BINNENLAND "SSÜ I D LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad Donderdag 6 Januari 1938 Codreanu en zijn „ijzeren garde in Roemenie KERK- EN SCHOOLNIEUWS Hij wint steeds in macht Het jubileum van de Heidemaatschappij. Koninklijke onderscheidingen uitgereikt. In de gisteren te Arnhem gehouden bij eenkomst. waarin het 50-jarig bestaan van de Ned. Heide Maatschappij werd her dacht voerde na dr. Lovink men zie ons Blad van gisteren minister Steenberghe het woord. In het slot van zijn rede deelde de minis ter mede. dat het H. M. de Koningin heeft behaagd te bevorderen tot officier in de orde van Oranje Nassau den heer A. A. Nengerman te Doom, als directeur en lid van het dagelijksch bestuur der maatschap pij. te benoemen tot ridder ln de Orde van Oranje Nassau den heer D. van Maaswin- kel, lid der directie en tweede secretaris van het bestuur der Ned. Heide Mij. en toe te kennen de eere-medaille verbonden aan de orde van Oranje Nassau aan den heer W. Foks. vischkweeker der Mij. te Eemst. gemeente Epe Op voorstel van den voorzitter werden telegrammen van eerbiedige hulde, waarbij tevens de beste wensehen in verband met de komende blijde gebeurtenis werden uit gesproken gezonden aan H. M. de Koningin, Prinses Juliana en Prins Bemhard. Dankend voor de hem door het bestuur van de Ned. Heide Mij. verleende onder scheidingen deelde dr. Lovink mede, dat het bestuur besloten had den heer A. A. Nengerman het diploma uit te reiken van lid van verdienste, terwijl de Mij. het lid van het dagelijksche bestuur mr. W. M. van Lanschct lid van de Eerste Kamer de zilveren medaille van verdienste had toe gekend. Hierna voerden nog talrijke sprekers het woord. Gisteravond hebben de deelnemers aan de vergadering zich vereenigd aan een maaltijd in „Musis Sacrum" te Arnhem. Het initiatief der Nederlandsche regeering. Wat Italiaansche kringen ervan denken. Het officieuze tijdschrift „Informazione Diplomatica" te Rome schrijft: Het initiatief der Nederlandsche regee ring inzake de erkenning der souvereinl- teit van Italië over Abessynië, en de ver klaringen, waarmede de heer Fatijn dit onlangs heeft verduidelijkt, worden ln ver antwoordelijke Italiaansche kringen be schouwd als een bewijs van de mogelijk heid. dit probleem op te helderen en te vereenvoudigen, wanneer het, zooals de Ne derlandsche minister van buitenlandsche zaken gedaan heeft, op den grondslag van werkelijkheid en gezond verstand wordt geplaatst. Men weet, dat de Italiaansche regeering aan het initiatief van Nederland volkomen vreemd is. Zij heeft nooit de bedoeling ge had. evenmin als zij die thans heeft, wien ook, onverschillig in welken vorm, om er kenning van het keizerrijk te verzoeken, ofschoon zij steeds getoond heeft, dat zij het'vriendschappelijke gebaar van hen, die deze erkenning uit eigen beweging hebben aangeboden, weet te waardeeren, en of schoon zij slechts met welgevallen kan zien dat de diplomatieke betrekkingen met de landen, die niet op regelmatige wijze te Rome vertegenwoordigd zijn, genorma liseerd worden. Trouwens, de staten ln en bulten Europa die formeel zijn overgegaan tot erkenning de jure van het keizerrijk, of hun verte genwoordiger te Rome geaccrediteerd heb ben bij Z. M. den Koning van Italië en Keizer van Abesslnië, of de uitoefening van onze souvereinlteit over de gebieden van het voormalige Abessijnsche keizer rijk hebben erkend, zijn thans vele. De volgende zijn de landen, die het kei zerrijk formeel de jure erkend hebben: Duitschland, Zwitserland, Oostenrijk, Hon garije. Joego-Slaviè, Albanië, Spanje en, buiten Europa, Japan, Mandsjoekwo en Yemen. Bij deze landen kan men nog voe gen Polen, dat te Genève verklaard heeft, dat het de Italiaansch-Abessijnsche kwes tie als geregeld beschouwt. De volgende landen hebben hun verte genwoordigers te Rome bij den koning van Italië en keizer van Abessynië geaccredi teerd: Chili, Panama. Guatemala. Ecuador, Ierland en Nicaragua. Nog andere staten hebben de Italiaansche regeering er van in kennis gesteld, dat zij van plan zijn, binnenkort hetzelfde te doen. En hier volgen thans de landen, die in feite de uitoefening van de souvereiniteit van Italië over de gebieden van het voor malige Abessijnsche keizerrijk hebben er kend: Engeland. Frankrijk. Belgie Grie kenland, Bulgarije, Roemenie. Tsjecho Slo wakije, Turkije, Iran, Peru en Haïti. Men ziet, dat het probleem, waarover op het oogenbllk, dank zij het prijzenswaar dige initiatief der Nederlandsche r®Sfe" ring tusschen de landen van de z.g. osio- eroep. besprekingen worden gevoerd, als grootendeels opgelost kan worden be schouwd. Indien er landen zijn, die meenen, dat niet in behandeling tekunnen nemen en tot een oplossing te kunnen brengen, zal dit zeker let ten nadeele van Italië ge schieden, aldus genoemd tijdschrift. BAKKERS ARBEID OP NATIONALEN FEESTDAG. De minister van Sociale Zaken, heeft bepaald, dat on den dag na de geboorte van een Prins of Prinses of. indien de ge boorte plaats heeft op een Zaterdag op den Maandag daaron volgende in bakkerijen arbeid zal mogen worden ver' richt twee uur vóór het tijdstip waarop krachtens de Arbeidswet met dien arbeid zou mogen worden begonnen. Bovendien mag. voorzoover het betreft broodbakkerijen, aan welke een vergunning als bedoeld in artikel 37. eerste lid der Arbeidswet 1919. is verleend, op dien dag eveneens twee uren vroeger, dan krachtens die vergunning veroorloofd is, worden be gonnen met het gereedmaken var, deeg en ovens. Brood, dat na 8 uur des namiddags van den vorlgen dag gebakken of opgewarmd is mag van 8 uur "s morgens af worden verkocht of afgeleverd. BURGEMEESTERSBENOEMINGEN. Bii Kon. Besluit is met ingang van 15 Januari benoemd tot burgemeester der gemeente Zuidzar.de J. P M. Beelaerts van Emmiehoven. De heer Beelaerts van Emmiehoven is thans ambtenaar ter secretarie der ge meente Voorst. Hij is 27 jaar en de liberale beginselen toegedaan Verder is met ingang van 15 Januari 1938 benoemd tot burgemeester van Sijbekarspel J. Th. Kunnen. De heer Kunnen is thans secretaris ontvanger van deze gemeente. DIRECTEUR GEMEENTEDIENST MET BUITENGEWOON VERLOF. B. en W. van Middelburg hebben vol gens het Hbld. buitengewoon verlof ver leend aan den directeur van den gemeen telijken reinigingsdienst, zulks ln verband met het gerechtelijke onderzoek dat wordt ingesteld naar onregelmatigheden die bij den bedoelden dienst zouden hebben plaats gevonden. In de gemeenteraadsvergadering van 22 December had de burgemeester nog op een vraag van een der raadsleden ge zegd. dat B. en W. niet voldoende op de hoogte waren om inliohtingen te geven. 'k Heb de proef op de som genomen - en in derdaad, er gaat niets boven ASPIRIN! De goe de eigenschappen van ASPIRIN zijn dus met recht beroemd - en voor al de uitstekende wer king bij verkoudheid en rheumatiek. Aspirin (s een •fiayct*-pro duet. Oranjebanden >&>yc%«.|(ruis waarborgen de werkzaam heid en onschadelijkheid 4138 (Ingez. Med.) UIT NED. OOST-INDIË GEPENSIONNEERDE OFFICIEREN WEER IN DIENST. Tekort aan kader bij het Indische leger. De „Tel." meidt uit Batavia: Het tekort in verschillende officiersran gen heeft reeds geleid tot weder in dienst nemen van gepenslonneerder in secun daire rangen Voor dit Jaar zijn uit Ne derland aangevraagd ln totaal 35 nieuwe officieren, inclusief reservisten. Ook voor volgende jaren is aanvulling noodig zoo dat het de vraag is of er wel voldoende candidaten zijn. 4142 (Ingez. Med.) De statistiek der motor rijtuigen. WEERT KRIJGT EEN GARNIZOEN. Ongeveer duizend manschappen zullen kazernes bevolken. Bij ministerieele beschikking van giste ren is Weert aangewezen tot garnizoens plaats. De kazernes zullen gebouwd worden op een terrein van Oud-Weert, ten zuiden van Weert. Het garnizoen zal bestaan uit twee bataljons infanterie, d.i. ongeveer duizend manschappen. De gemeente Weert heeft een oefenterrein van 500 a 600 H.A. be schikbaar gesteld. Geringe toeneming van het Nederlandsche wagenpark. De K.N.A.C. schrijft: In de rij der publicaties van het Centraal Bureau voor de Statistiek is thans versche nen de Statistiek der motorrijtuigen, die de omvang van het Nederlandsche wagenpark aangeeft op 1 Augustus 1937. Na de ernstige daling in 1934 en 1935 blijkt nu gelukkig de ln 1938 weer begonnen stijging, zij het nog langzaam, te zijn voort gezet. Behalve voor de vrachtauto's zijn voor alle categorieën de aantallen van het topjaar 1934 het laatste Jaar vóór de instelling van het Verkëersfonds weer bereikt of i overschreden. Ten opzichte van 1936 vertoonen de cij fers het volgende beeld Categorie 1936 1937 in Motorrijtuigen op 2 of 3 wielen 49 380 54.084 9.5 Personenauto's 89.077 90.839 2.0 Vrachtauto's 47.810 49.156 2.8 Bussen 3.794 3.841 1.2 Totaal 190.061 197.920 4.1 De kleinste toename vertoonen de bussen, de grootste de motorrijwielen en de 3-wle- lige motorrijtuigen, die in onderhoud en benzinegebrulk goedkooper zijn. Voor de op brengst van de benzine belasting, motor rijtuigen belasting en voor verruiming van de werkgelegenheid zijn dit juist de catego rieën, die geen „zoden aan den dijk zetten". Het aantal vrachtauto's is thans nog 795 kleiner dan in 1934. De toename van het aantal personen auto's met 2 °/o is wel zeer gering, indien in aanmerking wordt genomen dat het inwo nersaantal van Nederland in denzelfden tijd met bijna 1 °/o toenam. De goede tijd, dat, zooals ln 1929, het aantal personenauto's met ruim 16 °/o steeg en de ramingen van de wegenbelasting thans motorrlj tulgenbe- lasting) verre werden overschreden, lijkt wel ver in het verleden te liggen. Sinds de instelling van Verkeersfonds en de daar mede gepaard gaande onevenredige be- lastingverhooglng is de raming niet meer gehaald. Ook ln 1937 fcün dit niet het geval zijn. Het aantal personenauto's per 1000 inwo ners. dat in 1934 10.87 bedroeg ls na een daling tot 10.51 ln 1936 thans weer tot 10.62 gestegen. Dit komt overeen met 1 personenauto per 94 Inwoners. Alle motorvoertuigen te zamen komt men voor Nederland op eén motorrij tuig per 43 inwoners. Voor Duitschland is dit 1 op 24. voor Frankrijk 1 op 19, voor Engeland 1 op 17. In geheel West-Europa, behalve Spanje Is de automobiel-dichtheid grooter dan in Nederland. Het motorrijtuig In de steden. Het grootste aantal motorrijtuigen wordt in Amsterdam aangetroffen, dat er thans 20.419 heeft; de toeneming bedroeg ln het afgeloopen Jaar iets meer dan 1000 stuks Verder volgen 's-Gravenhage met 14.630, Rotterdam met 11.222 en Utrecht met 4.251. Per 1000 inwoners gerekend staat 's-Gra venhage aan de spits met 30.06, vervolgens Utrecht met 26.27, Amsterdam met 20.07 en Rotterdam met 18.75. Van alle gemeenten boven 20.000 Inwoners is de Haarlemmermeer echter nog Immer de recordhoudster met 47.06 motorrijtuigen per 1000 inwoners, terwijl de gemeente Kerkrade met 13.17 de hekkeslultster is. Van de kleinere gemeenten was er in 1937 nog één n.l. Ittervoort, waar in het geheel geen motorrijtuig voorkwam-; ln 1936 waren er twee zulks gemeenten. Op het eiland Marken treft men 1 motorrijwiel aan, terwijl de gemeente Schellulnen zich ln het bezit verheugt van één personenautomobiel. 33 -34 .35 36 (Van een bijzonderen correspondent). „Co-dre-a-nu, Co-dre-a-nu!" dit is de leuze, die in spreekkoor aangehe ven, vaak dc wonderlijke rust van het Roemeensche platteland verstoort. Een heraut stijgt van zijn schimmel in het middernachtelijke uur, een ruiter, die een eenvoudige witte linnen kiel draagt Plechtig heft hij den rechterarm op en op dit teeken zwijgt dc duizendkoppige schare van boeren, die bij fakkellicht en warm brandende kruisen in den sterrennacht bijeengekomen is. Dit is ook het teeken, waarop alle patriotti sche liederen als bij tooverslag ver stommen en de klare stilte van het Roemeensche akkerland, tijdelijk al thans, weer verzekerd schijnt, Co dreanu gaat spreken, Corneliu Codrea nu, de jonge leider van de „IJzeren Garde", een extreme figuur zonder weerga, die zijn dictatoriale droomen nog lang niet heeft uitgedroomd en wiens totalitaire en anti-Semitische ideeën vooral onder dc eenvoudige en onwetende boeren opgeld doen. De ironie van het lot wil, dat vele dic tators of seml-dlctators niet de nationali teit bezaten van het land, waarover zij la ter regeerden. Hitler was Oostenrijksch onderdaan, Schuschnigg werd in Italië ge boren, de Turksche dictator, Mustapha Ka- mal Ataturk, de groote Griekenhater, was juist afkomstig uit Salonikl, Stalin is een Georgleër en men kan niet zeggen, dat de sympathie ln het oude Rusland voor de Georgieërs bijzonder groot was, Pilsoedski was Llthauer van origine en dat verklaar de de hardnekkigheid, waarmee hij later weigerde den Llthauers het Wilna-gebied terug te geven. Corneliu Codreanu, al ls hij nog maar een pseudo-dictator, maakt geen uitzondering. Onder dezen ontegen zeggelijk Roemeenschen naam gaat een zekere meneer Zellnskl schuil, die uit een eenvoudig Poolsch gezin te Kroonstad af komstig ls. Zellnskl ls een naam, die In Polen denzelfden vertrouwden klank heeft als die van Jansen ten onzent! Corneliu Codreanu werd een vurig pa triot niet voor de Poolsche maar voor de Roemeensche zaak. Het bloed kruipt wel meer, waar het niet gaan kan.... In 1927 stichtte hij de „Uzeren Garde", die met de Nationale Boerenpartij en de Nationaal Christelijke Partij het monopolie van het Roemeensche nationalisme meent te heb ben. Een fanatiek super-fascisme, een ijzige Jodenhaat en een streng doorgevoerd nationalisme lagen aan zijn programma ten grondslag. Codreanu nu maakt er geen geheim van wat een Degrelle wèl deed dat een deel van zijn succes aanvankelijk niet uit zijn partijprogram doch uit zijn imposan te verschijning viel te verklaren. Men stelle zich den leider van de „Uzeren Garde" als een markante figuur voor, een wilskrach tig gelaat, waarin de donkere oogert gloeien, als hij het woord voert, een ener gieke kin, een smalle neus en het lange zwarte haar ln breede plooien weggestre ken over het breede hoofd. Met kunst en vliegwerk geeft hij zich af, de bijeenkom sten van zijn partij kenmerken zich doof een bonte maar niettemin uiterst sugges tieve ensceneering en überhaupt heeft hij het ver gebracht in de leer van de pro paganda. Ongetwijfeld ls hij een groot en innig vereerder van Hitler. Vaak treft hem het verwijt, dat hij geld uit het Derde Rijk toegestopt zou krijgen, maar mag men l'llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUlllllllllllllllllllllllllinilllliiiH ifc' E jongste adspirant-dlcta- tor in de Balkan-politiek, Onder de leuze „alles voor het vaderland!" en met be hulp van een pompeuze regie weet hij de Roemeensche boeren te lm- poneeren. Middernachtelijke bij eenkomsten onder den sterrenhe mel. Mevr. Lupescu, het zwarte schaap, ln de oogen van de leiders der IJzeren Garde Uit de jeugd van Corneliu Codreanu De bloeiende korenbloem vervangt het hakenkruis. 51 John Günther ln zijn onvolprezen „Inslde Europe" gelooven, dan stond Rosenberg in Berlijn hoogelijk verbaasd te kijken, dat de delegatie van de Uzeren Garde, die hem daar kwam opzoeken, bij die gele genheid tevens geen geld vroeg, Rosen berg zou toen een compliment in die rich ting gemaakt hebben, dat de mannen van de Uzeren Garde de eenige sub-Hitler- groep in den Balkan zijn, die hem geen geld voor propaganda-doelelnden vroegen 1 Codreanu is de eenvoud zelve gebleven, maar het ls een opgelegde eenvoud en als zoodanig evengoed waardeloos. Men zal hem tevergeefs ln een goed zit tend colbertpak zien. Een linnen hemd, smetteloos wit en met bonte omamentee- rlngen bestlkt, is zijn geliefde dracht. Dat droeg hij ook, toen hU het zoo ver had gebracht, dat de Koning hem in audiëntie wilde ontvangen, ofschoon des konlng's vriendin, mevr. Lupescu (mevr. Wolf) nog steeds als de roode lap op den zwarten stier werkt en de Uzeren Garde geen Joodsche inmenging ln staatszaken wenscht. In de pronkllevende omgeving van het paleis van Koning Carol temid den van gala-uniformen en onberispelijke rok-costuums had Codreanu's komst de uitwerking van een verdwaalden boer. En dat was precies het effect, dat de jonge leider wilde bereiken, om naderhand met des te meer succes de goedgeloovlge Roe- IIlllllliii meensche boeren van zijn eenvoud en ver bondenheid met het platteland te overtui gen. Een kwestie van regie alweer. In de geschiedenis van de „IJzeren Garde" heeft het nooit ontbroken aan ter reurdaden en gangsterspractljken, zoo goed als de heele Balkanpolitlek daarvan doordrenkt ls. In zijn Jeugd ontpopte Co dreanu zich al als een dlctatortje-ln-spe. Hij was haantje-de-voorste onder zijn schoolkameraadjes. HIJ organiseerde een boycott onder de scholleren van een on derwijzer, die onpopulair was, en werd des wege niet van school gestuurd maar beloond) met het ontslag van den betrokken onder wijsman. Toen hij enkele Jaren later de universiteit te Jassy bezocht, was het zijn lievelingswensch leeraar te worden. „Men moet menschen beïnvloeden en hun ge dachten hervormenplacht hij bij her. haling te zeggen. De universiteit van Jassy was toentertijd reeds het centrum van de antl-semletische beweging en de jonge Co dreanu schroomde niet tijdens een relletje een schot te lossen op den burgemeester van Jassy, dien hij van pro-semitlsme be schuldigde. Dagelijks kwam het tot inci denten en provocaties. En al te lang aar zelde de politie ln te grijpen, toen een deel van de hoogleeraren en een lid van de koninklijke familie, Prinses Glnka, die toen eveneens te Jassy studeerde, zich aan de zijde der studenten schaarden. Toen de studenten op zekeren dag opnieuw door de straten trokken onder lulde verwenschln- gen aan het adres van de Joden en de „stralni" (buitenlanders) greep de politie in,, met het gevolg, dat tijdens een wilde vechtpartij een politieagent werd gedood. Codreanu moest, verdacht van moord, te recht staan. Prompt werd hij vrijgespro ken wegens gebrek aan bewijs, al bleven de poorten van de universiteit voortaan voor hem gesloten, zoodat hij de leeraars- betrekking, die hij ambieerde, naar het lijk der droomen-van-bedrog moest ver wijzen. Op dit tijdstip begint zijn politieke loop baan. De studenten van Jassy gaan de kern van zijn Uzeren Garde-beweging vor men. Codreanu rijdt op zijn schimmel door het land en fulmineert tegen „demo-libe ralen" en Joden. Hij wint aan prestige, als generaal Cantacuzeno, een oorlogsvete raan van gezag, maar die zeer terugge trokken leefde, met zijn beweging sympa thiseert. Zijn succes neemt toe met de machtsoverneming ln het Derde Rijk door het nationaal-socïallsme. Het symbool van de IJzeren Garde wordt niet het haken kruis maar de korenbloem, zooals die ln de velden van Roemenië bloeit. In 1934 volgt een crisis, na den moord op Duca, den minister van blnnenlandsche zaken, een krachtig tegenstander van Codreanu maar tevens een heimelijke vijand van mevr. Lupescu, wier Invloed achter de schermen zich nog steeds doet gelden. Co dreanu's beweging een fanatieke stu dent uit haar rijen loste het noodlottige revolverschot moet zich op een verbod voorbereiden. Maar Codreanu vlucht en redt zich ln de legaliteit! Hij richt een nieuwe partij op „Alles voor het vader land". een leuze, die menigen Roemeen van achtbaren leeftijd als muziek in de ooren klonk. Tot aller verrassing werd hij vrijgesproken van de verdenking de gees telijke bewerker van dezen moord te zijn. Hij spreekt bemoedigende woorden tot de geestdriftige scharen, die hem opwachten aan het Militaire Gerechtshof te Boeka rest. „Morgen zal de macht in mijn han den zijn"oreert hij als ervaren dema goog. De feiten ontkennen het niet. Bij de Jongste verkiezingen, waarbij de Nationale Boerenpartij en de Uzeren Garde haar In vloed aanzienlijk versterkt zagen, ls hij een belangrijken stap nader tot zijn doel gekomen, maar dat wil niet zeggen, dat het einddoel al onmiddellijk binnen zijn poiltleken gezichtskring is gekomen. Poli tiek gesproken ls zijn Invloed beduidend versterkt. Die invloed deed zich ook gel den, toen Titulescu, lange Jaren de onbe streden mentor van een Volkenbonds- en Russisch gezinde politiek, plotseling uit de regeering werd geschakeld. En nu ls Roe menië weer een stap nader tot de auto ritaire staten gekomen, waarvan Codreanu zulk een bewonderaar is. (Nadruk verboden). N/T IN IITTIICN GEDENKTEEKEN TOON DUPUIS. Op de grafstede van den beeldhouwer Toon Dupuls ter begraafplaats Oud eik en Duinen te Den Haag is gistermiddag het door hemzelf vervaardigde beeld, voorstel lende een slanke vrouwenfiguur, die met een vinger aan de lippen stilte gebiedt, onthuld door een comité onder leiding van den heer K. I. B. A. de Coster. Mede wa ren aanwezig de heeren Willy Sluiter, voor zitter van Pulchrl, ir. Hein von Essen, voorzitter van de beeldhouwkundige afdee- lirig van den Haagschen kunstkring, on derscheidene bestuursleden van deze beide organisaties en een aantal andere kunst vrienden. Zoowel namens Pulchrl ais na mens den Haagschen Kunstkring werden bloemstukken bij het graf neergelegd, ter wijl ook verschillende particulieren door een bloemenhulde deden blijken van hun PREDIKBEURT VOOR IHEDEN. ALPHEN AAN DEN RIJN. Chr. Geref Kerk: Nam. 7.15 uur, ds. Zwiep van Umuiden. NED. HERV. KERK. Aangenomen naar Alblasserdam, H, J. Groene we?en te Wateringen. Naar Utrecht, B. van Glmkel te Gouda. CHR GEREF KERK Beroepen te Klundert, P. Zwier te Schle. dam. Bedankt voor Nieuwpoort, W. F. Laman te Middelharnts sympathie, Er werden geen toespraken ge houden. Gisteravond Is in Pulchrl Studio een herdenkingsbijeenkomst gehouden. 2—3

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 10