Kerkelijk leven in 1937
LE1DSCH DAGBLAD - Zevende Blad
Vrijdag 31 December 1937
Waalschen kring. Wanneer eindelijk eens
€en compromis tusschen beide 12.gebie
den zal worden gevonden?
Duitschland. Het Derde Rijk blfjft ge
trouw aan het nataonaal-sociallsmo. al HJkt
het nu cn dan soms alsof de scherpste
kantjes er toch wat worden afgeslepen.
De Kerkstryd gaat echter onverbiddelijk
voort neemt zelfs nog steeds in felheid
toe. hetgeen de vraag wettigt of op den
duur pp dit terrein geen ernstig gevaar zal
gaan dreigen tusschen Kerk en Staat. Ook
de bekende ds. Nlemöller is gearresteerd,
doch met zijn terechtstaan wordt zeer ge
traineerd.
Nadat reeds ettelijke malen het aftre
den van dr. Schacht als minister was aan
gekondigd. Is het tenslotte daartoe geko
men. Schacht blijft echter nog president
van de Duitsche Bank; het vertrouwen van
den Fuehrer heeft hij behouden, Maar het
vier-Jaren-plan van Goering bracht mede,
dat Goering alleen aan de touwtjes moest
kunnen trekken en zoo geschiedt thans
onder de leuze: eerst kanonnen dan pas
boter! Alles wordt opgeofferd aan de weer
macht".
Frankrijk. Kwam Frankrijk op het
terrein der bultenlandsche politiek wat
achteraan, inwendig had het genoeg te
stellen. De Volksfront-regeering van Blum
wist niet voldoende vertrouwen te vestigen
om de financiën in goede banen te kun
nen lelden en nadat aanvankelijk de moei
lijkheden nog waren overwonnen, werd het
verzet in den Senaat te groot en de re
geering Blum moest wijken voor een ka
binet Chautemps. Weliswaar is ook deze
een Volksfront-bewind, doch toch meer
gematigd. Auriol werd aan financiën ver
vangen door den meer conservatieven Bon
net en dat is een goede ruil gebleken. De
leer. dat de tering naar de nering moet
worden gezet, geldt evenzeer voor een land
als in het particuliere leven! In het tempo
van het Volksfront is stagnatie oftewel een
pauze, zooals het officieel heet, gebracht
en dat heeft de gemoederen, toch al verhit
tengevolge van het oprichten van recht-
sche organisaties als b.v. van kolonel de
la Rocque, die voor eenige geruchtmakende
rechtzaken zorgde, heel wat gekalmeerd.
In hoeverre veel beteekenis is te hechten
aan het ontdekken van geheime wapen
kelders van de organisatie CSAR dient
nog te worden afgewacht. Voorlooplg lijkt
het er op. alsof de regeering er pracht pro-
paganda-materlaal aan heeft, terwijl de
zaak zelve niet veel beteekent.
Intusschen begint het in het Volksfront
eenigszins te kraken als gevolg van de
actie der communisten, waardoor de radi
calen ln moeilijk parket komen. Vooral de
telkens en telkens opduikende stakingen
baren veel zorg en nemen langzamerhand
zeer gevaarlijke aspecten aan. Het binnen
halen der communisten in de vakvereenl-
gingen werkt! Nog is direct gevaar afge
wend, dat dreigde uit de staking te Parijs
van het personeel ln openbaren dienst,
maarmaar de atmosfeer ls toch zoodanig,
dat ieder oogenblik de toestand ernstig
worden kan
Engeland. De zoo geruchtmakende
kroonwisseling van het vorig jaar is zoo
danig verloopen, dat gerust mag worden
geconstateerd, dat het koningschap ln het
Britsche rijk ongeschokt uit de crisis te
voorschijn is getreden. De hertog van
Windsor heeft zijn hart gevolgd en is in
het huwelijk getreden, koning George is
officieel gekroond en volgt het voetspoor
van zijn beminden vader. In het bestuur
kwam overigens een groote verandering,
doordat Baldwin aftrad en, werd opgevolgd
door Neville Chamberlain. Ook Mc Donald
nam afscheid uit het politieke leven om
echter nog dit jaar op reis onverwacht te
overlijden. Baldwin is in den adel
stand verheven als hulde voor zijn groote
verdiensten. Ook Mc Donald was daartoe
uitverkoren, maar de oude Labour-leider
heeft daarvoor bedankt. Chamberlain voert
nog steeds een z.g. nationaal bewind, doch
wij vermoeden, dat dit het laatste van
deze soort zal zijn!
Met de Dominions had Engeland wemig
last. zelfs met Indië zijn de betrekkingen
heel wat verbeterd, al zal op den duur ook
aan Indië de status van zelf-besturend
land niet kunnen worden onthouden. Het
moeilijkst blijft de verhouding met Ier
land, waar de Valera weliswaar opnieuw
tot premier Is gekozen, doch aan macht
Inboette. De economische wanverhoudin
gen duren dientengevolge nog altijd voort.
Italië. Evenals in Duitschland gaat
daar het leven verder in denzelfden gang.
Doch de belastingen zijn opnieuw belang
rijk verhoogd als nasleep van het Abes-
sijnsche avontuur, dat nog wel meer van
zich zal laten hooren in de toekomst Een
aanslag op maarschalk Graziani te Addis
Abeba was aanleiding voor een groot
bloedbad onder de Abessijnen, doch tevens
van de vervanging van den maarschalk,
die ernstiger gewond werd, dan aanvanke
lijk werd gemeld, door den hertog vari
Aosta, een neef van den koning. Het ko
ningshuis had reden tot juichen tengevolge
van de geboorte van een kroonprins.
De duce hecht veel belang aan de ver
sterking van het Afrikaansche bezit, gelet
op het feit, dat hij persoonlijk Libye en
Tripolis bezocht.
Oostenrijk en Hongarije. Wij nemen
beide vroegere Donau-landen maar weer
te zamen. In beide is immers het streven
naar herstel der Habsburgers groeiende,
wellicht, in tegenstelling tot vroeger, nog
meer in Oostenrijk dan ln Hongarije On
getwijfeld mede een gevolg van het feit,
dat in Hongarije de regeering Horthy vas
ter in het zadel zit dan in Oostenrijk de
legeering Schuschnigg. die leltelijk op
geen meerderheid in het volk meer be
rust Zij verliest geregeld naar nationaai-
socialisten en monarchisten en wel het
meest naar de laatsten ,^et ,eu™„
tente blijft nog het groote beletsel voor de
Habsburg-restauratie!
Tsjecho-Slowakijc betreurt het verlies
van den „president-bevrijder" Masaryk In
Bencsj heeft het land echter een goeden
opvolger gevonden, die de politiek door en
door kent. Dit was trouwens ook wel noo-
óig, gelet op de actie der Henleinpartij in
eigen" land en den steun der Duitsche na-
tionaal-socialisten aan de Duitsche min
derheden. Het geval Rutha heeft de Hen
leir.-partij echter geen goed gedaan en
wellicht is dit de verbetering in de beticK-
kiugen met Duitschland, dm den laatsten
tijd zichtbaar is geworden ten vooideele
geweest.
Rusland is aan het „zuiveren". Proces
ba proces doet de rijen der oude bolsje
wisten dunnen ter meerdere eer van den
Samenvattend de belangrijkste gebeurte
nissen die in 1937 op kerkelijk gebied ln ons
vaderland voorvielen mogen we er aller
eerst aan herinneren dat aan het eind van
1936 ln de Ned. Herv. Kerk 250 vacaturen
waren, welk getal ln het eerste halfjaar
van 1937 weer steeg tot 257. Noord-Holland
staat met 52 vacaturen bovenaan; 125 ge
meenten kunnen niet beroepen wijl ze
weigerachtig blijven te voldoen aan den
aanslag van den Raad van Beheer. Het
aantal candidaten, dat elk jaar ongeveer
met 100 stijgt, bedraagt 4 500. Ongeveer
75 candidaten namen een beroep aan, ter
wijl een 35-tal emeriti en dienstdoende
predikanten door den dood werden wegge
nomen. In Amsterdam werd de 30e predi
kantsplaats voor een jaar ojigeheven. Ten
aanzien bemiddelend te kunnen optreden
bij gewenschte standplaatsverwisseling van
predikanten werd een commissie opge
richt onder presidium van dr. J. B. Callen-
bach.
De Algemeene Synode der Ned. Herv.
Kerk. die ook in den afgeloopen zomer haar
traditloncele vergadering van 3'/; week
hield, behandelde het vraagstuk van de re
organisatie van het agendum voor een spe
ciale bijeenkomst van de Synode die ln Jan.
a.s. zal gehouden worden. De Synode heeft
een nieuwen gezangenbundel goedgekeurd,
de gemeenten de vrijheid latend of zij er
gebruik van wenschen te maken. Een ver
zoek om de bundels van ds. Hasjjer „Gees
telijke liederen uit den schat van de kerk
der eeuwen" en „Het boek der Psalmen"
in den eeredienst te doen gebruiken mocht
geen Instemming vinden. De Synode be
sloot de kwestie van de nieuwe Psalmberij
ming voorloopig te laten rusten. Zij wilde
ook nu de vrouw niet toelaten tot het
diakenambt en besloot dat er groote-stads-
raden zullen komen teneinde de zielszorg
in de groote steden meer tot haar recht te
doen komen. Alleen aan tractementen ont
vangt de Ned. Herv. Kerk van den Staat
een toelage van f. 1.100.000. niet meegere
kend de kindertoelagen, dien die voor stu
die, de jDensioenbedragen en de bijdragen
voor bestuursinrichting etc.
In het midden der Ned. Herv. Kerk werd
v.n. door mannen van confessloneele rich
ting een Ned. Herv. Radio-Omroep opge
richt.
De bekende kerkelijke hoogleeraar aan
de Groninger universiteit, prof. dr. A. v.
Veldhuizen overleed aan het begin des
jaars. Als zijn opvolger werd benoemd dr.
Almen. Dr. A. v. Selms te Culemborg werd
benoemd tot senior lector aan de universi
teit te Pretoria, om onderwijs te geven in
de Semletlsche talen.
De zaak van ds. J. C. Knottnerus te
Varsseveld, die door het classicaal bestuur
van Zutphen was geschorst en ds. H. N.
Hupkes te Zwaagwesteinde. die vanwege
het classicaal bestuur van Dokkum een
zelfde lot wedervoer werd afgedaan, waar
bij ln beide gevallen de betrokkenen goed
deels ln het gelijk gesteld werden. Thans ls
nog geschorst door het classicaal bestuur
van Den Haag ds. L. J. Lammerink te
Delft.
De Ned. Herv. Gem. van Charlols ont
ving een legaat van niet minder dan
f. 80.000 en de gemeente van Rotterdam-C
bracht een bedrag van f. 20.243.85 bijeen
opdat de 16e predikantsplaats weer kon
worden bezet. In ds. J. H. F. Bemme te
Amsterdam ontving de Geref. Zendings-
bond een nieuwen voorzitter. Dr. F. J. Krop
te Rotterdam diende opnieuw een klacht in
bij de Synode inzake de communistische
propaganda van dr. J. L. Snethlage te
Ooyen, die de Synode beloofd had zich van
deze propaganda te zullen onthouden.
In de Geref. Kerken bleef over 1937 de
polemiek de gemoederen verontrusten.
Daarbij is de kwestie van de algemeene
genade hoofdzakelijk in het geding. Prof.
dr. V. Hepp. hoogleeraar aan de Vrije Uni
versiteit, deed onder den titel „Dreigende
deformatie" een vierde brochure verschu
ren en beschuldigt ln zijn brochuren-reeks
de Amsterdamsche hoogleeraren prof. dr.
D. H. Th. Vollenhoven en prof. dr. H.
Dooyeweerd, de Kampensche hoogleeraar,
prof. dr. K. Schilder en de Amsterdamsche
predikant, ds. S. G. de Graaf van ketter-
sche leeringen. Deze zaak heeft in de Geref.
Kerkelijke pers die inmiddels is vermeer
derd met het nieuwe weekblad „Credo"
onder hoofdredactie van prof. Hepp aan
leiding gegeven tot een levendige discussie
Ook de predikanten dr. H. Steen te Andijk
en ds. J. M. Spier te 's-Gravendeel meng
den zich met een geschrift in het debat.
De Acta van de Generale Synode der
Geref. Kerken in '36 te Amsterdam ge
houden, verschenen als een lijvig boek
deel. De toegezegde verklaring van enkele
hoogleeraren ln betrekking tot het Ud
VERDACHTE ONTMOETING.
In de afgeloopen nacht zou een welbe
kend en overigens zeer geacht medeburger
getracht hebben zich toegang te ver
schaffen tot het postkantoor.
Hij wilde zich op deze wijze in
bezit stellen van de „Practise]
vrouw".
Dit maandblad van de,
mann was hemn>^fo|
Bij nadere Jiflormatii
dat door fe Nieuw)
eenige vertiwglng ln de
staan. Het s\aat echter vi
bare Oprulm\igs
geen enkel h
Snelste
Het ls zonder tv\fel merkwaa'
reeds heden een ber\ht kan word
bllceerd. hetwelk elaenlljk be:
voor onze editie van Ma^ndajo^anuarl a.s.
Heden werd de Fa. Vroom Drees-
mann alhier bezocht door 12.276 bezoe
kers, die op deze eerste dag van de
Balans-Opruiming zich het voordeel
van de 3895 koopjes, in 45 etalages, 47
vitrines en 43 afdeellngen aangeboden,
niet wilden laten ontgaan.
Doordat de gegevens hiervoor beschik
baar waren, was het mogelijk dit bericht
3896
ls wel overduidelijk de superioriteit van het
boven alle techniek
et nieuwe?
dejaars-overpeln-
,eden de balans
1937 ons deel
tVcononkche deel! Het
atuurlijk lied; het vóór
ts ons lief. iet ls daarom
dat wij ons ééi-Ax voordeel in
zien g^^fians-Oprulmliig
VEILIG VERKEER!
In het belang van voetgangers, wielrij
ders. automobilisten, en allen, die vanaf
Maandag 3 Januari a s. op een of andere
wijze zullen deelnemen aan het verkeer ln
en om onze stad, wordt een leder verzocht
vooral in deze dagen de regels van het ver
keer ln practljk te brengen, daar de tal
rijke bestelwagens van de Fa. Vroom en
Dreesmann wegens drukke diensten, ver
oorzaakt door de Balans-Opruiming, de
intensiteit en snelheid van het verkeer ln
niet onbelangrijke mate zullen verhoogenj
(Ineez. MedJ
J. H. Semmelink, Ned. Herv. predikant te maatschap van N.S.B. en C.D.U. bleef ech-
dictator Stalin, die blijkbaar overal gevaar
speurt en dan maar „opruiming" houdt.
Nog steeds blijkt de spreuk, dat iedere re
volutie zijn eigen kinderen verslindt, juist!
Bekende leiders uit vroegere dagen zijn
geëxecuteerd en ook een achttal der hoog
ste legerleiders, w.o. maarschalk Toegat
chewsky. Toch is Rusland een vrij land,
want er zijn immers verkiezingen gehou
den. Wie durft er om te lachen.Thans
schijnt de schoonmaak zich uit te breiden
tot de gezanten in het buitenland en wie
dan aan de beurt komt, is nog onbekend!
Corruptie blijft aan de orde van den dag
en doet ernstig twijfelen aan de waarde
van het nieuwe vijf-jaren-plan.
Scandinavië, Zwitserland en Portugal
vormen een rij staten, die rustig zich ont
wikkelen. Koning Chrlstiaan van Dene
marken vierde zijn zilveren regeeringsju-
bileum. koning Gustaaf van Zweden zijn
30-jarig feest, terwijl in Portugal een aan
slag op president Salazar mislukte.
Polen en de randstaten doorleefden de
normale inwendige twisten; in Polen ls
een nieuwe nationale partij gevormd on
der leiding van Koe, die echter nog niet
dien opgang maakt, dien men ervan ver
wachtte. Danzig is geheel nationaal-socia-
listisch geworden en wacht op een regel
rechte aansluiting met Duitschland!
Rest ons in Europa nog de Balkan. Eens
de vuurhaard van ons werelddeel, is het
thans een der rustigste hoeken geworden.
Ook het tusschen Bulgarije en Zuid-Slavië
gesloten verdrag onderstreept die rust nog.
Inwendig hadden diverse landen echter
moeilijkheden, Zuld-Slavlë zag het kabi
net Stojaalnowitsj in gevaar na het sluiten
van een concordaat met den Paus, die ter
loops opgemerkt, een zeer ernstige ziekte
te boven is gekomen. Dit concordaat is
dan ook nog niet in werking. Bulgarije
wordt nog steeds semi-autoritair geregeerd
evenals Griekenland onder het bewind der
regeering van Metaxas. Met groote vreug
de ls in Bulgarije feest gevierd bij de ge
boorte van een kroonprins. In Roemenie ls
het nog juist voor het einde van het jaar
tot een crisis gekomen, die zeer gevaar
lijke aspecten opent. Tatarescu heeft de
verkiezingen niet kunnen winnen en moest
plaats maken, misschien wel voor een soort
autoritair bestuur. Het zou in het land
groote onrust verwekken en voor koning
Carol eveneens gevaarlijk kunnen zijn. Het
nieuwe kabinet-Goga is nog een open
boek, doch wettigt deze vrees. Pnns Nlko-
laas heeft het land verlaten, na aiStand
te hebben gedaan van alle titels.
Amerika. Roosevelt heeft in de Ver-
eenigde Staten zijn tweede presidentieele
periode aangevangen. Gemakkelijk heelt
hi< het niet. daar ook in eigen partij tel
kens verzet zich baan breekt tegen dedoor
hem gevoerde politiek der New Deal als
anderszins; men denke b.v. aan den strijd
om het Hooggerechtshof! Economisch is de
situatie verre van goed, de werkloosheid
stijgt- opnieuw zienderoogen en stakingen
blijven aan de orde van den dag, mede als
gevolg van het feit, dat het land nog maar
aan het begin van een sociale wetgeving
staat en van de ruzie tusschen de vakver-
eenigingen onderling.
Overigens biedt het nieuwe werelddeel
weinig bijzonders, zondert men het bloe
dig corflict tusschen Santo Domingo en
Haïti uit en de verovering van de macht
i Brazilië door president Vargas. DeMon-
roe-lecr blijft het plechtanker voor gansch
Amerika!
Afrika, het donkere werelddeel, kent nog
maar weinige zelfstandige rijken. In Egyp
te besteeg koning Faroek den troon, doch
ls ln botsing gekomen met het ministerie
Nahas pasja over de prerogatieven der
Kroon Het gevolg was, dat de koning het
kabinet naar huls heeft gezonden!
Zuld-Afrika verkeert ln angst over de
Duitsche eischen inzake koloniën en is
vastbesloten tot verzet, zoo gedacht zou
worden aan teruggave van Duttsch-West-
Afrlka.
Australië handhaafde de regeering
Lyons, al ging zijn meerderheid achteruit.
Azie. Turkije zet de moderniseering
met kracht voort en ook Iran, Irak en
Arabië volgen, zij het gematigd, dezen weg
van evolutie. Palestina biedt een droevig
beeld tengevolge van het verzet van beide
partijen tegen het plan om het land te
verdeelen in een Joodsche en een Arabi
sche zone. Er heerscht een ware terreur en
Engeland heeft als mandataris de grootste
moeite om baas te blijven. In Mohamme-
daansche kringen doet een en ander het
Engelsché prestige ernstig afbreuk, het
geen door Italië maar al te gaarne wordt
gevoed!
China en Japan verdienen na boven
staande weinig aandacht meer. Japan be
leefde een paar regeeringscrises; het ka
binet Hirota moest plaats maken voor een
ministerie Hajasji en na verkiezingen dit
weer op zijn beurt voor een regeering Ko-
noje, die vrijwel onder militair gezag staat.
China vecht voor zijn onafhankelijkheid
tegen de Japansche militairen.
Wie heen gingen.
Vele vooraanstaande persoonlijkheden
zijn der wereld ook dit jaar ontvallen.
Naast de reeds genoemde willen wij nog
vermelden: Unamuno, Spaansch schrijver,
Henri Duvernois, Fransch schrijver. Ellhu
Root, Amerikaansch diplomaat; Ordsjoni-
kidze, volkscommissaris der sovjet-unie;
sir Austen Chamberlain, de bekende En-
gelsche politicus uit vroeger dagen; graaf
Von Bothmer, legeraanvoerder der Duit-
schers uit den wereldkrijg, gevolgd door
zijn grooten chef, generaal Ludendorff, den
laatst overgeblevene der opperste leiders
uit dien tijd: Philip Snowden. de Engel-
sche oud-labour-leider; John D. Rockefel
ler, de Amerikaansche petroleum-magnaat;
dr. Karl Kramarsch, Tsjecho-Slowaaksch
staatsman: Gaston Doumergue, de vroe
gere Fransche president en premier; Mar
coni, de beroemde Italiaaniche uitvinder
op het gebied der draadlooze telefonie; sir
Eric Geddes en lord Peel, beiden Engelsche
staatslieden; Mellon, Kellogg en Bingham,
Amerikaansche vertegenwoordigers uit he
den en verleden, Vaillant Couturier en
Franklin Bouillon, eens vooraanstaande
personen in Frankrijk's blnnenlandsche
politiek; Poullet. oud-Belgisch premier,
Baba Japansch minister; Jean Harlow en
Renate Mueller, die op het witte doek zoo
veel schoons boden, evenals Adele San-
drock, en tenslotte uit de vliegwereld de
Amerikaan Martin Johnson en Amelia
Earhart.
Droeve balans.
Rampen bleven de wereld niet bespaard.
Talrijk zijn de cyclonen, overstroonungen,
scheepsongevallen, mijnongelukken, vlieg
tuig-vernielingen, spoorwegrampen als an
derszins. Wij willen uit deze bonte scha
keering, die duizenden slachtoffers eisch-
te, slechts een greep doen, die nog tot
ons spreekt. We denken aan het vergaan
van het trotsche luchtschip Hindenburg,
waarbij 32 dooden vielen te betreuren, w.o.
kapitein Lehmann, de spoorweg-ongevallen
bij Parijs en in Schotland met resp. 27 en
35 slachtoffers. Doch het jaar biedt reeds
zoo weinig opwekkends, dat wij deze droeve
lijst niet verder zullen vervolgen.
En nu staan wij voor 1938Wie weet,
wat dit in zijn schoot verbergt? Laat ons
hopen, dat eindelijk de groote ontspanning
zal intreden, waarnaar de wereld smacht.
De spanningen hebben trouwens een der-
gelijken omvang aangenomen, dat dit
noodzakelijk zal zijn, wil men ontladingen
voorkomen
Aan 1938 thans het woord!
ter uit. De zaak van den te benoemen
zendingshoogleeraar aan de Theol School
te Kampen, met het oog waarop deze sy
node slechts provisori^h kon worden ge
sloten. kwam nog niet dot een goed einde.
De Geref. Kerken hebben in de morgen
godsdienstoefening van 31 Oct. het feit
herdacht, dat dr. A. Kuyper, de voorman
van de Doleantie van 1886 voor 100 jaar
geboren werd. Hoewel de Kuyper-herden-
king in Amsterdam op 29 Oct. niet van
deze kerken uitging vond zij toch in haar
midden ongetwijfeld de grootste belang
stelling.
De opleidingsschool der Geref. Kerken
te Kampen, ontving In dr. K. Dijk, predi
kant te Den Haag, een opvolger als hoog
leeraar ln de homiletiek van den overleden
hoogleeraar. prof. dr. T. Hoekstra. Ook
kreeg de Theol. School in dr. R. J. Dam,
weer een lector, nadat de jongste synode
op het besluit van haar voorgangster om
het lectoraat af te scha.ffen, was terugge
komen. De penningmeester der school,
wijlen ds. A. M. Donner overleed onver
wachts in den ouderdom van 78 jaar. 31
jaar beheerde hij de gelden van deze op
leidingsschool. Prof. dr. A. G. Honig trad
af als hoofdredacteur van „De Bazuin" en
werd opgevolgd door prof. dr. K. Dijk, die
na een medewerking van 16 jaar de re
dactie van „De Heraut" verliet.
Beangstigend blijft de stijging van het
aantal theol. candidaten in deze kerken.
Dank zij den arbeid van de commissie
Grosheide-Schouten konden meer dan 40
kerken voor den tijd van 1 jaar een hulp
prediker aanstellen. Ongeveer 30 candi
daten namen in '37 een beroep aan, ter
wijl aan deze kerken een 15-tal dienst
doende en emeriti-predikanten door den
dood ontviel.
De vereeniging Geref. Evangelisatie on
der schippers en de organisatie 't Anker,
die ook op het water arbeidt, smolten sa
men en de nieuwe organisatie draagt den
naam van 't Anker. Leider van dit werk is
ds. J. Versteegt te Nieuw-Loosdrecht. De
kring van hen die zich het lot aantrekken
van de Geref. beweging onder de Oekrai-
ners ln Polen kreeg een eigen orgaan „Van
't, Oostelijk front", onder leiding van ds.
F. Dresselhuls te Oldeboorn.
Het aantal Geref. Kerken klom van '36
op '37 van 775 op 782. Het aantal dienst
doende predikanten bedroeg 795, het aan
tal vacatures steeg van 83 op 89. terwijl
het aantal zielen steeg met rond 7500 en
nu rond 628.000 bedraagt. Met inbegrip van
de hulppredikers waren er 103 beroepbare
candidaten. Het aantal kerkelijke bladen
in dezen kring bedraagt niet minder dan
141.
De Geref. Jongellngsbond kreeg een
eigen gebouw ln Amersfoort. Een Geref.
vrouwenbond werd in het leven geroepen.
Prof. dr. F. W. Grosheide mocht zijn zil
veren jubileum vieren als hoogleeraar aan
de V.U. en bestuurslid van de Geref. Zon
dagsschoolver. „Jachin". Ds. W. F. A. Wln-
ckel, de 85-jartge Kuyper-biograaf te Bla-
ïïcum, werd benoemd tot ridder ln de
orde van Oranje-Nassau.
De Chr. Geref. Kerk hield haar gewone
vijfjaarlljksche generale synode ditmaal te
Hilversum. Op deze synode kreeg het rap
port over de samenspreklng met de Ger.
Kerken over de punten van verschil haar
beslag en deze werd inmiddels publiek ge
maakt. De Synode nam conclusies aan in
zake het lidmaatschap van N.S.B. en C.D.
U. dat zij beide verwerpelijk acht, hoewel
de conclusies ln betrekking tot de C.D.U.
een milderen geest ademen dan in betrek
king tot de N.S.B. De Synode benoemde
tot hoogleeraar aan de Theol. School te
Apeldoorn als opvolger van prof. P. J. M
de Bruin, die in Febr. a.s. 70 jaar wordt,
ds. L. H. v. d. Meiden te 's-Gravenhage,
een van de meest op den voorgrond tre
dende figuren in deze kerk, die ook geko
zen werd tot voorzitter van den Chr. Ger,
Jongellngsbond.
Het officieel orgaan van de Chr. Geref.
Kerk „De Wekker" mocht zijn gouden ju
bileum vieren. De classis Amsterdam werd
gesplitst in een classis Amsterdam, omvat
tend 5 en een classis Haarlem omvattend
11 gemeenten. In '37 kwamen zes studen
ten met hun studie gereed en trokken be
reids de pastorie ln. Ds. M. Geleijnse, miss.
predikant op Celebes. kwam met verlof in
het vaderland. Daar het overlijden van ds.
A. H. Hilbers te Groningen daalde het
aantal dienstdoende predikanten met 1.
Wat de overige groepen betreft bij de
Geref. Gemeenten kwam dit jaar geen en
kele candldaat ln de theologie af en werd
ook geen enkele student in de theologie
Ingeschreven. De schaarste doet zich het
ergst ln Zeeland gevoelen waar tal van ge
meenten, doch slechts 3 predikanten zijn.
Bij de Oud-Geref. Gemeenten mocht de
nestor der predikanten, ds, B. de Jonge te
Kampen, die reeds 88 jaar is, zijn zilveren
ambtsjubileum vieren. Deze gToep kreeg
ook een eigen orgaan onder redactie van
ds. B. Hennephof te Scheveningen.
De Geref. Kerken in Hersteld Verband
bleven stationair. Deze kring leed een ern
stig verlies door het verscheiden van ds.
P. A. E. Sillevls Smitt, te Haarlem, die op
Zondag 20 Juni op weg naar de kerk
zijnde, door een ongeval in den ouderdom
van 33 jaar om het leven kwam. Cand. L.
Overduin te Zeist ging van de Geref. Ker
ken naar deze kerken over en werd be
reids predikant te Enschedé, terwijl de gep.
O. I. predikant, ds. J. Sluijk te Zeist, bij
deze kerken eveneens tot het ambt werd
toegelaten. Ds. K. H. Kroon, eerst predi
kant in algem. dienst nam een beroep
naar Leiden aan. Ds. H. Hasper te 's-Gra
venhage, de man van den nieuwen Psalm
berijming, deed na de beslissing van de
Herv. Synode, waarvan we hierboven ge
waagden. een geschrift het licht zien on
der den titel: „Wat nu?"
In het begin van "37 heeft ds. J. C. V.
v. Bemmel te Hoorn, zijn ambt van hoog
leeraar aanvaard met een rede getiteld:
„Deus Absconditus" (De verborgen God).
Hij is werkzaam vanwege de Hersteld
Evang. Luth. Kerk aan de Rijksuniversi
teit te Utrecht en aan de kweekschool
dier kerk.
De groep van Bapt. gemeenten verloor
een stuwende kracht in ds. J. Huisinga,
te Muntendam, die ln den ouderdom van
58 jaar door verdrinking om het leven
Het Leger des Heils moest in '37 zijn
stafofficier J. v. d. Loo door den dood mis
sen. De heer v. d. Loo, die den leeftijd
van 61 jaar bereikte, doorliep alle rangen
bij het Leger en was werkzaam ln al de
groote steden.
Tot aartsbisschop van de Oud-Kath.
Kerk werd gekozen prof. A. Binkel, pastoor
en hoogleeraar aan het Oud-Kath Semi
narie te Amersfoort en een bekend figuur
ook in Prot. kringen door zijn medewer
king in de Oecumenische beweging.
De Algemeene Ned. Zendingsconferentie
mocht dit jaar voor de 50e maal gehouden
worden.
De Intern. Zendingsraad verzocht het
hoofdbestuur van het Ned. Bijbelgenoot
schap dr. H. Kraemer verlof te geven om
in '37 het grootste gedeelte van zijn tijd
aan den Intern, zendingsarbeid te wijden.
Het verzoek werd bereids ingewilligd en dr.
Kraemer werd belast met het schrijven
van een der beide boeken die de groote
conferentie te China moeten voorbereiden.
Dr. Kraemer heeft 3 Dec. zijn ambt van
hoogleeraar aan de Leidsche universiteit
aanvaard sprekende over: „De wortelen
van het syncretisme".
Ook werd in Nederland op plechtige
wijze het 300-jarig bestaan van de Staten
vertaling gevierd met een bijeenkomst in
de Nieuwe Kerk te Amsterdam en de ver
schijning van een gedenkboek waaraan
zoowel Ned. Herv. en Geref., als Remon
stranten en Doopsgez. hebben meege
werkt.
Wat de vrijzinnig-godsdienstige buiten
kerkelijke groepen betreft, de Ver. varr
Vrijz. Herv. in Nederland hield dit jaar
haar congres te Scheveningen waar een
belangrijke discussie plaats vond over een
beginselverklaring mede in het licht van
het reorganisatiestreven in de Ned. Herv.
Kerk. De Ned. Prot. Bond hield zijn jaar-
vergadering ditmaal te Baarn. Zonden de
vrijzinnig-godsdienstige groepen tot dusver
elk jaar een vrijzinnig predikant naar N -
Indlë uit. thans besloot de centrale com
missie dat de uit te zenden predikant 2 a
3 jaar in Insulinde verblijven zal om het
land te bereizen en de organisatie ter hand
te nemen. Uitgezonden is thans ds. F. F.
v. Leeuwen, Rem. predikant te Amsterdam,
die zich te Batavia tijdelijk heeft geves
tigd. De kosten worden gedragen door den
Ned. Prot. Bond in samenwerking met de
groep van Vrijz. godsdienstigen in Ned.-
Oost-Indië.
De Vrijz. Prot. Radio-Omroep heeft een
krachtige propaganda op touw gezet, on
der den naam „Rozen-actie" teneinde den
Invloed van de vrijzinnig-godsdienstigen in
den aether te versterken.
In wijlen ds. H. K. S. Ph. Begemann,
die 30 Nov. in den ouderdom van 37 j aai
de eeuwige rust inging, zag het Vrijzinnig
Protestantisme een van zijn oudste diena
ren en werkers heengaan.
3-7
