CARILLON
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Maandag 4 October 1937
Koraalmuziek
De Ronde van Leiden
Haring en wittebrood
We zijn nu toch vroeg op: dus naar het
van der Werffpark, waar de koraal
muziek weer tallooze zangers cn zan
geressen verzameld heeft. Deze koraalmu
ziek Is wel een van de mooiste nummers
van het geheele programma. Die piecntige
liederen, daar in de openlucht gezongen
nan den voet van het standbeeld van van
der Werff, geven wijding aan den dag.
wijzen ons er als het ware ot.-. dat feest
vieren niet alleen hoofdzaal: is, doch dat
we in de lerote plaats dank verschuldigd
zijn aan Hem, zonder wiens hulp ook bur-
gemeester van der Werf Leiden niet door
de donker- dagen had kunut 1 brengen Er
ging dit jaar van het programma nog een
bijzondere aantrekkelijkheid uit, het ver
meldde de eerste opvoering van: O, Lei
den, gij oude. mooie stad", een gedicht van
enze oud-stadgenoote mevr. dr. Selma de
Jong. getoonzet door den heer Leo Mens en
opgedragen aan burgemeester v. d. Sande
Bakhuyzen. Mevr. de Jong woonde deze
eerste opvoering zelf bij. De woorden van
haar gedicht, waarin Leiden's roem be-
Foto's Van Vliet.
De Burgemeester huldigt Mevr.
Dr. Selma de Jóng, de dichteres
van een speciaal 3 October-lied,
met een bloemenruiker.
zongen wordt, drukten wij eenlgen tijd ge
leden reeds in ons Blad af. Voor de zan
gers en zangeressen was het zeker niet
het gemakkelijkste lied van het program
ma. doch zij brachten het er buitengewoon
goed af, vooral wanneer men in aanmer
king neemt, dat de heer Mens slechts twee
maal met zijn koor heeft kunnen repetee-
ren. Een woord van lof aan het adres van
den dirigent is hier dan ook zeker op zijn
plaats en we mogen daarbij ook niet ver
geten het muziekgezelschap „Orpheus", dat
onder leiding van den heer Chr. W. de
Vries, ouder gewoonte de koraalmuziek be
geleidde. Nadat het uit acht nummers be
staande programma was beëindigd, trad de
heer Smit naar voren, den burgemeester,
die met zijn echtgenoote en beide dochter
tjes aanwezig was, verzoekende namens de
zangers en zangeressen een krans aan het
standbeeld van v. d. Werf te willen hech
ten. Nadat de burgemeester den heer Smit
De start van de deelnemers aan de Ronde van Leiden.
men, in zoo verre het tenminste past in
deze toch in den grond van de zaak droevige
geschiedenis, te rekenen tot een deel van
het feestprogramma. We weten het, het is
niet altijd een uitdeeling geweest aan de
armste stadgenooten, doch het is het in den
loop der jaren geworden. En helaas wordt
toet aantal gegadigden nog steeds grooter.
Maar al kunnen we hierover moeilijk in
opgewekten zin schrijven, toch hopen we
dat deze historische gebeurtenis om finan-
cieele redenen nooit op den 3 Octoberdag
zal behoeven te ontbreken.
Lange tafels hoog opgestapelde brooden
en kuipen tot bersten; toe gevuld met zee
banket, verdwenen in de tallooze ieiltlee,
kranten of bsósloopen. die men voor het
vervoer van de tradltioneele feestgave had
meegebracht.
Ruim 4200 porties werden uitgereikt,
oudergewoonte voegde de iirma van Nelle
daaraan thee en tabak toe.
Haring hes(j een eigenaardige eigen
schap: die reuk is even onaangenaam als de
smaak aangenaam. Ook aan het Leldsch
Studentencorps is dit bekend. Om nu de
kwelling der reukorganen van de dames-
haringhandelaren voor twee uur per jaar
wat te verzachten hebben de studenten de
gewoonte om elk dier dames een flacon
eau de cologne aan te bieden. Met dit goede
gebruik werd ook dit (aar niet gebroken.
Toen we haring en wittebrood „gedaan"
hadden, begonnen de Sleutelstadstraten
reeds 't echte 3 Octoberbeeld te toonen. Op
alle straathoeken stonden de mannen, die
gekomen waren om voor ons te „werken"
in bloemrijke taal te verhalen van hun on
geëvenaarde prestaties, die zij reeds 'hadden
vertoond voornoemt u maar op. de
hoogste onder de hoogen is stellig nog niet
Burgemeester v. d. Sonde Bakhuyzen reikte een deel der
traditioneele feestgave uit in het Waaggebouw.
Om half negen bsgon op het Leven
daal de „Ronde van Leiden": een
wielerwedstrijd over 47'/s K.M., waar
voor 64 leden van Leidsche clubs i Swift
en Nieuw-Swift) hadden ingeschreven.
Een geheel nieuw nummer van het 3-
Octaber-festijn kwam hiermede tot uit
voering en als experiment werd het een
succes! Zij, die de idee van een dergelij-
ken wielerkamp hebben geponeerd, heb
ben verderstrekkende plannen gehad. Zij
dachten aan een natlonalen wedstrijd
met veie renners van faam en zij zuilen
zich daarbij wellicht het criterium van
Schevmingen cn dat van Feyenoord voor
oc-gen hebben gesteld, waarbij het aantal
toeschouwers de honderd-duizend bena
derde. De kerkelijke herdenking van Lei
den's Ontzet op den Zaterdagvoormiddag
deed het plan evenwel niet voor verwe
zenlijking vatbaar zijn en men heeft zich
mceten bepalen tot een race voor uitslui
tend leden van Leidsche wielerclubs over
eon zeer verkort traject (1900 M.) langs
Levendaal. Gesregracht, Zoeterwoudsche
Singel en Plantage, dat 25 maal moest
worden gereden en dat tegen tien uur in
den voormiddag den aanvang der
kerkdiensten beëindigd moest zijn.
Maar ook over deze race niets dan lof!
Zij was misschien voor den Insider niet
steeds even enerveorend omdat Van Am
sterdam in dit miiieu de ongekroonde
koning was. maar zij bleek toch goed ge-
organlsoerd, trok zeer groote belangstel
ling (bij duizenden stond men langs den
weg), boeide door de verwoede pogingen
van renners als Ladewijks, de Groot, R.
Riethoven, Schüller, Verburg e.a. om den
favoriet te bedreigen en had zonder
ongevallen een vlot en sportief verloop,
waaraan door een dramatische startscène
gelukkig geen afbreuk kon worden ge
daan
Nadat radio-muziek de toeschouwers
langs het parcours gedurende eenigen
tijd bezig gehouden had en politie en
padvinders voor een voortreffelijke afzet
ting hadden zorg gedragen, arriveerden
tegen halfnegen, verwelkomd met het Wil
helmus, de burgemeester en het bestuur
der 3-October-verseniglng bij de fabriek
der N V. Gebr. van Wijk en Co.. waar 52
van de ingeschreven renners gereed ston
den om op het startschot van den burge
meester het spel der flitsende wielen aan
te vangen!
De ooggetuige van het gemeentelijk
radio-distributie-bedrijf vroeg even stilte,
gespannen wachtten deelnemers en pu
bliek
„Klaar"vroeg de stem aan de
radio.
„Ping" had toen de revolver in de hand
van den burgervader moeten doen! En
dusgingen de renners van start, niet
tegenstaande er géén schot had weerklon
ken! Een moment liep bij den start alles
te hoop: sommige renners aarzelden, start
ten, stapten weer af, anderen gingen
door
Er moest opnieuw worden gestart en na
één ronde stoof het aanstormende peleton
in de armen der molenwiekende jury-leden,
die de renners netjes weer in him nummer
vakjes opstelde!
De revolver was inmiddels geprobeerd en
„in orde bevonden". Dat. hij direct er na
op het beslissende oogenblik wier weigerde
mag een eigenschap van „welwillend in
bruikleen afgestane revolvers" zijn, voor de
jury was het geen grapje en evenmin voor
de deelnemers, die lichtelijk mopperend
nog juist in toom waren gehouden.
Opnieuw stonden ze opgesteld, terwijl
leekenhanden prutsten om een weerspan
nige revolver tot rede te brengen.
En plotseling klonk er toen een schot.
Géén juichende knal ter inleiding van een
spannenden wedstrijd, géén schot dat op
luchting bracht voor de nerveuze renners,
die trappelden van ongeduld (en van de
kou), doch een ondefinieerbaar kort kef
fend geluld als van een valsche terrier, die
plotseling uitschiet naar de broekspijpen
van een onschuldigen bezoeker
Een versmade en veelvuldig uitgeschol
den revolver had haar bruikbaarheid op 'n
onverwacht en ongelegen moment willen
bewijzen!
En daarmede was de „Ronde van Leiden"
begonnen!
Want geen „step" en geen „ho" was
meer krachtig genoeg om dezen renners-
troep, die andermaal meende dat het start
schot gelost was, nog verder in bedwang
te kunnen houden.
En in de arren moede legde de jury t hoofd
in den schoot en berustte.
Veel deed het er overigens ook niet toe.
Men mocht dan niet precies tegelijk zijn
vertrokken, na de eerste ronde lag vrijwel
de gansche groep bij elkaar en van eenige
handicap was daarbij geen sprake. Zoomin
als van verdere incidenten In dezen wed
strijd. waarbij in iedere oneven ronde een
premie werd verreden. J. J. de Groot open
de de rij door het veroveren van een premie
van vijf gulden en telkens is er daarna
weer vinnig gekampt om de extra-prijzen,
welke mecrendeels door stadgenooten wa
ren beschikbaar gesteld. Spoedig leefde het
publiek dan ook volop mee met dezen
eersten Leldschen wegwedstrijd, welke
langs het geheele parcours behoorlijk te
volgen was. dank zij de uitzending van het
"J «Y
Sb
De voorzitter der Commissie voor
de Ronde van Leiden, de heer
J. W. Cahen, huldigt den win
naar A. van Amsterdam met een
lauwerkrans. Links de heer P. T.
de Jong.
radio-distributie-bedrijf en dank zij een
viertal door de veld-artillerle aangelegde
telefoonposten, welke het mogelijk maak
ten den oog-getuige (en daarmede de toe
schouwers) voortdurend op de hoogte te
houden van het verloop en' van bijzondere
gebeurtenissen.
Wist men overigens (en dit terloops) dat
een dergelijke radio-uitzending een zaak Is
van groot gewicht dat de Radio-raad het
noodig oordeelde toestem/ning er voor te
weigeren en dat tenslotte op den Vrijdag
namiddag een telegram aan den minister
pas uitkomst brengen konEen ge
woon mensch zou zich onder normale om»
omstandigheden waarschijnlijk geërgerd
hebben aan zooveel „zakelijkheid". De
feestvierende Leidênaar heeft er op den
dag van Leiden's Ontzet slechts smakelijk
om gelachen en er stof voor nieuwe vroo-
lijkheid in gevonden
Ter zake echter.
De race dan was al spoedig interessant,
terwijl telkens weer andere renners het
hoofdpeleton aanvoerden. Achtereenvol
gens zagen we De Groot, Lodewijks en
Verburg aan den kop, waarna opnieuw De
Groot naai' voren kwam om weldra tijde
lijk weer plaats te maken voor Schüller.
Vijf ronden O'/j K.M.) werden afgelegd in
14 min. 9 sec. met een snelheid, welke dik
wijls bij de veertig K.M, lag. De favoriet
Van Amsterdam, die 's middags te half-
drie te Dussen in Noord-Brabant ander
maal starten moest, lag Inmiddels steeds
m de kopgroep zonder een leidende functie
te vervullen. Totdat hij na de zevende
ronde zijn eerste premie veroverde en met
Schüller en R. Riethoven eenige meters
voor de hoofdgroep door de finish ging.
Van Amsterdam zoo meende men
marcheerde thans naar de overwinning,
ook al was de totaal-afstand van dezen
wedstrijd wat kort voor hem, en wellicht
bestond er een kans dat hij beslag zou leg
gen op de extra-premie van tien gulden
voor den renner, die er in slaagde het
geheele veld te „dubbelen".
Terwijl meerdere renners den strijd al
opgaven suisde Van Amsterdam langs het
parcours met De Groot aan z'n wiel en
het peleton op eenige tientallen meters. En
in de negende ronde moest ook De Groot
het hoofd buigen. Na 19 K.M. had hij een
achterstand van 20 a 30 meters op den lei
der, terwijl hij op eenigen afstand weer ge
volgd werd door J. van der Leest en J.
Riethoven Azn, De uitlooplng was in vol
len gang, het tempo versneldeHevig
geïnteresseerd volgden de duizenden het
verloop.
Welk een deceptie was het toen even voor
het einde der tiende ronde de mededee-
Ung kwam dat Van Amsterdam terugge
vallen was en dat het geheele veld weer
vrijwel bijeen lag!
Wat was er gebeurd?
Van Amsterdam had pech gekregen: had
toen hij op volle snelheid lag en steeds
verder uitliep den linker trapas gebroken
en zich daardoor ineens alle winst ont
nomen gezien.
Van voorsprong tot achterstand!
Maar reeds stond z'n clubgenoot H. Noest
klaar met 'n andere fiets, zich zelf daardoor
buiten den strijd stellende, en met enkele
geweldige pedaaltrappen was Van Amster
dam weer bij het peleton, dat tevergeefs
gepoogd had z'n „kans" te benutten.
Vijf ronden later nam de favoriet zijn
leidende plaats weer in en met Lodewijks
aan het wiel had hij spoedig een voor
sprong verkregen, welke in de 16e ronde al
meer dan 50 M. bedroeg, In de 18e ronde
werd Lodewijks eveneens afgeschut en
vanaf dat moment was de strijd beslist!
Langzaam maar zeker vergrootte Van
Amsterdam zijn voorsprong zonder nog een
ernstige poging te doen om een ronde uit
te loopen en onder oorverdoovend gejubel
werd hij winnaar van de eerste „Ronde van
Leiden", op ongev-eer anderhalve minuut
gevolgd door R. Riethoven en De Groot.
Toen de winnaar met een enorme krans
om den hals reeds zajn eere-rondje reed
kwam een groote groep binnen, waarbij
zich ook bevonden Lodewijks, Verburg,
Schüller e.a.. die herhaaldelijk in zo®
mooie positie galegen hadden, doch tegen
het slot het vrij hooge tempo niet geheel
hadden kunnen volgen.
De officieele einduitslag is: l.A. van
Amsterdam. Nw. Swift; 2. R. Riethoven,
Nw. Swift; 3. J. de Groot, Nw. Swift; 4. C.
Verburg, Swift; 5. W, van Rooyen, Nw.
Swift; 6. M. C. Segaar. Nw. Swift; 7. Alb.
Lodewijks, Nw. Swlft; 8. Jan Schüller, Nw.
Swift; 9. J. v. d. Leest, Nw. Swlft; 10. Wim
Rljsbergen, Nw. Swlft; 11. J. Laven, Nw.
Swift; 12. J. Riethoven Jr., Nw. Swift.
De premies zijn gewonnen door J. de
Groot, C, Verburg, J. Schüller (driemaal),
J. Rintöbergen, R. Riethoven, Th. Beere-
poot, A. van Amsterdam (driemaal) en W.
van Rooyen.
Bijzondere vermelding verdient het rij
den van W. Rijsbergen die zich ln de kop
groep heeft weten te handhaven cn zich
tder.de plaatste. Dit rennertje ls pas 15
jaar en rijdt ln de C-klasse van Nieuw
Swift.
De toren voor ons nieuwe Stadhuis is in
aanbouw. - In dezen toren zal het
moeten komen.
Hebt Gij Uwe bijdrage al op de post
rekening No. 302400 van den Penning
meester van het „Carillon-Comité
Stadhuis Leiden" overgeschreven
bedankt had voor diens vriendelijke woor-
dei" richtte hij zich tot mevr. Selma de
Jont,. Het is voor mij, zoo zelde mr. v. d.
Sand Bakhuyzen, eigenlijk overbodig tot
u waardeerence woorden te spreken, want
de grootste waarrleering van Uw werk is
toch wel gelegen in het feit, dat de heer
Mens, onze knappe Leidsche toonkunste
naar, direct bereid was Uw gedicht te
toonzetten. Als persoonlijke dank voor haar
werk, bcod de burgemeester mevr. de Jong
een bouguet anjers in de Leidsche kleuren
aan, waarvoor zij hartelijk dankte.
Nadat de burgemeester den krans van de
zangers en zangeressen aan het standbeeld
van zijn roemruchten voorganger had ge
hecht, werd door allen het Wilhelmus ge
zongen en behoorde ook dit plechtige half
uur weer tot het verleden.
WE hebben zoojuist de koraalmuziek het
plechtlgste orogramma-onderdeel van
het 3 Octoberfeest genoemd, het uit-
deelen van haring cn wittebrood zouden we
het mooiste, het waardevolste kunnen noe.
toooz genoeg! Oo de beide Beestenmarkten
was een hoeveelheid voedsel en dranken
samengebracht, die elke beschrijving tartte
en overal hing de echte 3 Ootcberlucht. de
mengeling van zuur, zout,, gerookt en zoet.
De aapjeskoetsiers, die we een; per jaar
te zien krijgen waar ze gedurende de
andere 384 dagen Mijven weten waarschijn
lijk zii alleen hotsten reeds met hun
"i-rste vrachtjes over de stesd; voller wor.
dende Leidsch? boulevards: Stationsweg,
S een-. Haarlemmer- en Breestraat.
Bijna zouden we een programmanummer
vergeten en toch staat het met even groote
letters als bv. het avondfeest op het
Schuttersland of het vuurwerk aangekon
digd: He' springen van de fontein on de
Vischmarkt De eerlijkheid dwingt ons te
zeggen dat we ons Zaterdagmorgen niet
zijn wezen overtuigen of de waterleiding
werkelijk van tien uur tot halftwaalf heeft
opengestaan, doch het s*aat in het pro
gramma en du; zullen we maar schrijven; I
De fontein heeft anderhalf uur gesprongen.
Een boeien-koningin had over gebrek aan belangstelling niet te klagen.
2—2
