A
STADSNIEUWS
J
DONDERDAG 18 NOVEMBER 1937
No. 23819
Gemengd zwemmen in
vereenigingsverband toegestaan
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
7Bsie Jaargang
Achttiende schaakpartij
werd remise
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
jager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque^ en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden .7... f.2.35
per week f.0.1
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -{- portokosten,
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnAlJ
iersle Leidsche E. H. B. O.-
brigade.
Viering van het eerste lustrum.
iroote belangstelling voor receptie
en feestavond.
Het heeft het bestuur der Eerste Leid-
che EK.B.O.-brigade ter gelegenheid van
laar eerste lustrum geenszins aan belang-
illing ontbroken. Integendeel: vooral het
ntal bezoekers ter receptie bewijst dui-
ilijk. dat de brigade zich door haar on-
latzuchtigen en uitermate nuttigen ar
id in onze stad een plaats heeft veroverd,
'aarop zij zich gedragen weet door veler
aardeering. blijkende niet alleen uit woor-
hce welgemeend deze overigens ook
in doch ook uit daden. De lijst van
lieuwe contribuanten aan het bestuur door
feestcommissie aangeboden is daarvan
it tastbare bewijs.
Het gemeentebestuur was ter receptie,
relke in de receptiekamers van de Stads-
liioorzaal gehouden werd. vertegenwoor-
gd door den burgemeester, mr. A. v. d.
ide Bakhuyzen en de wethouders Ver-
ey en van Stralen en Leiden's eerste ma-
straat bracht in korte bewoordingen
de aan de brigade voor het goede werk,
t zij in onze stad verricht.
Onder de zeer velen die daarna geluk-
chen kwamen aanbieden, zagen wij
un. ir. F. Stokhuyzen namens de directie
r Sted. Lichtfabrieken, dr. M. D. Horst,
iiiecteur van den Gem. Geneeskundigen
dienst, (ir. H. J. M. Boonacker. hoofd-
ixaminator der brigade en voorts verte-
mwoordigers van de Ned. Ver. v. E.H.B.O..
Kootte Kruis. Leidsche IJsclub, 3 October-
Vereeniging, Leidsche Voetbalbond, Leid-
che Scheidsrechtersvereen., „De Zijl",
rumkring Leiden en omstreken, dc Leid-
he Wandelsportvereen., de voetbalvereen.
AS.C., U.V.S., L.F.CSportman, Rouwkoop,
VS., Tona, L.D.W.S. en vele anderen.
De meesten van hen deden hun goede
enschen voor den toenemenden groei en
iloei der brigade vergezeld gaan van de
lanbieding van geschenken of bloemstuk-
ra.
De voorzitter der j ubileerende brigade
J haar groote stuwkracht van de oprich
ting af. dr. E. J. J. G. Renaud. vond voor
lüe sprekers een i>assend wederwoord.
Namens de lustrumcommissie werd het
ird gevoerd door den heer J. A. Verkuy-
die herinnerde aan het ontstaan der
zigade.
Het initiatief sproot voort uit de le
der Leidsche Reddingsbrigade en
(dóe tot het instellen van een cursus,
(ita- opleidde tot het diploma van den
ion. Ned. Bond voor het Reddingswezen
E.H.B.O. Dr. Renaud opperde toen het
fenkbeeld om een zelfstandige brigade op
Ie richten, waartoe op 21 November 1932
Wd besloten.
Dank zij de groote stuwkracht van dr.
«tnaud. zijn voortreffelijke organisatori-
aiie talenten en zijn uitnemende kwali-
'Men als docent, is de brigade gedurig
jjtgegroeid, niet alleen in ledental, dat
Wans de 100 overschrijdt, doch ook in
werkzaamheid. In verband hiermede me
moreerde spr. de georganiseerde hulpver-
•tening op de sportvelden, de medewerking
aan den Eerste Hulpdienst, enz.
Ook aan dr. Boonacker werd dank en
nulde gebracht voor zijn daadwerkelijken
"ran en medewerking.
Spr. eindigde met den wensch, dat dr.
«onaud nog vele jaren aan het hoofd der
wrgade zou mogen staan en bood tenslotte
taniens de feestcommissie een tweetal op
vouwbare brancards, zoomede een lijst met
«uwe donateurs en een geldsbedrag on-
«r couvert aan, het laatste zijnde het sal-
00 van het gehouden voetbaltournooi.
Ds. Renaud wees er op zijn beurt op, hoe
brigade geheel en al is een particuliere
ureeniging, opgericht door en bestaande
r1' Particulieren. Spr. wilde gaarne van
oeie gelegenheid gebruik maken om zijn
«Rondere tevredenheid te betuigen over
os door de cursisten betoonde toewijding
hl over de trouw en de weetgierigheid der
Sraiplomeerden. die er altijd op uit zijn
hun kennis te vermeerderen. Tenslotte
maakte spr. ook met groote erkentelijkheid
iwag van de groote medewerking, welke
JJ steeds mag ondervinden van de zijde
'5 het gemeentebestuur en van dr. Horst.
Deze zal ons een stimulans zijn voor de
«komst, aldus spr.
Daarna verplaatste zich het tooneel van
T'eestvreugde naar de geheel gevulde
Stadszaal, waar de familie Hofman,
h goochelaar, een buikspreker en an-
?::e Wisten voor een vroolijk programma
hiu daarin op voortreffelijke wijze
itestaan door Hofenk's Melody Makers,
term het daarvoor niét gezellig was,
mu ®de het programma „na afloop ge-
'o samenzijn".
"aaruit dus blijkt, dat er dezen avond
erse graden van gezelligheid bestonden.
Bo ?eI"3' was het voor de Leidsche E.H.
fc.t n mooie avond, óók uit propagandis-
oogpunt..
ZILVEREN JUBILEUM.
Als wissellooper.
fry
De heer J. Marijt.
Heden herdenkt de heer J. Marijt den
dag, waarop hij voor 25 jaar in dienst trad
bij de Nationale Bank thans Rotterdam-
sche Bankvereeniging te dezer stede, bij
welke instelling hij dus bijna van de op
richting af werkzaam is. Hij is voor de
meeste zakenmenschen in Leiden en om
geving geen onbekende, aangezien hij als
wissellooper gedurende dien tijd hun trouwe
bezoeker is geweest, zij het ook. dat hij uit
hoofde van zijn functie niet altijd gelegen
kwam. Toch zal men zijn figuur ongaarne
missen en wij wenschen hem dan ook van
harte toe, dat hij nog tal van jaren zijn
periodiek bezoek aan zaken en particulieren
zal kunnen brengen.
Allereerst werd de jubilaris hedenmorgen
toegesproken door den directeur, den heer
P. A. de Gooyer, die de afgeloopen 25 jaar
in herinnering bracht en hem namens de
instelling een couvert met inhoud en na
mens functionarissen een eiken pendule
aanbood.
Daarna kreeg zijn onmiddellijke chef, de
heer van Haarlem, het woord, die er op
wees. dat een collegiale samenwerking den
arbeid bijzonder kan veraangenamen. Hij
bood hem als stoffelijk aandenken namens
net personeel een dressoir aan.
Nadat nog een dronk was gewijd aan
het welzijn van den jubilaris en zijn gezin,
werd de huldiging beëindigd.
DE LEIDSCHE KOOP- EN
GESCHENKEN WEEK.
Morgenavond zal de volgende muzikale
wandeling worden gemaakt:
Oude Heerengracht, Haarlemmerstraat,
Turfmarkt, Lammermarkt. Binnenvestgr.,
Steenstraat, Prinsessekade, Kort Rapen
burg. Breestraat, Gangetje. Botermarkt,
Korenbeurs, Nieuwe Rijn, Kraaierstraat,
Hoogewoerd, Steenschuur, Douzastraat, Jan
van Houtkade, Korevaarstraat, Levendaal,
Plantage, Hoogewoerd. Kraaierstraat. Hee
rengracht, Oude Heerengracht.
Naar wij vernemen heeft het
gemeentebestuur heden aan de
bonafide zwemvereenigingen toe
stemming verleend tot gemengd
zwemmen op de clubavonden in
de Overdekte aan de Haarlem
merstraat. Bovendien is vergun
ning verleend tot het toelaten van
gemengd publiek bij diverse wed
strijden. De dispensatie is afhan
kelijk gesteld van eenige voor
waarden, waaraan gemakkelijk
kan worden voldaan. Onder ande
ren moeten de kleedinrichtingen
voor dames en heeren gescheiden
zijn (hetgeen reeds het geval is),
terwijl de badcostuums aan zekere
eischen zullen moeten voldoen
'vermoedelijk overeenkomstig de
bepalingen van den Kon. NederL
Zwembond).
onze in het wild groeiende planten en in
het bijzonder de duinflora vond veel in
stemming bij de zusterafdeelingen. Het
schijnt echter over vele schijven te moeten
loopen alvorens hieraan paal en perk ge
steld kan worden, daar de afdeeling Lei
den nu al vier jaren strijdt om aan dit
euvel een einde te maken.
Hierna was het woord aan den heer J.
H. Smit, die een uitvoerige causerie hield
over de cultuur van chrysanthen. Vóór de
pauze behandelde spr. aan de hand van
talrijke lichtbeelden hoofdzakelijk de cul
tuur van voorheen en thans, vanaf stek
tot leverbaar of snijbaar. zoowel voor ten-
tconstellings- als voor handelsdoeleinden.
Gedurende de pauze had de jury, be
staande uit de heeren H. Veendorp. L. P.
Dee en G Kromdijk geen gemakkelijke
taak om de chrysanthen-inzendingen te
beoordeelen. Het resultaat was, dat aan
een vaas bloemen van den heer Jan Kriest
Jzn., 13 punten, aan een groep potplanten
van denzelfden inzender 9 punten, aan een
vaas bloemen van den heer J. H. Smit
9 punten en aan een bij uitstek gekweekte
plant van den heer A. Lagendijk 11 punten
waren toegekend.
Na de pauze zette de heer Smit zijn cau
serie voort en behandelde nu meer de cul
tuur, zooals die in Japan geschiedt, waar
planten gekweekt worden met soms wel
driehonderd bloemen, zoomede de wijze van
exposeeren. het verzorgen der bloemen om
beschadiging bij verzending te voorkomen
of bescherming tegen weersinvloeden van
buiten. Een leerzaam debat volgde op deze
mooie causerie.
Nadat de verschillende inzenders een en
ander over hun ingezonden materiaal had
den medegedeeld, werd na de rondvraag
deze leerrijke vergadering gesloten.
Euwe liet zich plotseling de
winstkansen ontgaan.
De gisteravond te 's-Gravenhage
voortgezette achttiende partij om het
wereldkampioenschap schaken is remise
geworden. Geruimen tijd verwachtte
men dat Euwe winnen zou, doch zijn
50ste zet was fout en gaf Aijechin ge
legenheid remise te forceeren. De stand
is nu dus: Aijechin 10 punten; Euwe
8 punten.
KON. NED. MIJ. VOOR TUINBOUW
EN PLANTKUNDE.
Vergadering van de afdeeling Leiden.
De gisteravond in het café-restaurant
„In den Vergulden Turk" gehouden maan-
delijksche bijeenkomst van de afd. Leiden
en cmstreken kenmerkte zich door een
gezellige sfeer. Te ruim half acht opende
de w.n. voorzitter, de heer Joh. Jonker, met
een hartelijk welkomstwoord tot de aan
wezigen, er op wijzend dat deze avond in
het bteken staat van de chrysant, gezien
de talrijke inzendingen van dit zoo bij
zonder mooie najaarsgewas. Spr. sprak
den wensch uit, dat de voorzitter weder
spoedig in ons midden mocht zijn; de be
richten omtrent het verloop van zijn ziekte
luidden zeer gunstig. Nadat de directie
van den Hortus was gecomplimenteerd met
de door het hoofdbestuur uitgereikte F. J.
W. Baron van Palland van Rosendaal-
plaquet, bij gelegenheid van het 350-jarig
bestaan van den Hortus, voor de mede
werking bij den invoer van belangrijke
tuinbouwgewassen en eveneens dr. J. J.
Smith, voor diens benoeming als eerelid
der Maatschappij, werden de notulen dei-
voorgaande bijeenkomst gelezen en goed
gekeurd.
Bij de ingekomen stukken was een mede-
deeling uit Boskoop dat aldaar in 1930
weder een groote tuinbouwtentoonstelling
zal worden gehouden.
Vervolgens bracht de heer Jan Kriest
Jzn. eer. zakelijk verslag uit over het ver
handelde op de algemeene vergadering dei-
maatschappij. Uit dit verslag bleek, dat de
toestand dei maatschappij nog goed ge
zond is en de verhouding tot de afdeelin-
gen en samenwerkende vereenigingen niets
te wenschen overlaat. Het voorstel van de
l<fd. Leiden om meer bescherming voor
MODERNE TOEPASSING VAN DE
CHEMIE IN DEN LANDBOUW.
Voordracht van prof. sir E. John Russell.
In het Botanisch Laboratorium alhier
heelt prof. sir E. John Russell uit Londen
een voordracht gehouden over de moderne
toepassingen der chemie in den landbouw.
Het volgende is eraan ontleend.
Planten kunnen in het laboratorium on-
der qecont-oleerde voorwaarden gekweekt
worden, in het veld heeft men de condi
ties te aanvaarden en daardoor komt het,
dat de methoden van de landbouwkunde
iiaar eigen aard hebben. Speciale metho
den dienen te worden ontwikkeld door de
zuivere wetenschap, die aan den landbou
wer moeten worden doorgegeven en dus be
grijpelijk worden gemaakt. Stalmest is lang
geleden reeds eikend als uitstekend plan-
tenvoedsel; het staat nog steeds boven al
les wat de chemie heeft kunnen verstrek
ken. De elementaire analyse van de mest
heeft ons reeds meer dan een eeuw gele
den op het spoor gebracht van de ele
menten, die noodzakelijk zijn voor den
groei van de plant, zooals, behalve kool
stof. zuurstof en waterstof, calcium, kalium
phosfor. stikstof en magnesium. Men kwam
op de gedachte deze elementen als mine
rale zouten toe te voegen, waaruit dus de
kunstmest ontstond. Aan verschillende ele
menten kan dikwijls een welomschreven
,nvloed worden toegekend. Bij de biet b.v.
wordt de groei van den wortel sterk door
kalium beïnvloed, terwijl stikstof den blad-
groei beoaalt. Ook bepaalt kalium mede
de intensiteit van de koolzuur assimilaten.
3pr. behandelde verder de rol van de mi
nimum elementen en demonstreerde de
noodzakelijkheid van borium in kleine con
centraties voor boomen en suikerbieten,
mangaan voor vele planten en koper voor
planten, die op zure gronden voorkomen.
Etn soort antagonisme schijnt tusschen
de werking van het koper en het mangaan
te bestaan. Een veeziekte, die het eerst in
Nieuw Zeeland is waargenomen, schijnt op
cobalt-gebrek te berusten, terwijl de
olieboom hoogstwaarschijnlijk sporen zink
behoeft. Aan den anderen kant veroorza
ken sporen molybdeen in tabaksbladeren
sommige verschijnselen van tabakmozaiek.
De relaties tusschen planten en eenvou
dige chemische stoffen kunnen echter zeer
ingewikkeld zijn. Spr. illustreert dit door
den invloed van het phosfaat in en op de
kiaver na te gaan. waarbij blijkt, dat de
beweeglijkheid van de symbionistische kla
verbacterie. die o.a. door phosfaat-ion
wordt bepaald, mede de oorzaak is van dit
verschijnsel. Na in het kort den invloed van
de z.g. groeistoffen te hebben behandeld,
vermeldt spr. den invloed van kunstmest
op de kwaliteit, waarbij vooral brouwers-
gerst en broodtarwe als voorbeeld worden
genomen.
Na de pauze behandelt spr. de veldproe
ven. Drie chemische factoren zijn wezen-
iyk voor den plantengroei, n.l. de water
voorziening, de zuurgraad van den grond
en de mineralen in den grond. Zouten blij
ken dan alleen goed te worden opgenomen,
wanneer de zuurgraad niet te hoog is. Ten
slotte beschrijft spreker in het kort de
statistische methoden vooral door R. A.
Fisher te Rothampstead ontwikkeld ter
evaluatie van proef resultaten. Deze me
thoden worden nu universeel over de ge-
beele wereld benut. De statistische resul
taten suggereeren weer nieuwe phsycho-
logische problemen. De uiterst interessante
voordracht werd door een groot gehoor met
de meeste aandacht gevolgd.
OPVOERING VAN
„DE DRIE KABOUTERTJES"
Ten bate van de R.K. Vereen, ter
bescherming van meisjes.
Gisteravond vond in den Schouwburg een
opvoering plaats van „De drie Kabouter
tjes". operette van Hendrika van Tussen
broek. naar het sprookje van Grimm,
waarvan het geheel onder leiding stond
van mej. J. Kortmann en de muzikale be
geleiding werd verzorgd door mevr. A. Berg
—van Ulden. De medewerkenden waren
leerlingen van het koortje „Zing mee" dat
onder de kundige leiding van mej. Kort
mann in den loop der jaren een zeer goe
den naam heeft verworven.
Dit zou ook dezen avond weer blijken.
Duidelijk viel te bespeuren met welk een
toewijding moet zijn gerepeteerd, wat een
werk er aan is vooraf gegaan om den jeug
digen speelstertjes alles bij te brengen, welk
ten zorg aan het geheel is besteed, noodig
cm zulk een opvoering inderdaad te doen
slagen. Aankleeding en grimeering. spel
en niet in het minst de zang viel te loven,
hetgeen het vrij talrijke publiek door een
telkens weer herhaald applaus toonde zeer
le waardeeren.
Ds directeur der R.K. Ver. ter bescher
ming van meisjes, Pater E. van der Snoek,
bracht aan het slot woorden van dank en
hulde aan de leidsters alsmede aan de jeug
dige leden van het koortje „Zing mee"
(Oor de wijze waarop deze opvoering ten
bate der vereeniging is gebracht, terwijl
aoor een der medespelenden onder dave
rend applaus der aanwezigen bloemen aan
mej. Kortmann en mevr. Bergv. Ulden
weiden aangeboden.
ACADEMISCHE EXAMENS,
Geslaagd voor het doctoraal examen
ïechten: de heeren J. J. Risseeuw (Den
Haag), F. Hom (Amsterdam) en A. den
Broeder (Rotterdam),
BINNENLAND.
Algemeene beschouwingen in de Tweede
Kamer geëindigd (3de Blad).
De Indische begrooting (Binnenland, 3de
Blad).
Ernstig ongeluk op onbewaakten overweg
te Mill; één doode en één gewonde
(Gemengd, 3de Blad).
Brandstichter gearresteerd te Geertruiden-
berg (Gemengd, 3de Blad).
Het Vondel-congres te Amsterdam ge
opend. (Kunst, 2de Blad). j
BUITENLAND.
De bezoeken van lord Halifax aan Duitsch-
land, van koning Leopold aan Londen
(Buitenland, 1ste Blad).
Een permanente commissie volgens het
Anti-Komintern-pact (Buitenland, le
Blad).
Een geheime organisatie in Frankrijk aan
het werk (Buitenland, 1ste Blad).
Japan erkent regeering van Franco (Bui
tenland, 1ste Blad).
De buitenlandsche politiek in het Engel-
sche Hoogerhuis (Buitenland, le Blad).
In Roemenië een nieuw kabinet-Tatarescu
(Buitenland, 1ste Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
1288
VR A-ANTIVRIES
ANTIROEST
i Vraagt Uw garagehouder
f 3.50 per 5 liter bus
(Ingez. Med.)
dat de dooi, die reeds in het
Zuiden viel, zich over het geheele
land zal uitbreiden. De wind zal
afnemen en naar Zuid draaien en
ook in het Noorden komt kans op
regen.
HENGEL WEDSTRIJD VAN WERKLOOZE
SCHILDERS.
Gisteren hield evenals het vorige jaar
een clubje Leidsche werklooze schilders een
hengelwedstrijd te Oudewetering. Er zou
gekampt worden om vleesch en vet. 's Mor
gens om 6.15 uur werd per rijwiel vertrok
ken, waarna te ongeveer 8 uur de strijd
een aanvang nam. Er 2x1 uur gevischt;
het eerste uur aan den ringdijk, het 2de
I uur op het terrein van den heer Pulle
man, welk terrein anders verboden is. De
vangst was zeer slecht.
De uitslag was als volgt:
F. Stormer le pr. met 448 gram; Kore-
man, 2e pr. met 100 gr. A. v. Weizen 3e pr.
met 88 gr. F. Simons 4e pr. met 85 gr. en
Meijer 5e pr. met 83 gr.
Op verzoek van den Officier van
Justitie is alhier aangehouden de 24-jarige
A. L. G., die nog 30 dagen gevangenisstraf
moest ondergaan.
Gistermiddag te ruim 12 uur is op
het Rapenburg de 43-jarige gemeente
werkman A. L„ die daar op zijn rijwiel
reed, in botsing gekomen met een perso
nenauto, Hcewe' hij daarna flinken pijn in
den schouder had, schonk hij daaraan
aanvankelijk weinig aandacht totdat bij
thuiskomst bleek, dat zijn rechterarm uit
de kom geschoten was. De E.H.D. vervoerde
hem alsnog naar het Academisch Zieken
huis.
