bur
gerlijke beroepen of werd in het amb
tenarencorps van den staat ingelijfd. Wie
echter dicht bij het vuur wilde blijven en
zich niet van het machtscentrum verwij
deren, moest de militaire loopbaan niet
vaarwel zeggen PiLsoedskl zelf, het leger
als den pijler van het gezag erkennend,
behield zich de leiding van alle militaire
aangelegenheden voor. Het gevolg was, dat
degenen, die tot zijn vertrouwdste mede-
strUders behoorden, in actieven militairen
dienst bleven Voor hen werden later, ook
na den dood van den eersten Maarschalk,
de belangrijkste politieke functies gereser
veerd,
Overste Koe nu, voortkomende uit de
oude Pilsoedski-garde, is ondanks zijn mi
litaire loopbaan en scholing feitelijk een
„beroepspoliticus" gebleven, die den staat
later op ander terrein diende, dat niets te
maken had met legerzaken. Zoo goed als
welbeschouwd óók Pilsoedski tenslotte pu
blicist. partijleider en diplomaat werd.
Daarentegen is de tegenwoordige Maar
schalk Smigly-Rydz. veel meer militair
uit-één-stuk gebleven. HU bezit onder de
Poolsche soldaten een groote populariteit;
hu is van eenvoudige afkomst, maar bleef
ondanks zyn machtige positie de eenvoud
en gemoedelükheid zelve. Nu hU een be
roepsofficier van de leiding van het regee-
ringskamp ontheft, blUkt weer eens te
meer de almachtige rol van het leger als
de beslissende instantie ln den Poolschen
staat. Meer dan ooit doet zich thans, waar
buzondere autoriteit geboden is, de Invloed
der generaals gelden! Men vindt hen aan
het hoofd van het kabinet en het ministe
rie van binnenlandsche zaken, aan den
spits van patriottische organisaties en in
de leiding van staatsinstellingen en regee-
ringspartyen. Met hun macht is ook hun
verantwoordelUkheid grooter geworden. Dat
deze tot een last kan uitgroeien, zal de toe
komst wellicht spoedig duidelUk maken.
(Nadruk verboden).
PREDIKBEURTEN.
VOOR WOENSDAG 26 JANUARI.
Aalsmeer: Chr. Geref. Kerk: Nam. 71/4 uur,
afscheid ds. W. Heerma.
Hillegom: Chr. Geref/kerk: Nam. half acht,
ds. Jansen, leger- en vlootpredikant.
Katwijk-aan-Zee: Zaal Chr. Prot. Bel.: Nam.
7 uur, ds. Broeyer.
Rynsburg: Ned. Herv. Kerk: Nam. 8 uur. ds.
D. van Heyst.
Waddinxveen: Oud-Geref. Gem.: Nam. 7 uur,
ds. v. d. Kraats-
NED. HERV. KERK.
Drietal te Amsterdam; ds. J. C. Salverda te
Hoofddorp; ds. J. v. d. Wiel te Rijswijk en ds.
P. J. van Veen te Hoogkerk.
Aangenomen: Naar Hoogebeintum, J. Kalma,
voorg. afd. Ned. Prot. Bond te Zandvoort.
Beroepen: Te Dronrijp, K. Wijbenga te Win-
sum (Pr.).
Bedankt: Voor Wijk bij Heusden. J. J. Poot
te Bunschoten.
GEREF. KERKEN.
Beroepen: Te 's-Gravenzande, W. C. v. d.
Brink te Lunteren.
Aangenomen: Naar Stad aan 't Haringvliet,
A. A. v. d. Hoorn. cand. en hulppred. te Mid
delburg.
CHR. GEREF. KERK.
Tweetal te Groningen: M. W. Nieuwenhuijze
te Franeker en .J. Tamminga te Harderwijk.
Beroepen: Te Dokkum. P. W. Dam te Onst-
wedde.
Bedankt: Voor Doesburg. H. Velema te
's-Gravenzande: voor Klundert, P. Zwier te
Schiedam.
VRIJE GEREF. GEMEENTEN.
Bedankt: Voor Puttershoek, M. Overduin te
Dordrecht.
Als u mU die van het Falacehotel in
Rome geeft, krUgt u er twee uit Holland.
nieuwe uitgaven.
In de reeks brochures, die wordt uitgegeven
door hel Comité van waakzaamheid van anti-
nationaal-socialistische intellectueelen, ver
scheen als tiende nummer: „Onderwijs en Na-
tionaal-Socialisme" door dra. A. W. Kersber
gen. De uitgave werd verzorgd door de N.V. Van
Gorcum en Comp. te Assen.
Door den Raad van Bestuur der Academie
van Beeldende Kunst te 's-Gravenhage is een
fraai gedenkboek samengesteld ter gelegenheid
van de voltooiing van het nieuwe Academie
gebouw. - De uitgave werd verzorgd door de fa,
Mouton en Co. te 's-Gravenhage.
33
