Euwe-Aljechin te Leiden
78sfe Jaargang
VRIJDAG 15 OCTOBER 1937
No. 23790
STADSNIEUWS
(Atruj^.Uj
G&120%^
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
GRATIS
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D~cts,"j(er regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags SO ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets.* porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f.0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mncL>
VONDEL-HERDENKING.
Voor „Geloof en Wetenschap".
Voor de Vereeniging „Geloof en Weten
schap" trad gisteravond in de bovenzalen
van ..In den Vergulden Turk" de bekende
toneelspeler Paul Huf op als declamator.
Zulks in verband met de komende Vondel-
herdenking. 17 November 1567 aanschouw
de Joost van den Vondel toch het levens
licht om eerst 5 Febr. 1679 afscheid te
nemen.
Paul Huf.
De toeloop was zoo groot dat met de
plaatsruimte gewoekerd moest worden. Fei
telijk was het te vol. doch laten we ons
verheugen over zooveel belangstelling voor
den .Prins onzer dichters".
Di declamator begon met een korte, le
vendige levensschets van Joost van den
Vondel. Terecht merkte hij op, hoe ons
kleine landje vele beroemdheden heeft
voortgebracht als bijkans geen enkel ander
land, doch hoe slecht de Nederlander be
kend is met hun levensloop. Die schets van
Vondel leek ons dan ook geenszins over
bodig. Daarna volgde declamatie van tal
rijke verzen, telkens typeerend diverse le
vensfazen van den grooten dichter. Wel
licht zou het aanbeveling verdienen, meer
om herhalingen te voorkomen, levensschets
en declamatie te mengen, al erkennen wij,
dat ook daartegen bezwaren zijn in te
brengen.
Zeer juist wist Paul Huf telkens te doen
uitkomen, waar de heldendichter voort
bouwde op vergelijkingen van oude klas
sieke schrijvers.
Vondel, geboren te Keulen, heeft zijn
geboortestad in zijn Olijftak voor Gustaaf
Adolf bezongen, doch daarnevens als geen
ander de stad Amstelredam, waarheen hij
zoo jong verhuisde en waar hij zooveel
lief doch tevens zooveel leed beleefde en
doorleefde in zijn dichtersgemoed.
Mannen als burgemeester C. P. Hooft
'7ader van den dichter van dien naam)
Geraerd Vossius en Huigh de Groot, geno
ten zijn groote waardeering en liefde, en
in een drietal gedichten deed Paul Huf
daarvan blijken.
Huiselijk leed bleef den grooten dich
ter geenszins bespaard. Het zwaarsttrof
hem echter wel de dood van zijn geliefde
vrouw, Mayken de Wolf en daarvan ge
tuigt zijn „Lijkklacht aan het Vrouwe
koor."
'k Verhuis van 't aardsche juk
ontslagen
Omhoog in 't hemelsohe gebouw
Bezorg de panden van onz' trouw
Twee kinderen, die ik heb gedragen.
Natuurlijk mochten niet ontbreken
eenige voorbeelden van den ernst, waar
mede hij, de Doopers-balling, terugkeerde
in den schoot der R.K. Kerk en evenmin
verzen over zijn liefde voor de natuur.
Uit zijn drama's werd gegrepen door
het bode-verhaal uit zijn Palamedes, zijn
Cldenbarneveldt-epos, dat hem zooveel
last veroorzaakte en de Rey van Burgh-
zaten uit den eveneens jubileerenden Gijs-
breeht van Aemstel, immers dateerend
ui: 1C37,
Waar werd oprechter trouw
Dan tusschen man en vrouw
Ter wereld ooit gevonden? enz.
Huf heeft den grootmeester onzer
poëzie met liefdevolle toewijding bena
derd en heeft zijn gespierde forsche taal
opnieuw tot leven gebracht. Hij wist Von
del te doen spreken tot zijn aandachtig
luisterend gehoor, dat aan zijn lippen
hing, hoe vermoeiend voor beide partijen
zoo'n geheele avond van alleen Vondel
ook is.
Een dankbaar applaus mocht hij oog
sten en tevens oprechte woorden van
dank van den voorzitter, prof. Carp.
RAADSZITTING.
De volgende week (21 October) spelen Euwe en Aljechin in de
Stadsgehoorzaal te Leiden hun achtste partij, om het wereld
kampioenschap schaken.
Euwe leidt thans met 32, maar iedere partij brengt nieuwe
spanning en nieuwe sensatie. Schaakliefhebbers mogen dat niet
missen, maar ook voor den niet-schaker zal de sfeer van een
dergelijken wedstrijdavond met z'n steeds wisselende stemmin
gen iets zeer bijzonders zijn.
Toegangsbewijzen zijn aan onze Bureaux verkrijgbaar a f 0.80
voor abonné's en a 1.voor niet-abonné's (belasting inbegre
pen). Bij schriftelijke bestelling moet het bedrag met 5 cent voor
porto worden verhoogd.
DE DIRECTIE.
TOT BESLUIT
van onze
Jubileumweek
MORGEN TOT 6 UUR
EEN LUXE DOOS
BONBONS
bij een aankoop van
tenminste f. 5.
Extra aanbiedingen in
alle afdeelingen.
0334
(Ingez. Med.)
Ter kennis van de leden van den Ge
meenteraad is gebracht dat de eerstvol
gende vergadering van den Raad hoogst
waarschijnlijk zal plaats hebben op
Maandag 25 October as*
Vereen, van onderwijzers
onderwijzeressen.
Lezing van dr. van der Slesn.
Om kwart over twee gistermiddag werd
in de Stadszaal de algemeene vergadering
van de vereeniging van onderwijzers en
onderwijzeressen in de inspectie Leiden,
voortgezet. (Men zie ons Blad van gisteren)
Na een korte inleiding door den voorzit
ter, den heer J. Baak, verkreeg dr. W. G.
N. v. d. Sleen het woord om te spreken over
„Curasao en de petroleumindustrie in Ve-
nuzuela". Deze lezing werd afgewisseld en
toegelicht met films en lichtbeelden. Dr.
v. d. Sleen begon met te wijzen op 't groote
belang dat Curasao voor ons land heeft.
Curasao heeft zijn opkomst te danken aan
de petroleum, die in Venezuela wordt, ge
vonden. Dit land is echter minder geschikt
voor het raffineeren der olie, waartoe Cu
rasao met zijn fraaie, natuurlijke havens
zich bijzonder goed leent. De havens om
Willemstad zijn uitstekend geoutilleerd en
doen in geen enkel opzicht onder voor die
van het vasteland van Europa of Amerika.
Het laden van een 20.000 ton metende
tankboot binnen de tien uur, is dan ook
een prestatie die door weinig andere ha
vens zal worden overtroffen.
Vervolgens voerde dr. v. d. Sleen ons
door het typische oud-JIollandsche Wil
lemstad en over het cactusrljke, droge
ciiand, waar het geheele jaar een druk
kende temperatuur heerscht, die ondrage
lijk zou zijn, zoo niet de N. O. passaat, die
door de bevolking terecht „de dokter"
wordt genoemd voor de gewenschte afkoe
ling zorgde.
Na een korte pauze, waarin mej. Nelly
Baak, begeleid door den heer A. de la Rie,
evenals voor den aanvang der vergadering,
enkele liederen zong, vervolgde dr. v. d.
Sleen zijn causerie.
Spr. voerde ons door de petroleumhavens
van Willemstad van waar uit wij met een
van de 20 tankbooten, die regelmatig pe
troleum varen van Venuzuela naar Cura
sao, de reis naar het eerstgenoemde land
maakten, om daar de ontelbare boortorens,
die niet alleen op het land. maar ook in
het water staan, te zien. Met een harte
lijk applaus en enkele vriendelijke woor
den werd de heer v. d. Sleen voor zijn met
talrijke geestigheden doorspekte lezing, be
dankt
Door het aftreden van de heeren J.
Wiepkema en A. Lamain waren in het be
stuur twee vacatures ontstaan. Hierin
werd voorzien door de benoeming van de
heeren A. den Haan iSassenheimt on A. v.
d. Pompe (Leiden) op wie resp. 144 en 123
stemmen werden uitgebracht, terwijl de
heeren w. van Veen (Katwijk a. d. Rijn)
en J. J. Siljée resp. 58 en 74 stemmen tot
zich trokken.
De heer J. Wiepkema (Sassenheim) deel
de mede, dat in tegenstelling met de mee-
nlng van vele aanwezigen, het afscheid
van den heer Baak niet in deze vergade
ring. doch eerst in Maart of April a.s.
zal plaats vinden. Spr. bracht dank aan
den heer Baak voor zijn uitstekende lei
ding en zeide, dat het hem bijzonder veel
genoegen deed te kunnen meeöeelen, dat
aan het bestuur was verzocht het openings
woord van den heer Baak in druk te laten
verschijnen.
Met een kort woord sloot de heer Baak
deze 50ste algemeene vergadering.
AANGEHOUDEN.
Op verzoek van den commissaris van po-
litüe alhier is door de Haagsche politie
akfe&r aangehouden de 69-jarige S. J. H.,
die er van wordt verdacht in Juni j.l. ten
nadcele van een Leidsohen juwelier twee
gouden horlogekettingen te hebben ver
duisterd.
Als verdacht van diefstal van een rijwiel
is alhier aangehouden de 34-jarige ijzer-
vechter P. D.
Gidsen gevraagd!
F on lofwaardig initiatief.
T "iden heeft gidsen noodig! Gidsen,
die in staat zullen zijn om straks, wan
neer de vreemdelingen onze stad weer
zullen bezoeken en dat zijn er vele,
vooral in der bloemboüentijd met
hen door de Sleutelstad te trekken en
hen te wijzen op datgene, wat Leiden
aan bezienswaardigs biedt.
Tot nu toe werd dit werk zooveel moge
lijk gedaan door V.V.V.. die daartoe zoo-
noodig de hulp inriep van enkele vereeni-
gingen. Dat ging goed. doch er was één be
zwaar. de orzanisatjj pntbrak men be
schikte niet over een 'v3ië&.kerr. vin gid
sen. Kwam er een groep vreemdelingen,
dan moest men reeds dagen van te voren
beginnen met het oproepen van dames en
heeren die bereid en in staat waren
vooral dit laatste is een zeer voornaam punt
om onze stad met de gasten te „doen".
In het kort is dit de reden geweest, die de
heeren N. C. F. van Ginkel. voorzitter van
V. V. V. en W. Kouwenberg. deed beslui
ten om een aantal dames en heeren uit te
noodigen tot een bespreking, waarop de
eeTste schrede zou worden gezet naar de
oolossing van het „Leidsche gidsenvraag-
stuk". In één der bovenzalen van „In den
Vergulden Turk" vond deze bespreking
gisteravond plaats. De heer van Ginkel
wees daar op de enorme financieele voor
deden. die een intensief vreemdelingen
verkeer voor een land afwerpt en legde er
den nadruk op. dat indien men prijs op
deze voordeden stelt en welk land of
welke stad doet dat niet men er voor
dient te zorgen, dat de vreemdelingen ook
in de gelegenheid worden gesteld stad of
land te bezichtigen, m. a. w. er moet hier
In Leiden een groep gidsen zijn. waarvan
er op elk uur van den dag zoo mogelijk
meerdere beschikbaar zijn: dit houdt dus
in dat de groep groot, zelfs zeer groot
moet zijn.
Een eerste vereischte voor een gids is.
zooals wel vanzelf spreekt, dat hi.i zijn eigen
stad goed kent. Maar al te dikwijls laat
dit helaas veel te wenschen over. Om dit
bezwaar echter te ondervangen, stelt men
zich voor om éénmaal per maand een gids-
excursie door onze stad te houden onder
leiding van een deskundige, met name een
lid van de Vereeniging „Oud Leiden",
waarmee reeds voorbereidende besprekin
gen zijn gevoerd.
Het is niet alleen de bedoeling, dat men
groote groepen rond zal leiden, doch ook
„losioopende" vreemdelingen onder zijn
hoede neemt. Men wil zelfs zoover trachten
te komen, dat in verschillende hotels,
café's en restaurants een gidsenlijst ligt.
zoodat wanneer een vreemdeling den
wensch te kennen geeft onze stad te be
zichtigen. de gérant, slechts bepaalde
adressen behoeft op te bellen om aan zoo'n
verzoek te kunnen voldoen.
Alle aanwezige dames en heeren gaven
zich als adspirant-gids op. doch hun aan
tal is bii lange na nog niet groot genoeg
om het beoogde doel te bereiken.
Zij, die zich geroepen voelen, dit,
lofwaardig streven te helpen verwe
zenlijken, een streven dat ongetwijfeld
het vreemdelingenverkeer in onze stad
zal bevorderen en er zeer zeker toe zal
bijdragen Leiden over de grenzen een
goeden naam te bezorgen, kunnen zich
nog opgeven bij de heeren N. C. F. van
Ginkel. Plantage 22 of IV. Kouwenberg
Jr., Breestraat 84.
N.V. LEIDSCHE DUINWATER MIJ.
In de hedenmorgen onder voorzitterschap
van den heer M. G. Verwey gehouden bui
tengewone algemeene vergadering van
aandeelhouders der N.V. Leidsche Duin
water Mij. werd tot president-commissaris
gekozen de heer M. G. Verwey, tot commis
saris de heer T. S. Goslinga.
RESIDENTIE-ORKEST.
Nathan Miisteinviool.
Issay Dobrowendirigent.
Eerste concert van het Residentieorkest:
het eigenlijke muziekseizoen is begonnen!
Een stampvolle zaal en bekende gezichten
op het podium. Merkwaardig en zeer ver
heugend is de steeds groeiende belangstel
ling. Was deze de vorige seizoenen reeds
buitengewoon groot, ditmaal werden wel
alle records geslagen: géén plaats bleef
onbezet. Wij schijnen dus de impasse,
waarin het muziekleven zich bevond, ge
lukkig glansrijk te boven te komen!
Indien dit zoo voortgaat, zal zelfs een
Stadsgehoorzaal niet groot genoeg zijn.otn
alle muziekliefhebbers te bergen.
Issay Dobrowen werd wederom uitermate
hartelijk begroet als „gast"-dirigent, hoe
wel hij zoo langzamerhand ook in onze stad
Stamgast" geworden is.
Wij leerden vorige malen reeds zijn ca
paciteiten kennen, schreven er uitvoerig
over en aan ons oordeel is weinig toe te
voegen. De gespannenheid, het brandend-
temperamentvolle van zijn wezen, zijn nei
ging tot zekere excessen, zich ook meer
malen uitend in de schier demonisch aan
doende dirigeertrant, leent zich wel in het
bijzonder tot het effectvolle genre, waar
toe behoort Strawinsky'smeesterlijk ge-
instrumenteerde en oergeestige bailetsuite
„Petrouschka", waarin Dobrowen en het
levendig reageerenae orkest hun hoogste
troeven uitspeelden.
Nathan Miistein.
De bét eekenis van dezézoo illustratieve
en karakteristieke muziek in het pro
gramma gedetailleerd besproken en eerst
na lezing dier handleiding voor de meesten
begrijpelijk fél van coloriet en meesle
pend van rhythme, heeft in de nu reeds
25 jaren van haar bestaan nog niets van
haar enorme suggestiviteit en humor ver
loren. En suggestief, dynamisch geaccen
tueerd is zij voorgedragen, op een wijze,
die bij langduriger voorbereiding natuur
lijk nog voor verbetering vatbaar is. maar
die nu reeds getuigde van een merkwaar
dige beheersching der ontzagwekkende par-
tituurmoeilükheden. Hulde aan Theo v. d.
Pas voor de vertolking der hier zoo eigen
aardig klinkende klavierpartij.
De vurige stuwing van Dobrowen kon
zich in dit bijwijlen waarlijk geniaal ge
schreven orkestwerk, met haar natuurge
trouwe weergave van feestelijke gebeur
lijkheden. ten volle uitleven. Dit is muziek
naar zijn hart en hij draagt zijn hier zoo
juist aangevoelde intenties volkomen over
cp het orkest.'
Die intenties tv aten voor ons gevoel de
zen avond- vèèl- minder geslaagd in het
klassieke genre.
Hoewel hij zioh in Handel en Mozart
voor te groote uitersten wist te hoetien.
BINNENLAND.
Tot secretaris van den Indischen Onder-
nemersraad is benoemd jtar. mr. H. A.
Quarles van Ufford (Binnenland, 4de
Blad).
De vestiging van nieuwe kruidenierszaken;
een financieele voorwaarde (Binnen
land, 4de Blad).
Euwe won de vijfde partij tegen Aljechin
en leidt met 32 punten. (Sport, 3de
Blad).
Begrafenis van zeven slachtoffers der T. 13
(lste Blad).
BUITENLAND.
Nieuwe terreur-daden in Palestina (Bui
tenland, lste Blad).
Rond de negen-mogendheden-conferentie.
(Buitenland, lste Blad).
De Italïaansche troepenzendingen naar
Libye (Buitenland, lste Blad).
Een rede van Chamberlain (Buitenland,
lste Blad).
2TE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
In zijn bekend lied zegt Schiller:
't Wordt nu tijd van gieten,
„Ziet, 't metaal wacht ons alree.
„Maar eer wij de stroom doen vlieten
wacht het Carillon-Comité ook nog gaarne
Uwe bijdrage.
Zooals U weet, kimt U deze overschrij
ven op postrekening No. 302400 van
den Penningmeester van het „Carillon-
Comité Stadhuis Leiden".
gingen de vertolkingen van het Concerto
Grosso No. 10 en van de beroemde G-moll
symphonie toch mank aan de euvelen
eener voor composities als deze stellig te
zware orkestbezetting. De componisten
zouden daarvan vreemd hebben opgeke
ken Hierdoor werd afbreuk gedaan aan
het resp. waardig-voomame en fijnzinnige
karakter. Het monumentale van Handel
werd daarbij extra geaccentueerd door een
te overdreven nadrukkelijkheid en gewich
tigheid, zoowel wat de voordracht als de
te massale orkesklank betreft.
Dobrowen's voorliefde voor tegenstellin
gen was hier niet steeds in overeenstem
ming met de verheven stijl: zoo werd het
„Air" te breed uitgesponnen en daardoor
gerekt, waarop dan volgde een bliksem
snel Allegro, waarin de solo-violist Sam
Swaap het tempo totaal niet meer kon bij
houden: zijn techniek faalde en hij werd
overstemd door een niet meer edel 'klin
kend orkest. Ook de elegische Mozartsym-
phonie miste in het algemeen de verfij
ning en de noblesse, die hier domineerend
moeten zijn. Zelfs het Menuet ontbeerde
de noodige élegance en doorzichtigheid.
Het pittige en rhvthmisch kernachtige
slot-allegro slaagde hier nog het best.
Neen: hoezeer wij Dobrowen hoogschat
ten in bijv. het gloedvolle of virtuose gen
re. dat hem volkomen ligt, tot de geeste
lijk hoogstaande waarde van een Handel
en een Mozart, die hij hier met zeer aparte
visie weergaf, wist hij. althans op de
zen avond, niet genoegzaam door te
dringen, om er de reine en beheerschte
vertolking van te geven, die zij behoeven.
Nathan Miistein, ook in onze stad geens
zins een onbekende, speelde het „popu
laire" vioolconcert van Tschaikowsky.
Hoeveel meesterlijke violisten brachten,
het ons reeds! Miistein behoeft voor hen
niet onder te doen, zij het dan dat tenge
volge van een zekere onbewogenheid nog
niet alles ten volle tot uitdrukking kwam.
wat aan muzikale schoonheid in deze par
tituur, waarin eerst in de slotdansen de
nationaal" Russische ziel weerklinkt, leeft.
Doch technisch speelde hij fameus: zijn,
diep-indringende streek, zijn feillooze be-
heersching der eertijds „onspeelbare" moei
lijkheden, ondersteund door een soepel or
kest onder een hier zeer harmonisch aan
voelend dirigent, schonken Miistein een
fenomenaal succes, we.erin bij Dobv- n
on de zijnen eerlijk en welverdiend liet
deelen.
Het was reeds 11 uur, toen de laatste
Strawinsky-orgie door de zaal daverde!
Dobrowen is in den aanvang van het
concert met bloemen gehuldigd.
