De revanchematch
Euwe-Aljechin
MAANDAG 11 OCTOBER 1937
No. 23786
STADSNIEUWS
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
OFFICIEELE KENNISGEVING
78ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De kaartverkoop te Leiden begint
Woensdag, 13 October
Na de ramp van de
Specht
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D cts.~ï>er regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
30 ets.- porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noord Andsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week -f.0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
HET HOTS XE WARMOND.
Excursie van „Oud-Leiden".
Met een drietal autobussen, een aantal
taxi's en op eigen gelegenheid trok
Zaterdag een aantal leden van „Oud-Lel
den" met introducée's, In 't geheel ten ge
tale van circa 150 deelnemers, naar War
mond, teneinde in 't bizonder het Huys te
Warmond en zijn prachtige omgeving te
bezichtigen. Deze excursie was vooral ge
organiseerd, om meer algemeene belang
stelling te wekken voor het natuurschoon
ter plaatse, mede In verband met een bij
de gemeente Warmond in bewerking zijnd
uitbreidingsplan,waarvan de uitvoering
naar de meening van het bestuur van „Oud-
Leiden", dat natuurschoon ernstig zou
schaden.
Bij het inrijhek aan de Hoflaan werd het
groote gezelschap opgewacht door de hee-
ren dr. L, P. Krantz en A. Krantz met hun
familie. Hierna begon een wandeling door
het prachtige boschpark met zijn enorme
verscheidenheid van boomsoorten, waarvan
een taxusgroep waarschijnlijk nog dagtee-
kent uit den heidenschen tijd, terwijl de
inrichting van het park in hoofdzaak da
teert uit den tijd der Baronnen van Leyden
en verder gedurende de laatste jaren door
dr. L. P. Krantz nog heel wat gewassen aan
de reeds bestaande zijn toegevoegd. Natuur
lijk wijdden zeer velen hun aandacht aan
den Oostelijken rand van het park, waar
in den Hofpolder het onvergelijkelijk uit
zicht over de plassen wordt bedreigd.
Nadat men geruimen tijd het park had
bezichtigd, verzamelden de deelnemers zich
voor het Huys, waar de heer H. J. Kok een
korte uiteenzetting gaf omtrent de door
hem in de juiste heraldische kleuren ge
schilderde wapens van het echtpaar Van
LeydenDe Thorns in den timpaan van den
voorgevel. Thans begaf men zich naar het
Huys, waar de familie Krantz ondanks het
feit dat het thans onbewoond en dus ge
heel ledig is, voor een allerprettigste ont
vangst had zorg gedragen, waarvan wij hier
met dankbaarheid gewag maken.
In de groote zaal van het Huys met het
prachtige uitzicht over de slotgracht en
haar verbinding met de Hofleede, overscha
duwd door prachtig geboomte, brandde
voor dezen eenen middag gezellig het groote
haardvuur en stonden de stoelen geschaard
rondom het podium der achtereenvolgende
sprekers.
In de aangrenzende zaal vond men gravu
res en foto's, die een beeld gaven van het
Huys te Warmond gedurende verschillende
tijdstippen van zijn bestaan uit de laatste
drie en een halve eeuw, waarbij de prach
tige luchtfoto van de K.L.M. wel in 't bij
zonder de aandacht trok.
Toen allen gezeten waren, trad Dr. L. P.
Krantz op het podium om de aanwezigen
welkom te heeten. Met ontroering herdacht
spreker den 8 Maart 1937, den dag waarop
zijn Moeder, de laatste bewoonster van het
Huys te Warmond, overleed. Het is overi
gens gelukkig, vervolgde spreker, dat wij
niet weten, wanneer wij zullen sterven.
Doch er is voorbereiding, overleg noodig.
wanneer de slag is gevallen, om een Huys
als dit te blijven bewonen.
Na deze deels fiscale moeilijkheden
te hebben geschetst, herinnerde spr. eraan,
dat tal van buitenplaatsen, ook deze, prij
ken met het bord Verboden Toegang. Hij
voegde eraan toe, dat dit bord voor de leden
van „Oud-Leiden" in 't vervolg geen betee-
kenis heeft, doch dat zij op vertoon van
hun lidmaatschapskaart zich vrijelijk op
het terrein kunnen bewegen.
Het bleek, dat deze geste door de aan
wezigen op zeer hoogen prijs werd gesteld.
De heer A. Bicker Caarten, secretaris van
„Oud-Leiden", den heer Krantz bedankend
voor zijn vriendelijke woorden en voor de
uiterst genoeglijke ontvangst, deed vervol
gens voorlezing van het door ons vermelde
adres.door „Oud-Leiden" gezonden aan den
Gemeenteraad van Warmond, om de be
bouwing in den Hofpolder achterwege te
laten.
Nadat de thee was geserveerd, werd het
woord gegeven aan den heer N. J. Swier-
stra, die een overzicht gaf van de geschie
denis van het Huys te Warmond. Wij kun
nen ons ontslagen achten voor deze voor
dracht, die blijkbaar met genoegen werd
aangehoord, een resumé te geven, aangezien
de heer Swierstra in het „Leidsch Dagblad"
een serie van zes artikelen over dit onder
werp publiceert, toegelicht met teekenin-
Sen, waarvan het eerste in het nummer
van 7 October j.l. verscheen. Men zal goed
doen, deze artikelen te bewaren.
Na deze causerie trad een pauze in, waar
van de aanwezigen gebruik maakten om het
Huys van ónder tot boven te bezichtigen.
Toen allen zich nu weder in de zaal had
den verzameld was het woord aan den heer
A. A. Kok, secretaris van den Bond Heem
schut, teneinde een voordracht te houden
over „Opgang en ondergang van Neder-
landsche Kasteelen en Buitenplaatsen."
Spreker wilde zijn voordracht niet begin
nen alvorens den vorigen spreker den heer
Swierstra, hulde te hebben gebracht voor
zijn uiteenzettingen, die niet alleen getuig
den van historische kennis, doch waarin hij
vooral ook bleek technische kennis te be
zitten omtrent de oude bouwkunst. De
meeste historici weten daarvan niet veel,
hetgeen spreker als architect het beste kan
beoordeelen. Spreker vertelt daarna iets
^„i T,W.ei'k,wijze van de" Bond Heem-
Wori,' J1! laren geleden begon men te
warmond te werken aan een uitbreidings
plan, Waarin het plan werd geopperd den
De tweede wedstrijd om het wereldkampioenschap scha
ken tusschen Dr. Euwe en Dr. Aljechin is nauwelijks begonnen
of zienderoogen stijgt de publieke belangstelling. Van vele
zijden bereikten ons blijken van instemming met ons initiatief
tot het organiseeren van een partij te Leiden en meerdere ver
zoeken betreffende het verstrekken van inlichtingen over toe
gangsbewijzen, enz. kwamen reeds bij ons binnen.
Zooals men weet wordt hier ter stede de achtste partij
gespeeld en wel op Donderdag 21 October, in de Stadsgehoor
zaal. Aanvang halfzeven.
Wij deelen thans mede dat aanstaanden Woensdag,
vanaf 12 uur 's middags, met den verkoop van plaatskaarten
zal worden begonnen.
De prijs bedraagt:
Voor abonné's f 0.80.
Voor niet-abonné's 1.
De belasting is reeds bij den prijs inbegrepen.
Zij, die buiten Leiden woonachtig zijn, kunnen de kaarten
ook schriftelijk bestellen. Het bedrag moet dan echter met f 0.05
voor porto worden verhoogd. De kaarten zullen onmiddellijk na
ontvangst van het geld worden toegezonden.
DE DIRECTIE.
grond tusschen Leede en Hofleede te be
bouwen. Men vroeg zich af: „Waarom moe
ten juist daar nu huizen worden gebouwd?"
Onze tijd is er een van ontwakend besef,
dat de schoonheid er niet is voor den enke
ling, doch voor iedereen. Van het water af
gezien zou het bouwen van huizen vóór het
fraaie tafereel dat zich van de meren af
opent, vernielend werken.
Na een opsomming te hebben gegeven
van hetgeen „Heemschut" te dezer zake
heeft gedaan, kwam spreker tot zijn eigen
lijk onderwerp: „Ondergang en opgang van
Nederl. Kasteelen en Buitengoederen."
Er valt een viertal groepen onder deze
benaming
le. de groep eigenlijke historische kastee
len als 't Huys te Muiden, 't Huys te Amstel
(verdwenen), Brederode, Loevenstein. Do
renburg, enz.
2e. niet Huys alleen, maar Huys met tuin,
kasteelen, die na veel wederwaardigheden
in de tweede helft der 18de eeuw weer zijn
opgebouwd: Huys te Warmond, Middachten.
3e. Buitenhuizen, b.v. die in de 17de en
18de eeuw door de Amsterdamsche koop
lieden werden gebouwd aan de Vecht, door
de Haarlemmers in Kennemerland. Het wa
ren paleisachtige huizen veelal copieën van
stadshuizen, ook veelal gebouwd door stads
architecten als Vingboor.s en Post.
4e. de groep tuin met huis, de groote
buitenplaatsen op de Veluwe als Roozen-
daal, Hooge Veluwe, enz.
De eerste groep dagteekent uit een tijd
van feodaliteit en heraldiek, toen de ridder
een schild voerde, waardoor men tevens
wist wat hij in zijn schild voerde.
Deze groep, waarvan Doornenburg gaaf
is bewaard gebleven, 't Muiderslot aardig is
vernield, Brederode als ruïne floreert en
Abcoude een aardheuvel is, heeft drie cam
pagnes van verwoesting doorstaan: de Hoek-
sche en Kabeljauwsche twisten, de Geuzen
tijd en de legers van Lodewijk XIV. De ove
rige drie groepen hebben zich nog het beste
gehandhaafd en in de 18de eeuw hebben
practisch geen verwoestingen meer plaats
gehad, ook niet in den Franschen tijd.
De oorzaken van verval, afbraak en ver
woesting liggen thans aan de belastingen.
De Personeele belasting vraagt 10% van de
waarde van het goed. Doch veel erger is het
met de Successiebelasting, die 40% vraagt.
Bij overdracht na overlijden dient er dus
een zoodanige reserve te zijn gevormd, dat
daaruit de successie kan worden betaald,
anders komt men tot het noodlottig gevolg,
dat het goed zal moeten worden verkocht.
Tegenover onze geheele bevolking is de
groep dergenen, die in staat zijn, onze oude
buitengoederen te bewonen, te klein. Wel
zijn er enkele groot-industriëelen, zooals de
heeren Van Heek en Philips, die een groot
buitengoed hebben aangekocht en bewonen.
Doch er zijn vele maatschappelijke doel
einden waarvoor ze geschikt zijn: tehuizen
voor ouden van dagen, sanatoria ten bate
van ziekenverpleegsters, zwakke kinderen,
enz., zooals spreker met voorbeelden aan
toont. De samenleving ziet in, dat het met
de destructie geen voortgang mag hebben.
Er is een zich ontwikkelend besef, dat wij
voor oude cultuurgoederen hebben te wa
ken. Voor 25 jaren is de Bond Heemschut
begonnen te werken en langzaam dringt
het besef door, dat de verdorde sfeer der
19de eeuw, die de stof over den geest, de
wetenschap over de religie, de school boven
het edel ambacht deed heerschen, plaats
moet maken voor tegenovergesteld begrip.
Zoo zien we thans komen een renaissance.
In renaissance zit naissance, in naissance
native, in native nation. Niet het stof maar
de geest!
Eerbied moeten wij hebben voor de mo
numenten der Vaderen, die wij slechts in
bruikleen hebben om ze oveï te leveren aan
het nageslacht.
De jeugd begrijpt dit; de jeugd gaat voor.
Onze kasteelen en buitengoederen zijn
vaderlandsche grond: de steen, de kalk zijn
producten van Nederlandschen bodem. Hun
schoonheid is niet van dezen tijd, doch van
vele tijden. D e schoonheid is van de
eeuwigheid.
„Leert dan reizen
Met gepeizen
Naar Paleizen
Uit het slik
Dezer werrelt
Die zoo dwerrelt:
Eeuwig gaat vóór oogenblik."
Na deze met hartelijk applaus onder
streepte raad. bedankte de heer Bicker
Caarten terwille van den tijd, met een zeer
kort maar 'hartelijk woord de familie
Krantz en de diverse sprekers.
De excursie was uitmuntend geslaagd.
INSTITUUT
VOOR ARBEIDERSONTWIKKELING.
Openingsochtend met „Wereld in Wording".
Gistermorgen werd in het Luxor- en
Trianon-theater de openingsochtend van
het Instituut voor Arbeidersontwikkeling
gehouden, waarbij vertoond werd de be
kende fantastische film van Alexander
Korda „De Wereld in Wording", naar het
beroemde boek van H. G. Wells. De beide
theaters waren flink bezet, zoodat deze
proef om twee zalen in gebruik te nemen,
geslaagd mag heeten en de plannen om een
volgende voorstelling eveneens op deze wijze
te verzorgen hierdoor werkelijkheid zullen
worden. Ongetwijfeld een goed begin van
dit winterseizoen. Een kort openingswoord
van den voorzitter, den heer H. v. Wouden
berg ging vooraf: daarna volgde een be
knopt overzicht van het a.s. winterwerk en
de beteekenis van het lidmaatschap van het
Instituut uiteengezet door den afdeelings-
secretaris, den heer J. Wolfslag Jr., gevolgd
door een aardig voorprogramma.
De hoofdfilm een première voor Leiden
was de uitbeelding van een toekomst
droom, aanvangende in het jaar 1940, het
jaar waarin de groote wereldoorlog zal uit
breken. Na vijf-en-twintig jaar is het we
reldbeeld totaal veranderd en de beschaving
met tientallen jaren achteruitgevlogen.
Hierin wordt tenslotte verandering gebracht
door een gemeenschap van technici, die een
nieuwe wereld willen opbouwen. Machtige
bouwwerken verrijzen, enorme constructies
worden uitgevoerd, verbazingwekkende uit
vindingen gedaan. De slotscène geeft het
experiment weer met het fabelachtig groote
„maankanon", dat een projectiel, bemand
met twee menschen het luchtruim zal in
schieten. waarbij de poging wordt gedaan
het Heeal te veroveren. Hier eindigt de
machtige film met haar wonderlijke, voor
spellende beelden om de vraag te stellen of
de mensch verder moet gaan of terug, of hij
het Heelal of het Niets zal veroveren.
De stoffelijke resten van de drie
leden der bemanning naar
Nederland.
Naar wij vernemen worden de stof
felijke resten van de heeren Stork,
Ruben en Stodieck, leden van de be
manning: van de te Palembang veron
gelukte „Specht", Woensdag met het
s.s. „Van Geen" van de K.N.S.M. van
Palembang naar Tandjong Priok over
gebracht. Vandaar brengt het s.s. „Si-
maloer" een vrachtschip van de stoom
vaartmaatschappij „Nederland", de
stoffelijke resten Zaterdag a.s. naar
Nederland.
Met het vliegtuig de „Reiger" is
professor Reddingius, die, zooals ge
meld, zich naar Palembang had bege
ven na het ongeval van de „Specht",
te Batavia teruggekeerd.
Aan freule Smissacrt heeft hij vier
weken van volkomen rust voorgeschre
ven, waarna zij uit Palembang zal kun
nen vertrekken.
De toestand van den heer Huber-
mann is naar hij verklaarde in
derdaad ernstig.
Verder zeide de geneesheer, dat de
heer Schoch nog eenige weken in het
hospitaal zal moeten verblijven, ter
wijl de tweede piloot Groeneveld wel
spoedig als genezen zal kunnen worden
ontslagen, evenals de heer Monro, die
over een ^weekje wel naar Singapore
zal kunnen terugkeeren.
De toestand van de andere passa
giers is eveneens gunstig.
DS. J. PH. MAKKINK.
Zilveren jubileum als Leidsch predikant.
Naar wij vernemen hoopt ds. J. Ph. Mak
kink, Evang. Luthersch. predikant alliier op
20 October a.s. den dag te herdenken, dat
hij vóór 25 jaar bij de Evang. Luthersche
Gemeente alhier zijn intrede deed.
Daar voor stond ds. Makkink te Zierikzee
en Kampen.
Er heeft zich bereids een commissie ge
vormd, die de herdenking van dezen dag
zal voorbereiden.
INTREDE VAN PASTOOR W. GOL.
Gisteren deed de heer W. Gol, opvolger
van pastoor G. A. Smit, zijn intrede als
pastoor der Oud-Katholieke Gemeente al
hier. Vóór den H. Dienst, die te 10 uur
aanving, werd de lofzang „Kom Geest des
Levens" aangeheven, terwijl wederom de
21e Mis (de 5e Mis van A. B. H. Verhey) ge
zongen werd. Tot tekst voor zijne prediking
had de nieuwe herder, die reeds ruim 35
jaren als priester in 's Heeren wijngaard
gearbeid heeft, gekozen de woorden der
Emmaüsgangers „Het wordt avond" (Lucas
XXIV29). Na een weergave van het
Evangelieverhaal bleef de spreker bij deze
woorden stilstaan en paste ze op zich zelf
toe. Hij had ingezien, dat de arbeid in de
groote gemeente van Hilversum, die hij de
laatste veertien jaren heeft gediend, te
zwaar voor hem werd, doch verlangend om
ook nog in den avond zijns levens de Kerk
te dienen, had hij den Aartsbisschop een
rustiger werkkring verzocht. Vol hoop op
God en het leven aanvaardde hij thans
het nieuwe ambt, hopend dat zijn arbeid
rijke vruchten zou mogen afwerpen en
verzoekend om het vertrouwen en de mede
werking der gemeente. Aan het slot van
den H. Dienst zong het koor den nieuwen
herder een zegenbede toe. waarna deze nog
met een kort woord voor de verwelko
ming dankte.
Na afloop maakten vrijwel alle gemeen
teleden gebruik van de gelegenheid om den
pastoor in de pastorie te begroeten.
BINNENLAND.
Binnenkort zal een rang van sergeant le
klasse worden ingesteld. (Binnenland,
3e Blad).
Tal van legermutaties. (Binnenland, 3e
Blad).
Te Den Haag is, 73 jaar oud, overleden
jhr. G. A. A. Alting von Geusau, oud-
minister van oorlog. (Binnenland, 3e
Blad)
De N.S.B.-bijeenkomst te Lunteren. (3e
Blad).
De heeren ïr. De Kok en Schmidt Crans
Zaterdag op Ypenburg teruggekeerd.
(Luchtvaart, 3e Blad).
BUITENLAND.
Italië verwerpt de Britsch-Fransche uit-
noodiging. (3e Hlad en Buitenland, le
Blad).
De kwestie van het Verre Oosten. (Buiten
land, le Blad).
Dc kantonale verkiezingen in Frankrijk.
(Buitenland, le Blad).
Overleden is de Fransche communist Vail-
lant Couturier. (Buitenland, le Blad).
De Duitsche Kerkstrijd. (Buitenland, le
Blad).
De leider der Engelsche fascisten, sir Os
wald Mosley, door een steenworp ge
wond, (Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
EERSTE LEIDSCI3E KLUCHT- EN
REVUEGEZELSCHAP.
Opvoering van een revue.
Het gaat met het Eerste Leidsche
Klucht- en Revuegezelschao blijkbaar zeer
naar wensch: zoowel het aantal mede
spelenden in de door dit ensemble ten
tooneele gevoerde revue schetsen als het
aantal belangstellenden neemt gedurig toe
en Zaterdagavond, bii de eerste uitvoering
in dit seizoen, was de animo onder laatst
genoemde categorie zelfs zóó groot, dat de
zaal reeds bij den aanvang geheel uitver
kocht was en de deuren gesloten moesten
worden
De stmpvolle Zomerlust-zaal kreeg dit
maal een revueschets te aanschouwen, ge
titeld „Van Epscheuten en Co", waarvan
het lid Nic. Rosier wederom de autuer was.
Zij had met. iedere revue gemeen, dat de
inhoud zich in kort bestek moeilijk laat
AFSLUITING ZIJLSINGELGRACHT.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter kennis van belanghebbenden,
dat het doorgaand scheepvaartverkeer door
de Zijlsingelgracht in verband emt den
bouw van een brug, met ingang van 13
October 1937 tot nadere aankondiging zal
zijn gestremd.
A VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN, Secretaris.
Leiden, 11 October 1937.
9097
weergeven en dat er zeer vele tafereelen
waren, waarin aan zang en dans een
ruime plaats was afgestaan.
Vele komische situaties gaven aanleiding
tot uitbundige hilariteit, hoewel de humor
niet altüd van de bovenste plank was.
Niettemin was er veel goeds te waardeeren,
hetgeen door het talrijke publiek dan ook
voor 100 gedaan werd. zoodat het buiten
alle kijf is of het EIK. en R.G. heeft
velen weer een aangenamen avond bezorgd.
Hofenks Melody Makers zorgden oo de
van hen bekende muzikale wijze voor de
muziek en tenslotte ook voor de rhythmi-
sche Manken, onontbeerlijk voor het bal,
waarmede deze uitvoering werd besloten.
Voorzitter van Heuzen sprak aan het
begin van den avond woorden van welkom
tot de vertegenwoordigers der zusterver-
eeniginzen en tot de leden en donateurs,
wien hii tevens dankte voor den van hen
ondervonden moreelen en finantieelen.
steun.
CENTRALE B.V.L.-SAMENKOMST.
Op Dinsdagavond 19 October wordt al
hier een groote centrale B.VL.-atmenkomst
gehouden voor de B.Vi.-afdeeHngen van
Leiden en omgeving en voor afgevaardig
den van alle B.VL.-afdeelingen in Zuid-
Holland: West
Toespraken zullen worden gehouden door
generaal-majoor jhr. J. T. Alting von
Geusau. commandant van de le Divisie en
door luitenant-generaal L. F. Duymaer van
Twist, voorzitter van de nationale land
stormcommissie.
In deze samenkomst zal tevens de
première gegeven worden van de B.VL-
klankfilm „Je maintiendrai".
In deze samenkomst zal een openings
woord gesproken worden dco" ds J. de Wit,
voorzitter ran de plaatselijke landstorm-
commissie en een slotwoord door den heer
L. G. Royaards. voorzitter der gewestelijke
landstormcomnxissie Zuid-Holland; West.
