STADSNIEUWS
Gelukkig zij,
die bezitten
léste Jaargang
DONDERDAG 16 DECEMBER 1937
No. 23843
faastenliefde in de dierenwereld
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hulpverleening aan de
burgerbevolking
van China
Drie stroopers
verdronken te Fynaart
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets; per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindspiein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.3S
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -t- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
Dr. D. A. H, van Eek t Vereeniging „Oud Leiden".
lid-conrector van het Gymnasium. Prof. dr. L. Knappert tot eerclid benoemd.
Wijlen Dr. D. A. H. van Eek.
In den leeftijd van 72 jaar is gisteren,
dieel onverwachts te Gorssel (Gld.),
nar hij de laatste jaren woonde, over-
ien de heer dr. D. A. H. van Eek, vroe-
er leeraar in de oude talen en conrector
in het Stedelijk Gymnasium te dezer
D. A. H. van Eek werd 27 Februari 1865
iboren, was leerling van het Leidsche
lymnasium en werd er met ingang van 13
Wmber 1886 voor den tijd van drie
taanden benoemd tot leeraar in de oude
alen,
Bij raadsbesluit van 4 Augustus 1892
:erd hij als zoodanig voor vast benoemd
de plaats van den heer H. van Gelder,
later hoogleeraar te Utrecht werd. Toen
W. H. v. d. Mey in 1903 overleed, werd
toenmalige conrector dr. L. Punt be-
oemd tot rector en de heer Van Eek tot
snrretor. Dit is hij gebleven tot 1 Sept.
Met ingang van dien datum werd
m wegens het bereiken van den pen-
kbgerechtigden leeftijd bij raadsbesluit
an 10 Juni 1930 eervol ontslag verleend.
Sa eenige jaren in Oegstgeest te hebben
mond, vestigde hij zich metterwoon te
orssel. Als docent was dr. Van Eek een
dn de meest markante figuren van het
eidsche Gymnasium.
Welke plaats hij in het hart van zijn
Rrlingen innam bleek overduidelijk bij
afscheid in den foyer der Stadsge-
orzaal. doch kwam in nog veel meerdere
lie tot uiting In den bij- en eerenaam.
31 de leerlingen hem schonken: „Paatje"
on Eek
Hij ruste in vrede.
MILITARIA.
De sergeant 1ste klasse J. G. W. v. Kal-
ferken van het 4de regiment infanterie
bidt met ingang van 6 Januari 1938 gede-
icheerd in het infanterie schietkamp.
Ingevolge machtiging van den Minister
«n Defensie is aan den reserve 1ste lui-
ant A. Hensen van het 4de regiment
anterie vergunning verleend tot 1 Maart
18 vrijwillig in werkelijken dienst te blij-
«i bij het 2de regiment infanterie te
De politie alhier heeft den 30-jarigen
iuuffeur H. van E. in bewaring gesteld,
verdenking van diefstal van een
Wal konijnen.
Causerie van prof. dr. W. Martin.
In den foyer van „Den Burcht" hield de
Vereeniging „Oud Leiden" gisteravond een
druk bezochte bijeenkomst.
De vergadering werd geopend door den
heer dr. A. Krantz, die de aanwezigen har
telijk welkom heette en mededeelde, dat de
afgetreden voorzitter prof. dr. L. Knappert
iets later zou binnenkomen.
Dit hield verband met het voorstel, dat
spr. de vergadering deed om prof. Knap
pert vanwege zijn vele verdiensten voor de
vereeniging tot eerelid te benoemen. Dit
voorstel werd bij acclamatie goedgekeurd.
Toen prof. Knappert de zaal betrad werd
hij met hartelijk applaus ontvangen.
Uit naam van bestuur en leden dankte de
heer Krantz den afgetreden voorzitter voor
hetgeen hij voor „Oud-Lelden" gedaan
heeft. Zijn groote liefde voor Leiden, voor
de academie en al wat de oude Sleutel
stad betreft spreekt uit geheel zijn optre
den en uit zi.in vele artikelen.
Spr. schetste hoe prof. Knappert de ver
eeniging te leiden kreeg toen zij nog een
zeer bescheiden plaats innam. Onder zijn
energieke stuwende leiding is de vereeni
ging gegroeid en wel zoodanig, dat de zalen
t.hans te klein blijken om de belangstellen
den te bevatten.
Het was spr. een genoegen prof. Knap
pert mede te deelen, dat de vergadering
hem zoo even tot eerelid had benoemd.
Op de vraag of prof. Knappert deze be
noeming wilde aanvaarden antwoordde
deze volgaarne bevestigend.
Nadat het portret van prof. Knappert een
oogenblik op het tfittte'doek was versche
nen. deeldede. beer.Krantz mede. dat liet
bestuur de vergadering voorstelde prof. mr.
H A. Idema te benoemen tot voorzitter.
Ook dit voorstel werd bij acclamatie goed
gekeurd. waarna prof. Idema met enkele
woorden het voorzitterschap aanvaardde.
Voordracht prof. dr. W. Martin.
Vervolgens hield prof. dr. W. Mar
tin. directeur van het Mauritshuis
te 's-Gravenhage en buitengewoon hoog
leeraal' in de kunstgeschiedenis aan de
Leidsche Universiteit, een lezing over:
..het huiselijk leven onzer voorouders in de
17de eeuw zooals dit blijkt uit de schilde
rijen van dien tijd". Deze lezing werd door
lichtbeelden verduidelijkt.
SDr. begon met er op te wijzen, dat de af
beeldingen van tafereelen uit het dage-
liiksch leven onzer voorouders schaarsch
zijn in de jaren vóór de 17e eeuw. m.a.w.
zoolang de schilderkunst in hoofdzaak in
dienst stond van de kerk. Daarentegen is
het aantal schilderijen uit de 17e eeuw. die
ons het doen en laten der toenmalige Hol
landers doen kennen, schier ontelbaar. In
de 18e eeuw is het kleiner en wordt veel in
prenten en teekeningen afgebeeld, wat in
de 17e eeuw door den schilder werd behan
deld. Het zwaartepunt van sprekers betoog
valt dan ook op de 17e eeuw. In dat tijd
perk kozen de schilders hun onderwerpen
uit de kringen der geheele burgerij, uit die
der soldaten en officieren en uit die der
boeren. Van laatstgenoemden beelden zij
evenwel niet, gelijk de 16e eeuw dit had ge
daan. de werkzaamheden af. Noch het
ploegen, noch het zaaien of maaien wordt
ir. de 17e eeuw in schilderij uitgebeeld.
Onze schilders ontleenen hun motieven
meestal aan hun eigen onmiddellijke om
geving. Het zijn dus voor het overgroote
deel Hoilandsche tafereelen die wij zien.
De onderwerpen geven meestal Iets rus
tigs te zien; ook iets grappigs, of een feest
of niet al te erge vechtpartijen. Zeer zelden
wordt het tragische of zeer dramatische uit
het dagelijksch leven geschilderd. Schilde
rijen met een begrafenis zijn een groote
zeldzaamheid. Ook terechtstellingen wer
den uitgeschilderd, doch gingen slechts in
prent uit.
In de behoefte aan dramatische, roman
tische en idyllische tafereelen voorzag niet
genrekunst maar de historieschildering, de
bijbelschildering en de reeks van taferee
len uit de mythologie in den herderroman.
Zoo beeldde men dus nooit af het schreien
bij iemands dood in eigen tijd, maar wèl
schreiende hofdames bij de zich doodende
Dido. M a. w. het zelf beleefde verdriet is
voor de 17e eeuwsche schilderkunst geen
onderwerp, evenmin als men in dien tijd
armen of zieken afbeeldt als een aanklacht
tegen misstanden.
De keus der onderwerpen uit het leven
der burgers, boeren en soldaten blijft ge
durende de 17e eeuw vrijwel gelijk. Evenwel
worden na den vrede van Munster plun
deringen nauwelijks meer geschilderd en
wordt het geheele soldatenstuk kalmer. Het
boerengenre vertoont in het eerst rauwe
boeren, later de welgedane gemoedelijke
landslieden uit de voorspoedige jaren. Ook
de afbeeldingen uit het huiselijk leven dei-
burgerij worden allengs rustiger en def
tiger, terwijl de strijd om een erfenis, ge
liefd onderwerp vóór 1640, later niet meer
wordt afgebeeld.
De overvloed van schilderijen op het ge
bied van het burger-genre vertoont vrijwel
alles van den vroegen ochtend tot den laten
avond. Vooral mevrouw, de meid en de
kinderen. Den heer des huizes ziet men
vrijwel alleen in den familiekring, of als
schutter of regent, maar men ziet hem
uiterst zelden afgebeeld afgebeeld op kan
toor of op de beurs. Kantoor-interieurs, een
16e eeuwsch onderwerp, raken in de 17e
eeuw allengs in onbruik. Daarentegen blij
ken andere mannelijke beroepen een wel
kome inspiratie voor tal van schilders:
dokters en schoolmeesters, wevers en visch-
boeren enz.
Aan de hand van lichtbeelden liet spr.
eerst enkele kerkelijke genrestukken zien
en schetste hij in het kort de ontwikkeling
der genrekunst vóór 1600.
Vervolgens ging spreker na, of de schil
derijen de werkelijkheid al dan niet nauw
keurig weergeven en in hoeverre een schil
der een ander deel, b.v. lichtwerking, kleur,
laat praevaleeren.
Na deze inleidende opmerkingen vertoon
de spr. een geheelen 17e eeuwschen dag
aan de hand van lichtbeelden, beginnende
met het opstaan, bijbellezen, ontbijten, bed
opmaken enz., en eindigende met het
avondeten.
Ook aan de afbeeldingen van den kerk
gang en van de vermakelijkheden buiten
en binnenshuis werd de aandacht gewijd.
Aan het einde van deze interessante
voordracht sprak prof. Idema een hartelijk
woord van dank tot prof. Martin.
Met eenigen trots verklaarde spr. dat
zijn kennismaking met prof. Martin niet
van den laatsten tijd alleen is. Want toen
spr. in 1907 nog rechten studeerde, was het
hem reeds een genoegen naar prof. Martin
te luisteren bij zijn colleges over Donatello.
Voor de voordracht van dezen avond,
welke niet enkel van belang was uit schil
derkunstig oogpunt, doch ook uit cultuur
historisch oogpunt, dankte spr. prof. Mar
tin recht hartelijk.
Door een Initiatief-comité van
hier te lande studeerende Chinee-
zen, bestaande uit de heeren Khoe
Tjee Hie. Sie Soe Giang en Sie
Tjiauw Sing en inmiddels uitge
breid met de heeren W. F. Geyl
en mr. R. M. Ariono Koesoemo
Oetoyo. is een comité gevormd
voor hulpverleening aan de bur
gerbevolking van China.
Een reeks van vooraanstaande
Nederlanders en Nederlandsche
onderdanen heeft zitting genomen
in het Eerecomité, terwijl voor
het toezicht op het beheer der
gelden een financieele commissie
is ingesteld, waarin zitting hebben
de heeren pref. dr. G. C. Heringa,
pref dr. N. J. Polak. prof. dr. J.
Wisselink en het Accountants
kantoor Moret en De Jong te
's Gravenhage.
Het comité stelt zich ten doel
in de eerste plaats den nood van
de burgerbevolking van China te
lenigen door het ter beschikking
stellen van verband- en genees
middelen en medische instrumen
ten en verdere hulpverleening op
uitsluitend humanitair gebied
Giften voor genoemd doel, zelfs
do kleinste, zullen dankbaar aan
vaard worden en kunnen gestort
worden op rekening van de N.V.
De Rentekas. Zoutmanstraat 42,
'sGravenhage, Gironummer 3866,
onder vermelding van „Comité
Hulpverleening China".
Steun in anderen vorm gelieve
men te richten aan het secreta
riaat: „Comité hulpverleening
China", van Aerssenstraat 50,
's Gravenhage.
Tenslotte sprak prof. Knappert nog een
woord van dank voor de hartelijkheid hem
zoovele jaren en ook dezen avond bewezen.
Spr. dankte den heer Krantz voor zijn har
telijke woorden en hij dankte bestuur en
leden voor het hem aangeboden door
hem niet begeerde noch uitgelokte eere
lidmaatschap.
CHRISTEN GYMNASIASTEN-
BOND „SPES".
wij gisteren reeds vermeldden heeft een zeug van den landbouwer De V. te
when niet minder dan 15 biggetjes gekregen. Twee hunner zijn toevertrouwd aan
"oede zorgen van een hond, die hen niet minder goed dan de eigen moeder het
•'kunnen doen, zoogt en vertroetelt. Een mooi bewijs van kameraadschap! - Hier-
het aardige tafereeltje van de goedige hond en haar twee „biggekindertjes"
zonder „vrees, ot biaam" hun voedsel bij de pleegmoeder komen zoeken I
Hun lijken in de rivier
De Mark gevonden.
Sedert Dinsdagochtend werden te
Fijnaart (N.Br.) de 45-jarige werkloozc
G. van Ham en zijn beide zoons van
21 en 17 jaar vermist. Gisteravond laat
zijn hun lijken in de rivier De Mark
gevonden.
Uit het onderzoek is komen vast te
staan, dat Van Ham en zijn beide zoons
Maandagavond waren uitgegaan om
in den aan de andere zijde van De
Mark gelegen Bcermondpolder te gaan
stroopen. Om in den polder te komen
moesten zij van het Slobbegors de rivier
oversteken, die ter plaatse ongeveer 40
meter breed en zes meter diep is. In een
platten bak trachtten zij over de rivier
te komen. Zeer waarschijnlijk is het
ranke vaartuigje omgeslagen, waarvan
de oorzaak echter nog niet bekend is.
Gisteren heeft de maréchaussée den
geheelen dag in de omgeving van de
plek, waar, na de vermissing van de
stroopers, de bak omgekeerd drijvende
in de rivier werd gevonden, gedregd.
Gistermiddag werd een lichtbak opge
haald, terwijl gisteravond omstreeks
halftien op ongeveer dezelfde plaats de
drie lijken werden gevonden. De man
nen hadden nog een geweer over den
^houder.
De lijken zijn tegen middernacht van
de plaats waar zij gevonden zijn, met
een vrachtauto naar Fijnaart overge
bracht.
Het vierde lustrum der afd. Leiden.
Gisteravond heeft „Spes", de Leidsche
afdeeling van den C.G.Bop waardige
wijze haar 4e lustrum gevierd. De groote
Burchtzaal was geheel gevuld, toen de
avond geopend werd met gebed. Na de
aanwezigen, speciaal rector en leeraren
van het Gymnasium, leden van het hoofd
bestuur van den C.G.B.afgevaardigden
van zustervereenigingen, en de vele oud
leden een welkom toegeroepen te hebben,
gaf de praeses een kort overzicht van de
laatste vijf jaren, die ongetwijfeld zware
jaren geweest zijn. Op het oogenblik ech
ter heeft de depressie plaats gemaakt voor
een hausse. Laten wij hopen, aldus spr.,
dat dit een zeer lange hausse moge zijn,
en dat der vereeniging weer een tijd van
bloei geschonken zal worden.
Na deze rede droeg W. G. Aldershof een
Kerstgedicht van Anton van Duinkerken
voor en een Middel nederlandschen Kerst
zang van een onbekenden dichter.
Ondertusschen hadden de juniores zich
zich op het tooneel geschaard om een
knetterend kampvuur en na de declamatie
zongen zij enkele liederen uit een rijke
kampljederenbundel v. d. C.G.B.. afgewis
seld door een griezelverhaal, dat speciaal
voor deze gelegenheid uit het verre ver
leden was opgediept.
De heer Van Schelven sprak vervolgens
over den C.G.B., en in het bijzonder over
haar groote bijeenkomsten: conferentie,
Kerst- en Paaschreunie.
Daarna volgde de opvoering van „Drie
wijze gekken" door Austin Strong. Drie
oude heeren leiden een leven van sleur en
dagelijks weerkeerende gewoonten. Een
van hen komt tot de ontdekking, dat ze
daarmee moeten breken, dat ze iets anders
noodig hebben: sensatie, moeilijkheden,
v/at dan ook. Plotseling komt die veran
dering, en hun leefwijze neemt een keer.
Dit alles is echter slechts kort van duur,
de opflikkering van het nieuwe dooft
weer even spoedig als zij lichtte, en alles
keert terug tot den ouden vorm. „Met de
sleur kunnen we toch niet breken, ik geef
het op!" V/ie der spelers de meeste eer
verdiend heeft, is onmogelijk te zeggen.
Het stuk werd voortreffelijk gespeeld. La
ten wij volstaan met den heer van Nieuw
koop dank te brengen voor zijn regie.
De praeses van den C.G.B. sloot dezen
avond.
KERSTPOTTEN LEGER DES HEILS.
Op verschillende plaatsen van de stad
zijn heden wederom de bekende Kerst-
potten van het Leger des HeiLs opgesteld.
Waar zij slechts tot en met a.s. Maandag
blijven staan, wachtte men niet te lang
met er een gave in te deponeeren.
Men weet: het Leger des Heils verricht
goed werk en heeft het geld hard noodig
om zooveel mogelijk minbedeelden een blij
Kerstfeest te bereiden!
BINNENLAND.
Het spaarsysteem van minister Romme;
vóór Kerstmis wordt een bedrag.van
twee ton verdeeld. 'Binnenland, 3e
Blad).
Schietpartij te Utrecht; één doode. 'Ge
mengd, 3e Blad en Laatste Berichten,
le Blad).
Stroopersdrama te Fijnaart; vader en twee
zoons verdronken, (le Blad).
BUITENLAND.
Een scherpe Britsche nota aan Japan. (3e
Blad).
Delbos te Praag. (Buitenland, le Blad).
Amerika en een oorlogsverklaring. 'Bui
tenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Matige Noord-Oostelijke tot
Noord-Westelijke wind, met tem
peratuur om het vriespunt en
buien van sneeuw of natte
sneeuw.
PIRITUS THEELICHTJE
Verbruik: slechts één
vijfde cent per uur
2838
(Ingez. Med.)
Zoover is het met het Carillon Comité
nog niet.
Hebt gij Uw bijdrage al overgeschre
ven op postrekening no. 302400 ten
name Penningmeester Carillon-Comité
Stadhuis Leiden
EERVOL ONTSLAG
DR. J. C. SCHALKWIJK.
Met ingang van 1 September 1938.
Wegens het bereiken van den 65-jari-
gen leeftijd op 16 April a.s„ zou aan den
directeur van de Hoogere Burgerschool
met 5-jarigen cursus, dr. J. C. Schalkwijk,
met ingang van 1 Mei 1938 als zoodanig
ontslag moeten worden verleend. B. en W.
achten het echter, op grond van het na
volgende, wenschelijk, dat dit ontslag voor
den tijd van vier maanden, alzoo tot den
aanvang van het nieuwe schooljaar, wordt
opgeschort.
Het is rij. vrijwel onmogelijk, de open-
het vorenbedoelde ontslag ingaande 1 Mei
1938 onmiddellijk te vervullen. Maar zelfs
al zou het gelukken tijdig in deze vacature
te voorzien, dan nog blijft het bezwaar
bestaan, dat het, om redenen van onder -
wijsbelang, minder wenschelijk is, de lei
ding van deze school in de tweede helft
van den cursus (terwijl de toelatings- en
eindexamens voor de deur staan) aan een
ander over te dragen.
B. en W. geven derhalve in overweging
het vorenbeddoele ontslag ingaande 1 Mei
1938 voor den tijd van vier maanden op te
schorten en mitsdien aan den heer dr. J.
C. Schalkwijk, met ingang van 1 Sep
tember 1938, eervol ontslag te verleenen
als directeur van de Hoogere Burgerschool
met 5-jarigen cursus.
