STADSNIEUWS
BUITENLAND
MAANDAG 9 AUGUSTUS 1937
No. 23733
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
78ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKElf
PRIJS DER ADVERTENTIES:
De komeet Finsier.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
LEIDSCH
DAGBLAD
30 Cts. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 cts. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 cts. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 cts. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2.3S
per week f. 0.19
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -fr portokostenj
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.t'
Gisteravond met het bloote oog
zichtbaar.
Merkwaardige waarnemingen
te Leiderdorp.
Al was de hemel ook niet geheel wolken-
vrij, toch waren de omstandigheden den
waarnemers van de nieuwe komeet Finsier,
die zich in de afgeloopen nachten aan den
sterrenhemel zou vertoonen, vrij gunstig
gezind.
Zoowel Zaterdag- als gisteravond waren
veler oogen op het uitspansel gericht en
moeizaam zocht men de omgeving van de
Groote Beer af om te trachten de nieuwe
komeet in het zicht te krijgen. Voor hen.
die zich zelden of nooit met astronomie
bemoeien, was het een zeer lastige opgave
om tusschen die ontelbaar vele sterren nu
juist de bewuste ster te ontdekken, temeer
waar zij slechts van zeer middelmatige
grootte is. Doch voor meer geoefenden was
de komeet, zelfs met het bloote oog, zwak
zichtbaar en met behulp van zeer goede
kijkers was ook een begin van staartvor-
ming te bespeuren.
In de Leidsche Sterrewacht zijn ta) van
waarnemingen verricht en fotografische
opnamen vervaardigd.
In Leiderdorp en omgeving werd gister
avond omstreeks halfelf een ster ontdekt,
welke een eenigszins roodachtig licht uit
straalde en alle vaste sterren verre in hel
derheid overtrof. Eigenaardig was, dat het
licht gaandeweg zwakker werd, terwijl ook
de aanvankelijk vrij sterk slingerende be
weging allengs afnam.
Van verschillende zijden bereikten ons
hedenmorgen berichten over dit merk
waardige natuurverschijnsel. De opgaven
van den tijd stemden alle wel met elkaar
ereen, doch ten aanzien van de positie
ek nogal verschil van meening te be
gan.
Totdat een aldaar wonende waarnemer,
«iens aandacht eveneens getrokken was
door deze tweede komeet, met behulp van
(en 31 centimeter spiegeltelescoop de op-
hising aan de hand deed en vele Leider
dorpers teleurgesteld hun legersteden deed
opzoeken: het „natuurverschijnsel" was
niets anders dan een verlichte lampion,
Joor een grappenmaker aan een vlieger
opgelaten!
Het was in ieder geval een vlieger, die
'tstekend opging I
DE VACATURE-DS. HARTWIGSEN.
Naar wij vernemen is thans overeen-
emming verkregen inzake de vervulling
er predikants-vacature- ds. Hartwigsen.
handopening zal nu bij den betrokken
uister worden aangevraagd, zoodat de
oorbereidende maatregelen voor de beroe-
van een predikant in deze vacature
"troffen kunnen worden.
VER. VAN MATHESIANEN.
Excursie naar Parijs.
Onder de beproefde leiding van den heer
van Zwieten de Blom, heeft een twin-
leden van de Ver. van Mathesianen
de afgeloopen week een excursie ge
zakt naar Parijs en de Wereldtentoon-
eiling. Vanzelfsprekend werden ook de
"rnaamste bezienswaardigheden der
ansche hoofdstad bezichtigd, zooals het
"uvre, de Notre Dame, Hotel des Invalides
et de graftombe van Napoleon, de Sacré
oeur. de Montmartre, de hallen, de Ma-
"'eine, Are de Triomphe, een warenhuis
n vele andere zaken meer. De terugreis
"••d ondernomen met een onderbreking te
"?ree bij Luik, waar een fabriek van
alswerken werd bezocht,
vermoeid, doch vele indrukken rijker,
erde het gezelschap Zaterdagavond laat
de Sleutelstad terug.
DE TOESTAND IN HET GLAZEN-
VhvSSCHERSBEDRIJF.
Naar wij vernemen is hier ter stede op-
"cht een plaatselijke afdeeling van den
Merlandschen Bond van Zelfstandige
erkers in 't Glazenwasschersbedrijf, met
doel in de bestaande toestanden in dat
rijf eenige verbetering te brengen,
hi het voorloopig bestuur hebben zitting
omen de heeren W. Truyers, L. van Es
en H Clavan. resp. als voorzitter, secre-
B en penningmeester.
VERDRONKEN.
Gistermorgen omstreeks 6 uur is uit een
„entje nabij de Smnatratstraat het lijk
(•etiaald van den 64-jarigen J. B„ wo-
Jee in het Vredehof alhier,
ehhoed wordt, dat B„ die was gaan
c*nen zijn jas heeft willen uittrekken
ezarbij overboord is geslagen. B. was
en vader.
VEILIG VERKEER.
Naar wij vernemen, zal met ingang van
15 Augustus as. ook het gedeelte rijweg.
Haagsche SchouwLeiden worden aange
wezen als voorrangsweg.
Nabij de Haagsche Schouw zijn nog
meerdere veranderingen in wording. Se
dert kort is door het aanbrengen van
vluchtheuvels en rijwielpaden het vérkeer
op dit zeer drukke punt reeds in veiliger
banen geleid. Thans zal worden overge
gaan om de betegeling van de rijwielpad
overgangen in het wegvak door te trekken
met tegels, terwijl door het Rijk een mo
derne kwiklampen-verlichting wordt aan
gebracht. Dit zal één der eerste wegen zijn
welke door het Rijk wordt verlicht, en on
getwijfeld zal het de veiligheid van het
verkeer zeer ten goede komen.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving:
P. J. Verhoef, ie Binnenvestgracht 9,
Leiden. Groothandel in levensmiddelen.
Eigenaar: P. J. Verhoef, Lelden.
Nog in verband met- het vijf-en-ze
ventig jarig bestaan der Zondagsschool
„Laat de kinderkens tot Mij komen", heb
ben de kinderen van deze Zondagsschool
een uitstapje gemaakt naar het landgoed
„Duynrell".
De heer D. Parmentier. die onlangs
tot ouderling der Geref. Kerk was verko
zen, heeft voor deze benoeming ontheffing
gevraagd, welke hem door den kerkeraad
is verleend.
Onze stadgenoot, de heer L. F. L. J.
Hartkamp, behaalde het diploma van den
Bond van Chr. Poiitie-ambtenaren in Ne
derland.
De wethouder van Financiën, de heer
M. G. Verweij, is verhinderd op Woensdag
11, 18 en 25 Augustus a.s. spreekuur te
houden.
Zaterdagnacht omstreeks 12 uur is de
36-jarige motorrijder H. van E. uit Den
Haag op den Morschweg tegen de gesloten
hoornen van den overweg gereden. Daar
van E. over hevige pijn in het hoofd
klaagde, is hij door den E. H. D. naar het
Academisch Ziekenhuis overgebracht, waar
bleek, dat hij een hersenschudding had
bekomen.
Hedenmorgen is de 56-jarige schip
per C. W. K„ die in het Galgewater bezig
was met het lossen van pakken turfstrooi-
sel, overboord gevallen. Zijn 23-jarige
zoon, die het ongeval niet zag, maar hóór
de gebeuren, sprong in een roeiboot en
slaagde erin zijn vader, die het bewustzijn
reeds verloren had, binnen boord te trek
ken. De E. H. D. werd gewaarschuwd en
paste kunstmatige ademhaling toe. waar
na de levensgeesten spoedig terugkeerden..
Gistermorgen is nabij het Zijl-einde
onder de gemeente Warmond een 16-jarige
stadgenoot W„ die naast zijn fiets stond,
aangereden door een melkauto. De jongen
bekwam kneuzingen aan de ribben en aan
een dijbeen, benevens hoofdwonden en is,
nadat dr. Tuyt de eerste hulp had ver
leend, per particuliere auto naar het Aca
demisch Ziekenhuis alhier overgebracht.
De deelnemers aan den vischwedstrijd
der L.O.V. vertrekken morgenochtend om 7
uur vanaf de Havenkade per salonboot
„Wilhelmina" naar het Aarkanaal. Gega
digden voor een der vele fraaie prijzen
kunnen zich nog melden aan de boot, waar
ook gestempeld wordt.
In de Stedelijke Werkinrichting zijn
opgenomen: 2 Aug. 59 volwassen personen;
3 Aug. 58 volw. personen; 4 Aug. 59 volw.
personen; 5 Aug. 57 volw. personen; 6 Aug.
58 volw. personen; 7 Aug. 58 volw. per
sonen.
GEBOREN
Johanna d. van A. Reijken en F. v. d.
Burg Frans Willem z. van G. Werkhoven
en W. N. de Winter Dina d. van C. Sloos
en J. M. v. Pijlen Petronella Antonnette
Adriana d. van P. L. J. v. Dam en M. M.
Kortekaas.
ONDERTROUWD:
G. Devilee jm. en M. C. Westdorp jd.
T. A. v. d. Ster jm. en N. G. Janssen jd.
G. den Daas jm, en J. M. Rooznedaal jd.
J. Starre jm. 26 jaar en E. v. d. Kamp jd. 24
jaar J. de Beer jm. 31 jaar en E. M.
Steenbergen jd. 27 jaar C. Chrispijn
gesch. 30 jaar en H. Scheurwater jd. 23 jaar
G. J. Blikman jm. 28 jaar en A. M. Ver-
diokt jd. 25 jaar W. Bekooij jm. 27 jaar
en S. v. d. Vliet Jd. 21 jaar H. v. Wezel
jm. 24 jaar en S. M. Ouwerkerk jd. 20 jaar.
OVERLEDEN:
P. Segaais—Gerwig vt. 59 j«ar.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De Britsch-Italiaansche besprekingen
De antwoorden op den oproep van Cordel
Hull Dr. Guido Schmidt bij
von Neurath.
Men weet te Londen te weten, dat tegen
het einde van September, wanneer de
Britsche ambassadeur van vacantie terug
gekeerd is, te Rome diplomatieke bespre
kingen tusschen Engeland en Italië, voort
vloeiende uit den toestand, die door de
briefwisseling tusschen Mussolini en Cham
berlain geschapen is. zullen worden ge
houden.
Tot dusverre hebben 37 landen geant
woord op den oproep van den Amerikaan-
schen minister van Buitenlandsche Zaken
Huil voor handhaving van den vrede en
herstel van de welvaart der wereld door
militaire en economische ontwapening
Met leedwezen merkt men op, dat Berlijn.
Rome. Tokio. Nanking en Valencia niet
geantwoord hebben. Alle antwoorden ver
klaren het met de groote lijnen van de
opvatting van Huil eens te zijn. Van groote
sympathie met die opvatting getuigen
vooral de antwoorden van Parijs, Moskou
en alle Zuid-Amerikaansche regeeringen.
Bulgarije en Hongarije verklaren herziening
der vredesverdragen noodzakelijk te achten.
Litwinof heeft geantwoord, dat hij te
meer met belangstelling van de verklaring
van Huil kennis had genomen, aangezien
deze. wat de in de verklaring genoemde
kwestie betreft, samenvalt met het alge
meen standpunt der Sovjet-regeering. Hij
verzekerde, dat de Sovjet-Unie steeds be
reid is, om haar deel bij te dragen aan de
zaak van den wereldvrede.
De Oostenrijkse he staatssecretaris voor
Buitenlandsche Zaken dr. Guido Schmidt
heeft gisteren bij gelegenheid van een kort
verblijf te Vorarlberg een bezoek gebracht
aan den Duitschen minister van Buiten
landsche Zaken. Freiherr von Neurath. die
daar met ziin familie een paar vacantie-
dagen doorbrengt Zij maakten van deze
gelegenheid gebruik voor een algemeene
politieke gedachtenwisseling, die ook werd
bijgewoond door Freiherr von Mackensen
Het onderhoud droeg een zeer harteliik
karakter.
DUITSCHLAND
De Kerkstrijd.
Honderdvijftien arrestaties
te Dahlem.
Later invrijheidstelling.
Gisteravond zijn te Dahlem hon
derdvijftien personen 75 mannen en
40 vrouwen gearresteerd in verband
met een demonstratie ten gunste van
gearresteerde predikanten. Na onder
vraging en vaststelling van hun iden
titeit zijn zij weer op vrije voeten ge
steld.
Verscheidene honderden mannen en
vrouwen verzamelden zich voor de kerk te
Dahlem, teneinde een aangekondigden bij-
zonderen kerkdienst voor de gearresteerde
predikanten bij te wonen. Toen zij de kerk
gesloten vonden en vernamen, dat de
dienst was afgelast, trokken zij naar de
pastorie, waar zij trachtten bijeen te ko
men. Vlugschriften, die werden uitgegeven
en betrekking hadden op den kerkstrijd,
werden door de politie in beslag genomen.
Vervolgens kwamen met vrachtauto's leden
der geheime staatspolitie, die zich onder
de menigte begaven, mannen en vrouwen
arresteerden en dezen in de vracht
auto's deden plaats nemen. De gearres
teerden werden naar het hoofdkwartier
der geheime staatspolitie overgebracht, ten
einde daar te worden ondervraagd.
Ds. Messow, die gistermiddag in Dahlem
preekte, waar hij ds. Niemöller en ds. Hi-
debrand verving, heeft van den kansel
medegedeeld, dat zich thans 64 Protestant-
sche dominees in Duitsehland in arrest
bevinden. Aan het einde van den preek
deelde ds. Messow mede, dat in Thüringen
en Brandenburg nieuwe arrestaties waren
gedaan. Toen voorlezing was gedaan van
de lijst der zich in arrest bevindende do
minees. werden door de overvolle kerk ge
beden voor hen gezegd.
In een rede voor 20.000 Duitsche Ameri
kanen ter gelegenheid van den „Duitschen
dag" te Buffalo in Amerika, heeft de Duit
sche ambassadeur, Dieckhoff, geëischt, dat
Duitsehland zijn vroegere koloniën terug
krijgt.
BELGIË
Oorlogsmonument te Kemmel onthuld
Spaansche treiters verdwenen.
Gisteren is in aanwezigheid van voor
aanstaande Amerikaansche personen te
Kemmel een monument onthuld ter nage
dachtenis aan de soldaten der 27ste en
30ste Amerikaansche brigade, die tijdens
het offensief van AugustusSeptember
1918 zijn gevallen.
Twee Spaansche treilers. ingeschfeven te
Zeebrugge zijn met hun bemanning van 24
koppen, 9 Belgen en 15 Spanjaarden, ver
dwenen. De schepen moesten naar Wilford
in Engeland gaan, doch zij zijn daar niet
aangekomen.
FRANKRIJK
Ministerieele redevoeringen Conflict
geregeld Albert Buisson senator
Nieuwe spoorlijnen.
Minister-president Chautemps heeft gis
teren temidden van zijn kiezers te Romo-
rantin een groot feest bijgewoond. De ge
meenteraad bood den minister-president
een feestmaal aan, waarbij Chautemps een
tafelrede uitsprak. Hij zette hierin de po
litiek van de regeering uiteen en besprak
de sociale wetgeving. De sociale betrekkin
gen moeten thans genormaliseerd worden.
De besprekingen welke de minister-presi
dent onlangs heeft gehad, doen verwach
ten, dat de verantwoordelijke organisaties
op essentieele punten overeenstemming
hebben bereikt. De C. G. T. heeft de rech
ten der werkgevers erkend en de werkge
vers hebben van hun kant erin toege
stemd de sociale wetten te eerbiedigen.
Onder deze omstandigheden moet de re
geering wel slagen in bemiddeling. Spreker
heeft de overtuiging, dat door het verde
digen van het brood der arbeiders, de vei
ligheid zal toenemen, waarmede de vrede
gediend zal zijn.
Tijdens een feestmaal te Pinsaguel, aan
geboden door een onderafdeeling van de
socialistische partij van zijn departement,
heeft de minister van financiën. Vincent
Auriol, een tafelrede gehouden, waarin hij
o.a. zeide, dat de socialistische partij trouw
zal blijven aan het volksfront. De partij
zal niets zeggen of doen. dat de gemeen-
schaonelijke actie van de regeering. of de
meerderheid van het volksfront zal kun
nen verbreken. Sur. is van meening. dat
de overige partijen een gelijke eerlijkheid
aan den dag moeten leggen.
Het conflict in de Fransche binnenvaart
is geregeld en het werk hervat.
Bij de aanvullende verkiezing voor den
Senaat te Clermont Ferrand, welke noodig
was geworden door het overlijden van den
links-democraat Malsang. is de radicaal
Albert Buisson. oud-president van de han
delsrechtbank van de Seine gekozen met
603 stemmen van de 1018 kiezers Ziin te-
gencandidaat Moreau behaalde 394 st.
m
Gisteren is in tegenwoordigheid van pre
sident Lebrun de spoorwegtunnel in de
Vogezen, welke het dal van Saint Die ver
bindt met het dal van Saint Marie aux
Mines geopend. De afstand tusschen deze
beide plaatsen kan thans worden afgelegd
in een kwartier, terwijl de trein er vroeger
uren voor noodig had en men drie keer
moest overstappen.
BINNENLAND.
Het Prinselijk jacht is weldra gereed. (3a
Blad).
De jamboree; demonstraties van zeever
kenners op de Kaag; gisteren was de
belangstelling te Vogelenzang enorm.
(2e Blad).
Vijf pCt. ioonsverhooging in de Tilburgsche
wolindustrie. (Binnenland, 3e Blad).
Dr. Colijn antwoordt Cordell Huil. (Bin
nenland, 3e Blad).
Vele slachtoffers van het water. (Gemengd
3e Blad).
BUITENLAND.
De situatie in het Verre Oosten wordt ern
stig geacht. (Buitenland, le Blad en
Laatste Berichten).
Een Britsch protest tegen de bombardee
ring van de „British Corporal". (Bui
tenland, le Blad).
De kerkstrijd in Duitsehland; 115 arresta
ties; na onderzoek vrijlating. (Buitenl.,
le Blad).
Aanvaring in het Kanaal; 600 passagiers
aan land gebracht. (Buitenl. Gem., 3e
Blad).
Chineesch vliegluig in zee gestoit. (Lucht
vaart, 2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
POLEN
HET CONGRES VAN HET POOLSCHE
LEGIOEN TE KRAKAU.
Rydz Smigly over een sterk Polen.
Gisterochtend is te Krakau het congres
van de leden van het Poolsche legioen ge
opend. Maarschalk Rydz Smigly hield een
toespraak, waarin hij zeide, dat het leger
een sterke macht moet zijn in de ijzeren
vuist van een sterke regeering. Verder
bracht de maarschalk hulde aan de nage
dachtenis van maarschalk Pilsoedski. Ver
volgens deed hij een beroep op de aanwe
zigen aaneengesloten te blijven. Polen leeft
op het oogenblik nog in een beginstadium
te midden van volkeren, die hun zelfstan
digheid nooit hebben verloren. Om dit
stadium te boven te komen ziet de
maarschalk de volgende middelen: een
sterk leger, dat de veiligheid van Polen
waarborgt, krachtig handhaven van de
binneniandsche orde en rust, het vormen
van een groep mannen, die voor een sterk
Polen willen blijven werken.
RUSLAND
De „zuivering" in de Sovjet-Unie.
Wederom zijn verschillende personen
aangeklaagd als volksvijanden en Trotzkis-
ten en in verband hiermede gearresteerd,
os dp president der republiek Abkhazian
SÜ den Kaukasus.
ENGELAND
De verwijdering der drie Duitsche journa
listen De Negus houdt vol De reis
van den hertog van Kent.
Naar aanleiding van het bericht, volgens
hetwelk drie Duitsche journalisten aan
zegging hebben gekregen. Engeland te ver
laten. verneemt het D.N B., dat er van de
zijde der Duitsche regeering geen geheim
van gemaakt wordt, dat zü door de Britsche
maatregelen zeer pijnlijk is getroffen. Daar
de Britsche regeering. aldus het D.N.B heeft
getoond on het standpunt te staan, dat het
verblijf der desbetreffende personen in het
belang der Duitsch—Engelsche betrekkin
gen ongewenscht moet worden geacht, zal
van den kant van Duitsehland begrijpe
lijkerwijze eveneens in overeenstemming
met dat standpunt gehandeld worden.
De persdienst „Graf Reischach". leveran
cier van de groote nationaal-socialistische
gouwbladen, schrijft naar aanleiding van de
uitzetting van zijn beide vertegenwoordigers
te Londen dat de houding der Britsche
regeering slechts als een bewuste en be
doelde onvriendelijkheid tegenover de
Duitsche pers kan worden opgevat. De per.
soon en de arbeid van dr von Langen die
vier weken als leider van het bureau te
Londen werkzaam is. geven niet de gering
ste aanleiding voor de bruuske wiize. waar
op aan zijn werk een einde is gemaakt,
aldus de persdienst. De Britsche methode
doet concludeeren. zoo gaat men voort, dat
een artikel van Madame Tabouis in de
„Oeuvre", vol verdraaiingen en laster tegen
de persoon van von Langen in verband
met zijn vroegere werkzaamheid als plaat
selijk groepleider te Rome. tot de docu
menten der Britsche autoriteiten behoort.
De Ethiopische legatie te Londen heeft in
een verklaring aan de pers doen weten, dat
de Negus niet in het minst voornemens is
afstand te doen van den troon of zijn po
gingen op te geven tot het verkrijgen van
de onafhankelijkheid van ziin land. welke
hij tenslotte met behulp van den Volken
bond hoopt te bereiken.
De hertog en hertogin van Kent zijn na
een verblijf van acht dagen in Polen per
auto uit Kattowitz vertrokken naar Wee-
nen. Vandaar zullen zij zich naar Belgrado
begeven, waar zij een bezoek zullen bren
gen aan prins-regent Paul. den zwager van
de hertogin van Kent.
