De herdenking van Leiden's Ontzet
Een in alle opzichten
geslaagde feestviering
LEIDSCH DAGBLAD, Maandag 4 October 1937
Tweede Blad
No. 23780
78ste Jaargang
Grleksche mythologie herleeft in de Sleutelstad
Vuurwerk in den mist
De taptoe
Leiden en Leidenaars op 3 October
De reveille
Foto's Van Vliet.
„De Princevlag" kwam in de taptoe ook nu weer uitstekend
voor den dag met bovenstaanden wagen.
En weer stonden we Vrijdagavond
wat is een jaar toch kort op de
Kaasmarkt om de opstelling en het
Vertrek van den taptcestoet, de
opverture van de Drie-Octoberfeesten,
te zien.
Het was nog stil toen wij om 8 uur het
marktplein opwandelden, slechts hier en
daar stond een klein groepje. Stel je eens
voor, dachten wij opeens, dat er niet meer
deelnemers kwamen. Maar nee; hutspot
zonder peen en uien het 1 ij k t ons on
mogelijk, maar een vooravond van het
Drie-Octoberfeest zonder taptoe, dat is
onmogelijk.
Gelukkig bleek onze „vrees" ongegrond
te zijn; in de verte klonken reeds flarden
opdisschen over dezen bonten stoet, die
niëfc minder dan twintig minuten lang aan
ons voorbij trok. We zouden kunnen ver
tellen hoeveel succes de in de witte uni
form gekleede Leidsche zweefvliegers
oogstten herinneren we ons goed, dan
liepen zij Vrijdagavond voor de tweede
maal in den taptoestoet mee De proef
neming van het vorig jaar is zeker in den
smaak gevallen en hoe kan het ook anders!
Wc zouden verder kunnen schrijven over
de leden van de Timdelerclub, die als echte
geuzen en geuzinnen meemarcheerden, den
hutspotwagen van de Princevlag, de in la-
boratoriumjas gestoken leerlingen van de
Middelbaar Chemische School, het vlieg
tuig van de St. Jozef groep, den toren, die
de N. P. V.-ers meevoerden; het wordt een
heele rij, deze opsomming van vereenigin-
gen, die met iets bijzonders voor den dag
huyzen de verzekering, dat de Vereeniging
steeds op den steun van het gemeente
bestuur zal kunnen rekenen.
De heer W. v. d. Laan. voorzitter der 3-
October-Vereeniging, dankte vcor de har
telijke ontvangst en vestigde de aandacht
op het groote geldsbedrag, dat de vereeni
ging telkenjare in de Sleutelstad uitgeeft.
Doch ook het vreemdelingenverkeer wordt,
door het 3 October feest sterk gestimu
leerd; de voordeelen, daaraan verbonden,
aldus spr.. zijn ongetwijfeld nog veei groo-
ter. De met eerewijn gevulde glazen vierden
geledigd op het welzijn van Leiden's popu
lairste vereeniging en toen zette dp stoet
zich weer in beweging, thans met den bur
gemeester en den secretaris in zijn midden.
Was het andere jaren gewoonte, dat de
deelnemers zich in het van der Werffpark
rond het in een zee van licht badende
standbeeid van Leiden's held en bevrijder
schaarden, thans maakten alleen de be
stuursleden der Drie-Octobervereeniging en
..Werkman's Wilskracht" zich los uit den
stoet en terwijl de eersten een krans aan
den voet, van het standbeeld legden, speel
den de muzikanten het plechtig in den
machtigen Octoberavond opklinkende Wil
helmus. Hierna schaarde „Werkmans Wils
kracht" zich weer in de rijen der defilee-
renden, terwijl het bestuur de voorbij trek-
kenden in het park bleef gadeslaan.
We betreuren het, dat het bestuur der
Drie-Octobervereen. gemeend heeft de
eigenlijke taptoe van het programma te
moeten schrappen, doch aan den anderen
kant, wanneer we terugdenken aan het
rumoer, dat het vorig jaar ontstond, tij
dens dc uitvoering van het stemmige mu
ziekprogramma, kunnen we dit besluit J
slechts toejuichen. Geen taptoe is toch i
altijd nog beter dan een ten öeele mis-
lukte. Ook kostte het oponthoud in het v.
d Werffpark altijd véél tijd. men aenke
alléén maar aan het opnieuw formecren
an den stoet. Vrijdagavond waren de tap-
toegangers reeds om kwart over tien op dc
Kaasmarkt, waar de stoet ontbonden werd,
•teruggekeerd. En dat is eigenlijk iaat ge
noeg, want voor de laatste vuurpijl den
volgenden avond de lucht in gaat. moet
er nog heel wat gebeuren!
De reveille, welke wederom verzorgd werd door het Leidsch Politie Muziekgezelschap. Hopelijk
klinken dezelfde klanken in 1938 wederom van den Stadhuistoren.
van trompetgeschal en marschmuziek,
nader en nader kwam het tromgeroffel,
vóller stroomde de Kaasmarkt, sterker
wérd het geroezemoes, het onbestemde ge
luid. dat ontstaat wanneer duizenden iets
te vertellen hebben, wanneer de commissie-
;eden hun bevelen geven, commando's
weerklinken en muzikanten voor de zoo
veelste maal probeeren „oftie hun in
strument het nu wel doet."
Honderden, we kunnen wel met een ge
rust hart zeggen duizenden, keken van de
overzijde van de Kaasmarkt, den Oude
Rijn. naar dezen gonzenden menschen-
bijenkorf, waar nog altijd maar nieuwe
groepen kwamen bimienzoemen.
Wie de opstelling van zoo'n taptoestoet
nog nooit gezien heeft, zal opgetwijfeld ge
dacht hebben, wat moet er uit dien chaos
te voorschijn komen. Doch we weten beter:
de taptoe-commissie onder het alziend oog
van den heer Bernard de Koning, heeft
meer met dat bijltje gehakt, zij kent haar
pappenheimers! Even voor halfnegen:
alles wriemelt en kolkt door elkaar; half
negen: een snerpend fluitsignaal, de trom
mels van „Werkmans Wilskracht" begin
nen te roffelen, vaandels en vlaggen gaan
boeg en de honderden meters lange stoet
staat opgesteld, keurig in rijen van vier.
dicht aaneen gesloten. Dat is organisatie:
geen lampion, die niet brandt, geen fakkel
of er is een lucifer bijgehouden!
De kop van den stoet heeft zich reeds in
beweging gèzet. Helaas ontbreken dit jaar
de vertegenwoordigers van het Leidsche
Studentencorps. Wegens corpsrouw hebben
zij terecht gemeend aan dezen inzet der
feestelijkheden niet te mogen meedoen. Het
zijn dc ieden van V. V. S. L., een groote
groep, die nu achter de bestuursleden en
het vaandel der Drie-October-vereeniging
dShmarcheeren
'Wal
'at'zöu'dfeh'we een lang veehaai-kurtiien
zijn gekomen. Vroeger het is al heel wat
jaren geleden konden we in enkele
regels de namen van alle deelnemende
vereenigingen noemen. Doch de animo
werd tegroot, tenminste voor ons, die al
die namen van wapperende banieren of
vlaggen moesten aflezen. Zullen we nu
over enkele jaren ook al de bijzondere at
tracties. die den stoet niet. weinig verleven
digen, niet meer kunnen vermelden? We
hopen het. Het gaat in ieder geval den
goeden kant op, evenals het aantal lam
pions en flambouwen, dat dit jaar wéér
grooter was dan twaalf maanden geleden,
al was nog lang niet ieder deelnemer een
wandelende lantaarn.
Langs de bekende, met duizenden be
langstellenden omzoomde route, waaraan
op speciaal verzoek van haar bewoners, de
Hoogewoerd was toegevoegd, trok de stoet,
begeleid docr de hoog tegen de huizen op-
schetterende blaasmuziek van niet minder
dan zes muziekcorpsen, naar het v. d.
Werf park.
Doch veer wij vertellen wat daar plaats
vend, moeten we. om niet op de gebeurte
nissen vooruit te loopen, nog even naar het
Gemeentehuis, waar de traditioneele ont-
vangstr van het bestuur der Drie-Oetober-
véreeniglng, ditmaal vergezeld van haar
eerelid, den heer van Rossum du Chattel
en het bestuur van V. V. S. L„ door burge
meester mr. A. v. d. Sande Bakhuyzen, den
gemeente-secretaris, mr. dr. C. E, van
Strijen. de wethouders A. Tepe en M. G.
Verwey en den waarnemend wethouder,
den heer J. Wilbrink, plaats vond.
Op zeer waardeerende wijze sprak de
burgemeester over het werk der Drie-
October-vereeniging. daarbij speciaal wij
zende op de eensgezindheid, die door haar
qd zoo, .vopbtbeffèinke wijze wordt bevor-
adHï Bak3
Morgen weer een mooie dag. zullen ve
len gedacht hebben toen zij Vrijdagavond
voor zij in bed stapten nog even tevreden
naai den helderen herfsthemel keken....
Straat impressies
T eiden en Leidenaars op 3 Oc-
tober zijn zich zelve niet. En
gelukkig maar. Stel U voor, dat U
iederen dag een halfuur noodig
zou hebben om U te voet van de
Blauwpoortsbrug te begeven naör
het station, zooals Zaterdag in de
middaguren het geval was. Of
dat U, als Leidenaar zijnde, het
geheele jaar door vergast werd
op de penetrante geuren van
uien, zure haring en gerookte pa
ling, het geheel afgewisseld
met den weeigen walm uit de
óliebollenkramen. Of dat Uw
trommelvliezen 365 dagen van
het jaar op een dusdanige wijze
gemarteld werden door een niet
te definieeren geluidenchaos. Of
dat ge, vol belangstelling kijkend
naar de vele vermakelijkheden
op het Schuttersveld, op de meest
onverwachte oogenblikken en op
de meest hard-„handige" wijze
Uw teenen stootet aan imitatie-
hunnebedden, die daar in ver
band met eventueelen regenval
bij wijze van vluchtheuvels schij
nen neergelegd.
In trouwe, de gemiddelde leef
tijd van de Leidsche bevolking
zou op een heel wat lager peil
komen en de invaliditeits-statistie-
ken zouden een onrustbarende
stijging vertoonen.
Maar aangezien de kalender
slechts éénmaal in een jaar 3 Oc
tober aanwijst, vinden we dit alles
mooi. We aanvaarden het als
vanzelfsprekend, dat we, als ge
volg van de drukte pp straat, een
half uur te laat arriveeren bij de
kennissen, die ons vriendelijk
hadden uitgenoodigd om van
uit hun bovenvoorkamer-aan-
straat den optocht te zien voorbij
trekken, hetgeen bij aankomst
juist geschied is; we voelen het
bijna als een gemis, wanneer ons
reukorgaan op de een of andere
onverklaarbare wijze in een zone
terecht is gekomen, waar de bo
vengenoemde geuren niet rond-
dwarrelen; we betalen met een
blijmoedig gezicht eenige centen,
een stuiver en soms zelfs een dub
beltje voor muzikale uitingen, die
ons op iederen anderen dag dan
3 October de haren te berge zou
den doèn rijzen en we prijzen het
wijs beleid van de bestuursleden
der 3 October-vereeniging, die
ons, zij het ook ten koste van
eenige rauwgestooten teenen, ge
vrijwaard hebben voor een paar
natte voeten, wanneer het in de
dagen, voorafgaande aan de her
denking van Leiden's ontzet, soms
zou hebben geregend
Zelfs de heetst gebakerde Lei
denaar, die anders o zoo gauw op
zijn teentjes getrapt is, incasseert
op 3 October met een vriendelijk
gelaat de ontelbare stompen en
duwen, welke hem in het gedrang
op straat en op het Schuttersveld
worden uitgedeeld en niets is in
staat om zijn goed humeur te ver
storen, ook al liggen zijn teenen
vrijwel murw in z'n schoenen.
Dat alles is het wonder van de
3 October-sfeer. Niei-Leidenaars
kunnen dit niet begrijpen....
n dan de oud-stadgenooten in
den vreemde. Waar ook ter
wereld op 3 October twee oud-
Leidenaars bijeen zijn, wordt de
feestdag van Leiden's ontzet her
dacht. Is de afstand te groot om
zich op dezen dag naar de feest
vierende Sleutelstad te begeven,
dan worden feestelijke bijeen
komsten belegd we denken
aan de vele Leidenaars in Indië
- is het aantal minder talrijk,
dan wordt toch in ieder geval een
gedachte of misschien ook wel
een dronk gewijd aan de geboor
testad, terwijl veelal hutspot met
klapstuk het hoofdgerecht van den
dag vormt. Maar hij, wiens zake
lijke of persoonlijke omstandighe
den hem daartoe maar even in
staat stellen, trekt op dien dag
naar het centrum der feestvreugde
en zoo zagen wij Zaterdag vele,
zeer vele bekende gezichten uit
vroeger jaren in de vaderstad te
ruggekeerd, die met zichtbaar wel
gevallen zich weer zagen opge
nomen in den vertrouwden kring
van oude vrienden en bekenden
en mede ondergingen den roes
vcm dit Leidsche festijn zonder
weerga.
En of het nu regent dan wel dat
de zon schijnt, dat is betrekkelijk
bijzaak. Het belangrijkste is, dat
er koraalfnuzièk in het Van der
Werffpark is, dat in het Waagge
bouw haring en wittebrood wordt
uitgedeeld, dat er des middags
een optocht door de straten trekt
het onderwerp doei minder ter
zake dat er vervolgens huts
pot met klapstuk op tafel ver
schijnt en dat er ten slotte op het
Schuttersveld een hosvlonder ligt.
Dat is per slot van rekening voor
Leidenaar en oud-Leidenaar hét
3 October-feest, dat geen hunner
zou willen .missen.
Nogmaals; niel-Leidenaars, die
mopperen over blauwe plekken
en modderschoenen, kunnen dit
alles niet begrijpen
E' n het leek er op, dat ze gelijk kregen:
j het was een mooie dag, die Zaterdag
morgen aanbrak, een strak blauwe he
mel, weinig wind, het zou weer een echte
pittige Octobermorgen worden. Doch nog
Kas de zon niet goed en wel boven de ho
rizon of een koude, kille mist schooi zich
tusschen ons en het hemellichaam, waar
naar wij eiken dag, doch op den 3 Oct.-
dag toch wel met een speciaal verlangen
uitkijken, ,,'t Is maar een ochtendneveltje"
troostten de optimisten. Ze kregen gelijk,
alleen duurde de ochtend wel wat heel
erg lang. ongeveer tot half vier!
Wat zijn er veel vlugge menschen in
Leiden, minstens 4000 en dan zijn we met
onze schatting heusch niet aan den hoo-
gen kant. Een kouden neus moesten we er
dit jaar voor over hebben, maar het pro
gramma, dat het Leidsche Politie-muziek-
gezelschap onder leiding van den heer M.
Bolderdijk van het balcon van de Stads-
zaal uitvoerde, deed het warme bed en
den kouden ochtend maar al te licht ver
geten. Luisterende naar het fraaie pro
gramma. dat de mannen van de Herman
dad boden, zullen velen ongetwijfeld hun
blik even hebben laten rusten op de enkele
honderden meters verder hoog in de lucht
wapperende vaderlandsche driekleur. Er
zijn heel wat 3 Octobers voorbijgegaan, dat
daar geen vlag woei. En volgend jaar, zul
len we dan weer vlak bij die vlag staan,
zal de reveille dan weer van den trans van
den Leidschen stadhuistoren worden ge
blazen?
Leo Mens lefèfóe -ohn in het .Van der Werffpark.
