STADSNIEUWS
Complot fietsendieven achter
slot en grendel
Jaargang
DONDERDAG 4 NOVEMBER 1937
No. 23807
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
Euwe heeft goede
winstkansen
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Ji A. van Hamel t
De mist veroorzaakt
ongelukken
Twee dooden en meerdere
gewonden
Sclieepsbotsing op de Kil
In de groote steden een
kleine honderd rijwielen
gestolen
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Euwe-Aljechin
Dertiende partij afgebroken.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor aövertentles uit Léiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij voorultbetaUng
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Ipeasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque-' en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschapper» gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.13
Franco per post f2:35 per 3 maanden -e portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.>
Swiwethoudfer van onderwijs.
Rn man mot veelzijdige verdiensten
jegens onze stad.
Wijlen de heer J. A. van Hamel.
In den gezegenden leeftijd van ruim 90
Is in den afgeloopen nacht in Den
waar hij de laatste jaren woonde,
leden de heer J. A. van Hamel, oud-
is te dezer stede en gedurende het
tak 19031921 wethouder onzer ge-
'te.
Joost Adriaan van Hamel werd 30 Maart
I te Twello, waar zijn vader geneesheer
»j. geboren. Na het candidaatsexamen
r het notariaat met gunstig gevolg te
bben afgelegd, vertrok hij op 5 Mei 1871
r zeilschip via Kaap de Goede Hoop naar
lavia, waar hij op 2 Augustus arriveerde.
Indié beheerde hij achtereenvolgens no-
kantoren te Bantam, Rembang, Ma-
en Bodjonegoro.
Huim elf jaar later, ln 1883 keerde hij
ens gezondheidsredenen naar Holland
De bedoeling was. dat zijn Euro-
'sch verblijf slechts een tijdelijk karakter
dragen, doch zijn gezondheidstoestand
't terugkeer naar de tropen niet toe.
Na een korten werkkring als notaris te
'emarkt, werd hij op 21 Maart 1883 be-
:md tot notaris te Leiden, waar hij het
toor van den heer Broekhof overnam.
Hier trad hij al spoedig als lid toe tot
hillende vereenigingen, werd commis-
van de Leidsche Spaarbank (welke
tie hij in Mei 1934 gedurende een halve
v vervulde!), lid van de commissie van
lijksch beheer dier instelling (tot 1903),
en secretaris van de Plaatselijke School-
missie, secretaris van curatoren der
Jer opgeheven Indische instelling tot op-
iding van O.I. ambtenaren en in 1887 voor
"n Vrijheidsbond lid van den gemcente-
W, waar vooral de onderwijszaken zijn
j'e belangstelling hadden.
1903 werd hij onder burgemeester F.
/as door den raad gekozen als wethouder
n onderwijs, welke moeilijke functie hij
urende een tijdvak van 18 jaar onafge-
"Hen en met grooten ijver heeft vervuld,
'ft Leidsch onderwijs heeft aan den heer
n Hamel inderdaad zeer veel te danken
:had.
tn 1921 trad hij wegens een gewijzigde
rtijverhouding in den raad als wethouder
doch hij bleef tot 1927 deel van den
ad uitmaken, in welk jaar hij zich in
roand met zijn hoogen leeftijd niet meer
'kiesbaar stelde.
De heer van Hamel vierde omstreeks
0 zijn zilveren jubileum als voorzitter
an de afdeeling Leiden der Kon. Vereen,
•ost en West" en was voorts gedurende
ie jaren lid van de commissie voor de
Mnhal en voorzitter der Kamer van
uezieht op de Notarissen. Na een bijna 53-
"g notariaat werd hem bij kon. besluit
"0 2 Maart 1936 op zijn verzoek eervol
tsiag als zoodanig verleend, waarna hij
i1 mette.nvoon in Den Haag vestigde,
r" j?eIegenheid van een koninklijk be-
fk tijdens zijn wethouderschap werd de
ï:'u Hamel benoemd tot officier ln de
i Vat* j" Oranje Nassau.
I® drn heer van Hamel is een man
osegaan. die zich op velerlei terrein
oote verdiensten heeft verworven jegens
f. ?e.meenschao en ten opzichte van onze
H« h.et bÜ zonder.
i*11) rust© in vrede
,,l0fIeIV)k overschot zal a.s. Zater-
"hiini, om ba'f één op de begraafplaats
no worden ter aarde bestelé.
academische examens.
voor het voorbereidsmd her
examen, de heeren ijh. M. Bëftht
en D. Vckikamp hBwtcrdapme,
NEDERLANDSCHE REISVEREENIGING.
Voor de afdeeling Lelden der Neder-
landsche Reisvereeniglng sprak de heer
'Van Staveren, uit Den Haag, directeur
van het Centraal Bureau voor filmkeu
ring, gisteravond in een der bovenzalen
van café „In den Vergulden Turk" over
de ontwikkeling der Illm. Hij vertelde dat
de cinematografie feitelijk berust op het
zoogenaamde „nabeelden". LichWndrukken
blijven in onze hersenen nog een oogen-
blik achter als het licht al verdwenen is.
Ziedaar de basis der film. Want bij de film
ziet men 24 aparte beeldjes per seconde.
Als die wisselen is het doek even duister,
maar het „nabeeld" werkt dan wel zoo
lang door, dat bereids het volgende plaatje
verschenen is. Men krijgt dan den indruk
van een beweging, hoewel het in werke
lijkheid aparte beeldjes zijn. Reeds Edison
heeft indertijd proeven gedaan om een ge-'
luidsfilm te maken, zulks in samenwerking
met Eastmann (van de Kodak-Maatschap
pij) en hij slaagde daarin vrij aardig door
een gramafoonrol en een geluidsstrook
gelijktijdig te laten draaien.
Op dat idee berustte trouwens ook de
eerste sprekende film, die in onze bios
coop-theaters werd vertoond. Later wer
den, zooals men weet. geluid en beeld op
één strook samengebracht. Het geluid
wordt thans opgevangen door een micro
foon en dan langs een lampje geleid, waar
rqen de trillingen fotografeert. Als streep
jes is het geluld daarna op de film te
zien. Vervolgens wordt het door een foto
cel gevoerd, verstrekt en weer als geluld
teruggebracht in het theater.
Voortgaande vertelde spreker tallooze
andere bijzonderheden over de filmtech
niek en over de wijze waarop de film in
de studio's tot stand komt. En hij deed
dat op zoo onderhoudende wijze, dat zijn
uiterst leerzaam en boelend betoog den
ganschen avond met zeer groote aandacht
werd gevolgd.
Jammer, dat de publieke .belangstelling
zoo klein was. De afwezigen hebben dit
maal werkelijk heel wat gemist!
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
N.V. Leidsche Exploitatie Maatschappij
van Onroerende Goederen, Rapenburg 122.
Leiden.
Nieuwe commissarissen mr. D. Pel, Was
senaar; P. M. van Zwieteren, Den Haag en
H. C. M. Vos. Den Haag.
Firma wed. Kooreman, Oude Rijn 51.
Leiden; lompen- en metaalhandel en
schuitenverliuur.
Overleden eigenaar W. Kooreman, Lei
den, dd. 28 Oct. 1937.
J. H. van der Meer, R.A.veen B. 516,
Alkemade; handel in kruidenierswaren.
Wijziging handelsnaam in Levensmidde-
lenbedrijf „De Toren" J. H. van der Meer
Gzn.
Op den onbew&akten overweg op de grens
van de gemeenten Hoeveiaken-Stoutenburg,
is vanmorgen om half tien een gespan, be
stuurd door den landbouwer E. Vreekamp,
bij het passeeren van den overweg, door een
uit de richting Hoevelaken komenden
lokaaltrein gegrepen.
Vermoedelijk heeft W. door den mist den
trein niet zien aankomen. De voerman werd
op slag gedood en de wagen werd totaal
vernield. Het paard bleef wonder boven
wonder ongedeerd.
Een stuurman verdronken.
Gisteravond om half zes zijn tijdens
den dikken mist de motorschepen
„Anna Maria" en „Matjoe" op de rivier
de Kil, onder 's Gravendeel met elkaar
in aanvaring geweest, waardoor de
stuurman van de „Anna Maria" over
boord is geslagen en verdronken.
De „Matjoe", groot 622 ton, geladen met
zand en thuisbehoorende te Gouderak, voer
ln de richting Dordrecht. De „Anna Maria"
groot 106 ton. geladen met haverstroo en
thuisbehoorende te Dussen, voer in de rich
ting Antwerpen. De schipper van laatstge
noemd vaartuig, Ackermans, meende, dat
de „Matjoe" ten anker lag en wilde bak
boord uitwijken. De „Matjoe", schipper van
Dam. was echter varende, waardoor de
schepen elkaar te dicht naderden om een
aanvaring te voorkomen. De „Anna Maria"
werd geramd. De deklading sloeg over boord
met zich meenemende den stuurman, A. C.
Kievits, die hierbij om het leven is geko
men. Het lijk is nog niet opgehaald.
'De „Anna Maria'' heeft lichte schade ge
kregen. Het schip ligt op de ankerplaats
's Gravendeel. De „Matjoe" kreeg geen
schade en heeft zijn reis voortgezet.
Auto tegen tram gereden.
Op den Utrechtschen weg, ter hoogte
van den Spitsheuvel bij Amersfoort, is gis
teravond een ernstig verkeersongeluk ge
beurd.
Omstreeks kwart voor twaalf naderde
uit de richting Amersfoort een auto, waar
in, gezeten waren de heeren A. S. en H. L„
Ibe&den uit Utrecht afkomstig. Zij keerden
terug van de automarkt te Amersfoort. Op
pat oogenblik kwam uit de richting Soes-
terberg een tram. Ofschoon de motor
dagen een verlicht bord voerde met het
duidelijke opschrift „tram", meende de
bestuurder, waarschijnlijk door den mist
ihisleid, dat hem een andere auto tegemoet
kwam. Hij wilde de tram rechts passeeren,
doch kwam hierbij natuurlijk op de rails
terecht. De auto werd door den motor
wagen gegrepen en nagenoeg versplinterd.
De beide inzittenden zijn in emstigen toe
stand naar het ziekenhuis „De Lichten
berg" overgebracht. Hun toestand was van
ochtend van dien aard. dat zij nog niet
door de politie konden worden gehoord.
Vrachtauto met bieten door goe
derentrein gegrepen.
Vanochtend om even voor zes uur is in
zwaren mist op den onbewaakten overweg
öii Hoogkerk een vrachtauto, geladen met
suikerbieten, welke bestemd waren voor de
suikerfabriek te Vierverlaten, door een uit
Groningen komendfen goederentrein, be
staande uit negen-en-dertig wagons, ge
grepen. De chauffeur, de 22-jarige onge
huwde J. Bok uit Niehove, gemeente Olde-
hove, die alleen in de cabine zat. werd ge
wond en bTak o.m. het neusbeen. Het
slachtoffer werd naar het Academisch Zie
kenhuis te Groningen overgebracht. Zijn
toestand is niet ernstig. De locomotief van
den goederentrein was door de botsing de
fect geraakt en moest door een andere ma
chine worden vervangen. Hierdoor kreeg
de trein drie kwartier vertraging. De auto
werd geheel vernield.
De gemeentepolitie uit Hoogkerk heeft
tegen den chauffeur proces-verbaal opge
maakt, omdat deze behoorde te weten, dat
hij met zijn bietenwagen niet vóór zes uur
den onbewaakten overweg mag passeeren.
Er stonden ter plaatse tal van bietenwa
gens. doch alleen Bok passeerde, ondanks
het verbod, den overweg.
LEIDSCHE BURGERWACHT.
De schietoefeningen met bukswapens
zullen morgen aanvangen om 20 00 uur, op
de schietbanen van den Burcht, en vervol
gens iederen Vrijdag worden gehouden.
Tevens zal dan de prijsuitreiking p.aats
vinden van de gehouden wedstrijden te
Katwijk.
De gymnastiek- en schermlessen vangen
aan op Dinsdag 9 November as. in het
Gymnastieklokaal aan de Pieterskerkgr. 7.
In samenwerking met de Rotterdam-
sche politie is de Haagsche recherche
er in geslaagd een complot rijwieldieven
achter slot en grendel te zetten. Zij is
daarbij in niet geringe mate geholpen
door den 21-jarigen instrumentmaker
F. S. te Den Haag, die op 21 October
wegens diefstal van twee rijwielen werd
aangehouden en die na een volle
dige bekentenis te hebben afgelegd
zijn zeven vrienden, met wie hij samen
werkte, verried. Op deze wijze is de
combinatie, welke een kleine honderd
rijwieldiefstallen op haar geweten heeft,
in betrekkelijk korten tijd onschadelijk
gemaakt.
Zooals gezegd, werd de instrument
maker 21 October wegens het stelen
van twee fietsen in de residentie aan
gehouden en in bewaring gesteld. Na
eenigen tijd legde hij een volledige be
kentenis af, waarna hij aan het „praten
raakte" en de politie zeer belangrijke
mededeelingen deed. Het was de politie
intusschen reeds opgevallen, dat deze
instrumentmaker, die reeds bekend
stond als een rijwieldief, wel eens
samen werd gezien met een berucht
type, een zekeren A. H. V.. een 23-
jarigen jongeman, zonder vaste woon
plaats. Deze V. werd 29 October te Rot
terdam aapgehouden en hoewel hij
langdurig vtilhield den instrumentotó-
ker niet te kennen, stapelden de be
wijzen zich langzamerhand toch zoo
hoog op. dat hij tenslotte door de
mand viel. Hij bekende zich schuldig te
hebben gemaakt aan diefstal en heling
van 60 rijwielen, doch de politie meent,
dat dit aantal even goed 70 of 80 kan
zijn geweest.
Hij had een groot aantal handlan
gers, menschen. die de rijwielen voor
hem stalen, waarna V. er wel voor
zorgde, dat de karretjes werden ver
kocht.
Na deze bekentenis volgde natuurlijk
onmiddellijk de arrestatie van de door
V. genoemde handlangers. In Den Haag
werden gegrepen de 44-jarige J. van E.,
zonder vaste woonplaats en de 18-
jarige H. van L., wonende te 'sQraven-
hage.
Ongeveer terzelfder tijd werden in
Rotterdam gearresteerd de 26-jarige
J. O. en de 37-jarige W. O. Eenigen tijd
later werden in Den Haag tenslotte nog
aangehouden de 56-jarige J. H. G. en
de 46-jarige J. H. V.
In Rotterdam werden op 8 plaatsen
huiszoekingen gedaan. Hierbij werden
zeven rijwielen, welke van diefstal af
komstig zijn, gevonden. De fietsen wa
ren in de steden Amsterdam, Rotter
dam en Den Haag gestolen. De gear
resteerde personen zijn allen recidivis
ten met uitzondering van den 18-
jarigen H. van L.
Het onderzoek wordt met kracht
voortgezet. Het is niet onwaarschijn
lijk, dat nog meerdere ajrestatj^s zullen
rihgW.
VAKTENTOONSTELLING VOOR
TYPOGRAFEN.
In het Vrijz. Chr. Federatiehuis.
In tegenwoordigheid van verscheidene
autoriteiten en genoodigden o.w. de wet
houders van Stralen en Verwey, eenige pa
troons en vele werknemers in de grafische
bedrijven, had gisteravond in het Vrijzin
nig Christelijk Federatiehuis aan het Ge
recht de officieele opening plaats van de
reizende tentoonstelling „Alnetybo", zoo
geheeten volgens de beginlettergrepen van
den Alg. Ned. Typografenbond, welk li
chaam deze expositie in vele plaatsen van
ons land organiseert.
De voorzitter van de afd. Leiden, de heer
J. A. N. den Tonkelaar. sprak een kort
welkomstwoord tot de talrijke aanwezigen,
die spr. met vreugde in zoo grooten getale
begroette, in het bijzonder de beide wet
houders als vertegenwoordigers van het ge
meentebestuur. Spr. gaf daarna het woord
aan onzen stadgenoot, den heer II. W. Wit-
tenaar, aldeelingssecretaris, tevens lid van
het hoofdbestuur, die een uitvoerige ope
ningsrede hield, waarin hij allereerst zijn
vertrouwen uitsprak, dat allen aan deze
tentoonstelling een goede herinnering zul
len bewaren. Immers, zij biedt niet alleen
voor den belangstellenden vakgenoot, doch
ook voor den leek. den gewonen drukwerk-
verbruiker. tal van interessante beziens
waardigheden in den vorm van technische
nieuwigheden en nieuwe mogelijkheden op
het gebied van drukwerk, hetzij voor da-
gelijksch gebruik, hetzij voor reclame
doeleinden. Dat juist een arbeidersvakbond
deze tentoonstellingstournée onderneemt,
vindt zijn grond in het besef, dat een goed
onderlegd vakman in den strijd om het
Uagelijksch bestaan sterker staat dan een
knoeier. Uitvoerig stond spr. vervolgens stil
bij de toestanden in het grafisch bedrijf
vóór de oprichting van den A. N. T. B„ nu
71 jaar geleden. Veel is er sindsdien ver
beterd. niet alleen ten aanzien van de loo-
nen en werktijden, doch ook voor het leer
lingwezen. de bedrijfsrechtspraak en de
ziektegeldregeling.
Deze expositie heeft de tendenz de be
zoekers tot het inzicht te brengen, dat het
in hun eigen belang is hun drukwerk te
laten vervaardigen door georganiseerde
drukkers. Goed verzorgd drukwerk geeft
cachet aan een zaak, terwijl in Leiden nog
dit voordeel kan worden bereikt, dat de
werkloosheid onder de typografen, waar
van één vierde deel zonder werk is. wordt
opgeheven. Na er nogmaals op te hebben
gewezen, dat de A. N
en jong heeft geijverd voor ontw'kkclin
der vakkennis, o.a. dr:" de vorming van
studieclubs en de aanda it te hebben ge
vraagd voor een stand ten bate van het
l.b.c.-fopds voor typografen, verklaarde
spr. de tentox»6telling voor geopend.
BINNENLAND.
Te 's-Gravenhage is overleden de heer J.
A. van Hamel, oud-notaris te Leiden.
(Stadsnieuws, le Blad).
De Tweede Kamer over de begrooting: van
Binnenlandsche Zaken. (Se Blad).
Het wereldwonder te Huizen. (3e Blad).
Rapport der commissie van onderzoek in
zake de rundvee-teeltregeling. (3e BI.)
Euwe staat op winst tegen Aljechin. (Sport,
4e Blad).
Arc ham baud verbeterde het werelduurre
cord van Slaats. (Sport, 4e Blad).
Dc
BUITENLAND.
9-mogendheden-conferentie te
wil bemiddelen. (4e Blad).
Brussel
Pierlot in België niet geslaagd in het vor
men van een kabinet. (Buitenland, le
Blad).
Onzekerheid in de Arabische wereld. (Bui
tenland, le Blad).
Bonnet over de Fransche begrooting. (Bui
tenland, le Blad).
ZIE VOORTS
EERSTE BLAD.
LAATSTE BERICHTEN
Hier te lande zal nog weinig
verandering in weersgesteldheid
komen. Aanvankelijk zal de mist
nog aanhouden met weinig of
geen neerslag, doch later volgt
waarschijnlijk opklaring.
In de dertiende, gisteravond te Am
sterdam gespeelde, partij om het we
reldkampioenschap schaken, heeft dr.
Euwe het vermoeden, door onze mede
werkers na de 11de en 12de partij
geuit dat hij zich van zijn inzinking
heeft hersteld bevestigd.
Al spoedig verkreeg de wereldkam
pioen een uistekende stelling en toen
de partij na 40 zetten werd afgebroken,
verklaarde hij in tegenstelling met
enkele andere schaakmeesters dat
zijn kans op winst zeer groot is.
Dat dr. Euwe van zijn overwinning
zeker is, blijkt ook hieruit, dat hij den
41sten zet, die hij onder couvert moest
afgeven, aan Aljechin bekend maakte.
In ons Blad van gisteren vermeldden wij
reeds in het kort wat er zoo al te zien is,
zoodat wij thans kunnen volstaan met een
opwekking tot bezoek. Al is de bescheiden
expositie in de eerste plaats ingesteld op
I den grafischen werker, toch is het ook voor
T.' B. altijd bij oud -aen leek interessant om kennis te nemen
van de moderne zet-, druk- en bindtech
nieken. Bovendien zijn steeds vaktechnici
aanwezig om. waar gewenscht, van voor
lichting te dienen.
De tentoonstelling blijft tot morgen
avond geopend.
