STADSNIEUWS
ITOONKUN ST-CONCERT
De Haagbrug vroeger en nu
111,ie Jaargang
ZATERDAG 27 NOVEMBER 1937
No. 23827
Nieuw Hongaarsch Strijkkwartet
Nieuwe Eerste NederlandscheN.V.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
verwacht:
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
IM. NOOMEN
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD
dames
m. wolters
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
SO ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week .~.\TTJV'V7. f. 0.13
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden 4- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 nmfLl
Het Nieuw Hongaarsch Strijkkwartet.
Ouder den naam „Nieuw Bomgaarscii
Strijkkwartet" heeft zich een ensemble ge„
sd bii de vele in dit genre reeds be
de: de vraag, of er behoefte is aan een
gelijke samenstelling, vindt onmiddellijk
en bevredigend antwoord, wanneer zóó-
lónize voortreffelijke kwaliteiten gecon-
iceerd worden, als ditmaal het geval was,
UI het feit. dat dit viertal interessante
vrken weet te brengen, mede zijn be-
cht volop wettigt.
Het kwartet wordt gevormd door de hee-
ren Zoltan Szekely, die als primarius op-
dt. Sandor Vegih (2e viool). Denes von
lomzay (altviool) en vilmos Polotai
|lcellol.
De maatschappij voor Toonkunst komt
|eer toe voor deze introductie. Getuige de
rtolkingen van gisteravond in den uit
stekend bezetten Schouwburg heeft dit
artet een waarlijk prachtige toekomst
or zich.
Individueel zijn deze muciri instrumen-
en van beteekenis: Szekely in ons
ook een solist van gevestigde repu
te beschikt over een rijkgeschakeerden
l'-jon uit een opvallend mooi instrument,
'•'fsh lijkt ons voor hem technisch en
|auzikaal-gevoelig niet onder te doen. de
'Jlist past zich bescheiden bij hen aan, doch
an soms expressiever naar voren komen
dan is er tenslotte doch als kracht
ter niet in de laatste plaats komend
cellist, wiens benijdenswaardige rust
betrouwbaarheid een zeker fundament
"men voor het kwartet in zijn geheel.
Een jong ensemble als dit kan natuurlijk
lirt £uiertii1t rijpen, doch de geestelijke
ptelling, de verfijnde, geacheveerde en
Jsschaafde sfeer, die er reeds nu van uitgaat
Jaarbij het opmerkelijke onderlinge aan-
™ingsvermogen, geven ai dikwijls resul-
(n. die men anders slechts opmerkt bij
O -tettLstendie eerst na een reeks van
«"ee jaren tot elkander zijn gegroeid
Omsloten door twee der lieflijkste pare-
«ider klassieke kwartetlitteratuur, het
«artet in G dur van Mozart en Schubert's
4 moll kwartet op 29 werden eenlge inte
ressante scheppingen der modernen ge
ïntroduceerd en wil zijn het Toonkunstbe-
stuur erkentelijk, dat het zijn moedig stre
ven. om iets nieuws te brengen, voortzet,
hetgeen, getuige de groote opkomst op deze
concertenreeks, blijkbaar buitengewoon ge
waardeerd wordt.
Dit nieuwe dan bestond uit Strawinsky's
„Concertino", dat intusschen reeds weer
17 jaar oud is en Honegger's Kwartet no. 2,
dat van verleden jaar dateert.
Ontegenzeggelijk onderkent men in deze
beide werken de belangrijkheid dezer pro
minente hedendaagsche figuren hoewel
Strawinsky's Concertino, zoo onmiddellijk
geplaatst na Mozart, toch een summum
aan omschakelingsvermogen en aan tona-
liteitsbegrippen vereischt. wat lang niet
een ieder gemakkelijk zal vallen.
Dit ..Concertino" achten wij persoonlijk
niet uit Strawinsky's gelukkigste periode:
de structuur en de oersterke rythmische
grondslag, die deze raakgespannen russi-
sche dans haast toi. een obsessie doet voe
ren bewijst Strawinsky's geniale kunde:
doch daarnaast valt toch wel sterk het ge.
brek aan melodische inspiratie op, waar
onder hij een tijdlang gebukt ging Vooral
na een bloeiend-warme Mozart, maakte in
dit opzicht deze compositie een wat arm
zaligen indruk.
De schrilheid dezer „muziek", het bewust
zoeken naar extravagances, die deze periode
kenmerkte, heeft slechts kort suggestie
uitgeoefend: de tijdelijkheid daarvan is
reeds nu merkbaar. Gelukkig beweegt
Strawinsky zich thans weer in andere
banen. Na zijn eerste overrompelende wer
ken. was dit een product van bedenkelijke,
verschrompelde inzinking.
Véél rijker aan inhoud en stemming lijkt
ons Honegger's Kwartet no. 2. dat den
geestelijken groei van dezen Fransch-
Zwitser in hooge mate aantoont.
Rhythmiek en melodiek zijn hier tot een
eenheid uitgegroeid1. De knappe en be-
heerschte conceptie, de evenwichtigheid der
stemvoeringen, vloeien te zamen met een
poëtische sfeer, die bijv. tot uiting komt in
den van somberte zwaargeladen inzet van
het Adagio, dat vervuld is van een im
mense triestheid, waaruit dan als een ver
heugenis de solotrekjes der eerste viool
opbloeien.
Plaatsruimte ontbreekt ons. dit rijpe
werk van Honegger nader te analyseeren:
Honegger's gestage, geestelijke ontwikkeling
die nog zooveel schoons kan bieden, komt
in dit fraaie kwartet frappant tot uitdruk
king.
De bovengenoemde musici hebben het
met den grootsten ernst en toewijding ver
tolkt en er ons een sublieme inpressie van
gegeven. De muzikale vreugde na de pauze
was weer algemeen. Een ieder kent het
verrukkelijke Andante uit het innige Schu-
bert-kwartet. of herkent den liederencom-
ponist in het teedere Menuet, een ieder
geniet met volle teugen van deze begena
digde beminnelijkheid. De weergave was
precieus en liefdevol, met groote saamhoo-
righeid en klankverscheidenheid is het ons
zuiver en in stül voorgespeeld
Tenslotte een woord over de groote en
verheugende belangstelling der jeugd voor
deze Toonkunstserie: wie hiervan ernstig
nota neemt, -behoeft zich voor de toekomst
van ons muziekleven geen zorgen meer te
maken!
CHRISTELIJK BUITENGEWOON
ONDERWIJS.
Bespreking van de plannen tot stichting
van een eigen school.
Zooals wij reeds in het kort hebben ge-
meid, worden hier ter stede pogingen in
het werk gesteld om mettertijd te komen
toi oprichting van een school voor Chris
telijk Buitengewoon onderwijs.
Teneinde de stichtingsplannen onder
oogen te zien was gisteravond in het gym
nastieklokaal der Chr. Kweekschool een
vergadering belegd door het voorloopig
comité, bestaande uit de besturen van de
Ver. voor Chr. Onderwijzers (essen) in
Nederland en Overzeesche Gewesten en
van de Unie van Ghr. Onderwijzers(essefi)
in Nederland, waarbij zich ook aangeslo
ten hadden dvs. H. Schilp, inspecteur van
Chr. Nat. Schoolonderwijs en de heer D. N.
van Malsen, inspecteur van Chr. Volkson
derwijs.
De hoofden van scholen, onderwijzend
personeel en verder tal van schoolbestu
ren, zoowel uit Leiden als omgeving,
waren tegenwoordig:
De heer A. den Dikken, voorzitter van
de afd. Leiden van de Ver. van Chr. On
derwijzersfessen i in Nederland en de
Overzeesche Gewesten, onder wiens lei
ding deze samenkomst stond, las bij ope
ning een gedeelte uit Jes. 42, waarna hij
allereerst een uiteenzetting gaf van het
tot standkomen van deze eerste voorberei
dende vergadering. Vervolgens zette spr..
het doel van deze bijeenkomst: de op
richting van een Chr .School voor Buiten
gewoon Onderwijs, uiteen om in aanslui
ting hierop direct het woord te geven aan
den vertegenwoordiger van de Ver. voor
Chr. B.O. in Nederland, den heer Hoog
werf van Rotterdam, die begon met er op
te wijzen, dat de zaak van het Christelijk
Onderwijs steeds is geweest een zaak van
durf des geloofs.
Verder wees spr. erop, dat het hem uit
persoonlijke gesprekken gebleken was, dat
er in Leiden behoefte bestaat aan een
school voor Chr. B.O. Wel is hier ter stede
aidus spr. een openbare school maar het is'
te betreuren, dat in de openbare school
stelselmatig gezwegen wordt over God en
Zijn werk. Daarom is het ook voor het
Buitengewoon Onderwijs een eisch, dat dit
christelijk is. „De liefde van Christus
dwingt ons", moet ook in deze onze drijfs-
veer zijn, vooral daar nog geen gelijkstel
ling is verkregen.
Wanneer ge ziek zijt is de eerste
stap op de weg naar herstel de
rustige zekerheid, dat ge door
de uitkering van Uw Ziekte
verzekering Uw inkomen niet
behoeft te derven.
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
Telef. 302 - Na 6 uur 2479.
1908 (Ingez. Med.)
Voortgaande toonde spr. aan, dat de
protestanten op dit terrein bij het open
baar en Roomsche Onderwijs ten achter
staan Immers het Openbaar Onderwijs
heeft precentsgewijze viermaal en de
Roomsche tweemaal zooveel scholen voor
B.O als het christelijk onderwijs.
Nadat de heer Hoogwerf er opgewezen
had, dat het onderwijs steeds intensiever
is geworden, zeide hij, dat de leerstof vele
zwakzinnigen niet pakt, waardoor zich bij
hen een minderwaardigheidsgevoel open
baart.
Uitvoerig weidde spr. dan uit over het
onderwijs op een school voor Buitenge
woon Onderwijs. In een dergelijke school
wordt, gezien het verschijnsel van kleine
klasjes, hoofdzakelijk onderwijs gegeven.
Alleen het Bijbelsch onderwijs geschiedt
klassikaal. Iedere leerling wordt apart
behandeld, waartoe een andere leerstof
ten dienste staat. Deze leerstof wordt on
middellijk op het leven gericht.
Ten sterkste kwam spr. op tegen het ge
bruik van den naam school voor zwak
zinnigen. Ook dient het denkbeeld wegge
nomen te worden, dat een school voor B.
O. een inrichting voor idiote kinderen zou
zijn. Deze kinderen gaan naar een aparte
stichting te Ermelo. Daarom spreekt men
dan ook van school voor B. O. of school
van kleine klasjes.
Een B. O.-school dient uit te gaan van
schoolvereenigingen. Geen kerkelijke split
sing zal hierbij optreden.
Voor wat betreft de bevolking van een
school voor B. O merkte spr. op. dat op
tweeduizend leerlingen ongeveer 2 pCt.
voor buitengewoon onderwijs in aanmer
king komt.
Spr. eindigde met nog enkele practische
overwegingen te geven, die van nut kun
nen zijn bij een eventueele stichting van
een school voor B O.
In de op deze inleiding volgende be
spreking bleek men algemeen overtuigd,
te zijn van de noodzakelijkheid van chris
telijk buitengewoon onderwijs.
Dr. In 't Veld, schoolarts in het district
Katwijk, heeft, sprekende uit de practijk.
eveneens nadrukkelijk de wenschelijkheid
van een dergelijke school onderstreept.
Ook de inspecteur van het Chr Volkson
derwijs, de heer D. N. van Malsen. sloot
zich bij de warme aanbeveling van den
heer Hoogwerf en dl'. In 't Veld aan
Na uitvoerige besprekingen is tenslotte
besloten, dat het voorloopige comité voor
korten tijd de plannen nog zal blijven be
hartigen. Binnenkort hoopt men te kun
nen overgaan tot de samenstelling van
een comité uit de schoolbesturen. Aller
eerst zullen de afgevaardigden van de
schoolbesturen verslag aan de respectie
velijke schoolvereenigingen uitbrengen.
Binnen vier weken moeten de bewijzen
van deelneming aan de plannen bij het
voorloopig comité, waarvan de heer A. van
Kaj>el. Rijn- en Schiekade 73, secretaris
is. binnen zijn, waarna verdere stappen
zullen worden genomen.
IkseU de werkzaamheden nog niet ge-
I al Zbn beëhidigd, is in het verge-
I fa» Ustadium' de bouw van de
4*2* Haagbrug verkeert, toch zeer dui-
U'e zien welk een enorme verbetering
"«breeding en verhooging zoowel
voor het rij- als voor het scheepvaartver
keer beteekenen. Onze foto's, welke de
situatie voor en na de verbreeding in
beeld brengen, illustreeren deze verbete
ring duidelijker dan woonden vermogen.
Het werk werd uitgevoerd door de Leid-
sehe aannemersfirma Heemskerk en Ouds
hoorn en heeft ruim een jaar geduurd,
terwijl de kosten in totaal ongeveer
rf. iOO-.OOO hebben bedragen.
Het verkeer Leiden-Den Haag vice versa
is er in belangrijke mate mee gebaat:
moge thans spoedig de onmogelijk-smalle
spoorbrug, welke eigendom is van de Ned.
^Spoorwegen, dit goede voorbeeld volgen.
BINNENLAND.
Jaarvergadering Vrijz. Dem. Bond te
Leeuwarden; prof. Kranenburg over
de samenstelling van het Kabinet
(3de Blad).
Bij de versterking onzer weermacht zal de
Nederlandsche industrie worden inge
schakeld (Binnenland, 4de Blad).
BUITENLAND.
Het Hongaarsche bezoek aan Berlijn offi
cieel ten einde (Buitenland, le Blad).
Schacht thans officieel afgetreden als mi
nister voor economie (Buitenland, le
Blad).
Mac Donald is ten grave gedragen (Bui
tenland, 1ste Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 1 VAN HET VIERDE BLAD.
Guur weer met enkele regen
buitjes en in het Noorden wel
licht natte sneeuw.
De grootste sorteering Luxe kisten Sigaren,
Sigaretten, Pijpen, vindt U bij
Doezastraat 32, Telef. 2941 - Nieuwe Rijn 2.
Telef. 2033 - Janvossensteeg 63, Telef. 3703
9044a (Ingez. Med.)
VEREF.NIGING TOT BEVORDERING DER
BELANGEN VAN SLECHTHOORENDEN.
Maaudelijksehe bijeenkomst.
Door uitstedigheid van de presidente,
mevrouw T. KranenburgSiemens, opende
de vice-voorzitter, de heer J. Mater den
avond met allen hartelijk welkom te hee-
ten. inzonderheid eenlge nieuwe leden en
belangstellenden.
De heer Laman vroeg al spoedig het
woord en wekte de leden nogmaals op om
te sparen, teneinde deel te kunnen nemen
aan de excursies o.a. naar Lunteren. Door
het sparen op bonnen wordt het ieder
gemakkelijk gemaakt kleine bedragen in
het fonds te storten; spr. hoopte, dat velen
daaraan zullen deelnemen.
Het liplezen, onder leiding van mej. M.
Driessen, werd daarna beoefend, waarna
één der leden, de heer de Heer. twee ge
dichten voordroeg, die. gehoord het ap
plaus. zeer in den smaak vielen.
Na de pauze werden verschillende spelen
gedaan; er werd druk gesjoelbakt, ge
damd, gedomineerd enz., enz., er heerschte
een prettige opgewekte stemming, zoodat
de vraag is gesteld meer van die avonden
te geven, zonder voordrachten, lezingen en
dergelijke op denzelfden avond. Alleen het
liplezen moet beoefend worden.
Aan het siclbakken waren eenige prij
zen verbonden, welke de heer Mater uit
reikte.
Een kussen werd onderling verloot ten
bate van steun aan het slechthoorende
kindde loten waren in een ommezien ver
kocht.
De heer M. bracht dank aan den heer
de Heer voor zijn gedichten en sloot dezen
zeer geslaagden avond met een woord van
dank aan alien, de aan dat welslagen heb
ben medegewerkt.
De Kerstbijeenkomst zal gehouden wor
den oo Woensdag, 22 Decemer a.s„ Het
Huisvrouwenkoor is bereid gevonden dien
avond te helpen vullen; het belooft een
zeer mooie avond te worden.
