STADSNIEUWS
|Zilveren jubileum van
„De Eendracht"
MAANDAG 6 DECEMBER 1937
No. 23834
De toestand van
Prins Bernhard
Aljechin morgenavond
wereldkampioen
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
Lie Jaargang
i25 jaar werd een heel
dorp gebouwd
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
El DSC H
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
[3D ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
Agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
[advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
[lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
Jvan 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
|10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden t. 2.35
per week f. 0.1S
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f- portokostenJ
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.>'
Foto v. Vliet.
[toriteiten, bestuur en genoodigden poseeren na de onthulling der gedenkzuil in
1 de Atjehstraat voor onzen fotograaf.
pithulling van een lichtzuil.
nder buitengewoon groote belangstelling
kit de woningbouwvereeniging „De Een-
acht" Zaterdag haar 25-jarig jubileum
fierd.
lleereeerst vond om 1 uur in de Atjeh-
|aat een plechtigheid plaats. Daar werd
tegenwoordigheid van talrijke autoritei-
wij merkten o.a. op wethouder v. Stra-
den gemeente-secretaris mr. dr. van
[yen, het voltallige bestuur van „De Een-
icht" en de jubileum-commissie een
fctzuil ter herdenking aan het zilveren
(ileum onthuld. Deze zuil, een eenvoudig
fh smaakvol monument, is geheel bc-
Jtigd door vrijwillige bijdragen der leden,
iwier midden ook het initiatief tot de
Biting kwam.
(tadat de voorzitter der jubielum-commis-
1 de heer L. Rombout, de aanwezigen en
Iciaal burgemeester van de Sande Bak-
t'zen, die de zuil zou onthullen, had ver-
Ikomd, las de architect van „De Een-
|cht", de heer M. Vrijenhoek, een oor-
kde voor. waarin de aanleiding tot het
pichten van het monument werd gememo-
|rd. Vervolgens verwijderde de burge
ster het doek, dat de zuil bedekte, deed
(oorkonde in een looden koker, die hij in
i daartoe uitgespaarde ruimte in de zuil
Be. en metselde de opening dicht,
pe tekst van deze oorkonde luidt als volgt
..Ter gelegenheid van de herdenking
het 25-jarig bestaan der Woning-
louwver. „De Eendracht" te Leiden heeft
Pt Jubileumcommissie het initiatief geno-
jien tot oprichting van deze Gedenkzuil.
Jartoe door geldelijke bijdragen en be-
hgloozen arbeid der leden in staat ge
peld.
0p Zaterdag 4 December 1937 des na
middags te 1 uur heeft de Edelachtbare
{Jeer Mr. A. van de Sande Bakhuyzen,
burgemeester van Leiden, deze Gedenk-
I op plechtige wijze onthuld."
Volgen de namen van de Leden
der Jubileumcommissie.
JToen deze handelingen waren verricht,
(tide de heer Rombout zich tot allen die
geel belangeloos hebben medegewerkt aan
m bouw van de zuil. Dank bracht hij aan
architect den heer Vrijenhoek, verschil-
pe takken van gemeentedienst, de werk
je bouwvakarbeiders en den aannemer,
U heer Valk.
Pamens alle Eendracht-leden bood hij de
T' aan het bestuur aan, daarbij wijzende
Ne groote sociale belangen, die door een
Fe volkshuisvesting worden gediend, en
f hoop uitsprekende, dat het de „Een-
Jacht" nog langen tijd gegeven zou mogen
Pj haar prachtig werk voort te zetten.
|!kerna was het woord aan den Burge-
fester.
(Wanneer, zoo zeide spr., een vereeniging
(*r zilveren jubielum viert, dan is dat
FM een mooie gelegenheid om na te gaan
t hoeverre het doel bij de oprichting ge-
"1, is bereikt. En wanneer dan gewezen
1 Worden op mooie resultaten, dan is er
f teden om feest te vieren. Niemand zal,
vervolgde spr.. betwisten dat er voor
"Eendracht" redenen zijn om haar jubi-
feestelijk te herdenken.
Spr. achtte het een gelukkige gedachte
van de leden op dezen dag een mijlpaal in
den vorm van een monument op te richten,
een mijlpaal, die er den jongeren op zal
wijzen, dat in deze buurt iets is geschied,
dat gezien wil en kan worden.
Spr. eindigde met de beste wenschen voor
,,De Eendracht" uit te spreken.
Namens het bestuur aanvaardde de voor
zitter van „De Eendracht", de heer Poelijoe,
vervolgens het monument. Buitengewoon,
zoo zeide spr., hebben wij het initiatief der
leden op prijs gesteld. Deze zuil is voor het
bestuur het bewijs, dat zijn werk wordt ge
waardeerd. In de bereidwilligheid van den
burgemeester, aldus spr., om hier aanwezig
te zijn, zien wij dat het gemeentebestuur
groote belangstelling heeft voor de volks
huisvesting. Spr. hoopte, dat deze zuil een
aansporing zou mogen zijn voor de jongeren
om de voetstappen van de ouderen te druk
ken.
Tenslotte zong „Sempre Avanti" onder lei
ding van den heer v. d. Broek een speciaal
voor deze gelegenheid geschreven lied.
De receptie.
Van drie tot vijf uur recipieerde de jubi-
leerende vereeniging in de receptiekamer
van de Stadszaal. De belangstelling en spe
ciaal het aantal sprekers was overweldigend.
Al spoedig' bleek dat de twee uren niet vol
doende zouden zijn om alle sprekers in de
gelegenheid te stellen hun gelukwenschen
aan te bieden. Het klokje van vijven had
ook reeds lang geslagen, toen de voorzitter
de gelegenheid kreeg een dank- en slot
woord te spreken.
Onder de aanwezigen merkten wij o.a. op
de wethouders Tepe, van Stralen, Verwey
en Wilbrink, den gemeente-secretaris mr. dr.
van Stryen, den heer G. F. E. Kiers, inspec
teur van de Volksgezondheid, afd. Volks
huisvesting, oud-directeur van Bouw- en
Woningtoezicht hier ter stede, ir. J. Westra
van het bureau van gemeentewerken, den
heer M. Vrijenhoek, architect van „De Een
dracht" en wethouder van Stadsontwikke
ling in Den Haag, de heeren Bommer en
van de Nat, vertegenwoordigers van den
Nationalen Woningraad, de heeren Arnold,
Niekerk en Lenselink van de afd. Zuid-Hol
land van dien Bond, mr. H. R. Goudsmit,
raadsman van „De Eendracht", het dage-
lijksch bestuur van de Federatie van wo
ningbouwverenigingen, besturen van zuster
verenigingen van „De Eendracht", mevr.
van Heel en den heer Treur namens de
E.H.B.O., dr. M. D. Horst, directeur van den
Geneeskundigen Dienst, mr. Beekenkamp,
mr. Rowaan en den heer Schüller, leden der
gemeentelijke commissie voor fabricage, en
de heeren de Gooyer en de Boer namens de
Rotterd. Bankvereeniging.
De receptie werd geopend door den voor
zitter. den heer J. Poelijoe, die een uitvoe
rig overzicht gaf van de afgeloopen 25 jaar.
Aan dit overzicht ontleenen wij het vol
gende:
Na een reeks van voorloopige besprekin
gen werd in 1912 met 21 leden de „Coöpera
tieve Woningbouwvereeniging" gesticht. Het
lag aanvankelijk in de bedoeling de vereeni
ging een coöperatieven grondslag te geven,
terwijl het doel was den leden een eigen
woning te verschaffen.
Al spoedig werd de vereeniging door sta
tutenwijziging in de mogelijkheid gesteld te
profiteeren van de bepalingen vastgelegd in
de Woningwet van 1901, terwijl de naam
werd veranderd in Woningbouwvereeniging
„De Eendracht".
Het eerste bouwplan 47 woningen in
de Drie Octoberstraat kwam tot stand
met financieele hulp van het rijk en enkele
particulieren.
Dit plan werd ontworpen door architect
Splinter, den tegenwoordigen wethouder.
Het tweede plan 124 woningen kwam
onder architectuur van de heeren Splinter
en Jesse na den oorlog, een periode van
groote activiteit der woningbouwvereenigin-
gen, tot stand.
Tegelijk met het besluit om dit tweede
plan uit te voeren, werd besloten een bad
huis te bouwen, dat in 1922 gereed kwam.
De volgende plannen werden in een veel
sneller tempo uitgevoerd. Men was daar
toe gedwongen door den nijpenden woning
nood.
In een korte periode werden niet minder
dan 8 plannen
H.M. de Koningin naar
Den Haag.
De particuliere secretaris van
Prins Bernhard, verstrekte ons
hedenochtend te 9.45 uur het
volgende communiqué:
„De goede toestand, waarin
Prins Bernhard verkeert, houdt
aan. Niettemin wordt bezoek
vooralsnog niet toegestaan. In
afzienbaren tijd blijven alle
bemoeienissen van den Prins
buitengesloten."
De toestand van den hofjager Spek
is gunstig. Hij heeft een rustigen nacht
gehad en lijdt weinig pijn.
H. M. de Koningin is hedenochtend
te elf uur, vergezeld van een hofdame,
per auto van Amsterdam naar Den
Haag vertrokken. De Koningin wordt
tegen zes uur hedenavond in de hoofd
stad terugverwacht.
dezen dag ondervinden, putten wij de
kracht om te blijven werken voor de volks
huisvesting in het algemeen en voor onze
vereeniging in het bijzonder.
Tallooze gelukwenschen.
Namens het gemeentebestuur opende wet
houder Wilbrink de lange rij van sprekers.
De heer Wilbrink wees er op, dat er aan
408 woningen uitge- het onvervuld blijven van vele wenschen
voerd. In 1931 werd het zeVende plan ge- Van „De Eendracht" ook een goede zijde te
bouwd, omvattende 32 woningen. Al deze vinden is.
plannen werden uitgevoerd^ onder leiding De vereeniging zal daardoor n.l. een groote
van de heeren Splinter en Jesse.
In 1934 kwam het jongste plan, onder
architect Vrijenhoek tot stand. Dit plan om
vatte 60 woningen. Het waren de eerste wo
ningen door „De Eendracht" op grond in
erfpacht gebouwd.
Op het oogenblik bedraagt het totaal
aantal woningen van „De Eendracht"
671, terwijl de exploitatie-rekening een
bedrag van ruim f. 2.800.000 aangeeft.
Het is, zoo zeide de heer Poelijoe, inder
daad een respectabel aantal woningen, dat
onze vereeniging exploiteert, doch het is
nog lang niet hoog genoeg. Talloozen staan
nog op onze candidatenlijst ingeschreven,
maanden en maanden moeten nieuwe leden
wachten, voordat hun een bovenwoning kan
worden toegewezen, terwijl het dikwijls ja
ren duurt voor er een beneden- of een één
gezinswoning vrij komt. Om in aanmerking
voor het laatste type woning te komen, moet
men minstens 12 jaar lid van „De Een
dracht" zijn.
Hieruit, aldus spr., blijkt wel, dat we ons
doel, voor al onze leden een behoorlijke wo
ning, nog lang niet hebben bereikt. Ver
langend ziet „De Eendracht" uit naar het
tijdstip, waarop zij haar werk kan voort
zetten.
Laat ons slechts hopen, zoo besloot spr.,
dat allereerst het plan van 358 woningen
(sinds 1932 in gedeeltelijke uitvoering en op
activiteit aan den dag blijven leggen en
niet in zelfgenoegzaamheid terugvallen.
Moge het „De Eendracht" gegeven zijn,
zoo besloot spr., haar aantal woningen in
de volgende periode van 25 jaar te verdub
belen.
Namens den raad van commissarissen
sprak de heer Van Weizen. Hij sprak zijn
groote waardeering uit voor het uitste
kende werk door het bestuur verricht en
roemde de prettige verhouding die altijd
tusschen dit college en den raad van com
missarissen heeft bestaan.
De heer Bommer, secr. van den Nat.
Woningraad, herinnerde aan de tijden
toen er nog geen Woningwet was en de
overheid van meening was, dat zij zich
met de volkshuisvesting niet mocht be
moeien.
Ook door het streven van „de Eendracht"
is er gelukkig in deze opvatting veel ver
anderd. Spr. hoopte dat de jubileerende
vereeniging aan het reeds bereikte nog
veel zal kunnen toevoegen.
De heer Arnold bood namens de afd.
Zuid-Holland van den Nationalen Wo
ningraad gelukwenschen aan. De heer De
Tombe, accountant van „de Eendracht"
bood een schilderij aan en de heer De
Jong, voorz. van de Federatie van wo
ningbouwverenigingen een ets.
De heer Rombout schonk namens het
- j, rT i ji 1 Jubileumfonds een receptieboek en na-
een plan na gereed) geheel wordt afgewerkt h t soiidariteitsfonds een borstelgar
en dat ons daarna de gelegenheid zal wor- c
den geboden om ons negende plan in te
dienen.
Deze verwachting stelt ons in staat om
met groot vertrouwen de mijlpaal, die wij
thans hebben bereikt, voorbij te gaan en de
toekomst tegemoet te treden.
Uit de groote. belangstelling, die wij op
gr. Aljecbin.
De 25ste partij om het wereldkampioen
schap schaken, die Zaterdagavond in Den
Haag is aangevangen en die na 40 zetten
werd afgebroken, zal morgenavond vrijwel
zeker door Aljechin worden gewonnen.
Dit beteekent dus, dat Euwe morgen
avond den titel van wereldkampioen scha
kan aan zijn tegenstander zal moeten af
staan.
Het is geen twijfelachtige overwinning,
die Aljechin op onzen landgenoot heeft
behaald.
Met een voorsprong van 6 punten (de
afgebroken partij reeds als winst meege
rekend) heeft hij op afdoende wijze aange
toond 's werelds beste schaker te zijn.
In den Haagschcn Dierentuin wordt de
25ste partij verder gespeeld.
Voor de analysen van deze partij van
onze medewerkers Prins en Reshevsky
verwijzen wij naar het 3de Blad.
nituur.
Achtereenvolgens werd verder het woord
gevoerd door den heer Kooistra, voorz. van
„de Tuinstadwijk", den heer Gerritsen na
mens „Ons Belang", den heer Noteboom
'namens „Ons Doel", den heer Vijlbrief
namens Oosterkwartier, den heer Gal-
jaard, namens de Tuiniers- en Bloemis-
tenvereeniging.
(Spr. liet zijn gelukwenschen vergezeld
gaan van een wisselbeker, bestemd voor
den winnaar van een nog uit te schrijven
kleine-voortuintjeswedstriid). den heer
Jonker, chef van den Plantsoenendienst,
den heer v. d. Zeeuw, oud-voorz. van den
raad van Commissarissen, den heer Zand
bergen, namens Spinoza" te Rijnsburg,
den heer den Hollander, voorzitter van
Buitenlust" en den heer A. Zaalberg, 2den
voorzitter der Volkstuinver. „Ons Ge
noegen".
De laatste in de rij der sprekers was
architect M. Vrijenhoek. die 5 jaar aan de
jubileerende vereeniging verbonden is. Bij
de totstandkoming dezer zuil, aldus spr.,
is een treffend solidariteitsgevoel gebleken
De belanglooze medewerking van allen was
een bewijs van zuiver proletarisch senti
ment, dat hier op schoone wijze is geble
ken. De goede arbeiderswoning is een
groot geestelijk goed. Zich aan de zaak der
volkshuisvesting te mogen wijden, betee
kent te kunnen werken aan de verhooging
van het beschavingspeil der arbeiders
klasse. Spr. eindigde met het aanwezige
kader der woningbouwvereenigingen op te
wekken om deze schoone taak krachtig
voort te zetten. De voorzitter, de heer Poe-
liejoe sprak een dank- en slotwoord.
Talrijke sprekers lieten hun woorden
van een bloemenhulde vergezeld gaan.
De herdenking van het zilveren jubileum
werd besloten met een
BINNENLAND.
Minister Welter over de begrooting van
Koloniën. (4e Blad)
Plannen voor een nationale film in 1938.
(Binnenland, 4e Blad).
Bij den Hoogen Raad is een voorontwerp
aanhangig gemaakt inzake beperking
van den arbeid van gehuwde vrou
wen. (Ie Blad).
BUITENLAND.
Delbos te Warschau, Stojadinowitsj tó
Rome. (Buitenland, le Blad).
Steeds meer komt Nanking in de knel.
3e en le Blad).
Japansche bommen op Engelsche sche
pen. (3e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
In het weertype zal nog weinig
verandering komen. Tijden van
regen en sneeuw zullen afwisse
len met opklaringen. De tempe
ratuur blijft slechts enkele gra
den boven het vriespunt, doch
zal bij opklaring in den nacht tot
enkele graden onder het vries
punt dalen.
PIRITUS THEELICHTJE
I Verbruik: slechts één
vijfde cent per uur
2514
(Ingez. Med.)
avondfeest in de Stadszaal
welke tot in de uiterste hoeken bezet was.
Onder de zeer talrijke aanwezigen merk
ten wij o.m. op: de wethouders van Stralen
en Verwey, architect Vrijenhoek, den heer
G. F. E. Kiers, inspecteur der Volkshuis
vesting in de provincie Zuid-Holland en
vertegenwoordigers van alle Leidsche wo
ningbouwvereenigingen en van vele uit de
naaste omgeving.
De voorzitter, de heer Poeliejoe, heette
allen welkom en wees erop, hoe op de he
denmiddag gehouden receptie de groote
waardeering, welke de leden jegens het
bestuur koesteren, op treffende wijze tot
uiting is gekomen. Wij leven thans, aldus
spr., in een tijd van depTessie, doch niet
temin zal déze demonstratie voor het be
stuur een stimulans zijn voor verderen
nuttigen arbeid op het gebied der volks-
nuisvesting. Spr. besloot met allen een
genoeglijken avond toe te wenschen, een
wensch, die, de voortreffelijke stemming
in de zaal getuigde ervan volledig in
vervulling is gegaan. De eer zulks te heb
ben bewerkstelligd komt toe aan het uit
stekende variété-gezelschap, optredende
onder de auspiciën van het concert- en
theaterbureau Max van Gelder met de be
proefde muzikale medewerking van Ho-
fenk's Melody Makers.
De muzikale clown Fantasio ontketende
al direct daverende lachsalvo's en daarna
kwamen achtereenvolgens parterre-acro
baten, equilibristen, een goochelaar, ac
cordeon-virtuozen, een danspaar en een
diaabolo-jongleur de aandacht gespannen
houden. Bartoes als humorist-conférencier
vulde de entreactes en oogstte ook met
zijn liedjes en kwinkslagen groot succes.
Men behoefde waarlijk niet te vragen
of het gebodene in den smaak viel; de
groote bijval na elk onderdeel en de gulle
vocale medewerking bij den refreinzang
lieten geen ruimte aan twijfel te dien aan
zien.
In de pauze deelde de voorzitter nog
mede, dat een dertigtal in de zaal aan
wezige werkloozen, daartoe door het lot
aangewezen, in aanmerking kwam voor een
waardebon van f. 2.50, waarvoor de geluk
kigen bij de Coöperatie levensmiddelen
konden koopen.
Tot besluit van deze zeer geslaagde feest
viering werd nog eenige uren gedanst.
„De Eendracht" kan met groote voldoe
ning op de herdenking van haar 25-jarig
bestaan terugzien!
De volgende week wordt hetzelfde pro-
giamma herhaald, daar het groote con
tingent Eendrachtleden niet op één avond
kon worden toegelaten.
