Toch nog kans op vrede in het
Verre Oosten?
VRIJDAG 6 AUGUSTUS 1937
No. 23731
De Japansche eischen.
STADSNIEUWS
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Spaansche
kwestie
78sie Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
Dit nummer beslaat utt DRIE Mafen
EERSTE BLAD
Franco teekent belangrijk
decreet.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tariel. Kleine advertenties uitsluitend bi) vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindspiein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchëque-' en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zflhi
Franco per post f. 2:35
per 3 maanden f.2.35
per week -.T.T.rrrf^5? r. o.is
per 3 maanden portokosten.'
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mn(L#'
rijksmuseum van oudheden.
Jaarverslag over 1936.
Aan bovengenoemd verslag, samengesteld
door den directeur, dr. J. H. Holwerda. is
bet volgende ontleend:
Ook thans moeten wij helaas weer begin
nen met de klacht, dat voor aankoopen
door de Regeertng zoo goed als geen geld
beschikbaar is gesteld; een dergelijkentoe
stand te bestendigen kan toch onmogelijk
in haar bedoeling liggen. Wat wij hebben
aangekocht is bijna weer geheel uit het
.fonds Gildemeester" bekostigd. Zoo werd
uit dit Fonds voor de Egyptische afdeeling
een aantal voorwerpen aangekocht, afkom
stig uit de verzameling Von Bissing: een
groote houten figuur van een vrouw, die
naar de markt gaat, een zwart steenen
mannefiguur, een kleine steenen konings
figuur uit de 1ste dynastie, een leisteen-
palet in diervorm en eenige praehistorische
terracotten. De heer W. Spijer te Amster
dam schonk ons wederom eenige interes
sante zaken: een bronzen standaard en
een bronzen schorpioen benevens een aan
tal gietvormen voor amuletten of zegels
dit Tell-Amarna. Vooral in dezen tijd is
ruik een schenking dubbel te waardeeren.
Tan iemand, die onbekend wenscht te blij
ven. ontvingen wij nog een Egyptische
halsketting van faience kralen, terwijl door
aankoop eenige Koptische beenen vrouwen
figuren en sierplaatjes werden verworven.
Voor de Grieksch-Romeinsche afdeeling
vrerd een marmeren portretkop uit den tijd
van Keizer Hadrianus aangeTcocht en door
bemiddeling van Prof. Dr. C. W. Lunsingh
Scheurleer twee bronzen fibulae uit Zd.-
Italië uit Grieksch-Archaïschen tijd. Een
Romeinsche puntamphora. uit Ibiza af
komstig, werd ons door Mevrouw A. Otken
-v. Lakerveld geschonken.
Van den heer Chenet te Le Claon moch-
lin wij een aantal scherven ontvangen,
ecwel van z.g. Belgische waar als van terra
irillata, afkomstig uit de pottenbakke-
fsn te Lavoye. Dr. I. M. van der Vlerk
stonk ons eenige vuursteenen instrumen
ten uit Köchstedt bij Halle.
IVat de Nederlandsche afdeeling betreft,
ioo werden door ons uit Drenthe wederom
enige praehistorische zaken verworven:
(tn bronzen beitel uit Roswinkel, eenige
enen uit Westenesch bij Emmen en uit
«ze zelfde gemeente eenige stukken hun-
Kbeddenvaatwerk en praehistorische
scherven. Uit Schoonoord verkregen wij
sen paar steenen bijlen evenals uit Ees en
Zuid-Laren en uit Odoorn een vuursteenen
lanspunt en een paar urntjes. Dr. Bursch
bezocht Drenthe met het oog op nog be
schikbare interessante terreinen voor on
derzoek.
Het verslag maakt verder uitvoerig mel
ding van de verschillende opgravingen
relke onder leiding van of in samenwer
king met medewerkers van het Museum tot
stand kwamen zoomede van de ais gevolg
daarvan verkregen aanwinsten.
De Museumbibliotheek werd met 158
hummers vermeerderd, waarvan 46 door
aankoop, 112 door schenking of ruil verkre
gen Bovendien werd van den heer H.
Asselberghs te Utrecht een zeer belangrijke,
door hem verzamelde, platencollectie van
grafvondsten van Toet-Anch-Amon uit de
London News, overgenomen.
Museumbezoek. In het geheel werden 181
Wjkaarten verstrekt, waarvan 142 maal
gebruik werd gemaakt. Aan 85 scholen werd
JTijp toegang verleend met in totaal 2196
leerlingen. Het totaal bezoek bedroeg 8859
personen.
RAADSVERGADERING.
Ter kennis van de leden van den ge
meenteraad is gebracht, dat de eerstvol
gende vergadering van den Raad hoogst
waarschijnlijk zal plaats hebben op Maan
dag 23 Aug. 1937 a.s.
DE REORGANISATIE VAN DEN
HORTUS.
In verband met bouwwerkzaamheden en
wijziging van den tuinaanleg, zal de Hortus
Botanicus van de Rijksuniversiteit alhier,
'an 9 Augustus ass. af slechts toegankelijk
hjn voor personen, in het bezat van een
schriftelijke vergunning." Belangstellende
treemdelingen kunnen zich ter verkrijging
daarvan tot den hortulanus wenden.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Kieuwe inschrijving:
„Roemah". Haarlemmerstraat 128a Lei
der. Woning-, assurantie- en pensionbu
reau Eigenaar: D. A. Smit, Leiden. Procu
ratiehouder, R. Riel, Leiden.
Wijzigingen:
Leidsche Wolspinnerij N.V. i.o., Zoeter-
woudscheweg 3, Leiden. Bovengenoemde
®wk is thans omgezet in een naamlooze
y,bootschap onder den naam: Leidsche
spinnerij N.V. (Ned. Staatscourant: 28
t l 1937, BÜvoegsel No. 1066). Directeur:
fd A. Verhoef. Oegstgeest. Comm.: P. Flipo,
"dissel. Proc.: J. H. Larsen, Leiden. Maat-
f™appelijk kap.: f. 500.000, waarvan ge
ëtst en gestort f. 225.000.
1.;Jpriek van Künsthoornproducten „Hol-
«ïdia" N.V., Veurscheweg 21B, Voorscho
en. uittredend directeur: C. H. Gierlings,
"d. 29 Juu 1937,
Er schijnt weer een kleine wending ten
gunste van den vrede in den toestand te
zijn ingetreden.
In Chineesche kringen ziet men thans
het bezoek van Kawagoe met meer belang
stelling tegemoet. Sommige zijn van mee
ning. dat Kawagoe eerst eenige dagen in
Sjanghai inleidende besprekingen zal voeren
alvorens de onderhandelingen met Nanking
te beginnen.
Van veel belang wordt in dit verband
geacht de gewijzigde toon van de Ohinee-
sohe pers. Verklaarde de plaatselijke pers
gisteren nog openlijk, dat Kawagoe's bezoek
aan Nanking doelloos was. hedenmorgen
toont zi1 zich nog wel sceptisch ten aanzien
van het eventueele resultaat, doch tegelij
kertijd begint zij een houding aan te ne
men van „We zullen eens zien. wat hij
heeft aan te bieden".
Ook in andere opzichten is er momen
teel weer reden om aan te nemen, dat het
tot onderhandelingen zal komen. Hoewel
men te Nanking toegeeft dat de militaire
voorbereidingen op groote schaal voortgang
vinden, wijst men er in offlcieele kringen
op, dat dit nog niet noodzakelijk wüst op
een besluit van Chineesche zijde, om naar
de wapenen te grijpen. Deze voorbereidin
gen, aldus verklaart men, zijn voorzorgs
maatregelen. genomen uit zelfverdediging
en zullen voortgang vinden gedurende de
onderhandelingen met Kawagoe tot een
regeling is tot stand gekomen en de be
palingen ervan worden nagekomen.
En in antwoord op een interpellatie in
het Japansche Lagerhuis heeft de minister
van buitenlandsche zaken, Hirota. verklaard
dat de Japansche regeering nog steeds
wenscht. dat het incident met China plaat-
liik wordt geregeld. Terzelfder tijd wil de
regeering de betrekkingen tot China in
haar geheel herzien.
De minister verklaarde niet te gelooven,
dat de zaak alleen door de kracht van
wapenen kon worden opgelost Hli acht het
noodzakelijk, dat, tegelijk met de militaire
operaties in Noord-China. diplomatieke be
sprekingen worden gevoerd met de Nanking
regeering. om deze er toe te brengen, haar
houding te wijzigen.
GEBOREN
Catharina Maria, dochter van G. de Wolff
en A. C. J. de Vries Johannes Jacobus,
zoon van N. Bodrij en J. Kosto Theodora
Antoinette Maria, dochter van J. J. Buis
en J. Dijt.
ONDERTROUWD
P. H. Smittenaar, jm., 23 jaar en H. J.
de Regt, jd., 24 jaar J. H. Koolschijn,
jm., 31 jaar en W. Buyk. jd. 29 jaar A.
van Kalkeren, jm., 24 jaar en J. Visser, jd.
18 jaar J. H. Broekhans, jm., 37 jaar en
M. H. v. d. Vlugt, jd., 29 jaar J. v. Hou
ten, jm., 26 jaar en M. Roefstra, jd., 25 j.
OVERLEDEN:
J. Paats, wedn.. 68 jaar G. Verweij,
M., 71 jaar D. K. de GrootHoek, wede.,
67 jaar.
ZILVEREN JUBILEUM,
Bij de Leidsche Zoutkeet.
Heden was de heer J. de Graaf sedert 25
jaren werkzaam aan de Leidsche Zoutkeet
Ten kantore werd hij daarmede gelukge-
wenscht door den directeur, jhr. C. C. Röell
die daarbij In herinnering bracht de tij
den van voorspoed en tegenspoed, die de
jubilaris tijdens zijn diensttijd meemaakte
De directeur wees er daarbij op, dat in
den laatsten tijd aanvallen op de oudere
zoutziederijen worden gericht om haar be
staan onmogelijk te maken. Hij vertrouwde
dat deze pogingen niet zouden gelukken,
opdat hij in staat zou blijven om zoowel
den jubilaris als den overigen werklieden en
beambten arbeid te kunnen blijven ver
schaffen. Als herinnering aan dezen dag
bood hij den jubilaris een zilveren horloge
en een enveloppe met inhoud aan. In zijn
kwaliteit van bestuurslid van het Depar
tement Leiden van de Nederlandsche Mij.
van Nijverheid en Handel reikte hij ten
slotte het diploma der Maatschappij bene
vens een zilveren draagpenning uit, waar
mede deze korte plechtigheid was afge-
ioopen.
Onze stadgenoot, de heer J. H. van
Baaren slaagde vodr het examen hoofd
akte.
Verder zeide Hirota. dat de anti-Japan-
sche stemming in China diep geworteld is,
doch hli gelooft, dat een samenwerking
tusschen China en Japan mogelijk is, wan
neer de radicale elementen, vooral de com
munisten, krachtig worden gecontroleerd
Het heet, dat Kawagoe zal trachten
op de volgende grondslagen tot over
stemming te komen:
1. Nanking zou de vorming van een
autonome regeering van Hopei en
Tjsahar toelaten.
2. Japan zou afzien van den eisch,
dat de autonomie door Nanking for
meel wordt erkend.
3. Hopei en Tsjahar zouden gedemili
tariseerd worden door terugtrekking
der Chineesche troepen.
4. De Japansche troepen zouden zich
uit eigen beweging en geleidelijk uit
Noord-China naar Mandsjoekwo terug
trekken, om te toonen, dat de Japan-
neezen niet willen raken aan de terri
toriale onschendbaarheid van China.
Verder zal Kawagoe nog een latere toe
nadering voorbereiden op den grondslag
van samenwerking tegen de communisten.
Het Japansche leger hecht zeer veel belang
aan de aanvaarding van een anti-commu
nistisch front, doch niettemin betwijfelt
men of Nanking een dergelijk verbond zou
aannemen, aangezien de toepassing ervan
een motief zou zijn voor voortdurende in
menging van Japan in de binnen- en
buitenlandsche politiek van China.
Aan den anderen kant geloopt men, dat
het te laat is om een treffen met de troe
pen van Nanking te vermijden en verwacht
men tegen het begin der volgende week
belangrijke operaties der luchtmacht in de
gebieden van Paoting en Kalgan
Zelfs Hirota nam een groot deel van zijn
geruststellende verklaring terug, toen hij
betoogde dat de verklaringen van Tsjang
Kai Sjek de aandacht verdienden, doch
dat zij schenen te berusten op een verkeerd
begrip van de fundamenteele punten van
de positie van Japan. „Derhalve", zoo
voegde hij eraan toe, „willen wij China er
toe brengen, zijn vergissingen goed te ma
ken. Reeds heeft Japan vastberaden zijn
militaire strijdkrachten in het veld ge
bracht. hetgeen een doeltreffend middel
zal blijken te zijn om de wanbegrippen der
Chineezen te doen verdwijnen".
Men mag overigens zich afvragen of ge
weld in staat is iemand betere gedachten
bij te brengen
De Nankingregeering voor een dilemma?
Berichten uit Sjanghai en Nanking hou
den in. aldus het Japansche persagent
schap. dat men in Nanking toebereidselen
treft voor de organisatie van een oorlogs
kabinet. waarin de communisten en het
volksfront vertegenwoordigd zijn. De cor
respondent te Nanking van de „Asahi
Sjimboen" meldt, dat de centrale Chinee
sche regeerihg waarschijnlijk een oorlogs
verklaring tot Japan zal richten. Tsjang
Kai Sjek staat thans voor een dilemma,
aldus de correspondent van genoemd biad.
Verliest China den oorlog met Japan, dan
zal de regeering te Nanking terstond ver
vangen worden door een communistisch
bewind, terwijl, indien Tsjang Kai Sjek
naar een vreedzame regeling met Japan
streeft, hij stellig de sympathie van het
land verbeurt en ook een prachtigen kans
geeft aan de communisten om hun invloed
te versterken. De eenige weg voor Nanking
ligt in den terugkeer naar normale ver
houdingen met Tokio door vastberaden de
anti-Japansche stemming, welke op het
oogenblik in China heerscht, tegen te gaan.
Over propaganda gesproken
Japanners verlaten Nanking.
Uit Nanking wordt gemeld, dat alle Ja
pansche vrouwen en kinderen de stad ver
laten en dat ook de mannelijke Japansche
bewoners zich beginnen terug te trekken,
zoodat de eenige Japansche bewoners wel
dra slechts de leden van de Japansche am
bassade zullen zijn, de Japansche marine-
en militaire vertegenwoordigers en de jour
nalisten. Tevens wordt melding gemaakt
ran een grooten uittocht van Chineezen,
hetgeen men toeschrijft aan de overtui
ging der bevolking, dat de regeering be
sloten heeft het Japansche leger te bestrij
den, zooals tot uiting komt in de regee-
dingsorders tot terugtrekking van alle ge
zinnen van regeeringsambtenaren uit de
stad en de requisitie van- vrachtauto's als
mede de uitgebreide luchtverdediging.
Japan vreest voor Amerikaansche
vliegers.
Uit Washington wordt gemeld, dat een
raadsheer van de Japansche ambassade een
bezoek heeft getracht aan dep chef van het
departement van buitenlandsche zaken, om
diens aandacht te vestigen op de te Tokio
uit Los Angeles ontvangen berichten, dat
Russell Hearn, de raadsman van den vroe-
geren opperbevelhebber van Mandsjoerije,
Tsjang Tso Lin, voornemens is een groep
Amerikaansche piloten ter sterkte van 182
man bijeen te brengen, om met een aantal
vliegtuigen naar China te gaan, ten einde de
Chineesche luchtmacht te versterken.
In Tokio hebben deze berichten sterk de
aandacht getrokken. Naar verluidt zal de
regeering van Japan de regeering van de
Vereenigde Staten erop wijzen, dat een der
gelijk plan, wanneer het verwezenlijkt zou
worden, de vriendschappelijke betrekkingen
tusschen Japan en de Vereenigde Staten
zou schaden.
Naar verder uit Sjanghai wordt verno
men. heeft een vertegenwoordiger van de
North American Aviation Incorporated ten
behoeve van de Chineesche regeering ter
waarde van vijf millioen dollar bombarde-
ments-vliegtuigen besteld.
Beroep op de mogendheden.
De Chineesche ambassadeur te Parijs,
Wellington Koo, heeft aan een vertegen
woordiger van de „Intransigeant" verklaard,
dat de huidige aanval in Noord-China niets
anders is dan een nieuw stadium van het
ten uitvoer brengen van een plan, dat lang
geleden is opgesteld, n.l. de expeditie-poli
tiek, welke bekend is onder den naam „Ta-
naka-plan", het plan dat door generaal
Tanaka destijds is opgesteld en voorgelegd
aan den keizer.
De ambassadeur voegde hieraan toe, dat
Japan het oog heeft op de mijnen en land
bouwgebieden in Noord-China, doch men
kan een volk niet met de punt van een bajo
net dwingen tot samenwerking en de am
bassadeur acht een ernstig conflict tusschen
China en Japan onvermijdelijk. Wanneer de
vijandelijkheden eenmaal begonnen zullen
zijn, dan zal China tot het uiterste tegen
stand bieden. Aan het conflict kan alleen
een einde worden gemaakt door het krach
tig ingrijpen van de mogendheden, welke
den vrede willen handhaven of door een
algeheele financieele uitputting van den
aanvaller. Alle mogendheden ter wereld heb
ben hun eigen moeilijkheden, doch zij moe
ten zich herinneren, dat iedere militaire
aanval, waar ter wereld deze geschiedt, een
aanslag is op den internationalen vrede en
de veiligheid der volkeren.
In een onderhoud met een vertegenwoor
diger van Havas heeft de Chineesche mi
nister van financiën, Koeng, die te Parijs
is aangekomen, verklaard, dat de Westelijke
mogendheden nog ln staat zijn een oorlog
in het Verre Oosten te voorkomen.
Indien Japan zich bewust wordt van de
sympathie, welke China heeft in Europa en
Amerika, dan is het mogelijk, dat de ver
antwoordelijke staatslieden overwicht krij
gen op de oorlogspartij en op deze wijze kan
misschien het Verre Oosten en de geheeie
wereld gespaard worden voor de gevolgen
van een verdere uitbreiding van het conflict.
Oorlogsbesprekingen.
De gouverneurs van Setsjoean en Joenan
hebben aangekondigd, dat zij zich naar
Nanking zullen begeven, om deel te nemen
aan de politieke besprekingen der centrale
regeering.
In politieke kringen maakt men daaruit
op, dat zij Nanking steunen.
Ook verschillende generaals, die zich
vroeger tegen Nanking en Tsjang Kai Sjek
verzetten en tot voor kort in het buiten
land verbleven, zijn naar China terugge
keerd. om zich onder de bevelen van Nan
king te stellen. Onder hen bevindt zich de
bekende verdediger van Sjanghai in 1932,
Tsai-Ting-Kai, die in 1933 deel heeft ge
nomen aan den opstand der 19de divisie in
Foekien.
Van het strijdtooneel.
Te Peiping zijn twee bekende Chineesche
journalisten, die in betrekking stonden met
den persdienst van den Kwomintang. ge
arresteerd en ter beschikking van de plaat
selijke justitie gesteld. Zij worden beschul
digd van communistische activiteit.
Witte gardisten hebben in de voormalige
Russische concessie te Tientsin een militie
georganiseerd met toestemming der Japan
ners. Het Russische consulaat en het perso
neel bevinden zich in de Britsche concessie.
In de Japansche concessie te Hankau zijn
Japansche mariniers aan land gezet.
Overal langs de scheidingslijn tusschen
de Japansche consessie en het Chineesche
grondgebied staan de tegenstanders in
oorlogsuitrusting tegenover elkaar.
Uit Tsingtao wordt gemeld, dat de bur
gemeester van Tsingtao, admiraal Sjen-
hoenlien, aan de Japansche autoriteiten
heeft medegedeeld, dat hij zich zoo noodig
met geweld zal verzetten tegen iedere po
ging, Japansche troepen te Tsintao aan
land te zetten.
Bepaalde plaatselijke kringen trachten
de vervanging van den admiraal te be
werkstelligen „daar zijn houding incidenten
met Japan dreigt uit te lokken".
Chineesche troepen boeken een succes
De Chineesche bladen melden, dat Liangh-
siang aan de spoorlijn PeipingHankau
door Chineesche reservetroepen is ver
overd. Aan den spoorweg TientsinTsinan
drongen de Chineezen door tot het spoor
wegdepot Yanglioensing, op 20 K.M. ten
Zuiden van Tientsin. De Chineesche troe
pen aan de lijn Peiping—Soeijoear, en in
Oost- en Noord-Soeijoean zijn aanzienlijk
versterkt. Te Kweihoea laten de leiders
der Chineesche legers in hun districten de
verdedigingswerken versterken en bom
vrije schuilplaatsen bouwen. Bijna alle Ja-
panneezen hebben Kweihoea verlaten.
BINNENLAND.
Het sa „Maaskerk" van de Holland
West Afrika Lijn op de rotsen geloo-
pen; de passagiers zijn in veiligheid.
(Gemengd, 3e Blad).
De drukte op de jamboree duurt voort.
(3e Blad).
BUITENLAND.
Toch nog een mogelijkheid op vrede in
het Verre Oosten? Beide partijen blij
ven zich echter voorbereiden, (le BI.).
Een extra-zitting van het Amerikaansche'
Congres in het najaar. (Buitenland,
le Blad).
ZEE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Radio National meldt, dat generaal Franco
gisteren een belangrijk decreet heeft on
derteekend, waa.rin de statuten van de
Falange tradicionalista y de la J.O.N.S.
worden goedgekeurd.
De betrekkingen tusschen het
Vaticaan en Burgos.
Volgens een bericht uit Vaticaanstad aan
de „Matin", heeft de woordvoerder van den
staatssecretaris van het Vaticaan ten aan
zien van de jongste uitwisseling van diplo
matieke vertegenwoordigers tusschen den,
H. Stoel en het Spanje van Franco ver
klaard: „Hoewel deze besluiten een erken
ning de facto beteekenen, moet erop ge
wezen worden, dat geenszins tot erkenning
de jure besloten is. Het bewijs hiervan
wordt gevormd door het feit, dat de diplo
matieke immuniteit, die automatisch uit
normale betrekkingen zou voortvloeien,
nog niet bestaat".
Diplomatieke kringen, die met den H.
Stoel in nauwe betrekking staan, gaven
gisteravond als hun meening te kennen,
dat de kerk dit onderscheid heeft willen
maken, teneinde zich niet geheel van het
linksche Spanje af te wenden en zoodoen
de nog de Spaansche katholieken, die nog
onder het gezag van Valencia staan, te
beschermen.
Van 't front.
Aan het front gebeurt niets van betee-
kenis. Slechts vermelding verdient een be
richt, dat aan het Aragon-front zich 2000
rooden zouden hebben overgegeven.
Terugkeer van vluchtelingen.
Sir Henry Chilton, de Britsche ambas
sadeur in Spanje, die te Hendaye verblijf
houdt, heeft de regeering medegedeeld.dat
het leven te Bilbao, sinds deze stad zich
ln handen der nationalisten bevindt, zon
der schokken in zijn normale banen geleid
wordt. Binenkort zal men kunnen overwe
gen, de jonge Baskische vluchtelingen, die
in Engeland zijn opgenomen, naar Bilbao
terug te zenden.
Britsch vrachtschip zendt
noodseinen uit.
Het radiostation te Marseille meldt, dat
het van het Britsche s.s. „British Corpo
ral" een SOS. heeft opgevangen van den
volgenden inhoud: „op 36 gr. 53 min. n.b.,
2 gr. 25 min. 0.1 worden wij gebombardeerd.
Verzoeken onmiddellijk hulp.