STADSNIEUWS
78sie Jaargang
WOENSDAG 10 NOVEMBER 1937
No. 23812
Aljechin zal de
partij voortzetten
Ramsay Mac Donald
overleden
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Centrale werkplaats voor
jeugdige werkloozen.
Nog geen kwestie van
remise
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht:
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets» per regel voor aflvertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags on Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets, porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.13
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f» portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.>
Groeiende waardeering voor deze instelling.
Doch het aantal deelnemers is nog
steeds te klein.
Door de Commissie voor Ontwikkeling en
Ontspanning van werkloozen hiertoe uit-
genoodigd bezochten de besturen van de
Christelijke, R.K. en Moderne bonden voor
Bouw/ak- en Metaalvakarbeiders de Cen-
Irale Werkplaats voor jeugdige werkloozen
aan de Looierstraat 3, alhier.
De voorzitter van genoemde commissie,
vethouder J. J. van Stralen, heete hen wel
kom. In zijn openingswoord liet spr. het
doel en streven van de Werkplaats uitko
men, waarvan het volgende dient vermeld:
Op 15 Maart 1937 werd de Inrichting van
werkplaats begonnen, welke gevestigd
!s in een gedeelte van de voormalige Ka-
toenfabriek. Er moest begonnen worden
met het opruimen van het aanwezige puin,
mama een aanvang werd gemaakt met
het inrichten van de werkplaats.
De werkplaats is geheel tot stand geko
men door jeugdige werkloozen. hierin voor
gegaan onder bezielende leiding var, den
ïeer L. Th. v. d. Laken. Er werden gebruik
te materialen gebezigd, welke eerst werden
gereviseerd en geheel nieuwe Hierdoor
verd de animo onder de deelnemers groo-
tcr. want het door hen gereviseerde mate
riaal werd geleidelijk in bedrijf gesteld.
Momenteel zijn in de werkplaats plm. 90
leelnemers werkzaam, waarvan 30 deel-
?mers tijdelijk te werk gesteld zijn aan
het werkobject „Huizen voor Ouden van
Dagen" aan de Dozy straat, alhier. De be-
noodigde materialen voor dit object wor
den geheel in de werkplaats gemaakt, zoo-
ais ramen, deuren, kozijnen, huisleidingen,
etc. Tevens worden in de werkplaats de
.hekwerken klaargemaakt, benoodigd voor
het gewijzigde plan „Plantsoen", tezamen
een lengte van ongeveer 2 K.M.
Momenteel staan bij de Jeugd-registratie
pl.m. 580 werklooze jongeren ingeschreven
ran den leeftijd 1421 jaar. Wanneer de
registratie zich ook zou uitstrekken over
den leeftijd van 21—24 jaar, zijnde de
uiterste leeftijd voor de deelnemers aan de
verkplaats, dan zou dit getal zeer zeker de
ónizend naderen. Met het oog hierop is het
aantal deelnemers aan de werkplaats te
Hein, in verband waarmede dan ook de
medewerking van de diverse organisaties
verd ingeroepen. Het instituut „Centrale
Werkplaats" schijnt nog te weinig bekend
te zijn ondanks de vele moeiten, die de
Commissie en de algemeen leider der
verkplaats zich getroosten.
De algemeen-leider bracht naar vo
ren, dat gedurende het korte bestaan
van de Centrale Werkplaats reeds on
geveer een 55-tal deelnemers uit de
diverse afdeelingen bij particulieren te
werk was gesteld. Een verheugend ver
schijnsel is het voorts, dat reeds ver
schillende werkgevers rechtstreeks
naar de Centrale Werkplaats komen,
om de voor hen geschikte jeugdige ar
beidskrachten uit te zoeken. Ook de
samenwerking met de Arbeidsbeurs is
uitstekend: ook hier geldt dc bepaling,
dat wanneer jeugdige arbeidskrachten
worden gevraagd, deze dienst steeds
eerst de Centrale Werkplaats opbelt
met het verzoek, of de noodiee en ge
schikte krachten aanwezig zijn. Hier
uit blijkt, dat deelnemers uit de Cen
trale Werkplaats een niet onbelang-
rijken voorsprong op de niet-deel-
nemers hebben.
Na deze uiteenzetting werd een rond
gang gemaakt door de werkplaats, waarin
wrkzaam zijn de afdeelingen metaalarbei
ders (machinebankwerkers, smeden, auto
monteurs, loodgieters ltimmerlieden, elec-
tnciens, metselaars en een groep onge
schoolden. Er wordt o.a. onderricht gegeven
m het autogeen- en electrisrh lasschen. Bij
dezen rondgang kwam duidelijk naar
'oren, dat in den korten tijd. dat de werk
plaats in bedrijf is gesteld, zeer veel
moeite en zorg is besteed en dat de deel
nemers met veel animo aan hun werkstuk-
jen werkzaam zijn, temeer daar deze direct
'oor het bedrijf geschikt zijn en dan ook
m bedrijf gesteld worden.
«adat nog enkele vragen beantwoord
Sn en de bestuurderen hun voldoening
naoden uitgesproken voor de geschonken
f,'dunheid om de werkplaats te bezich-
isen werd na verloop van l'/i unr af-
ïeli. i senomen met de toezegging, dat de
zei! 'n cI° diverse organisaties warm
n ''orden aanbevolen. Men was algemeen
an inzicht, dat hier een mooi stuk cultu-
en sociaal werk tot stand was geko-
AFSCHEID VAN Dr. J. C. S. LOCHER.
Van het Prov. Kerkbestuur van
Zuid-Holland.
Dr. J. C. S. Locher. Herv. pred. te dezer
stede, heeft als vice-president van het
Prov. Kerkbestuur van Zuid-Holland voor
het laatst in deze functie de officieele zit-
ring van dit kerkbestuur bijgewoond, daar
hij begin 1938 met emeritaat denkt te
gaan en zich daarom niet meer voor
een herbenoeming beschikbaar stelde.
Ds. P. Bokma, president, heeft het schei
dend lid zeer hartelijk toegesproken. Hij
releveerde, wat dr. Locher èn als adviiseur
In kerkelijke zaken èn als examinator
iGrieksch N. T.) voor dat bestuur geweest
is. en hoe hij als zoodanig zal worden ge
mist, Zijn vriendschap werd op hoogen
prijs gesteld en mede door zijn waardig,
medelevend optreden was de sfeer in de
vergadering een bijzonder aangename ge
weest en gebleven. „Geweldig spijt 't ons,
dat u heengaat", zoo sprak de president,
maar bij allen dank. dien wij u brengen,
blijven wij u aanbevelen in Godes gunst en
houden wij ons steeds voor uw verdere
hulp, advies en vriendschap aanbevolen".
Dr. Loeher heeft op dat woord uitvoerig
en somwijlen bewogen bedankt. Aan alle
dingen komt een einde en op 31 Dec. ein
digt mijn lidmaatschap. Moeilijk zal het
hem vallen, straks emeritaat te moeten
aanvragen. Scheiden van wat men lief
heeft. is moeilijk. Maar hij zal moeten
heengaan, immers zijn gehoor doet hem
in gebreke zijn. Hij dankte het bestuur,
dat het hem, ondanks zijn hardhoorend-
heid, zoo vriendelijk is tegemoet gekomen
en waar moeilijke beslissende momenten
voor de kerk aanbreken, daar vraagt hij
Gods zegen over die kerk, over haar be
stuur en over haar leden in het bijzonder.
In de plaats van dr. Locher werd be
noemd dr. J. Riemens. Herv. pred. te dezer
stede.
INSTITUUT VOOR SYSTEMATISCHE
THEOLOGIE.
PROF. DR. N. VAN WIJK
ONDERSCHEIDEN.
De Poolsche minister van onderwijs heeft
op voorstel van de Poolsche Academie voor
Letterkunde een aantal buitenlanders, die
zich op het gebied van kunsten en weten
schappen hebben onderscheiden, het eere-
teeken der academie verleend. Hieronder
bevindt zich onze stadgenoot, prof. dr. N.
van Wijk, die den gouden lauwertak heeft
gekregen.
CHR. HIST. VROUWENGROEP.
De Christelijk Historische Vrouwengroep
hield een samenkomst in Huize Feenstra.
Daar de presidente, mej. M. Langman,
door ziekte verhinderd was, nam de eere
voorzitster, mevr. T. Spaargarenv. d.
Pijpen, de leiding op zich.
Na de opening heette mevr. Spaargaren
alle aanwezigen welkom en sprak er haar
blijdschap over uit, dat de opkomst zoo
groot was en er zooveel nieuwe belang
stellenden aanwezig waren.
Besloten werd namens de Chr. Hist.
Vrouwengroep as. Woensdag een telegram
te zenden aan mej. mr. Frieda Katz, ter
eere van haar huwelijk.
Mevr. HeertjesJurriaans gaf als afge
vaardigde, een verslag van de algem. ver
gadering, welke op 16 October te Utrecht
gehouden was. De heer C. E. Klink_ uit
Voorburg, was zoo vriendelijk een studieles
te geven over de geschiedenis der Chr.
Hist. Unie. Dat dit alle aanwezigen zeer
interesseerde, bewezen de vele vragen, die
na de pauze gesteld werden.
Verscheidene nieuwe leden gaven zich op
bij de penningmeesteresse mevr. E. Filippo-
Meter.
S, S. R.
JM™ ^tour der Societas Studiosorum
voo? ?a. um afdeeling Leiden heeft zich
•amenges .^rsusiaar 1937I938 sis volgt
actl ^Hsgen, praeses: A. W. Baan, ab-
sessn'. 'K-,Walstra, fiscus: K. Breur, as-
1 mei- W. E. Hoeksema, assessor H.
Dr. Euwe verzoekt ons mede te deeien,
dat de 15de partij van de revanehe-
match om het wereldkampioenschap
schaken, welke gisteren na 40 zetten
werd afgebroken, vanavond in ieder
geval in het gebouw van het „Rotter -
damsch Nieuwsblad" zal worden voort
gezet. Er was gisteravond laat nog
sprake van, dat de partij misschien
zonder verder spelen remise zou worden
gegeven, doch de wereldkampioen heeft
van dr. Aljechin een telegram gekre
gen, waarin deze hem mededeelt, dat
hij de partij zal voortzetten. Aljechin
schijnt dus nog winstkansen te zien!
Voor het verslag van gisteravond zie
men pag. 2 van het 4de Blad.
Viering van het eerste lustrum.
Het Instituut voor Systematische Theo
logie, alhier gevestigd in 1932, vierde in
besloten kring zijn eerste lustrum. Aan de
drukbezochte receptie in het Instituut
Kern, ging een werkvergadering vooraf,
waarin ds. J. M. de Jong (A'dam) sprak
over zijn bevindingen in Amerika op gods
dienstig en theologisch gebied. Zeer uit
voerig besprak de spr. het Amerikaansche
kerkbegrip. Tengevolge van den snellen
en plotselingen overgang, dien het Ameri
kaansche volk maakte van een orthodoxen
naar een sterk gesaeculariseerden gods
dienstvorm, is het niet wel mogelijk van
een bepaald kerkbegrip in Amerika te
spreken.
Op grond van een drietal 17e eeuwsche
kerkvormen, r..1. die der Pilgrim Fathers,
de Congregational Church; die der „Auf-
klarung" met een. sterk accent op „wor
ship" en die vorm. die onder leiding van
Roger Williams een volkomen scheiding
van kerk en staat doorvoerde, is in de 19e
en 20e eeuw een kerkbegrip ontstaan, dat
de spr. omschreef als een vrijwillige orga
nisatie met een religieus doel, n.l. redding
der zielen en op democratische grondsla
gen gebaseerd. Tenslotte schetste de spr.
hoe moeilijk het is om vanuit zulk een
gedecentraliseerd en verbrokkeld kerkelijk
leven een krachtige theologie te bouwen.
Des avonds sprak in het Klein audito
rium, na een korte herdenkingsrede van
prof. dr. L. J. van Hoik, dr. H. de Vos uit
Sneek over „Theologie en Practijk". Uit
gaande van het principe, dat de predikant
ten eerste behoort te zijn „verbi divini mi
nister" besprak hij de noodzakelijke werk
vormen, die van deze opvatting van het
ambt het onmiddellijke gevolg zijn.
Eerstens moet een predikant getuigen
van de blijde boodschap, wat een zelfge-
grepen zijn daardoor vooronderstelt. Daar
naast moet een predikant de dogmatiek,
de levensbron van zijn werk, niet verwaar-
loozen, trouwens men moet eerst een groot
theoloog zijn om de betrekkelijke waarde
der theologische studie te kunnen zien.
Eerst uit de dogmatiek ontvangen alle
vakken der theologische studie hun ver
band. Tevens drong de spreker aan op
het verplicht stellen van een theoretisch-
practisch hulppredikerschap voor a.s. pre
dikanten.
In deze aanvulling op de studie kan te
vens de kennis, psychologisch en sociolo
gisch, van de menschengroep aan welke
dé predikant het Evangelie moet brengen,
ontwikkeld worden.
Na afloop van deze voordracht vond er
nog een zeer geanimeerde nabespreking
plaats in het Vrijzinnig Federatiehuls.
O. O. VER. „SINT MARTINUS".
Op 20 November 1937 zal het 25 jaar
geleden zijn, dat de Onderofficiers-veree-
niging „St. Martinus" afdeeling Leiden
zich aansloot bij haar Bond.
Deze vereeniging was reeds in 1912 op
gericht, doch door omstandigheden eerst
op genoemden datum aangesloten.
De thans aanwezige leden en het bestuur
zijn allen plm. 20 jaar lid van bovenge
noemde vereeniging.
Daar de kas en de tijdsomstandigheden
niet toelaten dit jubileum op bijzondere
wijze te vieren, heeft het bestuur besloten
dit feest in meer intiemen kring te her
denken.
Op Zondag 21 November as. zal om 7.30
een H. Mis worden opgedragen door den
geestelijk adviseur (pater Soppe) in de
Hartebrugskerk.
Het bestuw bestaat uit de heeren: Th.
Kramp, voorzitter; J. A. Hoogeveen, se
cretaris en H. v. Buel, penningmeester.
Aan boord van de „Reina del
Pacifico", waarmede hij op reis
was naar Zuid-Amerika, is gis-
steravond aan een hartaanval
overleden de vroegere Engeischc
premier en Labour-leider Ramsay
Mac Donald.
Hij is 71 jaar oud geworden.
Het stoffelijk overschot zal aan
boord van dc „Reina del Paci-
fico" gebalsemd worden. Het zal
op de Bermuda-eilanden aan land
worden gebracht. De „Reina del
Pacifico" komt daar 15 Novem
ber aan.
Vandaar zal het stoffelijk over
schot naar Schotland worden
vervoerd. Overeenkomstig den
wensch van den overleden staats
man zal hij in zijn geboorteplaats
Lossiemouth begraven worden.
Voor bijzonderheden zie men
onder Buitenland.
BAZAAR ÉÉN KWARTIERTJESBOND.
Ten bate van het verwaarloosde kind.
Eiken dag één kwartiertje,
Maakt een bazaar in het jaar.
Aldus luidt de zinspreuk van de leden
van den Eén Kwartiertjesbond, die eiken
dag één kwartier in dienst stellen van het
verwaarloosde Leidsche kind, ongeacht
van welke religieuze richting dat zij en de
som dier in deze snipperuurtjes vervaar
digde producten bijeen brengen op een
bazaar, welke vandaag en morgen in het
Nutsgebouw wordt gehouden.
Laten wij er direct aan toevoegen, dat
wij van dat kwartiertje niet veel gelooven,
want de dames hebben een zóó groote
hoeveelheid en verscheidenheid goederen
bij elkaar gebracht, dat de daarvoor be
stemde tijdsduur vermoedelijk wel tot een
heel „stijf" kwartiertje zal zijn uitge
groeid!
Er is in de eerste plaats een zeer groot
aantal kleedingstukken voor oud en jong,
vele fraaie en nuttige handwerken,
kunst- en gebruiksvoorwerpen, huishou
delijke artikelen, toiletbenoodigdheden.
voedingsmiddelen, snuisterijen en delica
tessen, kortom teveel om op te noemen,
een warenhuis in zakformaat. Daarnaast
zijn er met de aan dames eigen vinding
rijkheid de noodige attracties opgesteld,
waar ongetwijfeld velen met een blijmoe
dig gezicht hun offertje zullen brengen,
een blijmoedigheid, welke nog zal worden
versterkt door de gedachte aan het goede
werk, dat men daarmede verricht.
Ook zelfs ten aanzien van de attracties
bestaat een groote verscheidenheid; er zijn
er bij, die snortieve in-va-iiing vra""'i-
andere bieden kans op een verrassing en
ten slotte is er de thee- en koffieschen-
kerij, waar men even kan uitrusten alvo
rens natuurlijk zwaarbeladen den
tocht naar huis te aanvaarden. Sedert
1927 is de opbrengst steeds zoodanig ge
weest, dat eik jaar een flink bedrag aan
(ie op dit gebied werkzame plaatselijke
vereenigingen kon worden afgedragen.
Deze vereenigingen zijn de volgende
Kinderhuis „Voordorp" te Leiderdorp van
óe Ned. Herv. Diaconie:, afd. Leiden van
de Vereen, tot Steun van Verwaarloosden
en Gevallenen, Marg. Cortonastichting der
P..-K. Kerk, „Jeruël", Middelstegracht.
Kinderbewaarplaats Langebrug, Majella-
stichting Oude-Vest. Chr. Jeugdhulp-ge-
sticht Zoeterw. Singel, Isr. Wees- en Door
gangshuis Roodenburgerstraat, Geloof
Hoop en Liefde. Langestraat. gesticht „De
Voorzienigheid".
Moge deze tiende bazar een saldo ople
veren een tweede lustrum waardig.
De bazaar is heden van 25 en 79 en
morgen van 1012, 2—5 en 7—9 uur ge
opend,
Vóór de openstelling hedenmiddag heeft
de volijverige presidente van den E. K. B„
mej. C. E. van Voorthuysen een kort woord
gesproken en haar trouwe medewerksters
bedankt.
TOONEELUITVOERING IN
„ENDEGEEST".
Gisteravond werd in de Centrale Ont-
spaimingszaal van ..Endegeest" voor de
patiënten der gestichten een tooneeluit-
voering gegeven door de leden van de
Tooneelvereeniging „De Leidsche Dilettan
tenclub".
Opgevoerd werd het tooneelstuk ..De
nieuwe Typiste", welk stuk over het geheel
een uitstekende vertolking genoot. Er werd
met veel animo en toewijding gespeeld,
waarvoor de vele aanwezigen met een har
telijk applaus na elk bedrijf hun erken
telijkheid betuigden.
De geneesheer-directeur dr. F. J. Stuur
man. vertolkte in de pauze in zeer waar-
deerende woorden den dank der verpleeg
den.
DE EERSTE STADHUISFILM.
Met de geheel belanglooze medewerking
van de onderscheiden directies van alle
Leidsche bioscooptheaters worden in deze
inrichtingen achtereenvolgens de eerste
filmbeelden van het in aanbouw zijnde
Stadhuis vertoond. Het publiek krijgt
allereerst het Stadhuis te zien in den toe
stand van voor den brand, vervolgens van
de ramp van den 12den Februari 1929 en
tenslotte van den opbouw.
Het doel van dit filmpje is de aandacht
van het publiek opnieuw te vestigen op het
geschenk der burgerij, het carillon. De be
kende beiaardier Jef Denijn zorgt voor een
passende muzikale illustratie.
Het Carillon-comité kan slechts hopen,
Jat het de waarheid van het spreekwoord
„Aanzien doet gedenken" zal ervaren 1
BINNENLAND.
Ir. Albarda over de rijksbegrooting
(3e Blad).
Memorie van antwoord aan de Tweede
Kamer over de begrooting van financiën
(3e Blad).
De 15e partij EuweAljechin is afgebroken;
Aljechin ziet echter nog winstkansen.
(Sport. 4e Blad en le Blad).
BUITENLAND.
71 jaar oud is overleden de Britsche staats
man Ramsay Mac Donald. (Buiten
land-, le Blad).
Spaak zet zijn pogingen een Belgisch
kabinet te vormen nog voort. (Bui
tenland, le Blad).
Een rede van Chamberlain. (Buitenland,
le Blad).
Kanya over Hongarije's buitenlandsche
politiek. (Buitenland, le Blad).
Belangrijke besprekingen te BrusseL Eden
en Delbos teruggekeerd, Litwinof' ver
trokken. (Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Voor onze omgeving voorloopig
nog aanhouding van het buiige
weer. De temperatuur zal ver
moedelijk niet veel meer veran
deren.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het candidaatsexamen
Wis- en Natuurkunde, letter L, de heer H.
J. Colenbrander (Voorburg); idem letter
K, mej. A P. Vermeulen (Oegstgeest); idem
letter I, de heer J. W. R. Brueren (Den
Haag).
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging:
P. Corba, Lange Mare 96. Leiden. Ban
ketbakkerij. Wijziging uitgeoefend bedrijf:
fabriek van banket, chocolade en suiker
werken; groothandel en winkelbedrijf.
Voor het alhier afgenomen examen
voor apothekers-assistent is geslaagd mej.
A. E. le Grand, uit Sassenheim.
- Bij een stoeipartij tus9chen twee stu
denten is vannacht omstreeks 2 uur een
hunner, zekere S„ door een groote winkel
ruit van de firma C. J. E. aan de Bree-
straat, gevallen, waardoor niet alleen de
spiegelruit werd verbrijzeld, doch ook ver
scheidene artikelen in de etalage werden
beschadigd. S. werd niet ernstig aan de
linkerhand verwond. De schade zal worden
vergoed.
Op het derde perron van het Centraal
station te Utrecht zal een wachtkamer ge-
bouwd worden, zeer ten gerieve van de
reizigers op de lijn UtrechtLeiden, die an
ders aldaar in weer en wind moetun
•achten.
De res. le luitenant Iris-Stephenson,
van het 6 reg. veld-artillerie alhier, is bij
zijn regiment voor eenigen tijd onder de
wapenen gekomen.
In het tijdvak van 22 Nov.15 Dec. zul
len de onderofficieren van de lichting 1933
bij het 6e reg. veld-artillerie voor herha
lingsoefeningen onder de wapenen komen,
terwijl dit tijdvak voor de korporaals en
manschappen loopt van 29 Nov.15 Dec.
Ingevolge beschikking van den Comman
dant der le Divisie is de fourier capitu-
lant A. J. M. van Tuyl van het 3e Reg. In
fanterie, overgeplaatst bij het 14e Reg.
Infanterie te Bergen op Zoom.