BINNENLAND
In 1938 alle Wieringermeergrond
in cultuur
IEIDSCH DAGBLAD, Zaierdag 21 Augustus 1937
Vierde Blad
No. 23744
I Een verdiende belooning wordt geïncasseerd
r m
De strijd in Spanje
78ste Jaargang
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
Vorstelijk bezoek op Het Loo
Groote belangstelling
voor de vlootrevue.
De eischen voor koplantaarns
voor motorrijtuigen.
Mussolini's politieke
rede
De as RomeBerlijn een
werkelijkheid.
Rechtschen rukken verder
op naar Santander
RECHTZAKEN
SLOOTVAART, TEN NOORDEN VAN HET DORP MIDDENMEER IN DEN
WIERINGERM EERPOLDER.
(Speciale GP.D.-berichtgeving).
IV (Slot).
Volgeladen autobussen en auto's uit bijna
lelie provincies van ons land, fietsers, alleen
|[>i gezellig op een tandem. De hoofden zijn
lortdurend in beweging, draaien van
Jiechts naar links en weer terug. Honder-
|den oogenparen turen dagelijks over het
tijde land van den Wieringermeerpolder,
logen van vreemdelingen en landgenooten.
Prachtig! De Engelschman laat z'n „ham
lei eieren" koud worden, als hij door de
"luiten van het hotel de ruimte instaart.
lij heeft een heele poos zonder een woord
legen zijn metgezel te zeggen, dkar gezeten,
laconiek uit hij zijn waardeering in één
ord. Z'n metgezel is nog laconieker. Die
rikt alleen maar instemmend. Staart ook
naar buiten.
Onder de brandende zon schijnt het land
gedut. De lucht trilt boven de akkers.
Bet is stil buiten, benauwend stil. Zelfs de
pidruchtigsle van een troepje toeristen
Ügt en tuurt den polder in, is gegrepen
»r de sfeer van ruimte en blijheid, die
tl land uitstraalt.
jEens hebben meeuwen hier zich, onder
uiten van schorre kreten, gretig en fel
[feen in de golven nauw-zichtbaar „lekker
fcpje" geworpen. Toen was het water hier
heer en meester.
■Dat hebben wij 'm toch maar gelapt!"
ien landgenoot, die 20.000 bunder grond
voorbij heeft zien vliegen, zegt het. Dat
klinkt overigens niet slecht
,,Ze" hebben het gelapt. Vraag niet wie
Se „ze" zijn. 'tKan hen zelf allerminst
trhelen, „Ze" hebben het verleden van zich
[slgeschud, staan in het heden, blikken in
i toekomst. Hoe is het met de opbrengst
®r gewassen? Kan er al weer nieuwe
pond uitgegeven worden? Er moet nog
Kch komen: 't Komt er ook!
Cijfers! Deze kunnen zoo nuchter schij-
ptn. En toch zeggen ze soms zoo ontzettend
|wl. Hoeveel land is er thans in cultuur
Efbracht? De deskundigen rekenen. Vijf
binuten later is een staatje gereed, waaruit
F-ijkt. dat op 1 Mei 1937. van de ongeveer
W.000 h.a. nuttig cultuurland (pl. 2000 h.a.
pin vastgelegd in wegen, kanalen, dorpen
e.) 15.170 h.a. volledig in cultuur ge
acht waren. Bij de Landbouwcultuur-
atschappij „De Wieringermeer" waren
kn 8030 h.a. in tijdelijke staatsexploitatie.
7 deze ruim 8000 h.a. groeiden de volgende
pwassen:
Wintertarwe 1925 h.a.
Zomertarwe 431
2356 h.a.
Win tergerst 441 ha.
Zomergerst 1302
1743 h.a.
Winterrogge 30 h.a.
Haver 1194
Hoonen 51
Erwten 56
Bieten 102
Was 248
5780 h.a.
Eucerne 968 h.a.
Roode klaver 299
Hopperupsklaver 67
Grasland 615
Hoodmengseli) 201
Proefvelden 100
2250 h.a.
Samen8030 h.a.
Bovendien werden aan par-
luMiere boeren in pacht
pegeven:
'56 boerderijen 6205 h.a.
tos cultuurland 935
7140 ha.
Totaal15170 h.a.
sc'> 400 h.a.
""S niet in cultuur 2430
Totaal-generaal 18000 h.a.
ICras Hoodmengsel bestaat uit een drietal
1U«» n' met een S°ed weerstandsvermogen
IE20ut'en andere ongunstige omstandig-
|kt»n ®ermede is tijdelijk grasland ver-
KjS.®' dat niet bemest en niet geoogst
Ij. de onkruid-ontwikkeling tegen gaat
Idnih Hrond rust geeft, waardoor de
I ui ™ur'oestand verbetert. Dit noodmeng-
een voorlooper van het eigenlijke
ouitutir brengen te beschouwen.
En nu de stand der gewassen. Ir. Van
Steen is hier best over te spreken, speciaal
wat tarwe, haver en vlas betreft. Voor het
vlas, een product, dat vaak reeds te veld
verpacht wordt, zijn prijzen van f. 660 per
h.a. gemaakt.
Met de erwten, boonen en bieten is het
precies zoo. Overal een uitstekend product,
dat goede prijzen zal opbrengen. En wat de
tuinbouw betreft, ook daar is alle reden
tot tevredenheid De boeren uit Opperdoes
de Opperdoesche aardappelen zijn in
ons geheele land bekend hebben een
stuk grond in den polder gepacht. Daarop
hebben zij aardappelen verbouwd. Nu was
men bang, dat deze aardappelen ook onder
den naam „Opperdoesche" verkocht zou
den worden. Er werd tenslotte een verzoek
ingediend om op de veiling duidelijk te
laten uitkomen, dat diu aardappelen uit
den Wieringermeer waren. Men zegt nu,
dat er voor de „Wieringermeeraardappe-
len" meer geld betaald is, dan voor de echte
„Opperdoesche"
Nog meer cijfers? Ze zijn hier voor het
grijpen. Een wegennet ter lengte van 245
k.m., hoofdkanalen 19 k.m., secundaire
kanalen 71 k.m. lang, 60 bruggen in totaal.
Zeven en veertig zijn „vast", de overige 13
beweegbaar.
Volgend jaar: dan is alle grond in den
Wieringermeerpolder in cultuur. Het wordt
zoo, tusschen neus en lippen door, gezegd.
Zonder eenige ceremonie, zonder plechtige
toespraken, zonder vlaghijschen enz., enz.
is men in 1919 aan de Zuiderzeewerken
begonnen. Zonder ophef te maken is het
werk doorgezet. Nu is onze eerste Zuider
zeepolder gereed. De bouw zoo goed als
voltooid. Harde werkers, knappe koppen
hebben eensgezind er naar gestreeft. Zij
hebben glansrijk gewonnen....
Twintig duizend bunder land: gezond,
sterk, gaaf. Zij laten zich heerlijk roos
teren door de zomerzon, liggen daar,
rustig en stil. Dan steekt een zacht briesje
opEn plotseling leeft het landhet
zing. Ieder, die het hooren wil, kan ver
slaan wat gezongen wordt. „Gewonnen,
gewonnen, gewonnen!" Luider en luider
klinkt het, tot aan de dijken toe. Daar
achter zingt het water een zwanenzang,
nauw hoorbaar. Telkens als de golven zich
tegen den ondoordringbaren muur te plet
ter loopen. fluisteren zij iets. Het klinkt
zoo spijtig, zoo droef haast
„Gewonnen!" Forsch en sterk gaat de
roep van het wijde land omhoog. Hecht,
als een rots in de branding, zóó ligt de pol
der er thans, 7 jaar na het droogvallen.
21 Augustus 193021 Augustus 1937.
Zeven jaar van hard werken, van ploe
teren en ingespannen denken over moei
lijke, haast onoplosbare, problemen, worden
beloond. Het is een verdiende belooning, die
de menschen hier kunnen incasseeren
Gaspedalen zijn gewillig! Maar
a!s uw autosnelheid verdubbelt
wordt uw remweg (afstand, noodlg
om te stoppen) 2 X 2 4
maal zoo groot!
GEBOREN
Elly, d. van M. Prins en L. J. A. v. Veggel
Jacobus Cornelis, z. van C. G. v. Diest en
A. E. Kortekaas Ale, z. van M. Klaver en
H. J. v. d. Struijs -» Johanna Catharina, d.
van W. F. v. d. Mee en L. van Dijk Dirk,
z. van D. v. Leeuwn en N. Kroon.
ONDERTROUWD:
J. P. Kooreman jm. en M. J. Eikerbout jd.
OVERLEDEN:
J. Imthorn, z., 1 jaar.
Prinses Armgard en Prins Aschwin
aangekomen.
Gisteravond omstreeks kwart over zeven
zijn Prinses Armgard en Prins Aschwin, de
moeder en broer van Prins Bemhard, per
auto op het paleis Het Loo aangekomen,
waar zij eenigen tijd de gasten van H. M.
de Koningin zullen zijn en waar Prinses
Juliana en Prins Bernhard thans ook ver
toeven.
De auto van Prinses Armgard, een licht
groene reiswagen, werd door Prins Aschwin
bestuurd. De Koningin en Prinses Juliana
begroetten hen in de hal van het paleis.
Kort na hun aankomst arriveerde ook Prins
Bernhard op Het Loo.
Zooals geregeld en tijdens deze vacantie-
dagen hielden zich ook gistermiddag tal
rijke belangstellenden voor het paleis op in
de hoop een glimp van de vorstelijke per
sonen te zien. Om half vijf verraste de Ko
ningin hen door op het bordes te verschij
nen en hen te groeten.
De aanwezigen, waaronder een groote
club meisjes, die een uitstapje naar Apel
doorn maakten, begroetten de Koningin met
luid gejuich.
Naar wij vernemen, hebben zich tot
dusver voor de ter gelegenheid van de
overdracht van de „Piet Hein" op
Zaterdag 28 Augustus a.s. georganiseer
de vlootrevue op het Buiten IJ ongeveer
vijfhonderd zeil- en motorjachten aan
gemeld.
HET TEHUIS VOOR ALLEENSTAANDE
BLINDEN TE WOLFHEZEN.
Herdenking van het 25-jarig bestaan.
In de feestelijk met bloemen en planten
versierde muziekzaal van het Tehuis voor
Alleenstaande Blinden te Wolfhezen, is
gistermiddag het 25-jarig bestaan van dit
Tehuis met een herdenkingsbijeenkomst
herdacht.
Behalve de bewoners van het Tehuis, wa
ren daar samengekomen de Raad van Toe
zicht, het bestuur, directrice en personeel,
terwijl bovendien vele genoodigden aanwe
zig waren.
Onder hen werden o.m. opgemerkt: de
heer R. Koops, voorzitter der Geld. Blinden-
vereeniging. Zuster Norel, directrice van het
Diaconessenhuis. dr. F. H. van Loon, Geref.
predikant te Wolfhezen, ds. Kramer. Re-
monstrantsch pred. te posterbeek, ds. J. G.
L. Brouwer, Ned. Herv. pred. te Oosterbeek.
de burgemeester van Renkum, de heer J. J.
Talsma, de wethouders dier gemeente, jhr.
De minister van waterstaat heeft
bepaald, dat de keuringseischen voor
gloeilampen en koplantaarns van
motorrijtuigen deze eischen zijn
onlangs gepubliceerd inplaats van
op 1 Januari 1938 ingevoerd zullen wor
den op 1 Januari 1939.
J. Beelaerts van Blokland en de heer A.
Koning en de gem.-secretaris, de heer G.
Kuit, de heeren W. A. J. de Winkel en dr.
Mulder namens de Stichting Wolfhezen, jhr.
R. Feith, oud-bestuurslid van het Tehuis,
notaris J. C. D. Roscam Abbing, en voorts
vertegenwoordigers van de Ver. voor Werk
verschaffing aan Hulpbehoevende Blinden,
Kolff's Blindenfonds, te Den Haag en de
Werkinrichting voor Hulpbehoevende Blin
den in Rotterdam.
Nadat door bewoners van het Tehuis een
welkomstlied was gezongen, sprak de voor
zitter, jhr. mr. H. R. A. Laman Trip, een
herdenkingsrede uit.
Vervolgens sprak de burgemeester van
Renkum, de heer Talsma.
De directrice van het tehuis, mej. Mans
veld, bood namens de inwonres en het per
soneel het bestuur een voorzittershamer
aan.
Gelukwenschen werden daarna nog uit
gesproken door den heer Volmer, secreta
ris van de Vereeniging voor Christelijk
Hulpbetoon aan Blinden te Ermelo en door
ds. J. G. L. Brouwer, Ned. Herv. predikant
te Oosterbeek, door den heer Boendermaker,
afgevaardigde van de Vereeniging tot Werk
verschaffing aan Hulpbehoevende Blinden
te Amsterdam, die mede sprak namens de
Werkinrichting voor Hulpbehoevende Blin
den in Rotterdam en namens de Geldersche
Blindenvereeniging.
DE STATIONSVERSIERING.
Zooals bekend is, wordt bij de Nederland-
sche Spoorwegen telken jare een wedstrijd
gehouden in de versiering van de stations
met bloemen en planten. De vijf z.g. direc-
tieprijzen zijn dit jaar ten deel gevallen
aan de volgende stations: eerste prijs Kol-
ham tusschen Groningen en Delfzijl, 2de
prijs Winterswijk, 3de prijs Rijswijk/W., 4e
prijs Castricum en 5de prijs Eindhoven.
„N R. Crt."
CONSUMPTIEMELK REGEERINGS-
CONTRACT.
Nederlandsche Zuivelcentrale, 22 tot en
met 28 Augustus. Consumptiemelk regee-
ringscontract, taxe-gedeelte 6,75 cent, even
tueel verhoogd met premie of verminderd
met kwaliteits-afdracht. Overmelk regee-
rings-minimumprijs 5,70 cent.
Afdradlit bij levering in consumptie van
andere dan taxemelk 2,50 cent.
Verschil tusschen „ontmoeten
en botsen".
De Duce beeft gisteren te Palermo
zijn aangekondigde groote politieke rede
gehouden, staande op een groote tribune,
opgericht op de boulevard langs de zee.
Verder waren overal in de stad. evenals
in alle steden van Italië, luidsprekers
opgesteld, waar zij. die niet rond de tribune
een plaats konden vinden, de rede konden
hooren
De Duce begon zijn rede met te zeggen,
dat hij in het eerste gedeelte van zijn toe
spraak over Sicilië zou spreken en in het
tweede gedeelde de internationale betrek
kingen zou behandelen.
Nopens de internationale betrekkingen
van Italië zeide he Duce oa. dat Italië voor
alles de betrekkingen tot zijn buren wil
verbeteren. Zonder twijfel zijn de betrek
kingen tot Zuid-S'.avië verbeterd door het
verdrag van Maart i 1. De betrekkingen met
Oostenrijk en Hongarije zijn onveranderd
gegrond op de protocollen van Rome, welke
zich van veel nut hebben getoond. De be
trekkingen met Zwitserland zijn meer dan
vriendschappelijk.
Frankrijk en Engeland.
Wat Frankrijk betreft, zoo zeide de Duce
verder, de betrekkingen tot dit land geven
geen aanleiding tot 'n drama Deze betrekkin
gen zouden zeker beter zijn, wanneer in
Frankrijk niet eenige toonaangevende krin
gen de afgoden van Genéve aanbaden en
indien hier niet andere stroomingen waren,
die sedert 15 jaar. met de hardnekkigheid
een betere zaak waardig, wachten op den
val van het fascistische bewind.
„Overgaande van de landgrenzen tot
de zee_ en koloniale grenzen", zeide de
Duce, „ontmoeten wij Groot-Brittannië.
Ik zeg ontmoeten en ik verzoek hen,
die mijn rede vertalen of verdraaien
willen, onderscheid te maken tusschen
ontmoeten en botsen.
Wanneer ik mij de betrekkingen met
Engeland gedurende de laatste jaren her
inner, dan kom ik tot de slotsom dat eigen
lijk een'gebrek aan begrip bestaat. De
Britsche openbare meening is blijven han
gen aan het begTip van het schilderachtige
Italië, dat ik haat Men kent nog niet het
jonge, sterke en vastberaden Italië. Met
de overeenkomst van Januari j.l. kwam
eenige opheldering Daarna kwamen nieuwe
betreurenswaardige episoden, waaraan het
nutteloos is te herinneren en thans moet de
horizon opnieuw opgehelderd worden".
Spreker gelooft, dat deze opheldering met
betrekking tot- de gemeenschappelijke kolo
niale grenzen mogelijk is.
Italië is bereid mede te werken aan
de oplossing van alle problemen, welke
het leven van Europa bemoeilijken,
doch hierbij moet rekening worden
gehouden met de werkelijkheid, op de
Mussolini.
eerste plaats het Imperium. Men heeft
gezegd, dat Italië erkenning hiervan
door den Volkenbond verlangt. Dit is
absoluut onjuist. Wij vragen niet, dat
een ambtenaar van den burgerlijken
stand van Genève een geboorte regi
streert. We verwachten alleen, dat het
oogenblik zal komen, waarop deze een
overlijden in zijn boekeir zal aanteeke-
nen. Sedert zestien maanden is er een
doode. Indien men hem niet wil be
graven om politieke redenen, laat men
hem dan tenminste uit naam van de
openbare gezondheid begraven. Spreker
wees verder op de scheiding, welke in
den bond bestaat tusschen degenen,
die het Imperium hebben erkend en zij,
die dit niet hebben gedaan.
Een der werkelijkheden, waarmede
rekening moet worden gehouden is de
as RomeBerlijn, zooals deze thans
algemeen wordt genoemd. Men kan in
het vervolg niet naar Rome, en Ber
lijn over het hoofd zien of tegen Ber
lijn zijn, evenmin als men naar Berlijn
kan komen en Rome over hoofd zien of
tegen Rome zijn. Tusschen beide regi
mes bestaat eefi doeltreffende solida
riteit.
Verder verklaarde spr., dat Italië nooit
zal toestaan, dat het bolsjewisme of iets
dergelijks zich aan de Middellandsche Zee
nestelt.
Een oproep tot vrede.
De Duce b°sloot met een beroep te
doen op alle landen, die bespoeld wor
den door de Middellandsche Zee waar
drie werelddeelen hun beschaving heb
ben doen samenvloeien, den vrede te
bewaren. Hij verklaarde te hopen, dat
De bezetting der stad door Franco
zou nog een kwestie van
dagen zijn.
Bij het aanbreken van den dag is gisteren
de opmarsch der rechtsche troepen aan het
front van Santander voortgezet. Een recht
sche colonne, die letterlijk geblokkeerd was,
is Molledo reeds gepasseerd en nadert Las
Arenas, waar de weg eindigt, die, komende
van Ontameda, de verbinding vormt tus
schen de twee hoofdwegen van Burgos en
Pallencia naar Santander. Een andere af-
deeling heeft Arriela bezet, waar zich de
stuwdam bevindt voor het drinkwater voor
de voorziening van Santander. Van dezen
kant zijn de rechtschen meer dan 18 K.M.
van Terre la Vega verwijderd.
Op den linkervleugel van het aanvalsfront
hebben de legionnaires het dal van de ri
vier de Pas bereikt, en het belangrijke dorp
Vega de Pas omsingeld. Franco's mannen
staan daar op 35 K.M. van Santander.
Volgens de eerste inlichtingen, afkom
stig van de luchtmacht, heerscht in het
noorden der provincie een ware paniek en
is de vijand overal op de vlucht.
Gisteren met een schip uit Requejada, na
bij Santander, in Bayonne aangekomen rei
zigers verklaren, dat de opmarsch der
rechtschen methodisch voortgezet wordt en
dat de bezetting van Santander nog slechts
een kwestie van dagen is. De ravitailleering
der stad zou bijna geheel in gebreke blij
ven en de bevolking zou zich de ergste be
perkingen moeten opleggen. Ook in de om
ving der stad zouden geen levensmiddelen
meer zijn.
In den sector Carabanchel hebben de re-
geeringstroepen aldus wordt uit Madrid
gemeld een aanval van de mannen van
Franco, die de stellingen, welke zij de laat
ste dagen hebben verloren, wilden herove
ren, afgeslagen.
VERDUISTERING BIJ DE GEREF. KERK
TE ASSEN.
Tegen verdachte een gevangenisstraf
van acht maanden geëischt.
Voor de rechtbank te Assen stond giste
ren terecht A. W. B. te Assen wegens het
opzettelijk verduisteren van een bedrag
van f. 1890, toebehoorende aan de diaconie
der Geref. Kerk te Assen, waarvan hij dia
kenpenningmeester was, en een bedrag van
f. 456.50, hetwelk hij onder zich had als
penningmeester van de vereeniging tot in
standhouding van het militaire tehuis te
Assen. Deze verduisteringen had verdachte
gepleegd in het tijdvak van Januari 1936
tot Maart 1937.
Verdachte bekende en toonde berouw
over hetgeen hij gedaan had. Als getuigen
werden gehoord drie personen, die de kas
sen hadden nagezien en de tekorten had
den geconstateerd.
De officier van justitie zeide, dat bij het
bepalen van de straf rekening gehouden
diende te worden met het feit, dat het hier
belangrijke bedragen betrof en dat verd.
liet volle vertrouwen genoot van de betrok
ken instellingen, waarbij nog kwam, dat
verdachte een behoorlijke betrekking had.
Ten gunste van verdachte kon alleen wor
den aangevoerd, dat hij nog niet eerder
met den strafrechter in aanraking was ge
weest. Er was ook een reclasseerings-rap-
port uitgebracht, doch de rapporteur kon
daarin niet tot een bepaald voorstel komen.
De officier eischte tenslotte een gevan
genisstraf voor den tijd van acht maanden
De verdediger mr. ten Holthe uit Assen
pleitte clementie, waarbij hij er op wees,
dat verdachte in de moeilijkheden was ge
komen door ziekte van zijn vrouw en hem
zelf en doordat hij een zeer slordig beheer
voerde zonder verantwoordelijkheidsgevoel
Uitspraak over veertien dagen.
KANTONGERECHT TE ALPHEN.
Ais eerste zaak werd behandeld de zaak
tegen J. C. W. slager te Alphen, die was
verbaliseerd wegens het in voorraad heb
ben van vleesch dat .„stonk" en hetwelk
bij een nadere verkaxing van de controlee
rend ambtenaar groen zag en waar de
maaien uitliepen. De ambtenaar van het
O AI. deelde mede dat verdachte voor
vleeschkeuring reeds 8 maal was veroor
deeld waaronder 3 daigen principaal en een
geldboete van f. 150.Hij eischte nu dan
ook 10 dagsn principaal en openbaar ma
king van het vonnis.
Mr. v. Heijst, die verdachte verdedigde,
was reeds direct gestruikeld over het
woord „in voorraad hebben", en meende
dat dit niet voldoende was om verdachte
te veroordeelen. Bij in voorraad hebben
moet ook nog iets bijkomen en wel b.v. ten
verkoop in voorraad hebben.
Spr. was het er verder niet mee eens, dat
het vleesch bedorven was. Wat de een
stank noemt vindt een ander lekker.
Volgens spr. is hier geen sprake van
knoeien, doch van verregaande onverschil
ligheid. Na deze verdediging wijzigde de
ambtenaar zijn eisch en vroeg f. 150.- subs.
50 dagen en een voorwaardelijke hechtenis
van twee maanden met een proeftijd van
twee jaar en openbaar making vail het
vonnis.
Over 14 dagen zal schriftelijk vonnis
worden gewezen.
dit beroep weerklank zal vinden, doch
indien dit niet het geval zou zijn, dan
nog is Italië gerust, want het fascisti
sche Italië bezit zulk een kracht, zoo
wel geestelijk als materieel, dat het het
hoofd kan bieden aan elk gevaar en
dit af kan wenden.
Alvorens uit Palermo te vertrekken heeft
de Duce na het uitspreken van zijn groote
rede, nog de prefecten en partijsecretaris
sen van Sicilië ontvangen om hen opdrach
ten voor hun verdere taak te geven.
Omstreeks acht uur begaf de Duce zich
aan boord van den kruiser „Pola" en onder
luid gejuich van de menigte lichtte het
schip het anker.
