STADSNIEUWS
Buitenland
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1937
No. 23732
OFFKIEELE KENNISGEVING
EERSTE NEDERLANDSCHE N.v.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Spaansche kwestie noq
steeds op doode punt
78sie Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De komeet Finsier (1937 f).
LEIDSCH i
GLAS IN LOOD BEDRIJF
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
Weerverwachting voor Zondag
Uitstel in hoop op verbetering
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30'ctsT per regel -voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarlet. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque.' en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd Hjnl
per 3 maanden f.2.33
per week f.0.19
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f- portokosten.'
(voor binnenland f.0.80 per 3 mnd>
Zij is vermoedelijk heden- of morgenavond
zichtbaar.
Hoe men haar plaats aan het
uitspansel kan vinden.
Dr. C. H. Hins, conservator aan de Sterre
nacht, schrijft ons:
Deze komeet is genoemd naar haar
ontdekker Finsier te Zurich en zooals
de letter f aanduidt de zesde komeet,
die dit jaar ontdekt is. Zij zal 8 a 9 Aug.
haar kortsten afstand tot de aarde be
reiken en hedenavond of morgen, als
de hemel voldoende helder is voor het
bloote oog zichtbaar zijn als een zwak,
nevelachtig sterretje der 4e of 5e grootte
Voor diegenen, die haar willen zoeken, vol
gen hier de noodige aanwijzingen:
Men wende hedenavond den blik naar het
Noordwesten: daar vindt men gemakkelijk
óen vierhoek van den Grooten Beer. Neem
daarvan de zwakste ster, die in den linker
bovenhoek: deze heet de ster delta van
de groote beer.
Zoek daarna op de bekende wijze de Pool-
(ter, door de lijn door de twee helderste
Beersterren vijf a zesmaal te verlengen.
Verbind nu in gedachten door een rechte
tja de poolster en de eerder genoemde ster
jielta; dan staat de komeet op die lijn en
op een derde van den afstand gerekend
inaf de ster delta. Deze plaats geldt voor
iidenavond (Zaterdag) te omstreeks twaalf
sar. De komeet heeft een beweging van af
nemende declinatie, dus van Noord naar
Zuid en toenemende rechte klimming, hier
(us Westwaarts. Zondagavond zal men haar
(is boven die lijn vinden en dichter bij het
Srrebeeld van den Grooten Beer.
Een gewone binocle is voor deze waar
nemingen reeds een nuttig instrument.
Gisteravond was, ook in een mlddelmatl-
Etn kijker, van staartvorming niets te be
merken en de hemel was te heiig om met
lekerheid de komeet met het bloote oog te
herkennen. In den kijker vertoonde zij zich
sis een diffuse nevelachtige kern. De kori>
s'e afstand tot de zon wordt 15 Augustus
«reikt; dit noemt men het perihelium. In
(ie dagen kan zij plotseling helderder wor
den, ook al neemt de afstand tot de aarde
•oe en is ook staartvorming niet buitenge
sloten. Bij kometen is over de ontwikkeling
echter weinig te voorspellen en is afwachten
de boodschap. Gedurende de dagen, dat een
tomeet nabij het perihelium is, beweegt zij
sch zeer snel aan den hemel; zij zwaait,
om het zoo uit te drukken, rond de zon. In
de tweede helft van Augustus staat zij dan
ook reeds aan den zuidhemel.
De voorioopig berekende haan van de ko
meet 1937 f is een parabolische d. w. z. het
een komeet, die voorheen onze zon nog
Het bezocht heeft en als ze nu of later ge-
Mkt wordt door de aantrekking van één der
Eroote planeten, het bij dit éénmalige be-
Jpek zal laten, in tegenstelling met de pe
riodieke kometen, zooals die van Halley, die
elliptische banen rondloopen en geregeld
'erugkeeren.
ONTTREKKEN AAN HET OPENBAAR
VERKEER.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen hierbij ter kennis van be
langhebbenden, dat met ingang van 9
Augustus tot en met 23 Augustus a.s. ter
gemeentesecretarie, afd. Algemeene Zaken,
ter inzage ligt een voorstel aan den Ge
meenteraad, om het jaagpad onder de
spoorbrug over den Trekvliet in den spoor
weg LeidenWoerden aan het openbaar
verkeer te onttrekken.
J. SPLINTER Gzn.,
Weth. loco-burgemeester
VAN STRIJEN, secretaris.
Leiden. 7 Augustus 1937. 5675
DE MEER-WERK-ACTIE.
katholiek democratische partij.
Motie van de Afdeeling Leiden.
Gisteravond hield de afdeeling Leiden
der K.D.P. een huishoudelijke vergadering
111 Toonkunst. Punt 4 der agenda, de Be
schrijvingsbrief vpn het buitengewoon
tongres der K.P.D. in Nederland, te hou
den op Zondag 5 September a.s. genoot
'eel belangstelling .terwijl in verband
niermede onderstaande motie met alge
menie stemmen werd aangenomen:
.,De afdeeling Leiden der K.D.P. in ver
siering bijeen, gehoord de besprekingen
S!?r,het a-s- Partij-Congres; van meening
het voortbestaan der partij niet alleen
sewenscht, maar ook noodzakelijk is; ge-
°°k de misleidende electorale cam-
IcnD door be R,K- Staatspartij t.o.v. de
fn v. »evo€rd. die den groei dezer partij
verdere ontwikkeling remt en den
'J1 "jenden katholiek - democratischen
S. 'luikt; van oordeel, dat de politiek,
de Staatspartij voorheen en thans
eehl i, leidt tot verarming der massa,
cliêv» strijd is met de Pauselijke ency-
Vorrit"' waarmede de reactie gediend
dat s en ten S^de komt; overwegende.
Sth k?™ haar bestaansrecht bevestigd
cratL 'bans voor alle katholieke demo-
tarti! ien vereischte is, te blijven in de
de s,L me' baar bescheiden krachten
in de t ,rat'e 'oyhul heeft gediend; besluit
Etn .?efomst onverzwakt voor de belan-
tatto ontvo°gding der economisch-
alsevaVL- blÜven strijden; draagt haar
Guit °P om overeenkomstig be-
05», dezen geest te handelen en gaat
de orde van den dag.
Thans f.112.250.—
Het totaal bedrag, dat volgens opgave
bij den secretaris der M. W. A. werd be
steed aan extra-onderhoudswerken, enz. is
thans gestegen tot f. 112.250.—.
CONCERT IN „RHIJNGEEST"
Gisteravond gaf ValkenbuTg's Harmonie
onder leiding van den dirigent, den heer
H. J. A. Bokhove uit den Haag, in 't bosch
van Rhijngeest een zeer geslaagd concert.
Dat dit zeer in den smaak viel bij de vele
aanwezigen bleek uit het langdurig ap
plaus na ieder nummer. Na afloop werden
allen uit naam van patiënten en perso
neel hartelijk bedankt door dr. H. W. Bor-
gerhoff Mulder.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging: Melkinrichting .De Rhijn-
stroom". Lage Rijndijk 6, Leiden. Ophef
fing filiaal: Driftstraat 42. Leiden.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Engeland en Italië.
De Itaiiaansche ambassadeur te Londen,
Grandi, heeft weer een bezoek gebracht
aan het Foreign Office en daar bespre
kingen gevoerd met den secretaris-generaal
van buitenlandsche zaken, Vansittart.
Bij zijn laatste onderhoud met den
Britschen premier Chamberlain had
Grandi voorgesteld, en de Engelsohe eerste
minister heeft dit voorstel aanvaard, dat
de aanstaande besprekingen tusschen de
Itaiiaansche regeering en het Britsche
gouvernement te Rome zullen plaats
hebben.
Gisteren zijn Grandi en Vansittart over
eengekomen, de volgende weken de samen
werking voort te zetten met het doel,
duidelijk de verschillende kwesties te for
muleeren en uiteen te zetten, teneinde
aldus de aanstaande conferentie van Rome
zoo goed mogelijk voor te bereiden.
Onze stadgenooten, de heeren A. v. d.
Kaay en B. Broeksema behaalden het di
ploma en de heeren B. van Elswijk en W.
de Groot, eveneens alhier het diploma met
aanteekening van den Chr. Politiebond.
Geslaagd voor de acte Fransch L.O.
Mej. T. den Dikken, onderwijzeres aan de
Chr. Opleidingsschool Oosterstr. 16 (hoofd
W. A. Bodewes) en wonende te Katwijk en
A. Blauw, wonende te Leiden, beiden op
geleid door Mevr. A. Spijker, alhier.
Tevens slaagde voor de acte Engelsch
L.O. Mej. M. Agterof. wonende te Wasse
naar. opgeleid door den heer N. Spijker,
alhier.
GOED GOEDKOOP EN VLUG
ALLEEN 1139
Hooigracht 42, Leiden, Tel. 3671
Ook levering van alle soorten Glas
(Ingez. Med.)
DUITSCHLAND
Dr. Dibelius vrijgesproken.
Gisteren is de vroegere superintendant-
generaal dr. Dibelius voor de rechtbank te
Berlijn verschenen. Hem werd ten laste ge
legd den rijksminister van kerkelijke aange-,
legenheden in een open brief te hebben be
schuldigd het christelijke geloofspunt van
de Godheid van Christus te hebben aange
vallen. De Minister zou dit gedaan hebben
in een rede, welke dr. Dibelius niet zelf heeft
gehoord.
Uit het getuigenverhoor bleek, dat dr. Di
belius een geheel verkeerde voorstelling van
zaken heeft gegeven. Het bleek, dat de mi
nister geenszins de Christelijke geloofsbe
lijdenis heeft aangevallen, de minister heeft
alleen van de hand gewezen zich op een
bepaald dogmatisch standpunt te stellen.
Dr. Dibelius werd evenwel vrijgesproken
op grond van het feit. dat niet kon worden
bewezen, dat hij opzettelijk en welbewust
de woorden van den min. heeft verdraaid.
De rechtbank nam aan. dat dr. Dibelius van
meening was, dat hij de woorden goed had
weergegeven, aangezien hij geen stenogra
fisch verslag van de rede in zijn bezit heeft
gehad.
Rijksleider dr. Ley heeft gisteren op een
tocht van het Münchener vliegveld naar
de stad een auto-ongeluk gehad, waarbij
hij zijn rechter-arm brak.
GEBOREN
Wilhelmina. d. van A. Ciere en H. v Duu-
ren Helena Leuntje. d. van M. J. J. Wes_
dorp en H. IJzerman Klaas. z. van K.
Horsman en H. Heus Leendert. z. van
J. G. v Evert en J. Neuteboom Petrus
Hendrik Maria. z. van J. Semp en G. J.
Schafer Eddy. z. van S. Vooistra en H
Visscher Petrus Theodores, z. van P.
Th Janken en J M. Bouwman Jacobus,
z. van J. Dreef en A Rietkerk Gerrit.
z. van G v. d. Meii en A. Brussee Lena
Adriana. d. van C. M. Schijff en E v d.
Wal.
ondertrouwd
O. van Donkersgoed, j.m. 27 jaar en E.
P. van Wageningen. j.d. 25 jaar.
overleden:
E. M. Groèneveld, geb. de Jong, wed.
70 jaar.
ENGELAND
Uitzetting: van Duitsche journalisten.
Naar gemeld wordt, is aan drie Duitsche
dagbladcorrespondenten de vernieuwing
van hun verblijfsvergunning geweigerd t.w.
aan twee correspondenten van de „Lokal
Anzeiger" en aan den vertegenwoordiger
van het agentschap „Graf Reic'hschach".
Zij moeten binnen 14 dagen het land ver
laten hebben. Noch het ministerie van
binnenlandsche zaken, noch de slachtoffers
hebben zich over de reden van dezen
maatregel uitgesproken.
Uit betrouwbare bron meent men te
weten, dat- de Duitschers beschuldigd zou
den zijn van spionnage.
Het is NIET zeker, dat ge brand
zult krijgen! Toch hebt ge een
Brandverzekering. Het is WEL
zeker, dat ge er op een dag niet
meer zult zijn. Waarom hebt ge
géén Levensverzekering?
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
IM. NOOMEN
Telef. 302 - Na 6 uur 2479.
5625 (Ingez. Med.)
VEREENIGDE STATEN
Handelsverdrag met Rusland.
Het nieuwe handelsverdrag waarbij de
Vereenigde Staten Rusland voor het eerst
de behandeling van meest begunstigde
natie toekennen, is door Roosevelt afge
kondigd. Rusland heeft zich verplicht ge
durende de eerstvolgende twaalf maanden
Amerikaansche goederen tot een waarde
van minstens 40 millloen dollar te koopen,
hetgeen tien millioen meer is dan was
vastgesteld in het vorige verdrag, dat op
12 Juli is afgeloopen Het nieuwe verdrag
kan na een jaar verlengd worden. De
meestbegunstigingsclausule heeft in de
eerste olaats beteekenis voor de Russische
steenkolen, hoewel Rusland toegezegd
heeft, dit jaar niet meer dan 400.000 ton
uit te voeren, iets minder dan het vorige
jaar.
Het verdrag bevat voorts een belang
rijke clausule, waarbij den Vereenigde Sta
ten volledig het recht wordt voorbehouden,
wettelijke maatregelen te nemen, waarbij
de invoer van goud en zilver verboden of
bereikt wordt, of waarbij controle wordt
Ingesteld op den uitvoer en den verkoop
voor uitvoer van wapenen, munitie en oor
logsmateriaal en in uitzonderlijke gevallen
ook van andere militaire benoodigdheden
ter toepassing van de neutraliteitswet 1937.
De Vereenigde Staten zijn voornemens,
een soortgelijke clausule in alle handels
verdragen, welke zij voortaan zullen afslui
ten. op te nemen.
BINNENLAND.
De Jamboree; fraai lichtspel van het Ne<L
Indische contingent. (2e Blad).
Nederland zal vertegenwoordigd zijn op dd
wereldtentoonstelling te New York.
(Binnenland, 3e Blad).
De dubbele moord te Vlissingen; twee arres
taties te Maassluis. (Gemengd, 2e Blad)
BUITENLAND.
De niet-inmengingscommissie blijft op hef
doode punt. (Ie Blad).
Verdere toebereidselen in het Verre Oosten,
(le Blad).
Dr. Dibelius vrijgesproken. (Buitenland, lé
Blad).
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 3 VAN HET TWEEDE BLAD.
Voor onze omgeving wordt voor
ioopig aanhouding van 't fraaie
weer verwacht. De kansen op
onweer zijn nog vrij gering.
MEXICO
Rechtsche arrestaties.
Verscheidene vooraanstaande personen
van rechtsche groepen zijn gisteren in
hechtenis genomen, als gevolg van beschul
digingen. uitgebracht door Vicente Lom-
bardo Toledano, den leider van het Mexi-
caansche verbond van vakvereeniglngen,
volgens welke „fascistische" kringen een
samenzwering tegen het land beramen
RUSLAND
18 Terechtstellingen in den Kaukasus.
Te Piatikorsk in den Kaukasus, zijn giste
ren 18 personen, die door het militaire col
lege van het hooggerechtshof schuldig wa
ren verklaard aan het in brand steken van
gemeentelijke gebouwen, terechtgesteld.
Het agentschap Tass meldt, dat een
Japan6che petroleumconcessie op het eiland
Sachalin den bevoegden sovjetautoriteiten
om toestemming had verzocht tot het aan
leggen van een pijplijn van het district
Katangli naar het Oostelijk kustgebied.
Zonder het antwoord der sovjetregeering
af te wachten, rijn de Japanners willekeu
rig met den aanleg van de pijpleiding be
gonnen. Aan de autoriteiten van Sacha
lin is nu opdracht gegeven maatregelen te
nemen om willekeurige maatregelen van
de concessiehouders te verhinderen.
De sub-commissie voor de niet-
inmenging is gistermiddag op den
vast.gcstelden tijd bijeen gekomen.
De zitting heeft evenwel slechts een
uur geduurd en werd toen voor onbe-
paalden tijd verdaagd.
Intusschen is de technische onder
commissie belast met de bestudeering
van het vraagstuk der controle te land
en ter zee.
De verdaging der ondercommissie
duidt er op, dat er geen enkele wijzi
ging in het standpunt van Duitsch-
land, Italië en Rusland is gekomen.
Liever dan toe te geven, dat men
opnieuw op het doode punt is geko
men, heeft de voorzitter verdaging
voorgesteld, opdat alle leden met ver
lof kunnen gaan en hun regeeringen
kunnen raadplegen.
De voorzitter, lord Plymouth, wiens voor
hoofd verbonden was Plymouth is bij
een auto-ongeval licht gewond, ver
klaarde, dat hij sedert de vorige zitting
vele besprekingen met de vertegenwoordi
gers der verschillende regeeringen hec-ft
gevoerd, om na te gaan, of het mogelijk
was, de moeilijkheden te overwinnen en
een weg uit de impasse te vinden. Hoewel
men eenige vorderingen kon maken, waren
die niet voldoende, om het Britsche plan
een etappe vooruit te brengen.
Daarentegen verlangden alle leden der
commissie, dat de besprekingen niet ge
heel verbroken worden.
Plymouth stelde derhalve voor, den voor
zitter en den secretaris van den raad, die
toezicht houden op de controle te land en
ter zee, te verzoeken een technisch verslag
uit te brengen over het stelsel der waar
nemers en voorstellen te doen tot herstel
en verbetering van dat systeem.
Maisky verklaarde, dat de Russische re
geering in geen enkel opzicht wijziging
kan brengen in haar standpunt, zooals
dat ter vorige vergadering is uiteengezet.
Maisky verklaarde tenslotte aan de Duit
sche, Itaiiaansche en Portugeesche verte
genwoordigers de volgende vraag te willen
stellen
Zij - deze vertegenwoordigers bereid, te
verklaren, dat hun regeeringen de terug-
t.-«irking der vrijwilligers onvoorwaarde
lijk aanvaarden?
De kwestie der vrijwilligers is de kern
van het Britsche ontwerp en, aldus Maisky,
ik moet op deze vraag antwoord hebben!
De Duitsche vertegenwoordiger, Woer-
man, zeide: „Ik ben van meening, dat de
rede van den Russischen vertegenwoordi
ger in geen enkel opzicht verband houdt
met de kwestie, die aan de orde is".
Woerman voegde hieraan toe, dat de
eenzijdige controle, die, naar hij zeide,
thans wordt toegepast, niet onbeperkt kan
blijven voortduren.
Hierop kwam Plymouth tusschenbeide
door te zeggen, dat dit een reden te meer
is. om onverwijld een technisch rapport
over de controle te verkrijgen.
Woerman antwoordde, dat hij het daar
mede eens was en dat de Duitsche regee
ring niet lmeer van haar bezwaren tegen
de controle zou spreken, zoolang het ver
slag niet verschenen was
In antwoord op de vraag van Maisky
zeide vervolgens de Portugeesche ambassa
deur. Monteiro. „dat de Britsche regeering
er den nadruk op gelegd hoeft, dat haar
olan bestaat uit onderling samenhangende
punten. Derhalve is de vraag van Maisky
geheel buiten de orde.
De regeeringen van Portugal. Duitschland
en Italië hebben het geheele Britsche plan
in beginsel aanvaard". aldus Monteiro,
maar Rusland deed dat niet
Grandi verklaarde het geheel met Mon
teiro eens te ziin en wenschte Maisky er
aan te herinneren, dat de besprekingen be
trekking hadden od het Britsche plan en
niet op het Russische plan voor het terug
trekken der vrijwilligers. Ook Grandi wees
erop. dat Italië het Engelsche voorstel in
beginsel heeft aangenomen.
Maisky maakte daarop de opmerking,
dat het nu wel duidelijk was, dat de Duit
sche. Itaiiaansche en Portugeesche regee
ringen hun vrijwilligers niet zullen terug
roepen en dat dit bevestigd wordt door de
weigering der vertegenwoordigers op zijn
vraag duideliik te antwoorden.
Toen stond Plymouth op, om te verkla
ren. dat hij zijn instemming moest be
tuigen met Grandi's verklaring. Hij voegde
er aan toe. dat de wijze van debatteeren,
welke men thans volgde, zijns inziens, geen
enkel nut had, welke verklaring het ge
lach der vergadering opwekte.
Plymouth vroeg vervolgens toestemming
tot het indienen van- het voorstel, dat hij
bij den aanvang van de bijeenkomst had
geformuleerd.
Men verwacht, dat het rapport over
de controle over veertien dagen gereed
zal zijn. De subcommissie zal dan
zonder lord Plymouth bijeenkomen om
het document in ontvangst te nemen,
waarna het een tiental dagen later
