STADSNIEUWS 300 jaar klinisch onderwijs an de Leidsche Universiteit 78iie Jaargang VRIJDAG 29 OCTOBER 1937 No. 23802 HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Herdenkingsrede van den rector-magnificus, prof. Barge Ook de minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen voert het woord Herdenkingsrede Prof. dr. J. A. I. Barge. Groote brand in riet- matienfabriek te Gouderak Leiden krijgt een nieuw klokkenspel Dit nummer bestaat uit ZES bladen EERSTE BLAD verwacht LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tariel. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden. f. 2.35 per week .'.•.'.'i. f.0.13 Franco per post f. 2:35 per maanden portokosten, (voor binnenland f. 0.80 per S mnd.t a der beide zalen van het Collegium medico-practicum in het oude St. Caerilia- gasthuis (16371799) in den huldigen toestand. Hedenmiddag is in een plechtige bijeen- mst in de aula van het Nieuw-Acade- Ziekenhuis het feit herdacht, dat ~~t drie honderd jaar voor het eerst on onderwijs, als onderdeed van het 'emisch onderwijs gegeven is. Voor deze rdenking bestond groote belangstelling, iel uit het binnen- als uit het buiten- Onder de aanwezigen waren o.m. de 'ster van Onidenwijs. Kunsten en etenschappen prof. dr. J. R. Slotemaker Bruine, de chef van de afdeeling Hooger nvijs mr. A. J. L. van Beeck Calkoen, ^directeur-generaal van de Volksgezond- i mr. C. v. d. Berg en de hoofdinspecteur n de Volksgezondheid de heer R. N. M. rel, de voorzitter van de Koninklijke lemie van Wetenschappen prof. dr. J. der Hoeve, vertegenwoordigers van de ei. Mij. tot Bevordering der Geneeskunde, in het. Genootschap v. d. Genees- Natuur- Wiskunde, van de medische faculteiten Utrecht en Amsterdam, de directeur ii het Academisch Ziekenhuis alhier dr. H. H. Maas en de directeuren van de miemische ziekenhuizen te Groningen en risterdam, voorts de commissie van Tos- ht op het Academisch Ziekenhuis alhier. garnizoenscommandant overste C. de rogh. de dijkgraaf van Rijnland mr. P. A. jnacker Hordijk, mr. dr. C. E. van Stryem, "retaris der gemeente Leiden en de wet- ouders mr. A. Tepe en M. G. Verwey. Verder de president-curator dar Leidsche Diversiteit mr. A. van de Sande Bakhuy- h. de secretaris en de meeste leden van .t college van curatoren, de rector-mag- cus der Leidsche Universiteit, prof. dr. A. J. Barge, de secretaris van den "demischen senaat prof. dr. P. C. Flu. de secretaris van den academischen se- t prof. dr. N. J. Krom, prof. dr. E. P. ek namens de Universiteit van Weenen, P™. dr. I/jgan Turner namens de Univer- Isit van Edinburgh, de meeste leden van °rii academischen senaat, der Leidsche diversiteit, lectoren, privaat-docenten, de ritegenweordigers van studentenvereeni- mgen. afstammelingen van den eersten oogleiraar in de geneeskunde te Leiden >an Heurne, benevens vele belangstellen- alleen de voor hen bestemde zetels Jn» ^nEen°men, betrad prof. dr. J. A. _^sarg0 het spreekgestoelte tot het houden n ^h herdenkingsrede. ?n herdenkingsrede weidde de rec- i]itï®aPliffcus- prof. dr. J. A. J. Barge, kpiin tlg over de stichting en ontwik- deral- van ^et Academisch-klinisch on- dac s ln Leiden van 1636 af tot op den lvan heden, Waar vij in ons Blad van Woensdag j.l. oatwitvSreen overzicht gaven van dezen cau0„fim8sgang. heeft het geen zin tneenen cS °Pnieuw dieP in te gaan en v;eera" te mogen volstaan met de Prof D 3111161 slot dezer rectorale rede. haruo zeihe zjjn rede niet te wil len besluiten zonder met een enkel woord het bewustzijn te hebben verlevendigd, dat als deze onze generatie heden, zij hel be scheiden, feest viert, zij dit niet doet om wat zij zelf heeft tot stand gebracht, maar Prof. dr. J. A. J. Barge. om het groote, dat ons intellectueele voor geslacht ons ten voorbeeld heeft gesteld. Alleen als wij ons hierop bezinnen kan deze feestelijke herdenking eenige betee- kenis bezitten en rechtmatig zijn. En dan wil het mij voorkomen, dat vooral twee dingen in de geschiedenis van ons klinisch onderwijs sprekend, relief hebben: de noodzakelijkheid van deugdelijke organisatie en de noodza kelijkheid der volwaardige en bewuste menschelijkc individualiteit. Zonder het psychologisch inzicht en de vigilantie van Otto Heurnius, van wiens vader wij in de- persoon van freule Magda van Heurn een rechtstreeksche afstamme linge onder onze tegenwoordige leerlingen tellen, zou de Leidsche organisatie van het klinisch onderwils niet zijn tot stand ge komen. Zonder de deugdelijke doelmatig heid van organisatie en hulpmiddelen zou het Leidseh klinisch onderwijs waarschijn lijk spoedig den weg zijn gegaan van zoo vele pogingen op dit gebied. Zonder het fa len onzer toenmalige ambtgenooten in hun beroepsplicht, om welke reden dan ook, zou de langdurige en fatale inzinking van Boerhaave's nalatenschap zijn uitgebleven. Een tekort aan uitgebreidheid van organi satie kan moeilijk als karakteristiek gel den voor onzen tijd. Wel dreigt het gevaar, dat het persoonlijk verantwoordelijkheids gevoel onder het regime van het organisa tieapparaat zal vervluchtigen en dat men vergeten gaat, hoe bij iederen vorm van samenwerking toch het individu de on- Schade bedraagt ongeveer f. 50.000.—. Door onbekende oorzaak is vanmorgen brand ontstaan in de rietmattenfabriek van den heer H. Boers te Gouderak. Het bedrijf wordt uitgeoefend in drie groote loodsen op een aan den Hol- landschen IJssel binnen- en buiten dijks gelegen terrein, waarop met eeni ge rietschelven, waarin de bossen riet zijn opgetast, ook eenige woningen staan. Toen het personeel, naar schatting twaalf man, vanmorgen om zes uur aan het werk wilde gaan, ontdekten zij den brand. De brandweer van Gouderak, die di rect werd gewaarschuwd, kon het vuur niet meester worden, zoodat de brand weren van Gouda en Berkenwoude eveneens te hulp werden geroepen. Het vuur woedde over een oppervlakte van ongeveer tweeduizend vierkante meter. De drie loodsen en de voorraden be staande uit ongeveer 25.000 rietmatten zijn in vlammen opgegaan. Een der op het terrein staande woningen kreeg vuur- en waterschade. De brandweer slaagde er in eenige boerenwoningen, die ernstig gevaar liepen, te behouden. Toen de rietmattenfabriek en de riet schelven in volle vlam stonden, joegen de vonken van het bij den dijk gelegen fabrieksterrein over den dijk heen naar het terrein „Buitendijk", aan de buiten zijde gelegen, waar zevenduizend bos sen riet lagen opgeslagen. Deze vat ten eveneens vuur met het gevolg, dat de vlammen over den dijk naar den verkeersweg van Gouderak naar Ouder kerk aan den IJsel sloegen, waardoor het verkeer onmogelijk werd. Een telefoonpaal geraakte in brand. De telefoonverbinding werd niet ver broken. Wel is het verkeer over den dijk uren lang gestremd geweest. De door den brand veroorzaakte schade wordt op f. 50.000 geschat. De eigenaar is slechts laag verzekerd en niet verzekerd voor bedrijfsschade. herleidbare "eenheid blijft, waarvan alle activiteit uitgaat en waarop in laatste in stantie alle activiteit moet gericht zijn. Mogen wij, die heden een van de meest roemrijke perioden in de geschiedenis on zer oude Academie dankbaar gedenken, de noodzakelijkheid eener evenwichtige ver houding tusschen organisatie en persoon lijkheid steeds indachtig zijn. En vergeten wij daarbij nimmer, dat beter organisatie en grooter rijkdom aan hulpmiddelen voor ons alleen des te zwaarder verantwoorde lijkheid schept, wijl alleen het plichtsge trouw en onafgebroken inzetten van onze naar eigen vermogen, aard en aanleg ge cultiveerde persoonlij kheid hetgeen ge steld is tot onzen dienst waarlijk doet vruchtbaar zijn. Het St. Caeciliagasthuis. Ten slotte een wensch! Nog altijd omsluiten de verweerde mu ren van het voormalig St. Caecilia-gast- huis de ruimten, waar hetgeen wij heden herdenken een aanvang nam. Nog dekt de oorspronkelijke sierlijke kapconstructie de zalen, waar zoo tallooze studentengeslach ten hunne leermeesters zijn gevolgd. Nog valt door de hooge ramen het zonlicht, dat aan menig lijder in bangen nood een straal van hoop eens toezond. Wie echter deze thans kille ruimten be- treedt moet zijn verbeelding geweld aan doen. om zich te kunnen voorstellen, dat hier eenmaal de stem heeft geklonken van Boerhaave, van Sylvius en van vele an deren, dat hier studenten uit welhaast alle landen van Europa zijn samengestroomd en dat zij van hieruit, wat zij in Leiden als voortreffelijk en onwaardeerbaar heb ben leeren kennen naar elders hebben overgeplant. Sinds het oogenblik. dat het Collegium medico-practicum in 1790 het. St. CaeciHa- vasthuis verliet, is de bestemming 'In deze ruimten herhaaldelijk van karakter veranderd. Wij willen hierbij niet stil - staan. Wij willen alleen in het licht stel len. dat het karakter dezer bestemmingen langzamerhand de eerbiedwaardigheid van deze plek uit het oog heeft doen verliezen en dat sinds de vele jaren, dat de Ge meente het bestemde voor „werkhuis", het gevaar bestaat, dat het eenmaal „gan- sclielijck affghesleten" zal worden opge ruimd met dezelfde grondigheid, waaraan reeds zooveel, dat wij hartelijk betreuren, ten offer viel. Wij willen hierover niemand hard vallen, noch de Gemeente, poch de Acadepiig, noch eep harer vertegenwoordiger^ Hét be^ef De grootste klok heelt een omtrek van zeven meter. Naar wij vernemen ligt het In de bedoeling het in aanbouw zijnde nieuwe Raadhuis van een groot klokkenspel met 45 klokken te voorzien, waarvan de klokken gemaakt zullen worden in de klokkengieterij te Heiligerlee. De grootste van de 45 klokken heeft een omtrek van ongeveer zeven meter en behoort daardoor tot de grootste ter wereld. Dit zal het zeer kostbare geschenk van het Leidseh Studentencorps worden. De architect, d( heer Blaauw. en de heeren J. A. H. Wagenaar te Utrecht en dr. J. Casparie te 's-Hertogenbosch zullen de klok kengieterij van advies dienen. van de diepere beteekenis der dingen rijpt vaak langzaam, de waardeering der men- schen is wisselend en de nood der tijden is soms groot. Maar wat wij wel zouden willen is, dat dit oudste Academisch Ziekenhuis ter wereld tot monument werd ver klaard. Wij weten niet, in hoeverre het hierop als bouwwerk aanspraak kan doen gelden, al lijkt het ons, zij het pretentieloos, re presentatief voor de periode van zijn ont staan. Hoe dit moge zijn, doet ten slotte weinig ter zake. Hoofdzaak is, dat open lijk erkend worde, hoe monumenten van zoo eminente internationaal cultuurhisto rische beteekenis. als dit er ongetwijfeld een is, recht hebben op openbare bescher ming, ook al zou dit op aesthetische gron den alleen niet gewettigd zijn. Het eenvoudigste zou wellicht zijn, dat het Rijk trachtte het gebouw in eigendom te verwerven, teneinde het beschikbaar te stellen voor een bestemming, die beter dan de huidige de groote beteekenis accen tueert. die het in het verleden gehad heeft en waarin de herinnering aan hen. die er hebben gearbeid tot heil der menschheid en tot roem onzer Universiteit, levend blijft. Zou het moeilijk zijn een zoodanige bestemming te vinden? Och neen. Nog altijd is het Instituut voor de geschie denis der genees-, natuur- en wiskunde gelogeerd in de oogheelkundige kliniek, een toestand, als minimale nooddruft gewaardeerd, maar noch voor den gastheer, noch voor den gast op lang durige continuatie berekend. Wat ligt meer voor de hand, dan dit Instituut met zijn belangrijke boekerij en pren- tenverzameling onder te brengen in een der zalen van het voormalige St. Caeciliagasthuis en de andere zaal te bestemmen voor medisch-historisch museum. Hierin zou in het bijzonder de herinnering levend gehouden kunnen worden aan al degenen, die in het St. Caecilia-gastjiuis hebben gedoceerd, door een portrettengalerij, door hun verzamelde werken en voorts door al les, wat op hun persoon betrekking heeft. En verder ware daar gemakke lijk onder te brengen al hetgeen van de geschiedenis der vaderlandsche ge neeskunde getuigt. Moge een eventueele herdenking van Boerhaave op zijn 200en sterfdag (31 December 1938) een eerste aanleiding zijn om door de samenwerking van Rijk en Gemeent.e, wetenschappelijke ge nootschappen en particulieren in bin nen- cn buitenland tot een verwezen lijking van dit denkbeeld te geraken. Dan zullen de thans schamele resten van het eerbiedwaardig St Caecilia gasthuis worden tot een levend monu ment, een monument niet slechts in dien zin, dat het ons herinnert aan hetgeen voorbij is, maar ook zoo, dat het ons tot in verre toekomst ver maant stecCo indachtig te zijn, hoe niet slechts in de natuur, maar ook in de cultuur uit een kleine, onaanzienlijk schijnende kiem grootsefce dingen kun nen voortkomen. BINNENLAND. Berde eeuwfeest van het medisch klinisch onderwijs te Leiden, (Stadsnieuws, le Blad). Bestuur en Raad van Toezicht der Leid sche W.B.V. „de Tuinstadwijk" in oude functies herbenoemd. (Stadsnieuws, 5e Blad). De Tweede Kamer over de wijziging van de vestigingswet voor het kleinbedrijf. (Binnenland, 3e Blad). Vergadering der Zuid-Hollandsche Veree- niging „Het Groene Kruis". (Binnen land, 3e Blad). BUITENLAND. De Man (soc.-dem.) krijgt opdracht in Bel gië een kabinet te formeeren. (Buiten land, le Blad). Daladier over de radicaal-socialisten en het Volksfront. (Buitenland, le Blad). Franco gaat de Spaansche kust van Alme- ria tot de Fransche grens blokkeeren. (Buitenland, le Blad). De regcering van Valencia wordt naar Bar celona overgeplaatst. (Buitenland, le Blad). De Hooge Commissaris voor Palestina treedt weldra af. (Buitenland, le BI.) De uitslag der Noorsche gemeenteraads verkiezingen. (Buitenland, le Blad). Voorloopige rust aan het Chineesch-Japan - sche front. (Buitenland, le Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. De zwaardere bewolking zal zich na verloop van eenigen tijd ook over ons land uitbreiden, waarbij de regenkans zal toenemen en de temperatuur zal dalen. Na de rede van den rector magnificus werd het woord gevoerd door den minister van Onderwijs Kunsten en Wetenschappen prof. dr. J. R. slotemaker de Bruine. Rede van Minister Slotemaker de Bruine. De minister noemde het een gelukkige gedachte, dat men opzettelijk wil herden ken, wat in het verleden als ontwikkeling van de wetenschap of haar toepassing ver- Prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruine. kregen is. Er is immer een gevaar dat wij, het verleden vergetende, uitsluitend het egenweordige waardeeren en dat wij dit aanvaarden als een natuurlijk en vanzelf sprekend gegeven in plaats van als een gave. die ons geschonken wordt en die ons nieuwe verplichtingen oplegt. Dit algemeene vindt ook toepassing, als het gaat over klinisch onderzoek en zij®

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1937 | | pagina 1