BUITENLAND
LEIDSCH DAGBLAD - Zevende Bled
Vrijdag 31 December 1937
RHEIMALANA LAKENS
HUSTmm ruO/ST!
NFFMI WVRMI
4 April: W. Schippers, Dordrecht, schrij
ver van volksverhalen. 70 jaar: 5 April: 50-j.
bestaan Ned. Ver. van Meelfabrikanten; 20
April: C. J. Hasselman. Den Haag, 25 jaar
lid van den Raad van State: 23 April: rat.
A. Fentener van Vlissingen, Den Haag, oud
president Hooge Raad. 75 jaar; 25 April:
prof. dr. D. H Th. Obbink. Utrecht, hofpre
diker, aanvaardde voor 40 jaar het predik
ambt.
7 Mei: 50-jarig bestaan van het Leger des
Heils in ons land: 21 Mei: 50-jarig bestaan
der firma Vroom en Dreesmann: idem: J.
C. Bauman. burgemeester van Oversehie
ioud-burgemeester van Woubruggei 25 jaar
burgemeester: 27 Mei: 50-jarig bestaan win
kelbedrijf Albert Heyn28 Mei: P. Moltma-
ker, Utrecht, 25 jaar voorzitter Ned. Vereen,
van Spoor- en Tramwegpersoneel.
6 Juni: Edo Bergsma. voorzitter A.N.W.B..
75 jaar: 7 Juni: 25-jarig bestaan Octrooi-
raad; 9 Juni: ds. P. Ch. van der Vlist,
Utrecht, 25 jaar predikant Gerei. Kerk: 10
Juni: jhr. L. J. Quarles van Ufford. Den
Haag. 85 jaar en tegelijkertijd vijftig jaar
bestuurslid Ver. tot bescherming van die
ren: 16 Juni: herdenking 300-jarig bestaan
van de Statenvertaling van den Bijbel; 21
Juni: S. J. W. Wisselink, Den Haag, direct,
postchèque- en girodienst, trad 40 jaar ge
leden als telegraafambtenaar in dienst; 22
Juni: prof. ir. G. J. van Swaay, den Haag.
oud-minister van Waterstaat. 70 jaar; 23
Juni: prof. dr. K. Dijk, Kampen, 25 jaar
Geref. predikant,
10 Juli: N. Dreesmann. Nijmegen, 70 jaar;
14 Juli: 50-jarig bestaan U. Twijnstra's olie-
fabrieken te Maarssen.
8 Augustus: ds. P. Ph. van der Loeff, Noot
dorp, 40 jaar Ned. Herv. predikant; 22 Aug.
ds. A. G. H. van Hoogenhuize, Amsterdam.
40 jaar Ned. Herv. predikant; 31 Aug.; 90-j.
bestaan van het Kon. Instituut voor inge
nieurs.
3 September: A. Kreymborg Sr., Baarn.
oprichter der kledingmagazijnen. 75 jaar;
10 Sept.: De Beemster bestaat 325 jaar; 21
Sept.: 50-jarig bestaan der Ritmeester siga
renfabrieken te Veenendaal; 26 Sept.: 40-j.
bestaan van den Ned. Bond tot bestrijding
der vivisectie; 29 Sept.: generaal Snijders,
Den Haag, 85 jaar
Ket alaemean beeld der niet heelemaal opgelost. Doch er is schot
gekomen in dit netelige vraagstuk en dat
belooft wel iets!
Op het Spaansche strijdtooneel heeft
Franco groote vorderingen gemaakt. Het
geheele Baskenland en Asturië werden na
zwaren strijd veroverd, al verloor de leider
van het rechtsche Spanje daarbij zijn bes
ten leger-aanvoerder, generaal Mola, die
bij een vliegtuig-ongeval het leven ver
loor. Voorts werd in het Zuiden Malaga
veroverd. Een aanvankelijk met veel suc
ces opgezette aanval ten Noorden van Ma
drid. bij Guadalajara, werd door de ver
dedigers der hoofdstad spoedig weer te
niet gedaan en zoo schijnt de hoofdstad
voorloopig nog onbereikbaar, te meer. waar
noord oorlog angstvallig vermeden, ter- generaaj Miaja zich den tijd alleszins ten
j... hee{), gemaakt om de stad met zeer
sterke verdedigingslinies te omgeven.
wereld.
Leek het bij de intrede van 1937 alsof
aan de kim een klein lichtpunt viel
waar te nemen, nu het jaar ten einde
is gebracht, blijkt, dat dit lichtpunt
vrijwel is uitgedoofd. Waarheen men
den blik ook richt, men ziet slechts
sombere wolken, onzekerheid, weinig
begrip voor elkaar's zienswijze. Zelfs
wordt in het Verre Oosten een regel
rechte oorlog gevoerd, al wordt het
wijl ook in Spanje, dus in ons oude
Europa, het kanon-gedonder voort
duurt.
Nog is de situatie, gelukkig, niet een
dergelijke, dat er beslist ongelukken
uit moeten voortkomen, doch de we
reld zit in duizend angsten, dat een
onverwachte gebeurlijkheid de lont in
het kruitvat zal werpen. Daaruit blijkt
wel het be9te, hoe netelig het schei
dend jaar afscheid neemt en hoe wei
nig bemoedigend de erfenis is voor het
jaar. dat morgen zijn intrede zal doen.
Ieder particulier zou zoo'n erfenis
slechts aanvaarden onder recht van
boedelbeschrijving, 1938 kan zich dat
niet aanmatigen....
Van alle gebeurlijkheden, die de gan-
sche wereld beroeren, zijn het er speciaal
drie, die het meest ae aandacht trekken
1 October: J. v. d. Molen Tzn., Den Haag. Laat ons daarom deze het eerst onder
oud-burgemeester van Renkum. 70 jaar;
idem: mr. J. A. E. van Rhede van der Kloot.
Den Haag, president Haagsche rechtbank,
70 jaar; 29 Oct.: ds. A. H. van Minnen, Den
Haag. 40 jaar Geref. predikant.
3 November: J. F. W. van Vloten. Velp.
pionier Javasuiker-industrie, 70 jaar; 20
Nov.: W. H. Vliegen, Amsterdam, 75 jaar;
25 Nov.: A. D. P. van Löben Seis, Arnhem,
oud-lid Tweede Kamer. 90 jaar; 27 Nov.:
Hein Harms, Amsterdam, 50 Jaar tooneel-
speler.
1 December: 80-jarig bestaan militaire rij
school te Amersfoort; 15 Dec. 25-jarig jubi
leum tenorzanger Louis van Tulder; idem:
40-jarig jubileum van den tooneelspeler
Oscar Tourniaire.
Necrologie.
Bekende personen, die in het afgeloopen
jaar overleden zijn. waren:
4 Januari: W. P. F. van Deventer, Den
Haag. directeur der Alg. Ned. Ver. v. Vreem
delingenverkeer, 57 jaar; idem: W. C Beere-
mans. Haarlem, oprichter Ned. Werklieden
verbond Patrimonium, 84 jaar: 5 Jan prof,
dr A. van Veldhuizen, Groningen, 65 jaar:
7 Jan.: mr. J. H. Telders, Den Haag, oud
landsadvocaat, 60 jr.; 10 Jan.: M. D. Entho
ven, Den Haag, directeur N.V. Pletterij v.h.
L. I. Enthoven en Co., Delft, 56 jaar; 21 Jan.
mr. dr. H. D. A. van Gybland Oosterhoff,
Den Haag, secretaris Surinaamsche Onder-
nemersraad. 49 jaar; 27 Jan.: luit.-generaal
K A. Pfeiffer. Den Haag. 64 jaar.
3 Februari: Jan Bijl, Den Helder, bekend
redder: 4 Febr.: Opoe van der Mey, oudste
inwoonster van Wijk aan Zee, 103 jaar; 5
Febr.: prof. ir. W. H. L. Janssen van Raay,
Den Haag, oud-hoogleeraar Delft. 75 jaar;
10 Febr.: H. D. F. Regout. Den Haag. oud
directeur aardewerk-fabriek De Sphinx te
Maastricht, 78 jaar; 24 Febr.: mr. J. A. A.
Bosch, Den Haag, oud-vice-president Hooge
Raad. 81 jaar.
4 Maart' gep. generaal-majoor J. C. C.
Tonnet, Vorden, idem: M. A. Jacobson, be
kend figuur uit het drukkersbedrijf. Haar
lem. 70 jaar; 8 Maart: T. van Maanen,
Oosterbeek. directeur Ned. Heide-Mij.. 54 jr.;
18 Maart: W. C. baron Röell. Utrecht, am
bachtsheer van Hazerswoude. 75 jaar; 22
Maart: J. Hollander, Den Haag, vice-voor-
zitter „Patrimonium", 53 jaar; 27 Maart: mr.
L. Lietaert Peerbolte, E|pn Haag, oud-direc
teur-generaal Volksgezondheid. 66 jaar; 29
Maart: D. de Boer Dzn.. Stompetoren, be
kend figuur in landbouwkringen, 73 jaar;
30 Maart: J. H. Hummel, overleden te Can
nes, oud-directeur Kon. Paketvaart Mij., 72
jaar.
2 April: B. J. Swart, Den Haag, oud-lid
Raad van Ned.-Indië. 63 jaar; 5 April: mr.
P. H. Loeff, Den Bosch, oud-president Ge
rechtshof aldaar, 72 jaar; 6 April: Ch. Mas-
kens. Den Haag, Belgisch gezant, 57 jaar:
7 April: ds. B. Zoete, Utrecht, em.-predikant
Ned. Herv. Kerk, 71 jaar; idem: ir. A. Wurf-
bain, Den Haag. voorz. Raad van Beheer
K.L.M., 63 jaar; 20 April: F. van der Wal,
Amsterdam, voorz. Alg. Ned. Typografen
bond, 63 jaar; 21 April. Jacob Been. Den
Helder, bekend redder, 91 jaar: 23 April: E.
Th. de Veer, Den Haag. oud-direct. Lucht
vaartdienst. 53 jaar: idem: W. L. Brusse,
Rotterdam, uitgever, 56 jaar.
11 Mei: ds. Thenu. Koetaradja, de be- land) 65 jaar; 7
kende soldaten-dominee; 12 Mei: jhr. P. J. Boer—van Rijk. Amsterdam, 84 jaar: 15
J. S. M. van der Does de Willebois. Den Sept.: H. J. Robbers, romanschrijver, 69 jr.;
Bosch, oud-burgemeester dier gemeente. 94 25 Sept.: mr. J. H. A. Coops. Apeldoorn, oud
jaar; 19 Mei: C. Swarttouw, Aerdenhout, op- nq Tweede Kamer. 44 iaar.
richter der bekende stuwadoorsfirma te Rot- 7 October: Otto Zeegers, Amsterdam, mu-
terdam, 78 jaar; 23 Mei: Ko van Dijk, over- sicus en tooneelschrijver, 58 jaar; 10 Oct.:
leden te Groet, bij Schoorl, tooneelspeler, 56 jhr G. A. A. Alting von Geusau, Den Haag.
jaar; 25 Mei: J. Knoppers, Meppel. oud-bur- oud-minister van oorlog, 73 jaar; 14 Oct.:
gemeester dier gemeente, 67 jaar; 29 Mei: j Toon Dupuis, Den Haag, beeldhouwer, 60 jr.;
oogen zien.
De Spaansche furie.
Hoezeer enkele malen de Spaansche bur
ger-oorlog zich dreigde uit te breiden,
heeft men deze beproeving weten af te
wenden en het wil ons voorkomen, dat
daarvoor in de eerste plaats hulde toe
komt aan Engeland, dat nimmer heeft af
gelaten om zich in te spannen tot behoud
van den vrede. Men kan zeggen: mede in
eigen belang, doch dat verandert slechts
weinig. Een paar malen liep de niet-in-
menging ernstig gevaar te worden opge
heven; Duitschland en Italië traden zelfs
eens uit. maar tenslotte is alles weer te
recht gebracht en zelfs zoodanig, dat mo
menteel het gevaar vanuit Spanje groo-
tendeelsl ijkt afgewend. Het gevaarlijkste
moment was ongetwijfeld, toen welke
duikbooten het precies geweest zijn, is
nimmer officieel vastgelegd, doch al naar
mate de sympathie uitging naar een der
strijdende partijen in Spanje, werd of Ita
lië of sovjet-Rusland ervan beticht
duikbooten in de Middellandsche Zee een
soort zeerooverstaktiek toepasten en koop
vaardijschepen beschoten met meer of
minder succes of zelfs oorlogsschepen van
„neutralen" aanvielen. We denken b.v. aan
den aanval op het Dultsche oorlogsschip
„Deutschland", waar aan boord 25 perso
nen werden gedood, hetgeen Duitschland
beantwoordde door op eigen gezag Almeria
aan de Spaansche kust te bombardeeren,
later gevolgd door een vergeefschen aan
val op de Leipzig. Er dreigde toen direct
oorlogsgevaar, maar men wist langs lijnen
van geleidelijkheid het gevaar te keeren
Later werd het echter ook Engeland te bar
er. via de conferentie van Nyon werd be
sloten aan deze piraterij paal en perk te
stellen. Weer liet het zich aanvankelijk
niet gunstig aanzien, daar Italië en
Duitschland weigerden zich aan te sluiten,
maar toen de anderen zonder deze beiden
doorzetten, begrepen beide dictatuur-lan
den, dat bakzeil moest worden gehaald en
dat is dan ook gedaan, zij het schijnbaar
met overeind-houden van het prestige!
Daarna is heel wat verbeterd in de situa
tie, zoodat er zelfs kans bestaat, dat een
regeling zal kunnen worden getroffen in
zake het terugroepen der vrijwilligers aan
weerskanten en het vraagstuk van het toe
kennen der rechten van belligerenten aan
beide strijdende partijen, al is de kwestie
van wat. den voorrang moet genieten, nog
de bekende zangeres, overleden te Rimini
1 ItaliëI, 36 jaar.
4 Aug.: ir. J. L. Schouten, Delft, stichter
atelier voor gebrandschilderd glas, 85 jaar;
6 Aug.: ds. D. Eilerts de Haan. Den Haag
73 jaar, indertijd voorz. Raad van Beheer op
de predikantstractementen in de Ned. Herv.
Kerk; 15 Aug.: prof. dr. H. Aldershoff,
Utrecht, 60 jaar: 19 Aug.: J. Asscher, over
leden te Deauville, hoofd der bekende dia
mantfirma te Parijs, 65 jaar; idem: J.
Stroeve J.Ezn.. Amsterdam, voorz. Ver. voor
den Effectenhandel. 71 jaar.
6 Sept.: prof. H. Nierstrasz, hoogleeraar te
Utrecht, overleden te Wallenstadt (Zwitser-
Sept.: mevr. Esther de
Ook ter zee beschikt Franco, al ging voor
hem het slagschip „Espana" verloren, over
de beste papleren, zoodat hij vermoedelijk
spoedig een soort blokkade zal invoeren
tegen de regeering van Valencia, die in-
tusschen naar Barcelona is overgebracht,
nadat het kabinet Caballeros was afge
treden en vervangen door een regeering
Negrin, die thans in de Catalaansche
hoofdstad samenwerkt met het Cata-
laansch bestuur onder Companys, die op
veler aandringen het presidentschap biyft
waarnemen, dat hij van plan was neer te
leggen. Een geduchte handicap voor het
z.g. roode Spanje blijft toch de innerlijke
verdeeldheid.
Juist tegen het einde van het jaar tracht
het roode Spanje het moreel te verbeteren
door een aanvankelijk met succes bekroon
den aanval op Teruel, waar een aanval van
Franco was verwacht.
Vast staat nu in ieder geval, dat
daar geen aanval van Franco was voorbe
reid, al zou daar het gemakkelijkst een
scheiding zijn te forceeren geweest tus-
schen Valencia en Barcelona met inbegre
pen een afsnijding van Madrid. Of deze
aanval nu vanuit Malaga is te verwach
ten? Intusschen is ook bij Teruel de kans
gekeerd! Beide partijen weigeren overigens
over vrede te onderhandelen, van oordeel,
dat alleen een beslissing te velde de op
lossing kan brengen.
Hoe lang nog zal deze droeve burger-
strijd duren?
Het Chineesch-Japansch
conflict.
Nadat Japan eenige jaren geleden zich
meester had gemaakt van Mandsjoekwo,
hetgeen echter niet heeft gehracht, wat
Japan zich daarvan had voorgesteld, heeft
in Japan de partij, die zich steeds op ex
pansie had gericht, niet stilgezeten. Het
oog werd thans gericht op de Noordelijke
Chineesche provincies en enkele incidenten
werden met graagte aangegrepen om in
die richting verder te werken. Dit was
koren op den molen der Japansche mili
tairen en het lijdt geen twijfel, dat zij het
zijn, die tenslotte een militair optreden te
gen China hebben doorgedreven. En toen
het militarisme eenmaal in beweging was,
kon de regeeering het niet meer stuiten.
Van een nieuw incldënt 'te Sjanghai werd
handig gebruik gemaakt om ook daar leger
en vloot in actie te zetten. Hadden de Ja
pansche militairen daar trouwens niet een
echec goed te maken? Onder de leus van
het toedienen van een afstraffing aan
China, dat op de knieën moest worden ge
bracht opdat het alle anti-Japansche ac
tie zou verbieden territoriale eischen
stelt Japan niet, verzekert het uit den
treure! heeft het land van de Rijzende
Zon een formeelen oorlog ingezet. China,
onder leiding van maarschalk Tsjang Kai
Sjek, voelde, dat, hoe slecht het er voor
stond in militair opzicht, thans het beslis
sende moment was gekomen om te strijden
voor de onafhankelijkheid, wilde het niet
verlaagd worden tot een vazal-staat van
Japan en het heeft den opgedrongen oor
log aanvaard. Doch het Hemelsche Rijk is
nog niet bestand tegen de modern uitge
ruste Japansche legers, die door de vloot
krachtdadig worden gesteund. Noord-China
is spoedig verloren gegaan en na een aan
vankelijk heldhaftig en succesvol verzet
ook Sjanghai en zelfs Nanking, van waar
de regeering verder het binnenland in is
overgebracht. En nog zijn de Japansche
militairen niet tevreden, hun actie zal
worden voortgezettot hoever en waar, het
is nog niet duidelijk uit te stippelen
Niettemin is het doel der Japanners niet
bereikt: het Chineesche leger is, trots
zware verliezen, die al ver over de drie
honderdduizend man bedragen, niet uitge
schakeld en Tsjang Kai Sjek denkt er
nog niet aan om toe te geven. Zijn bedoe
ling is duidelijk om te trachten Japan uit
te putten en zoodoende te dwingen zich
terug te trekken. Blijft men dit spel spe
len. dan is het einde niet te voorzien, ge-
et op de Chineesche uitgestrektheden....
Maar hoe droevig op zich zelf deze strijd
cok is, nog erger Is het gevaar voor ver
wikkelingen, waardoor deze vuurhaard zou
kunnen uitgroeien tot een wereldoorlog!
Men kan wel zeggen, dat alie Europeesche
landen van eenige beteekenls daar groote
belangen hebben liggen in het Verre Oos
ten, die ernstig gevaar loopen onder den
voet te geraken. En in hun overmoed too-
nen de Japanners steeds minder geneigd
heid om met die belangen rekening te
houden; de vraag is trouwens gewettigd,
of zij dit op den duur ook wel zouden kun
nen doen, wanneer het werkelijk een kwes
tie van uitputting wordt! Dit los van zulke
driestheden als het bombardeeren van En-
gelsche en Amerikaansche oorlogsschepen,
waarwan zelfs een Amerikaansche kanon
neerboot, de „Panay", in den grond werd
geboord, tengevolge waarvan menschenle-
vens verloren gingen, wel bijzonder frap
pante staaltjes van brutaliteit, waarbij de
pig opgelost, doch Amerika zal scherper
toezien dan vroeger
En daarbij komt dan nog de steeds
voortdurende dreiging tusschen Japan en
de sovjets. Japan, dat China een anti
communistische richting wil doen inslaan
hoe was Tsjang Kai Sjek daarmede niet
bezig! heeft China juist weer in de ar
men der sovjets gedreven. En al blijven de
sovjets nog neutraal, aan welke zijde zij
staan, het is bekend genoeg
Japan is overigens bezig een nieuwe re
geering te Peking te vormen, die naar zijn
pijpen zal dansen!
Binnen-Mongolië tracht tevens te profi-
teeren van de gelegenheid en heeft zich
autonoom verklaard.
De Volkenbond.
Natuurlijk heeft China, evenals destijds
in het geval van Mandsjoerije, zich weer
tot den Volkenbond gewend om hulp tegen
dezen aanval, doch het resultaat was het
zelfde: te Genève is een resolutie tegen
Japan aangenomen en een commissie in
gesteld, maar verder gaat de Volkenbond
niet. Van daadwerkelijke hulp. die China
alleen slechts baat kan geven, is geen
sprake. En evenmin heeft de conferentie
der negen-mogendheden. die belang heb
ben bij den vrede in den Stillen Oceaan,
iets voor China uitgewerkt. Opnieuw een
papieren protest en daarmede uitMet
de moreele veroordeeling van Japan moet
China het stellen! Alleen Italië doet niet
mee aan die veroordeeling, het heeft zich
naast Japan gesteld, zooals trouwens na
de gewelddadige verovering van Abessynië
niet behoeft te verbazen; hoe kan het van
Japan afkeuren, wat het zelf heeft mis
daan?
Doch zelfs Duitschland heeft gevoeld, dat
de gang van zaken voor Europa gevaren
in zich bergt en daarom heeft het. een po
ging tot bemiddeling gedaan, die echter op
niets is uitgetoopen.
Het gezag van den Volkenbond heeftop-
nieuw geduchte knakken gekregen. Inzake
Abessynië werd niets bereikt, nu ziet men
hetzelfde weer in het Verre Oosten en als
of dat nog niet genoeg was, heeft einde
lijk Italië, boos, omdat het de erkenning
van zijn verovering niet kon doorzetten,
den Bond den rug toegekeerd. Ztooals ge
bruikelijk, heeft Mussolini deze gebeurte
nis gemaakt tot een grootsche demonstra
tie, die echter slechts in Italië zelf de
furore heeft gemaakt, die de duce heeft
willen verwekken. Doch niet ontkend kan
worden, dat de invlijed van het Volken-
bonds-instltuut opnieuw ernstig is gedaald
en dat de vraag van een omvorming, waar
door dit lichaam in de toekomst, meer
wordt dan eeh protest-bus zonder feitelijke
macht, steeds urgenter wordt. Wil de Vol
kenbond Inderdaad zijn het verbond van
alle volkeren, dan zal er heel wat gewij
zigd moeten worden. Maar is dat wel naar
de bedoeling van de uitgetreden leden?
Deze vraag is vooralsnog moeilijk te be
antwoorden, doch voorloopig schijnt zij
toch met neen te moeten worden beant
woord.
FA&RIKAA.T S P A N.J A,A R. D - BORNE
3808
(Ingez. Med.)
T. C. Idema, Meppel, voorz. Ned. Grossiers-' 17 Oct.: mr. A. Eurger, Utrecht, oud-vice-
bond, overleden te Amsterdam, 54 jaar; 30 president Ctntr. Raad van Beroep, 75 jaar;
Mei: Ph. J. Roosegaarde Bisschop, Overveen, 5 November: M. Bos (pseudoniem J. K.
directeur Java-China-Japanlijn. 65 jr.: id.: van Eerbeek!, Zwolle, christelijk publicist,
ds. J. Visser, dir. Rijksopvoedingsgesticht te 39 jaar; 7 Nov.: L. F Guit, Den Haag, oud-
Amersfoort, overleden te Den Haag, 67 jaar. qq Tweede Kamer. 52 jaar; 10 Nov.: ir. E.
7 Juni: H. van Wermeskerken, de bekende c. W. van Dijk. Amsterdam, dir. Nederl.
schrijver, overleden te Konigswinter, 55 jr.; SDOorwegen. 60 jaar: 13 Nov.: kolonel J. J.
8 Juni. J. Leopold. Den Haag. lid hoofdre- van Santen, chef staf hoofdkwartier veld- ---
dactie Haagsche Post, 68 jaar; 10 Juni: A. leger, vcrorgelukt op Vpenburg bij een k.einere incidenten, ais het verwonden van
B. van Beers, dir. Posterijen aldaar, 63 jaar. -ochtrit. 54 jaar; 22 Nov.: ds. H. A. Leen- den Engelschen gezant bij Sjanghai slechts
23 Juni: Aleida Roelofsen, Scheveningen. mans, Harlingen, out'-voorzitter Ale. Synode kinderspel schijnen. Intusschen hebben
tooneelspeelster, 67 jaar; 27 Juni: R. C. Ver- Ned. Herv. Kerk. 93 jaar; 24 Nov. prof. dr. deze ernstige feiten Engeland en ook de
wijck, Amsterdam, oud-directeur-hoofdre- a H. M. J. van Roov. rector-magnificus ge- slechts langzaam in ocweging te brengen
dacteur „De Standaard". 78 jaar. meentelijke universiteit te Amsterdam, over-1 Vereenigde Staten wakker geschud en tot
5 Juli: mr. J, H. I. Harte van Tecklenburg, leden te Nijmegen. 56 jaar. 1 Tokio zijn geharnaste protesten gericht.
Den Haag, oud-minister, 83 jaar; idem: Ed- 5 December ir. C. J. van Dusseldorp. ver- Weliswaar neeft Tokio zich reeds uitgeput
ward B. "Koster, Den Haag, letterkunde. 75 ongelukt te Sabang. firmant bankiershuis in excuses, doch terecht neemt toon
jaar; 6 Juli: mr. S. J. Hogerzeil, Den Haag, Heldring en Plerson. Den Haag, 51 jaar; 11 daar geen genoegen mee. De gestelde
quaestor-generaal Alg. Svnode Ned. Herv. D- - jhr. mr. L. H. van Lcnneo. Amster- eischen zijn thans van veruere strekking
Kerk. 72 jaar; 16 Juli: jhr. mr. J. W. G. dam. kamerheer i. b. d. ven H M. de Konin- en Japan zal daaraan moeten voldoen, wil
Boreel van Hoogelanden, Bloemendaal. oud- pin 51 jaar: 13 Dec prof. dr. J. H. Hijmans. het erger voorkomen. Het doet intusschen
burgemeester van Haarlem ,84 jaar; 19 Juli: - Amsterdam. 63 jaar; 19 Dec.: mr. G. Visse- wel duidelijk uitkomen, hoezeer de toe-
J. Lazonder. Den Haag. oud-dir. postchèque- ring. Bloemendaal, oud-president Nederl si? :d gespannen moet heeten! Weliswaar
en girodienst, 66 jaar; 31 Juli: Helene Cals. Bank. 72 jaar. lis het conflict over de „Panay
voorloo-
Maar daarnaast vraagt toch nog veel
belangrijks de aandacht.
De as RomeBerlijn.
De as Berlijn—Rome is toch zeer nauw
toegehaald na een bezoek van Mussolini
aan Duitschland. Beide landen hebben zich
zeer nauw met elkaar verbonden en heb
ben het systeem der collectieve veiligheid,
dat toch het Ideaal is van den Volkenbond,
afgezworen, zich vastleggend op een sy
steem van onderlinge overeenkomsten, het
geen niet kan samengaan. Nog verder heeft
zich de vriendschap uitgestrekt doordat
ook Italië thans is toegetreden tot het
vorig jaar tusschen Japan en Dutischland
gesloten anti-Komintern-pact, waardoor
als het ware een driebond is geschapen
van niet te miskennen kracht. Dit laatste,
meer dan het pact zelf. dat slechts theore
tische waarde bezit, is het, dat vooral voor
Engeland gevaarlijke aspecten heeft, daar
het zoodoende gedwongen wordt zijn
macht te verdeelen en dus nergens de han
den volkomen vrij heeft. In het begin van
dit jaar leek het er een oogenblik op, als
of Engeland en Italië elkaar nader zouden
komen, doch bereikt heeft men niets, in
tegendeel. De wrijvingen nemen wederom
bedenkelijke vormen aan en het lijkt er
wel op. alsof de duce niets nalaat om het
Britsche rijk te prikkelen. Bij de kroning
van koning George werden zelfs de Ita-
liaansche journalisten uit Brittannië te-
ruggecommandeerd en al zijn zij later
weer te Londen teruggekeerd, de anti
Britsche actie van Italië rond de Middel
landsche Zee, speciaal onder de Mohamme
danen. zet veel kwaad bloed en Engeland
schijnt momenteel vast besloten om daar
tegen krachtig te opponeeren.
Politieke reizen.
Was de reis van den duce naar Duitsch
land misschien wel de meest opzienbaren
de. daarnaast staan echter tal van andere
politieke bezoeken, alle bedoeld om te pol
sen en contact te zoeken, voor en tegen
elkaar, te veel om ze alle nog eens te ver
melden. Toch zijn er nog een paar, die op
gemerkt dienen te worden. In de eerste
plaats wel die van den Engelschen onder
minister van buitenl. zaken lord Halifax
naar Duitschland om zich eens precies op
de hoogte te stellen van hetgeen Duitsch
land nu feitelijk wenscht en op welke voor
waarden dit land zich weer zou willen
laten tnschakelen in de algemeene poli
tiek. Het resultaat van dit bezoek aan de
Duitsche staatslieden is nog altijd in ne
velen gehuld, maar het feit, dat Engeland
zijn pogingen om tot een grondige oplos
sing te komen niet staakt, geeft tenminste
hoop. dat het niet geheel mislukt mag
worden genoemd, Engeland, dat met
Frankrijk de beste betrekkingen heeft on
derhouden, zelfs zoo best als bijkans na
den vrede van Versailles niet geval Ls ge
weest, heeft de Fransche ministers volledig
op de hoogte gesteld van den afloop der
besprekingen met Duiischland, waarna de
Fransche" minister Delbos een rondgang
heeft gemaakt door de landen der Kleine
Entente en Polen, de oude bondgenooten
van Frankrijk.
Midden-Europa.
Daarmede zijn we als van zelf beland bij
het vraagstuk van midden-Europa, dat
zich zoodanig blijft ontwikkelen, dat moei
lijk is te zeggen, hoe de verhoudingen pre
cies staan. Wat b.v. is de innerlijke waarde
van de Kleine Entente, nu Zuld-Slavië met
Italië een apart verdrag heeft gesloten?
Hoe staat Polen tegenover Duitschland én
Frankrijk? Het heeft blijkbaar nog beide
hangijzers te vuur! Weliswaar neemt zoo
wel in Oostenrijk als in Hongarije de
strooming, die in geen geval een Dultsche
overheersching wil, in kracht toe, doch
verrassingen zijn geenszins buitengesloten.
Alleen op Tsjecho-Slowakije kan Frankrijk
nog beslist rekenen, overigens ligt iedere
verhouding in nevelen. Gelukkig is de ver
houding tusschen Tsjecho-Slowakije en
Duitschland, die langen tijd zeer veel te
wenschen overliet, verbeterd, waardoor één
gevaar voorloopig afgewend lukt.
In hoeverre Italië zich heeft vereenigd
met het Duitsche streven naar uitbreiding
van invloed naar Europa's Oosten, ls even
min duidelijk. Dit streven is aanwezig,
maar hoever het zich uitstrekt
Nogmaals, over midden-Europa ligt thans
een ondoordringbaar waas! En de regee-
ringswisseling in Roemenië verdicht den
nevel nog!
Duitschland eischt koloniën.
In tegenstelling tot den Dultschen eisch
tot teruggave zijner koloniën. Deze blijft
het stellen in vollen omvang en het zal
niet bevredigd zijn, voor en aleer daaraan
in eenigerlei vorm zal zijn voldaan.
Of de eisch alle verloren gebied betreft
dan wel een gedeelte, ls niet bekend, doch
gelet op het feit, dat Japan een deel van
het. vroegere Dultsche gebied bezit en wei
gert daarvan afstand te doen, zelfs al is
het geen lid van den Volkenbond meer.
zoodat het moeilijk meer als mandataris
kan optreden, doet vermoeden, dat met
Duitschland te praten zal zijn. Doch zon
der concessies zal men Duitschland niet
ter wille zijn. Totdusver bedankt het ech
ter om zich te binden. Het denkbeeld van
een algeheele regeling wordt zelfs verwor
pen
Bewapening en economie.
Is het te verwonderen, dat in een der
gelijke wereld van tegenstellingen en zucht
naar macht, de bewapening steeds verder
wordt opgevoerd? Ieder heeft het woord
vrede voor in zijn mond liggen, doch het
bekende gezegde: wie den vrede wil, be
reide zich ten oorlog, heeft zijn macht
volkomen herkregen. Nog nimmer heeft de
wereld zoo'n bewapeningswedloop meege
maakt. al laten diverse regeeringskassen
bedenkelijk den bodem zien. Never mind,
voor de bewapening wordt alles ten offer
gebracht en zelfs meer dan dat
En aan een economische regeling be
hoeft vooreerst al evenmin te worden ge
dacht als aan een politieke. Weliswaar
heeft de nu ex-premier van België, Van
Zeeland, een onderzoek ingesteld naar de
mogelijkheid om tot zulk een regeling op
economisch terrein te geraken, hetgeen
impleciet zou meebrengen een verlaging
zoo niet opheffing der tolmuren, en zal hij
spoedig zijn rapport overleggen aan zijn
lastgevers, doch gelet op het feit, hoe
Duitschland en Italië zich meer en meer
bewegen op den weg der autarkie, mag
men zich geen illusies maken daaromtrent.
Misschien mag een gunstig teeken wor
den gezien in het feit, dat tusschen Ame
rika en Engeland een handelsverdrag in de
maak is, waarbij anderen zich zullen kun
nen aansluiten.
Van een algeheele opleving dankbaar
dient erkend, dat er wel een begin van op
leving viel te bespeuren is nog geen
sprake. In vele landen blijft het spook der
werkloosheid rondwaren en men begint te
wanhopen of het mogelijk zal zijn al dezen
ooit weer in te schakelen in het produc
tieproces.
België los van Locarno.
In het algemeene beeld der verhou
dingen is, goed beschouwd, het eenige
hoopvolle verschijnsel, dat voor West-
Europa geen direct oorlogsgevaar aanwe
zig lijkt althans zich beperkend tot dit ge
bied. Het feit, dat België, op instigatie van
koning Leopold, Locarno heeft verlaten en
tot zijn oude positie is teruggekeerd, be
halve dan dat het als lid van den Volken
bond nog verplichtingen houdt, heeft zelfs
verheiderend gewerkt, te meer nu Duitsch
land eigener beweging het Belgische gebied
heeft gegarandeerd, hetgeen niet heeft na
gelaten een gunstigen invloed te oefenen
op de pogingen om tusschen Frankrijk en
Duitschland een betere atmosfeer te
scheppen, waarnaar hard wordt gestreefd.
Door de landen in
vogelvlucht.
België. Terwijl onder het bewind van
Van Zeeland het land onzer Zuiderburen
zich economisch gunstig heeft ontwikkeld,
heeft het politiek een veelbewogen jaar
achter den rug. Eerst trad de leider der
socialisten Vandervelde uit de regeering
om te worden opgevolgd door zijn partij
genoot Wauters, daarna werd het een door-
loopende stormloop tegen het gansche ka
binet, waarbij men zich niet ontzag van
persoonlijke aanvallen op den premier,
vooral niet nadat deze den leider van Rex,
Degrelle, bij een tusschentijdsche verkie
zing in een Brusselsche voorstad den voet
had dwars gezet. Weigerde koning Leopold
een eerste verzoek van Van Zeeland om
ontslag, later, toen de aanvallen in ver
band met de geste van de Belgische BanK
een te persoonlijken aard aannamen, zoo-
dat Van Zeeland moeilijk het recht k<>n
worden ontzegd, om zich gerechtelijk te
verdedigen, hetgeen hem als premier on
mogelijk was, werd het ontslag van het
gansche kabinet aanvaard. Des konings
persoonlijke tusschenkomst was echter noo-
dig om België een nieuw kabinet te bezor
gen. Wel waren de meerderheidspartijen
alle overtuigd, dat deze combinatie moes
worden voortgezet, doch onderling was te
groote tegenstelling inzake het premier
schap. Tenslotte is een kabinet Janson ge
vormd, dat echter niet bepaald stevig re
P De^strijd tusschen Walen en Vlamingen
duurt onverminderd voort en de amnestie
voor de tijdens den oorlog veroordeeld
Vlamingen, bracht heel wat verzet ui
