STADSNIEUWS
Inaugureele rede
van prof. dr. M. David
Geen Sportfondsenbad
te Leiden
De Bilt
Miit Jaargang
VRIJDAG 19 NOVEMBER 1937
No. 23820
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Is bijzonder hoogleeraar n
Babylonische, Assyrische
en Israelietische rechts
geschiedenis.
|De rechtshistoricus en
zijn taak"
De Leidsche
Gemeentebeqrooting
voor 1938
De plannen voor een
open bad
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD
verwacht:
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 rts. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zün. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
tan 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week t. 0.13
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokostenj
(voor binnenland f. 0.H0 pet 3 mnd.>
|Prof. dr. M. David, benoemd tot bijzonder
logleeraar vanwege de stichting voor
lod Semietlsche. Hellenistische en Jood-
the rechtsgeschiedenis om les te geven
p de Babylonische. Assyrische en Israelieti-
die rechtsgeschiedenis aan de universi-
|e: alhier, heeft hedenmiddag dit ambt
invaard met het uitspreken eener inau-
kreele rede getiteld: „De rechtshistoricus
D zijn taak".
I De jurist, aldus spr., die zich bezighoudt
Jet de ontwikkeling van het recht bij de
kieren der Oudheid, ziet zich voor een
ï'iiwe taak gesteld. Want de opgravingen
de laatste decennia hebben cultuurge-
'rfen ontsloten, waarover vroeger in het
[gemeen slechts enkele mededeelïngen van
zieke schrijvers ter beschikking hebben
PSSn, alsmede Bijbelsche en Talmudi-
pe overleveringen. Bedoeld zijn de vond-
|en van papyri en kleitafelen. die een nog
toenemende hoeveelheid materiaal
[reren over het rechts- en economisch le-
i in Egypte en de groote cultuurcentra
1 Voor- en Klein-Azië en die daarmede
kennis van de geschiedenis over een
Jjdriiimte van duizenden jaren uitbreiden.
De waarde van deze nieuwe bronnen
litaat niet alleen daarin, dat zij ten
Etle voor de Grieksche en Romeinsche
kchtsgeschiedenis van belang kunnen zijn
lonze kennis van het rechtsleven der an-
(eke volkeren vermeerderen; vooral voe-
zij ons nader tot het einddoel van de
[thtsgeschiedenis, nJ. den uitbouw van
juridische fenomenologie, het door
huilen van het recht in zijn rijkdom aan
pchijnselen en gedachten. Echter mag
t resultaat geen levenloos schaduwbeeld
i de werkelijkheid zijn, noch een phi-
phische abstractie, noch een dood
|kma. een uiterlijke rubriceering, waarin
alle verschijningsvormen van het
lat uit alle tijden en alle landen kan
herbrengen. Want deze wijze van be-
-rijving zou nauwelijks meer opleveren,
a het besef, dat bij zeer oppervlakkige
schouwing zekere vormen van het recht
|Bal te vinden zijn, waar menschelijke
heenschappen aangetroffen worden,
kleer moet het recht, als wortelend in
J leven der menschheid, in onverbreke-
verband met de overige gebieden van
menschelijke beschaving behandeld
furdenDe structuur van de staatkundige
i sociale ordening, dikwijls sterk door
Iwkratische ideeën beïnvloed, grijpt
fïaials de structuur van de economische
«tanden gewoonlijk diep in het rechts-
"en in; evenzeer hangt dit samen met
pet geheele geestelijke leven van haar dra-
pis. Zonder verband met al de verschil-
Me cultuurverschijnselen, die steeds weer
t elkaar grijpen, kan het recht, d. w. z.
i kerkelijke draagwijdte van een rechts-
andeling niet worden begrepen. Evenmin
het dan mogelijk, de beteekenis te door
laden, die het juridisch denken voor de
stelijke gesteldheid van een volk bezit,
t het bijzonder geeft de geschiedenis van
e Israëlietische beschaving duidelijke
wrbeelden, hoe juridische begrippen tot
pMamenteele levensbegrippen kunnen
e knoeien.
L Ook dergelijke verhoudingen behoort de
tehtsgeschiedenis in haar onderzoek te
phekken. indien zij er aanspraak op wil
faken, ais onderdeel van de cultuurge-
Khiedenis te worden beschouwd. Zij is dus
y die wetenschap te kwalificeeren, die
I4' verbindingen en wisselwerkingen tus-
r-Mn het rechtsleven aan den eenen kant
I'd de overige cultureele waarden aan den
PMeren kant tracht aan te wijzen. Even
ly1 k te bedenken, dat ook uiterlijke om-
Cyidigheden van een land, zooals kli-
ut- en bodemgesteldheid, alsmede na-
'"verschijnselen, evenals op den cultus
lï? het recht van een volk van invloed
|«mnen zijn.
uiteenloopend de voorkomende rege-
Sg® in de afzonderlijke rechtsgebieden
fy Jz zelfs in de verschillende ontwikke-
IjJfPej'oden van één enkel recht, en hoe
"Vtn rechtsleven met de genoemde
■■law samenhangt, wordt nader aan de
ICri vzn een voorbeeld uiteengezet. Be-
BSt Wor<11; het probleem van de per-
ES4 verhoudingen tusschen ouders en
ELfa, die langs een reeks van ver-
cultuurgebieden der Oudheid
hegegaan. Op de kwestie, tot hoe
lang in het leven van een kind de vader
lijke macht bleef gehandhaafd, waren vaak
staatkundige verhoudingen van invloed.
Daarentegen werd de omvang van de va
derlijke macht daarnaast vooral door de
economische en religieus-ethische factoren
beheerscht, die dikwijls leder op zich zelf,
dikwijls met elkaar verbonden op het
ïechtsleven inwerken. Zoo zijn b.v. bij de
wijziging van de onbeperkte macht van
den Oud-Romeinschen pater familias in de
Byzantijnsche periode invloeden van het
Christendom vast te stellen, maar ook op
vattingen. die een absolutistische heer
schappij met zich medebracht.
Tenslotte volgden de gebruikelijke toe
spraken.
FEESTAVOND 3 OCTOBER-VEREEN.
Voor de deelnemers aan den optocht.
Een gewoonte van de laatste jaren vol
gend heeft het bestuur van de 3 Oct.-Ver.
ook ditmaal weer een feestavond aangebo
den aan de deelnemers van den Optocht,
die zooveel tot het welslagen van het feest
hebben bijgedragen. Deze feestavond werd
gegeven in het Luxor-Theater, dat zoo
goed als geheel was bezet. Nadat een jour
naal was gedraaid, sprak de voorzitter der
3 October-Vereeniging, de heer W. v. d.
Laan, een welkomstwoord. Spr. wees er op.
dat de 3 October-Vereeniging alle reden
heeft om feest te vieren. Ze is kerngezond
en krachtig en .bij elke herdenking van
Leiden's Ontzet weet zij haar goeden naam
le bevestigen. Zij doet ook goed werk. Er is
op het oogenblik in onze stad een Meer-
Werk-Actie en er is een reclame-commis
sie, die het vreemdelingenbezoek naar Lei-
Jen wil bevorderen. De 3 October-vereeni-
ging geeft jaarlijks aan vele handen werk
en zij brengt op 3 October minstens hon-
Heden hebben B. en W. de begTooting
voor 1938 het licht doen zien. Men zie
voor bijzonderheden het 6de Blad.
De begrooting is sluitend op een eind
bedrag van f. 9.566.588, de kapitaal-
dienst op een eindbedrag van
f. 6.144.639.
Belastingverhooging is afgewend, alleen
wordt voorgesteld de tarieven der elec-
triciteit te verhoogen met 2 cent per
K.W.U. (gepaard gaande met een ver
hooging van het vast recht van het
woonhuistarief van 16 op 17 cent per
maand).
Na tal van bezuinigingen bleef nog
f. 170.000 te dekken. B. en W. stellen
voor een bedrag van f. 30.000 te putten
uit de reserve van het grondbedrijf,
f. 82.000 uit extra-middelen der Licht
fabrieken en f. 57.000 uit het pensioen
fonds voor weduwen en kinderen van
ambtenaren.
aerdduizend vreemdelingen in de stad. Dat
wordt niet altijd even goed gewaardeerd.
En dan: er moeten veel meer Leidenaars
lid zijn. De geringe contributie kan voor
de meesten toch geen bezwaar zijn. Spr.
wil over dit alles echter op dezen feest
avond niet uitweiden. Den deelnemers aan
den'optocht dankte hij hartelijk voor hun
medewerking, welke door het bestuur der
Vereeniging zeer op prijs wordt gesteld.
Vervolgens werd een filmprogramma ge
geven, waarbij een oudere en een nieuwe
3 October-film werden vertoond, alsmede
een aardige teekenfilm en tenslotte een
zeer interessante film over het leven van
H. M. Koningin Wilhelmina.
RIJKSMUSEUM VOOR VOLKENKUNDE.
De officieele opening van het Rijksmu
seum voor Volkenkunde is thans vastge
steld op Dinsdag 30 dezer des voormiddags
te 11 uur.
Bemiddelingspoging voor
samenwerking tusschen de
Sportfondsen en den heer
Koster.
Zooals men weet heeft de gemeente
raad in zijn vergadering van 10 Mei
besloten een beroep bij de Kroon in te
stellen tegen het besluit van Ged. Sta
ten van deze provincie, waarbij goed
keuring werd onthouden aan de be
sluiten d.d. 21 December 1936, tot het
verleenen van medewerking ten be
hoeve van de stichting van een
overdekte bad- en zweminrichting
door de op te richten NV. „Sportfond
senbad Leiden."
Van den Raad van State is thans
de mededeeling ontvangen, dat de
openbare behandeling van deze zaak
vermoedelijk zal plaats hebben op 1
December a.s. Bij deze behandeling
kan de gemeenteraad zich doen ver
tegenwoordigen. Het gemeentebestuur
meent echter hiervan te moeten af
zien. Immers sedert besloten werd om
de tot-stand-koming van een sport
fondsenbad te bevorderen door o.m. de
rente en aflossing van een leening te
garandeeren, is, zoo deelen B. en W.
aan den gemeenteraad mede, de
overdekte zweminrichting aan de
Haarlemmerstraat tot stand gekomen.
Het gemeentebestuur is nu van oor
deel, dat hierdoor de toestand zoodanig
is gewijzigd, dat het ingestelde beroep
bezwaarlijk Ton worden gehandhaafd.
Het beroer» behoort dus, indien de
raad deze meening deelt, te worden
ingetrokken. „Wat onder deze gewij
zigde omstandigheden eventueel verder
inzake de zwemgelegenheid te dezer
stede dient te geschieden, kan dan
nader onder oogen worden gezien."
Het hierboven vermelde besluit van B.
en W. om van het recht van beroep geen
gebruik te maken, beteekent nog niet defi
nitief het einde van alle Sportfondsen
actie te Leiden. Natuurlijk komt er geen
overdekte zweminrichting bij (hetgeen
trouwens al geruimen tijd geleden te
voorspellen was) doch een andere moge
lijkheid is niet geheel uitgesloten. De heer
Broekman, bestuurslid van den Nederland-
schen Arbeiders-Sportbond, te Amsterdam
heeft zich namelijk onlangs als bemid
delaar aangediend tusschen den heer Kos
ter en de N.V. De Sportfondsen en men
zal moeten afwachten wat daarvan het
resultaat wordt. Hoe men zich een even-
tueele samenwerking denkt is ons niet be
kend, doch wel weten wij, dat er ln het
begin der volgende week een bespreking
zal plaats vinden tusschen de heeren mr.
Bierenbroodspot (directeur der N.V. De
Sportfondsen) en Koster.
In het „Sportfondsen-blad" wordt daar
van reeds met enkele woorden melding
gemaakt, terwijl het ook meegedeeld wordt
in een schrijven, dat de heer Bierenbroods
pot gisteren gericht heeft aan den heer
Wagemans, die hier ter stede aan de actie
der ontevreden spaarders een zekere lei
ding heeft gegeven door een enquête in te
stellen en door het uitschrijven van een
op hedenavond bepaalde vergadering.
In het voorstel van B, en W. aan den
raad wordt nog gezegd, dat nader onder
oogen kan worden gezien wat thans even
tueel verder inzake de zwemgelegenheid
alhier dient te geschieden, en daarmede
wordt natuurlijk de bouw van een open
bad bedoeld. Over de onlangs door den
heer Koster bekend gemaakte plannen voor
een open bad aan den Kanaalweg, nabij
Cronesteyn, wordt daarbij niet gesproken.
Wij vernamen heden echter, dat deze al
lerminst van de baan zijn. Wel heeft de
heer Koster zich nog niet definitief aan
den koop van bedoelden grond gebonden
en is er zelfs kans. dat het zwembad iets
meer naar de zijde der stad zal komen,
maar voorloopige teekeningen zijn bereids
bij Gemeentewerken ingezonden, terwijl
ons verzekerd werd dat het open bad in
derdaad in die omgeving zal worden ge
bouwd.
SL Nicolaas resideert
bi] Gerzonl Een nij
vere zwerm helpsters
is druk in de weer,
teneinde U waardig
te kunnen ontvangen
en U behulpzaam te
zijn bij de keuze van
Uw geschenken.
1404
(Ingez. Med.)
WERELDBOND - A VOND.
Wijdingsuur in de Marekerk.
Naar aanleiding van de Gebedsweek (14
tot 20 November) worden in alle deelen der
wereld bijeenkomsten gehouden, waarin le
den der bij den Wereldbond aangesloten
vereenigingen stilstaan bij de duisternis
van dezen tijd en de gevaren, die de ge
heele wereld in angstige beroering honden.
In aansluiting hierop wordt in deze sa
menkomsten eveneens gewezen op de won
derbaarlijke redding Gods, die er is in
Jezus Christus.
De Nederlandsche tak van den Wereld
bond is de groote Federatie van Chr. Jon
gemannen- en Vrouwenverenigingen (J.M.
C.A. en J.W.C.A.)
Teneinde ook aan den algemeenen om
roep te dezer stede gehoor te geven, was
gisteravond in de Marekerk een gebeds
ure belegd, welke onder leiding stond van
ds. W. A. B. ten Kate, Herv. pred. te Was
senaar.
Deze dienst, waarvoor vooral van de zijde
der Jonge Vrouwenverenigingen groote
belangstelling bestond, droeg een litur
gisch karakter. Orgelspel, het lezen van
toepasselijke Schriftgedeelten en zang wis
selden elkander af. Ook deed ds. Ten Kate
enkele mededeelingen over den arbeid van
den Wereldbond. Zoo wees hij o.m. op de
moeilijke omstandigheden, waaronder de
leden van den Bond in China en Japan,
Duitschland en Spanje het werk moeten
verrichten. Nadrukkelijk stelde spr. in het
licht, dat de vereenigingen in Nederland
daarentegen onder gezegende en rustige
omstandigheden mogen arbeiden.
In een hierop volgend gebed werd eener-
zijds dank gebracht voor den ondervonden
zegen op den arbeid en anderzijds gevraagd
om ondersteuning in het werk, dat hier
en in andere landen nog wacht.
Na gemeenschappelijk gezang heeft ds.
Ten Kate tenslotte nog in een ernstige
toespraak, naar aanleiding van 2 Cor. 4 6
„Het Licht, dat schijnt in de duisternis"
gewezen op het thema voor deze gebeds
week: „Ziende op Jezus, als op het Licht
der wereld". Bij de ontvouwing van een en
ander wees spr. achtereenvolgens op de
veranderde tijdsomstandigheden, de werk
loosheid, den dreigenden oorlog en de gees
telijke crisis om tenslotte hiertegenover te
stellen het geloof in God en het vertrou
wen op Jezus Christus.
De wijdingsure werd besloten met het
zingen van Gez. 180 1, de zegenbede en
enkele minuten van stille inkeer.
Onder toepasselijk orgelspel verliet men
het bedehuis.
N.V. MEELFABRIEK „DE RIJN".
In de gistermiddag gehouden jaarlijksche
aandeelhoudersvergadering van de N. V.
Meelfabriek „de Rijn" voorheen Fa. Wed.
T. Bots, werden de balans en verlies- en
winstrekening goedgekeurd. Besloten werd
het winstsaldo te bestemmen voor afschrij
ving. De heeren B. H. J. van Linden en no
taris B. H. Stumpel werden als commis
sarissen herkozen.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen
Café „Vaart en Spoorzicht", Haarlem
mertrekvaart 10. Noordwijkerhout. Uittre
dend Eigenaar: H. Gooi. d.d. 15 Dec. 1937.
J. van Deuren, Raadhuisstraat 245, Al
phen a. d. Rijn. Uittredend Eigenaar: J.
van Deuren, d.d. 15 Nov. 1937. Wijziging
handelsnaam in: H. van Deuren. Nieuwe
Eigenaar: H. van Deuren, Alphen a. d. Rijn
BINNENLAND.
Door B. en W. van Leiden wordt aan den
gemeenteraad voorgesteld het beroep
op de Kroon inzake het Sportfondsen-
bad in te trekken. (Stadsnieuws, la
Blad).
Dc Leidsche Gemeentebegrooting voor 1938
(5e Blad).
Inaugureele rede van Prof. Dr. M. David,
als bijzonder hoogleeraar te Leiden.
(Stadsnieuws, le Blad),
Minister Van Dijk over de uitbreiding de?
weermacht. (4e Blad).
Ons Parlementair Overzicht. (5e Blad).
Werkverschaffing en -verruiming in Zuid-
Holland; het rapport der commissie.
(Binnenland, 3e Blad).
De P. T. T.-begrooting; memorie van ant
woord aan de (Tweede Kamer. (Bin
nenland, 3e Blad),
BUITENLAND.
Lord Halifax heden bjj Hitier. (Buitenland
le Blad).
De Chineezen bieden weer krachtige te
genstand. (3e Blad).
De Nobelprijs voor den vrede toegekend
aan lord Robert Cecil. (4e Blad).
Naar een Engelsch-Amerikaansch handels
verdrag, waarbij ook Canada betrok
ken zal zijn. (le Blad).
Bonnet over Frankrijk's financiën. (Bui
tenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
dat de Westelijke winden met)
opklarend en zacht weer de over
hand zullen verkrijgen in onze om
geving en geheel Centraal Europa.
Mr. OUD's
rede in de
Tweede Kaqier,
waarin de Oud-Minister zijn mening over de
Kabinets-samensrelliog uiteenzet, wordt U
gaarne op aanvrage kosteloos toegezonden.
Zendt ons slechts deze hem in/
rSEïr VRIJZINNIG DSM. BOND j
Bw™ Wllhelminastraat 49 - Haarlem I
I Zendt mil franco loe v<m ds ,,d° 1
I van Mr P. J. Oud.
Naam
Adres
1334
(Ingez. Med
De politiebrandweer is hedenmorgen
omstreeks 11 uur uitgerukt voor een brand-
aiarm in het perceel Hooglandsche Kerk-
gracht No. 10. Bij aankomst aldaar bleek
.'an brand nauwelijks sprake.
De politie heeft den 25-jarigen P. Y.
F. gearresteerd, wegens vernieling van een
glasruit in het gebouw van Maatschappe
lijk Hulpbetoon.
