STADSNIEUWS
dSoeA/lvd/OiAJV
WOENSDAG 22 SEPTEMBER 1937
No. 23771
De millioenen-nota ingediend
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
YAN HEDEN
78ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De Stadhuisbouw.
Doodelijk ongeval.
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D Cts. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
30 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj
Voor het eerst sinds 1928 waait
de vlag van den toren.
Voor het eerst sinds den 3en October
van het jaar 1928 werd hedenmorgen
om 11 uur van den toren van het Leid-
sche Stadhuis de nationale driekleur
uitgestoken.
Naar wij bij informatie vernamen hield
zulks verband met het storten van de laat
ste hoeveelheid betonspecie. zoodat Wer-
nink's Betonmaatschappij N.V. alhier haar
werkzaamheden nagenoeg heeft beëindigd.
De betonconstructie heeft tevens haar
hoogste punt bereikt n.l. 45.13 M. boven den
beganen grond. De toren zal nu nog worden
bekroond met een houten spits ter hoogte
van circa 8 meter.
De resteerende werkzaamheden van de
firma Wernlnk bestaan voornamelijk uit
ontkisten en opruimen, zoodat zij in het
begin van October het terrein zal heb
ben verlaten.
Daarna kan dan een aanvang worden ge
maakt met de bekleeding van het beton-
skelet, waarvan de aanbesteding vermoede
lijk wel niet lang op zich zal laten wachten.
Militair van vrachtauto gevallen.
Gisteravond omstreeks 7 uur reed op het
Rapenburg een vrachtauto, bestuurd door
oen 19-jarigen C. A. M. alhier, welk voer
tuig werd gebruikt voor het ophalen van
militaire goederen, zulks in verband met
de deelneming van het 4e regiment infan
terie aan de groote legermanoeirvres.
Op den achterklep van de auto zaten
twee miliciens, die bij het inladen behulp
zaam waren. Bij het passeeren van de
Groenhazenbrug schoot de haak van de
ketting, welke de achterklep in een hori
zontalen stand hield, waardoor de beide
militairen op den grond vielen.
Een van hen. de 26-jarige milicien C. de
Wolf uit Schiedam kwam met het hoofd
op de straatsteenen terecht en bekwam 'n
diepe hoofdwonde. Nadat hij naar het Aca
demisch Ziekenhuis was overgebracht,
bleek hij bovendien een zware hersen
schudding te hebben gekregen.
In den loop van denzelfden avond om
streeks 11 uur is het slachtoffer aan de
bekomen verwondingen overleden. Het
stoffelijk overschot is door de politie in
beslag genomen.
Zijn metgezel J. J. Z. kwam met den
schrik vrij.
VER. VAN TAXI- EN LUXE AUTOMOBIEL-
VERHUURINRICHTINGEN VOOR
RIJNLAND.
Onderlinge bespreking.
Bovengenoemde vereeniging hield een
vergadering in „Rijnland", alhier, welke
bij tijdelijke ontstentenis van den voorzit
ter werd gepresideerd door haar secretaris
adviseur, den heer Th. J. van der Heijden.
In een kort openingswoord sprak deze
namens het bestuur er zijn voldoening over
uit, dat de exploitanten van automobiel-
verhuurinrichtingen uit Alphen-aan-den-
Rijn zeer sterk vertegenwoordigd waren.
Spr. weet de minder goede opkomst van
de Leidsche leden der vereeniging aan de
omstandigheid dat vele van hen, die kleine
bedrijven exploiteeren, zich moeilijk kun
nen vrij maken. De wnd. voorzitter deelde
mede, dat het de bedoeling van het be
stuur was om in deze bijeenkomst nog eens
nader kennis te maken met de verschil
lende vakgenoóten in het automobiel
verhuurbedrijf. ten einde de bestaande
banden te verstevigen en ervaringen uit te
wisselen.
Hierop volgde een aangename discussie
tusschen verschillende ondernemers over
de toestanden in het taxibedrijf in diverse
plaatsen, waaruit wel bleek, dat men alge
meen van oordeel is. dat men thans staat
aan het begin van een bedrijfsregeling, die
mogelijk goede vruchten zal kunnen af
werpen, wanneer men elkander verstaat,
samenwerkt en de" algemeene bedrijfs
belangen stelt vóór kleine persoonlijke
wenschen.
Het bestuur deelde mede. dat de heer D
IV. van der Wal. inspecteur van politie
hier ter stede, zoo welwillend is geweest de
toezegging te doen om Maandag as. een
causerie te houden voor de vereeniging
over de wettelijke regeling van het taxi-
en automobiel verhuurbedrijf.
Niets meer aan de orde zijnde sloot de
inmiddels ter vergadering gekomen zijnde
voorzitter, de heer H. Kanbier de vergade
ring, na, in het bijzónder den Alphenaren
sank te hebben gezegd voor hun aan
wezigheid.
Hedenmorgen omstreeks kwart voor
negen is op het kruispunt van Beesten
markt en Oude Singel de 46-jarige wiel-
füdster mej. N. O.v. d. M. uit Zoetermeer
ijl botsing gekomen met een auto waar
door zij viel en het linkerbeen brak. De
|H.D. vervoerde haai' naar het Acade
misch Ziekenhuis.
HET WAPEN VAN BOERHAAVE.
De heer N. J. Swierstra schrijft:
In verband met de omstandigheid, dat
het op 23 September 1938 juist 200 jaar
geleden zal zijn. dat de groote Hermanus
Boerhaave stierf, worden nu reeds toebe
reidselen gemaakt tot een plechtige her
denking.
Boerhaave behoort aan Leiden, aan de
Leidsche universiteit, aan de medische we
tenschap van ons land en overal. Boer
haave behoort aan de wereld. 'Doch in de
eerste plaats behoort hij aan Leiden.
Zeer zeker zal het volgend jaar terecht
in alle talen en tongen zijn lof worden ge
zongen. En men zal bezwaarlijk te veel
goeds van hem kunnen vertellen.
Daarom wordt reeds nu door hen, die
bij die herdenking op een of andere wijze
op den voorgrond treden, allerlei materiaal
verzameld en geordend. Steller dezes heeft
van de medische wetenschappen en htm
geschiedenis geen verstand.
Er bestond voor mij echter een aanlei
ding die hier thans niet ter zake doet
om kennis te nemen van het wapen van
Boerhaave, dat naar mij bleek, vrijwel
onbekend was. En dat was geen wonder.
Want Boerhaave zegelde zijn brieven,
waarvan ik een aantal onder oogen heb
gehad, blijkbaar niet met zijn wapen. Hij
gebruikte daarvoor een cachet met niets
anders dan de bekende lijfspreuk: „Simplex
veri slgillum" eenvoud is het kenmerk
van het ware.
En tocih lag het voor de hand. dat deze
man een wapen moest hebben gehad in een
tijd, toen elke familie van eenige betee-
kenis, een dergelijk familie-epibleem
bezat.
Het is mij tenslotte mogen gelukken het
te vinden in ons Archief. Er berust daar
een bundel stukken en bescheiden betref
fende de genealogie van Boerhaave en zijn
afstammelingen in de vrouwelijke lijn van
de hand van Baron Schlmmeipenninck
van der Oooije.
Tussclien al die geslachtslijsten en aan-
teekeningen over Boerhaave en een aantal
van diens eigenhandig geschreven en ge
zegelde brieven vond ik een klein papiertje
met een wapenteekening, waarvan op de
achterzijde door Baron Schimmelpenninck
was geschreven: wapen van Boerhaave.
Ik heb dat teekeningetje. dat hier iets
vergroot is, overgenomen.
De schildvorm is 18de eeuwsch.
Men kan het wapen aldus beschrijven:
Links geschuinbalkt van zeven stukken
van zilver en rood: de middelste schuin-
balk dubbel breed. De eerste drie zilveren
balken zijn beladen met zes roods ballen,
respectievelijk 1, 2 en 3.
Op het teekeningetje waren geen helm,
helmteeken en dekkleeden aangegeven.
Doch waarschijnlijk zal het schild, naar
een in de 18de eeuwsche ten onrechte ge
volgde gewoonte, gedekt zijn geweest met
een kroon zonder rangbeteekenls: burger
kroon, fleuronkroon, couronne antique, of
zooiets.
Ik mag er hier zeker nog wel even aan
herinneren, dat Boerhaave's vader: Jacob
Boerhaave op 16 November 1625 te Leiden
werd geboren, dat hij later Predikant te
Voorhout was en 12 November 1683 te Lei
den stierf. Verder herinnert men zich, dat
de wereldberoemde zoon op 30 December
1668 in de pastorie te Voorhout het eerste
levenslicht zag, dat hij op 16 September
1710 te Leiden huwde met Maria Drolen-
vaux. dochter van den Leidschen Raad in
de Vroedschap mr. Abraham Drolenvaux,
en dat hij zijn ongemeen vruchtbaar leven
eveneens op 23 September 1738 te Leiden
beëindigde.
In de allereerste plaats behoort hij dus
naar afkomst, familiebetrekking en werk
kring tot Leiden.
Te zijner tijd hoop ik een of meer arti
kelen te wijden aan de huizen, die hij tij
dens zijn leven beloonde.
Gisteren is de rijksbegreoting voor 1938 ingediend. Zij geeft
een nadeelig saldo aan van ruim 13 millioen gulden.
Voor defensie worden de uitgaven geraamd op 110 millioen; dit
is 26 millioen meer dan voor 1937.
Van 1938 tot en met 1941 zal voor „Defensie" een exfra
bedrag van ruim 157 millioen gulden worden aangevraagd, te
verdeelen over vier jaren. Dit bedrag zal dienen voor aanschaf
fing van nieuw materieel voor de Landmacht en voor de Zee
macht.
Van belastingverlaging kan geen sprake zijn.
Aan verhooging van salarissen en loonen, verlaging van
de leerlingenschaal bij het lager onderwijs en uitbreiding van
de gelegenheid tot opneming in de Ouderdomsverzekering kan
niet worden gedacht.
(Voor nadere bijzonderheden zie men het 3de Blad).
LEIDSCHE BURGERWACHT.
De voorloopige uitslag van de schiet
wedstrijden der Leidsche Burgerwacht luidt
als volgt:
Afd. A: 1. Alphenaar met 47 punten.
Afd. B: 1. Haverkorn met 47 p.: 2. Scheffer
met 37 p.; Afd. C.: 1. Zwets met 41 p.; Afd.
D: 1. Korswagen met 39 p.; 2. v. Ek met
37 p.; 3. v. Schaik met 34 punten.
Afd. veteranen: 1. Jaspers 50 punten;
2. Kooreman 37 p.; 3. v. Leeuwen 37 p.
Vrije baan: 1. Jaspers; 2. Bergman; 3.
Alphenaar.
Instede van Vrijdag a.s. zal de wedstrijd
zoo noodig Donderdag 23 September as.
worden voortgezet. Zaterdag 9 October a.s.
schieten om den wisselbeker, aangeboden
door mr. F. J. J. Trapman, aanvangende
om 16 uur op de schietbanen te Katwijk.
VIERDE R. I. NAAR STROE.
Hedenmorgen om 4.37 vertrok van het
station der Ned. Spoorwegen, Witte Poort
alhier, per extra trein het 4de reg. infan
terie naar Stroe voor het houden van mi
litaire oefeningen en om deel te nemen
aan de groote manoeuvres.
De militaire trein bestond uit 30 wagens
w.o. 10 personenrijtuigen en vervoerde 48
officieren, 725 onderofficieren en man
schappen, 8 paarden, 65 rijwielen, 34 twee
wielige voertuigen en 10.000 K.G. bagage.
Ondanks het vroege uur heerschte op het
terrein reeds groote drukte en bedrijvig
heid.
KATH. DEM. PARTIJ AFDEELING
LEIDEN.
Op de gisteravond gehouden bestuursver
gadering der K. D. P. afd. Leiden, heeft de
propagandaleider van bovengenoemde af-
deeiing, naar aanleiding van de bespre
king ever het conflict bij de firma C. P.
Omzigt, waarbij genoemd persoon nauw
betrokken is, zijn ontslag genomen als lid
en bestuurslid der K. D. P.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
W. Th. A. Bergers, de Laat de Kanterstr.
28, Leiden; koopman en grossier in vee.
Overleden eigenaar W. Th. A. Bergers,
dd. 11 Sept. 1937.
Woningbureau en Assurantiekantoor
van Duuren, Burgsteeg 7, Leiden.
Bijvoeging uitgeoefend bedrijf: aan
nemen en uitvoeren van bouwwerken. Wij
ziging handelsnaam in Bouw en Woning
bureau en Assurantiekantoor van Duuren.
KON. NED. MIJ. VOOR TUINBOUW EN
PLANTKUNDE.
In tegenwoordigheid van den vertegen
woordiger van den Rijkstuinbouwconsulent,
de Commissie van Toezicht en eenige ge-
noodigden, vond gisteravond de eindles van
den speciaalcursus in bloemschikken en
-binden plaats, uitgaande van de afd. Lei
den van bovengenoemde Mij. en gesteund
door de Tuiniers- en Bloemistenvereeniging
,Door Eendracht Verbonden" en den Bond
van Oudleerlingen der tuinbouwrursussen.
Na onderzoek van het keurige bloemwerk
behaalden de heeren J. J. Maandag en B.
J. Diemei het diploma met zeer veel vrucht,
de heeren F. Geertsma en J. W. Preenen
met veel vrucht en de heeren J. Bruc.kner,
'ill. A. Deutekom, B. Eradus, R van Brug
gen, K. van der Heyden, A. H. J. Kooloos,
P. J. A. van Noord en A. H. P. de Ru met
vrucht; terwijl de dames H. van Bruggen en
J. Trouwee mede een diploma met viucht
mochten verwerven.
Als leeraar van dezen cursus trad op de
heer H. Buurman, die met zeer veel genoe
gen op zijn zeer goed geslaagd werk mag
terugzien, hetgeen ten volle bleek bij hec
in ontvangst nemen van een schilderstuk
„Vaas met bloemen" hem door de leerlin
gen geschonken.
LAATSTE ZOMERCONCERT
PIETERSKERK.
De Ver. voor Prot. Kerkmuziek.
Een kleine, doch aandachtig luisterende
schare was gisteravond tegenwoordig bij
het laatste in dit seizoen door Leo Mens
gegeven Zomerconcert. Buiten rolde de
donder en stroomde de regen, doch in de
Pieterskerk heerschte de vredige stilte, die
bij een gewijd concert als dit, past.
Het was interessant kennis te maken
met de prestaties van het zangkoor en het
instrumentaal ensemble der Haagsche af-
deeling van bovengenoemde vereeniging.
die zich ten doel stelt de bevordering der
studie van werken, die er zich bijzonder
toe leenen om in den Protestantschen eere-
dienst op hoogtijdagen te worden uitge
voerd.
Het koortje zong onder leiding van mr.
Harm Smedes Sweelinck's Psalm 90, het
prachtige 6-st. motet „Fremuit Spiritus
Jesu" en Bachs indrukwekkende Paasch-
cantate ..Christ lag in Todesbanden".
Het kwam ons voor. dat het ensemble
aanvankelijk sterk te kampen had met de
accoustische moeilijkheden der enorme
Pieterskerk. Een zekere routine en een snel
aanpassingsvermogen zijn stellig noodig,
om in die groote ruimte het juiste klank
volume en de goede verhoudingen in de
diverse stemgroepen te vinden, die een
aannemelijken indruk kunnen wekken.
Een dirigent, die hiertegenover nog
vreemd staat, loopt gevaar ten deze in den
beginne mis te tasten, vooral indien het
hem ter beschikking staande materiaal op
zichzelf reeds wat dun en ijl lijkt. Lang
zaam aan kwam er echter in de onduide
lijkheid en vaagheid van dit zingen meer
teekening, zoodat wij ons allengs een beter
en nauwkeuriger oordeel omtrent de kwali
teiten van dit koortje konden vormen.
Zoo werden wij dan meermalen getrof
fen door de zuiverheid en het vibreerend
reine timbre der sopranen, die zulk een
voornaam aandeel hadden in het welslagen
van het waardevolle motet van Jacob Cle
mens Non Papa („non Papa" beteekent
..niet de Paus", teneinde dezen van 1475
1558 levenden componist niet te verwarren
met den in dien tijd eveneens zoo bekenden
Paus Clemens VTI). Deze Clemens was een
voorlooper van Palestrina, die dit thans
voor het. eerst in ons land uitgevoerde
motet zóó belangrijk achtte, dat hij 't ais
voorbeeld nam voor een gelijknamig
motet van zijn hand.
De uitspraak bleef hier over 't algemeen
aan den zwakken kant, evenals in de
Bach-cantate. een der meest grootsche
composities der Protestantsche kerkmuziek,
waarin bovendien het accompamement van
den zang meermalen domineerde. Toch was
hier gelijk ook in de andere zangen
de vertolking beschaafd en doortrokken van
een nobel muzikaal begrip, waarvoor den
dirigent een woord van lof toekomt. De
solopartijen in de cantate, waarvan het
ondoenlijk is de hoogstaande kwaliteiten
in kort bestek te bespreken, werden ver
dienstelijk gezongen door de dames Jo
hanna De Geus sopraan Bertha Stotijn
ialten den heer Frans Dieleman (bas).
Het instrumentaal ensemble, bestaande uit
leerlingen van dr. Joh. Wagenaar. speelde
met veel vaart een luchtige Symphonia van
den Bohemer Stamitz. den belangrijken
stichter der Mannheimerschool.
De dynamische nuanceeringen en con
trastwerkingen, kenmerken dier school,
kwamen uitnemend tot haar recht, 't Was
een alleszins kundige en vriendelijke klin
kende weergave van deze zoo melodieuse
Italiaansch beïnvloede compositie.
Op dit wel wat onsamenhangend samen
gestelde programma namen nog de orga-
niasten Leo Mens en Reinout Heering een
-"-volle Dlaats in.
Zij speelden reso. het Handelconcert in
g moll en de Prélude en Fuga in h moll van
Bach. De capaciteiten van Leo Mjens zijn
■genoegzaam bekend en ook ditmaal ver-
BINNENLAND.
Het nieuwe kabinet heeft z'n eerste begToo-
ting ingediend (3e Blad).
De groote manoeuvres zijn begonnen (3e
Blad).
De Pers over de Troonrede (4e Blad).
Felle brand te Vlaardingen (Gemengd, 3e
Blad).
BUITENLAND.
Italië zal deelnemen aan de overeenkomst
van Nyon (Buitenland, le Blad).
Mussolini's bezoek aan Duitschland (Bui
tenland, le Blad).
Nanking hevig door Japansche vliegtuigen
gebombardeerd trots Amerikaansche en
Engelsche protesten (le Blad).
Weer een felle aanval van Litwinof op de
dictatuurlanden (4e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
tolkte hij Handel op de voorname wijze, die
deze verdient. Bijzonder fijn en teeder ge
registreerde piano-trekjes trokken hier de
aandacht.
Reinout Heering is kennelijk bijzonder
vooruitgegaan en gaf ons Bach in een van
kennis en kunde getuigende opvatting en
weergave.
Tenslotte zij nog vermeld het wederom
zzo muzikale spel van den cellist Henk Berg
hout, wien 't in een Arioso van Baoh en het
Adagio Cantabile van Boccherini niet moei
lijk viel, de reeds in onze stad bekende
gunstige indrukken te versterken.
Wij hopen, dat de kennismaking van de
ensembles onder leiding van mr. Harm
Smedes nog eens mag worden hernieuwd.
Het gepresteerde wettigt het vermoeden,
dat de toekomst nog tot grootere tevre
denheid aanleiding kan geven, dan zulks
ditmaal reeds enkele malen het geval was.
Doch het zich instellen op groote ruimten
blijft de voornaamste factor, waaraan deze
ernstig strevende dirigent vóór alles zijn
aandacht moet wijden. Dat hij in tusschen
ook moge zoeken naar een gelukkiger ver
taling van de Bachcantate die in het
Hollandsch gezongen werd zal men
zeker geen ongemotiveerde wensch vinden!
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd zijn voor het candidaatsexamen
Indisch Recht: de heeren H. C. M. Edelman
(Den Haag) en E. J. W. Kuyl (Den Haag).
JUBILEA BIJ DE N.Z.H.T.M.
Op 29 dezer hopen de heeren J. Leemans
te Oegstgeest, controleur, W. C. de Wekker
te Leiden, amb.-man n en W. Sloos te Lei
den, conducteur, den dag te herdenken,
waarop zij vóór 25 jaar in dienst traden
bij de N.Z.H.T.M.
Op 30 dezer hoopt de heer H. Karreman,
te RijrAburg, voorm. werkpl., hetzelfde jubi
leum herdenken.
GOUDEN DOCTORAAT.
Donderdag 30 September a.s. zal het
vijftig jaar geleden zijn dat rar. J. W. C.
Cordez te Apeldoorn, oud-directeur van het
departement van Justitie in Ned. Indië
aan de Leidsche Universiteit promoveerde
tot doctor in de rechtsgeleerdheid.
OXFORD EN EDINBURG.
De kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente
kwam gisteravond in Rehoboth in een
buitengewone algemeene vergadering bij
een. Het doel van deze samenkomst was
het een en ander te vernemen over de
onlangs te Oxford en Edinburg gehouden
coferemtiies.
Dr. van Doorn en prof. dr. J. de Zwaan,
die beiden deze conferenties hebben oe-
zocht, gaven een uitvoerige beschrijving
van het daar verhandelde.
Dr. van Doorn besprak meer speciaal de
Oxford-conferentie, terwijl prof. de Zwaan
het werk der conferentie te Edinburg be
lichtte.
Daar het in de bedoeling van den kerke
raad ligt om binnen eenigen tijd ook een
gemeente-avond te beleggen, waarin de
zelfde onderwerpen zullen worden behan
deld, onthouden wij ons ditmaal van een.
uitvoerig verslag, maar komen hierop tz.t.
terug.
