Financieel-Economisch
weekoverzicht
Ons Kort Verhaal
LEIOSCH DAGBLAD - Vierde Blad
Zaterdag 24 Juli 1937
De operatie
De gevolgen van uitvindingen
Men kan de productie niet
jaren van te voren regelen.
VRAGENRUBRIEK
De vorige week schreven wij uitvoerig
over het Nederlandsche agrarische vraag
stuk en in verband daarmede over de
nieuwe kunstwolproductie uit ondermelk.
Wij wezen er toen op. dat uitvindingen
herhaaldelijk grooten invloed op de grond-
stofprijzen hebben. We poneerden deze
stelling, zonder aan de hand van de jongste
ontwikkeling aan te toonen, dat dit inder
daad herhaaldelijk zoo is. Aangezien men
in de kringen der economisten meestal niet
in die mate voor de technische ontwikke
ling belangstelling heeft, als dit in dezen
tijd van techniek en uitvindingen wel ge-
wenscht zou zijn, valt op het bovengenoem
de verschijnsel niet steeds voldoende licht.
In de afgeloopen jaren, toen velen de
Russische Planwirtschaft bewonderden, kon
men bij vrijwel alle grondstoffen planbewon
deraars vinden. Men is bij een zeer groot
aantal grondstoffen ook volgens een be
paald plan de productie gaan leiden: rub
ber, suiker, tin, koper, tarwe, ja, welke
grondstoffen zijn niet op de een of andere
wijze in een bepaald systeem gebracht. Men
heeft deze systemen ontworpen om invloed
op het prijsverloop te kunnen uitoefenen.
Het meerendeel dezer schema's is mislukt.
Deze mislukking was ten deele te voorzien,
omdat juist door de vele technische ver
beteringen en uitvindingen de positie van
het betreffende product geheel gewijzigd
was.
De uitvinding van de kunstwol uit
caseïne bijv. zal voor de Nederlandsche
zuivelproductie een gunstige afzetmo
gelijkheid van de ondermelk kunnen
vormen, zij zal tevens automatisch een
ongunstigen invloed op de wolprijzen
en dus de wolcultuur in Australië, Ar
gentinië en Zuid-Afrika uitoefenen.
Bij een groot deel der grondstoffen
hebben zich deze invloeden in den
loop der jaren doen gelden. Heel dik
wijls is de te hooge prijs die de mono
polisten meenden te kunnen eischen,
aanleiding tot uitvindingen geweest, die
later het betreffende monopolie aan
getast hebben.
Nemen we een tweetal groote producten
tot voorbeeld: petroleum en rubber. Ter
wijl men een aantal jaren geleden ten on
zent gewend was voor 'n liter benzine plm.
18 a 20 cent te betalen, daalde de prijs tot
5'/» cent. Op het oogenblik is de prijs
weliswaar veel hooger, speciaal door den
grooten belastingdruk, de prijs der benzine
exclusief belasting is nog zeer laag.
Deze prljsverandering is een gevolg van
de vele uitvindingen welke er de laatste
15 jaar hebben plaats gevonden. Het is nog
niet zoo heel lang geleden dat in de Ver-
eenlgde Staten de Oil Conservation Board
opgericht werd en dat er oliehoudende ter
reinen voor de Amerikaansche marine ge
reserveerd werden, omdat men bevreesd
was, dat er spoedig te weinig stookolie, etc.
beschikbaar zou zijn. (Men herirmere zich
het Teapot-Dome schandaal).
Enkele jaren later daalden de Ameri
kaansche olieshares tot een fractie van hun
vroegere waarde, omdat er zooveel olie in
de Vereenigde Staten aangeboord werd. dat
men er geen raad mede wist. Op 't oogen
blik heeft men door allerlei restricties, ver-
voerverboden e.d. de productie eenigermate
in toom gehouden.
Waaraan is nu deze geheel gewijzigde
situatie te danken? Vrijwel uitsluitend aan
den invloed van de uitvindingen op de pro
ductie.
In de eerste plaats aan de vele tiental
len „Kraak" procédé's. waardoor men zware
olie in benzine e.d. kan omzetten. Men
heeft het op zoo'n wijze in de hand, dat
soort van oliederivaat te produceeren, dat
het meest gevraagd wordt.
Een tweede oorzaak is de ontdekking van
■tal van nieuwe terreinen, hetgeen mogelijk
geworden is door de groote verbetering in
de geologische plaatsbepaling en het kun
nen boren van olie uit diepten, waarop
men een 15-tal jaren geleden geen olie kon
halen. Op deze wijze" is er een kolossale
wijziging in de „zichtbare" olievoorraden
gekomen.
Tenslotte noemen wij hier de productie
van benzine uit steenkool en bruinkool.
Op het oogenblik ziet de rubbersituatie
er weer gunstig uit; men stelt zich echter
met een veel lageren prijs tevreden dan
vroeger het geval was en men kan zich ook
met een veel lageren prijs tevreden stel
len dan vroeger, omdat de kostprijs sterk
gedrukt ls.
Toen in de periode 1923—1928 het zooge
naamde Stevenson-Schema van kracht
was. probeerden de producenten, of liever
later alleen de Engelsche producenten, den
rubberexport te beperken, indien de prijs
beneden een zeker niveau daalde, om zoo
het prijspeil weder te doen stijgen. Wan
neer wij ons wel herinneren, heeft men
destijds een topprijs van f.2.70 per Lb.
(plm. 450 gram) bereikt; wanneer we na
gaan, dat de rubberprijs in de Crisis tot
enkele centen per Engelsch pond gezakt is
en deze thans plm. 35 cent per Lb. be
draagt, dan krijgt men een aardigen in
druk welke geweldige schommelingen er
hebben plaats gehad. Ook hier zijn groote
uitvindingen van de laatste jaren mede de
oorzaak van.
Eén uitvinding is. we zouden willen
schrijven geforceerd, door de politiek der
rubberproducenten om den prijs te hoog te
houden, namelijk het zoogenaamde rege-
nereeren van rubber. Men is in de Veree
nigde Staten met man en macht aan het
werk gegaan om oude rubber weder voor
nieuwe rubberproductiedoeleinden te kun
nen gebruiken.
Speciaal de Vereenigde Staten waren als
grootste rubberconsumenten, bij het rege-
nereeren gebaat. Dit is gelukt en de hooge-
ortlsoolltlek der rubberproducenten had op
aeze wjjze een duurzame concurrent ge
schapen. Deze ..reclaimed" rubber wordt
meer gebruikt, naarmate de rubberprijs
hooger is. In 1929 zien wij b.v. dat in de
Vereenigde Staten niet minder dan 45.3
van het ruwe rubberverbruik uit reclaimed
rubber bestond, in 1934. toen de rubberpriis
sterk gedaald was. verminderde dit per
centage tot plm. 21.7 over 136 bedroeg
het 22.8 De gemiddelde rubberprijs be
droeg te New York over 1929 20 5 dollarcts.,
1934 12.8 en 1936 19 6 dollarcts.
Een tweede groote uitvinding beweegt
zich meer op agrarisch gebied: de zaad
selectie heeft het mogelijk gemaakt plan
tages aan te leggen, die een veel en veel
grootere rubberproductie per boom opleve
ren. dan vroeger het geval was De kostprijs
werd hierdoor gunstig beïnvloed, terwijl de
capaciteit van het rubberareaal hierdoor
sterk kon toenemen
Een derde uitvinding, die enkele jaren
geleden geschiedde die van den ballonband
heeft een kolossalen invloed od het rubber-
verbruik uitgeoefend.
Vroeger liep een autoband 5 a 6000 K.M.
mede, thans is 35.000 a 40.000 KM. geheel
niet abnormaal. Wij brengen verder in
herinnering, dat het ..aderiseeren". het
brengen van een nieuw loopvlak op een
band. ook eerst van recenten datum is.
Ten slotte de productie van synthetische
rubber. Dit vraagstuk, dat enkele jaren
geleden alleen nog besproken werd in de
studeerkamer der geleerden, is thans ook
opgelost, ook al is de kostprijs van deze
rubber veel hooger dan die van de natuur
lijke rubber.
Slechts ten deele zijn de pogingen om
deze Ersatz-producten te kunnen maken
een gevolg van de prijspolitiek; het feit, dat
vele landen zich onafhankelijk willen ma
ken. wat betreft de levering der voornaam
ste grondstoffen, is mede oorzaak dat men
getracht heeft en nog tracht synthetische
producten te maken
In Duitschland produceert men thans de
bekende „Buna"-rubber; dit product ls nog
van zeer recenten datum. De eerste „Buna"-
autobanden werden op de Berlijnsche auto
mobieltentoonstelling in 1936 getoond.
Voorjaar 1937 is de 2e Duitsche „Buna"-
fabriek gereed gekomen; de eerste maakte
300 ton. de tweede 1000 ton per maand. De
jaarproductie van ,.Buna"-rubber bedraagt
dus op het oogenblik 15.600 ton, bij een
totaal rubberverbruik van plm 74 000 ton.
Er zijn verder nog allerlei andere soorien
synthetische rubber; we noemen de ..Du-
prene" van de Amerikaansche were'dfirma
du Pont de Nemours, de .Bovprene". etc.
Wij hebben nu nog maar de kolossale
stijging van de bevolkingsrubbercaoaciteit
buiten beschouwing gelaten.
Wat Iecren ons nu deze voorbeelden,
die men bij elk product in meerdere of
mindere mate kan vinden? Wel dal,
ook al mogen aan een planmatige regc.
ling der productie zeer vele voordeelen
verbonden zijn, men niet blind mag
zijn voor de nadcelen. Wanneer men
geen verstarde maatschappij wil. doch
de uitvindingen laat toepassen, dan
kan men niet jaren van te voren over
zien wat er later precies zal geschie
den. De consumptietaxaties bij rubber,
de productietaxaties bij petroleum, hoe
deskundig ook uitgevoerdzijn er
volkomen naast geweest.
Hoe kon het ook anders. Men berekende
aan de hand van het verleden, dat de
automobielproductie en dus het banden-
verbruik met een zeker percentaee per jaar
placht te stijgen. Volgens de wet der groote
getallen, kon in deze schattingen geen al
te groote fout zitten; totaal fout was echter
het berekende ruw-rubberverbruik voor de
bandenfabricage. daar een band 6 a 7 maal
zoo lang gebruikt kon worden als vroeger.
Een ander voorbeeld van volkomen
foutieve taxaties hebben wij bij de Indische
bevolkingsrubber kunnen waarnemen; men
had vroeger bemerkt, dat beneden een
zekere opbengst. de Indische bevolking
niet meer tapt. Toen echter de crisis kwam,
bleek dat de Indische bevolking hoe langer
hoe meer rubber ging produceeren. om door
de hoeveelheid een behoorlijk loon te ver.
krijgen, hetgeen zij door den gerlngeren
prijs per pond niet kon maken.
Men kan allerwegen waarnemen, dat in
plaats van de vroegere toevallige uitvindin
gen. thans systematisch wetenschappelijke
arbeid verricht wordt, de uitvindingen rijn
niet meer toevalligmaar doelbewust.
Men dient er dan ook zorgvuldig voor te
waken, dat men de maatschappij niet te
veel verstart.
Voorbeelden, dat in bepaalde bedrijven,
crisisverschijnselen optreden, veroorzaakt
door nieuwe uitvindingen, waardoor be
drijven, die nieuw geoutilleerd rijn. goed-
kooper kunnen produceeren, zijn er te veel
om vergeten te worden. Men behoeft in
deze niet tot de crisis in de Engelsche
gespenfabrieken in de eerste helft van de
vorige eeuw terug te gaan. toen de knie
broek voor de lange pantalon plaats
maakte.
Men dient dus voorzichtig te zijn. met
het tegen de ontwikkeling in. willen conser.
veeren van bepaalde bedrijven of bedrijfs
takken.
We willen deze beschouwing beëindigen
met de wedergave van de woorden van
President Roosevelt bij een deze week door
de Amerikaansche ,.planning"-commissie
ingediend rapport; „Thans wordt de hoop
gewekt, dat de menschheld de situatie, die
in de toekomst door nieuwe vindingen
wordt geschapen, reeds onder de oogen
zal zien".
D. Z. te O. Indien U met een touring
car naar Duitschland gaat zorgt de onder
nemer voor de benoodigde papieren.
Nederlandsch geld moogt U zoo veel mee
nemen als U maar wilt.
ZONDAG 25 JULI 1937
Hilversum I 1875 M. 8.55 Vara, 12.00 Avro. 5.00
Vara, 6.30 VPRO, 8.00—12.00 Avro 8.56 Gram.-
muziek 9.00 Postduivennlcuws 9.05 Tuln-
bouwpraatje 9.30 Gram.-muzlek 9.45 Cause
rie „Van Staat en Maatschappij" 10.00 Vara-
orkest 10.45 Declamatie 11.00 Fantasia en
Orgelspel 12.00 Orgelconcert 13.10 Gram.-
muzlek 12.30 Kovac's Lajos' orkest In dc pauze:
Jamboreenleuws 2.00 Boekbespreking 2.30
Orgelspel 3.00 Residentie-orkest en solisten, In
de pauze: Gram.-muz. 4.30 (eventueel 415)
Sportreportage 5.00 Mannenzangver. „Inter
Nos" 6.30 Uitzending voor den Centralen Bond
van Transportarbeiders 5.00 Sportpraatje 6.15
Sportnieuws ANP 6.20 Gram.-muzlek 6.30
Lezing .Een conferentie ln September" 6.45
Nederd. Hervormde Kerkdienst 8.00 Berichten
ANP. Mededeellngen 8.10 Gram.-muzlek 8.15
Residentie-orkest en soliste 9.15 Radio-Journaal
9.30 Gram.-muz. 10.15 Radlohoorkrant
11.00 Berichten ANP. Hierna tot 12.00 Avro-dans-
orkest.
Hilversum II 301 M. 8.30 NCRV. 9.30 Kro. 5.05
NCRV, 7.45—11.30 Kro. 8.30 Morgenwijding
9.30 Gram.-muzlek 10.00 Hoogmis 11.30
Gram.-muz. 12.16 Kro-orkest (om 1.00 uur
boekbespreking) 2.00 Vragenhalfuur 2.30
Jubileumviering der Kring Twente-tochten te Ol-
denzaal 4.30 Gram.-muzlek 5.06 Gewijde
muziek (Gr.-pl.) 5.50 Nederd. Herv. Kerkdienst
Hierna: Gewijde muziek (Gr.-pl.) 7.45 Gram.-
muzlek 7.50 Lezing „De Liturgie en het Huls
gezin" 8.10 Berichten ANP. Mededeellngen
8.25 Gram.-muzelk 8.30 De Kro-Melodlsten en
solist 9.15 Radlotooneel 9.50 Kro-orkest
10.30 Berichten ANP. 10.40 Epiloog 11.00—
11.30 Esperanto-lezlng.
Droitwlch 1500 M. 12.50 Het Rich. Crean-orkest
1.50 Gram.-muz. 2.20 Declamatie 2.40 H.
Sandler's Weensch Octet 3.20 Het Morris Mo
tors orkest en solist 4.20 BBC-Mldland-orkest
4.50 Orgelspel 5.20 Causerie „Impressions of
the Oxford Conference" 5.40 Het Walker Octet
6.20 Causerie „As I look back" 6.35 Manto-
vanl's Tlplca-orkest 7.20 Het Kutcher Strijk
kwartet en solist 8.15 Kerkdienst 9.05 Lief-
dadigheldsoproep 9 10 Berichten 9.25 BBC-
Theater-orkest, Revuekoor en solisten 10.05
Stedelijk orkest Margate, en solist 10.50 Epi
loog.
Radlo-Parls, 1648 M. 7.10 en 8.20 Gram.muz.
10.20 Goldy-orkest 11.50 Orgelconcert 12.40
Gewade muziek (Gr.-pl.) 12.45 Koorzang met
orgelbegeleiding 1.20 Gram.muz. 1.35 Zang
2.05 Gram.muz. 3.20 Zang 3.35 Het Paradijs
orkest 4.05 Zang 4.20 Radlotooneel 5.20
Het Caussade-orkest 7.20 Cabaret 8.35 Zang
8.50 Radlotooneel 10.50 Gram.muz. 11.20-
1.20 Het J. Bouillon Dansorkest.
Keulen 456 M. 6.20 Havenconcert 8.35 Kamer
orkest en solist 9.50 Gram.muz. 11.20 Fr.
Hauck's orkest en Sportreportage 4.20 West-
dultsch Kamerorkest. Schrammelensemble en so
listen 7.20 Mannenkwartet en solisten 8.20
Schupo-orkest en Omroepklelnorkest 9.05 Ge
varieerd programma 10.5011.20 Bernhard
Etté's dansorkest.
Brussel 322 en 484 M.322 M.: 9.25 Gram.muz.
10.50 Viola-voordracht 11.20 Gram.muz. 11.36
A. Felleman's orkest 12.20 Gram.muz. 12.60
Omroeporkest 1.30 Salonorkest 1.502 70 en
2.35 Gram.muz. 2.50 Vlaamsch Nationaal Zang
feest te Brussel 5.20 Gram.muz. 6.20 Belgisch
Vocaal Trio 7.20 Gram.muz. 8.20 Omroep
orkest 9.05 Reportage 9.20 Vervolg concert
10.30 A. Felleman's dansorkest 11.0512.20
Gram.muz. 484 M.: 9.20 Gram.muz. 10.20
A. Felleman's orkest 11.20 Gram.muz. 11.50
Orgelspel 12.20 Gram.muz. 12.50 Salonorkest
door J. P. Baljé.
„Hoe komt het toch dokter," vroeg de
nieuweling in het gezelschap, „dat U geen
praktijk meer uitoefent? U is toch nog
niet zoo oud, en een jaar of zes, zeven ge
leden. had U zulk een uitstekenden naam
als cnlrurg!"
Er viel een plotselinge stilte. Men ver
meed het. den dokter aan te zien, die
zich een weinig nerveus over het voor
hoofd streek, een pijnlijk glimlachje om
den mond. De gastvrouw zette haar kopje
neer, en haar nerveuze handen stieten
het lepeltje van het bordje. Rinkelend viel
het op den grond. Iemand kuchte, een
ander bewoog zich onrustig op zijn stoel
heen en weer. De vrager besefte, dat hij
een onderwerp had aangeroerd, waar men
in dit gezelschap altijd pijnlijk over ge
zwegen had.
„Pardon," zei hij kleurend, „lk wist
niet het is misschien onbescheiden.,
het is beter, dat
Maar Dr. Greve maakte een afwerende
beweging. Zijn grijze oogen stonden ern
stig, maar zijn stem was rustig, toen hij
antwoordde: „Och nee, meneer Heimans,
Uw vraag was heel gewoon. Het is inder
daad vreemd, dat ik destijds een carrière
opgaf, die zoo veelbelovend scheen. Ik heb
het altijd gerespecteerd, dat mjjn vrienden
intuïtief gevoeld hebben, dat ik er liever
niet over sprak. Misschien door mijn hou
ding gewaarschuwdMaar nu, het is al
weer zoo lang geleden, en ik geloof wel,
dat ik er thans over kan spreken, zonder
dat het me nog iets doet. zonder al te
veel pijn."
Opnieuw streek hij rich over het voor
hoofd, en dan keek hij den kring rond.
„Tja," zei hij dan met een lichten zucht,
„mijn reputatie was aan het groeien, lk ge
loof zonder zelfoverschatting te mogen
zeggen, dat lk bezig was een goeden naam
te vestigen en dat ik succes had. En het
heeft iedereen verwonderd, dat ik plotse
ling mijn werk, waar ik van hield, heb
neergelegd, en nu alleen nog maar artike
len schrijf in medische bladen of een enkel
boek uitgeef. Eén avond hééft die omme
keer gebracht I
Of misschien is het verkeerd, van één
avond te spreken. Want er was al zooveel
aan voorafgegaan. Misschien heeft dit, wat
voorafging, den eigenlijken stoot ertoe ge
geven. Maar lk doe beter, wat regel
matiger te vertellen."
Zijn blik vestigde zich op een voorwerp
in het vertrek, als las hij daarvan het ver- i
leden af. En terwijl hij met zijn zachte,
duidelijke stem vertelde, deed hij zoo nu
en dan een lichte haal aan zijn sigaar,
werktuigelijk, als putte hij daaruit de stof
van zijn verhaal.
„Het was op den avond van den vijf-en-
twintigsten Februari, nu zeven jaar gele
den", begon hij, „en lk herinner mij dien
avond als den dag van heden. Ik had
dienst in het groote ziekenhuis en het liep
al tegen tien uur, toen de hoofdzuster bij
me binnen kwam.
„Dr. Greve." zei ze, „er is zoo Juist een
ernstig gewonde binnen gedragen. Auto
ongeluk Dr. van Marie heeft den man on
derzocht en hij acht onmiddellijke operatie
hoogst noodzakelijk. Wilt U komen?"
Ik had dien dag drie oeraties verricht,
die alle goed waren verloopen, cn ik was
moe. Maar het gebeurde wel vaker, dat lk,
ook na een drukken dag, dergelijke spoed
gevallen behandelde. Dus volgde lk de
zuster.
Toen lk bij den patiënt kwam, stond Dr,
van Marie over hem heengebogen, zoodat
ik hem niet direct zag. Pas toen mijn col
lega zich oprichtte, keek ik hem ln het ge
zicht. en ik kan op dit oogenblik nog pre
cies navoelen, wat er toen door me heen
ging
Daar voor me lag Bolkestein. Bolkestein,
de ouderejaarsstudant, die mij ontgroend
had, toen lk als Jong broekje college ging
loopen. die me getreiterd en vernederd
had, zoolang hij op de universiteit was.
Geen gelegenheid liet hij na, me te sarren,
en het is mogelijk, dat lk de sul, de slap
peling was, waar alle studenten mij al
spoedig voor hielden, toen ik niet wist, hoe
mij tegen hem te verzetten. Ik duldde al
dat getreiter, lk onderging alle vernederin
gen en tenslotte de minachting van vrijwel
al mijn mede-studenten. Bolkestein was
een even groote bolleboos ln het Bédenken
van allerlei plagerijen, als hij een niets
nut was tijdens de colleges. Hij boemelde
en pierewaaide, en van zijn studie kwam
weinig.
Wanneer het daar slechts bij gebleven
was, zou het misschien nog niet zoo heel
erg geweest zijn. Maar lk had ln dien tijd
kennis gemaakt met een meisje, dat voor
mij het ideaal, de vervulling van mijn le
ven beteekende. Vrienden had ik niet, en
des te meer hechtte ik mij aan haar. Dat
kwam Bolkestein ter oore. Het was één van
zijn slechtste „grappen", toen hij zijn po
gingen begon, mij ook dit te ontnemen. En
het gelukte hem helaas. Hij had, ik moet
het bekennen, zijn uiterlijk mee. Tegen
over anderen kon hij heel Innemend zijn,
en het kostte hem niet eens zoo erg veel
moeite, mij in haar oogen belachelitk te
maken. Ik was immers belachelijk, lk was
een lafaard, die zich liet tiranniseeren, die
niet op kon tegen zijn brute kracht, zijn
schampere Ironie, ik stond een beetje on-
beholfien in het leven. Hij was de vlveur,
de getapte student.ik de stakkerd, de
boekenwurm, die niets anders had dan zijn
vurigen ijver om wat te bereiken in dat vak,
dat zijn volle liefde had. Misschien als ik
toen wat flinker was geweest, als ik van
me afgebeten had. dat dan.
Maar ik kón niet. Misschien was het.
dat ze in mij was teleurgesteld, mogelijk
ook voelde ze meer voor den knapperen
Bolkestein, in ieder gevalik verloor
haar.
Tenslotte verdween Bolkestein van de
universiteit. Hij ging in den handel. Later
hoorde ik, dat hij met haar was getrouwd.
Uit mijn gezichtskring was hij verdwenen,
maar het gif van den haat was in me ach
tergebleven.
In weinige seconden ging dat alles door
mijn hoofd. Mijn collega van Marie lichtte
mij in omtrent zijn toestand. Verzocht mij,
zijn diagnose te controleeren.
Het zweet parelde mij op het- voorhoofd.
„Laat Dr de Vrij halen," stelde ik voor, „ik
kan niet."
Verwonderd keek mijn collega mij aan.
„Onmogelijk!" zei hij, „hier dient onmid
dellijk te worden ingegrepen. Iedere mi
nuut kan fataal zijn."
Hij begreep mijn aarzeling niet. Hoe zou
hij ook gekund hebben? En toen ik daar
zoo werkeloos stond, zag lk, dat zijn ver
wondering tot een lichte wrevel werd. Zoo
iets had hij van mij nog nooit gezien.
„Het gaat om een menschenleven," zei
hij, scherper dan tevoren, „als iemand hier
redden kan, dan ben Jij het."
„Goed!" zei ik toonloos, „ik zal hét doen."
We troffen alle voorbereidingen. Van
mijn kant ging alles als in een roes. Maar
toen het critieke moment gekomen was.
was mijn hoofd koel en mijn hand vast."
Dr. Greve hield even op. In de kamer
was het schemerduister en zijn trekken
waren niet zoo duidelijk meer te onder
scheiden. Alleen aan de lichte trilling ln
zijn stem was te constateeren, dat hij be
wogen was, toen hij verder ging.
„De operatie mislukte, Bolkestein stierf
onder mijn handen. Ik zweer, dat lk alles
deed om hem te redden, dat ik den vasten
wil had het tot een goed einde te brengen.
En ik had moeilijker gevallen dan dit met
succes behandeld. Tóch stierf Bolkestein!
Toen is in mij die twijfel gekomen! Die
vernietigende twijfel Of ik misschien tóch,
onderbewust, zijn dood gewild had
Ofwaren mijn capaciteiten te kort ge
schoten? Die gedachten ondermijnden het
vertrouwen ln mezelf. Ik durfde het risico
r.let meer te nemen, een operatie te ver
richten. Altijd altijd zou lk Bolkestein
"eer voor me hebben gezien
Daarom heb ik mttn praktijk er aan ge
reven. En lk verbeeld mij. dat ik me nu
nuttiger kan maken met het schriiven van
medische verhandelingen en boeken. Iets
"1 ik toch nog doen!"
Dr. Greve lachte, maar het was ge-n
rerlr-renrie lach. en de etbte ln de kam-r
■as hn'-iemmerd. even hekle*n-n-pd. als
'ret verhaal van den dokter was geweest.
Nadruk verboden.
Auteursrecht voorbehouden.
1.30 Omroeporkest 1.502.35 Gram.muz. I
2.50 Accord eonmuzlek 3.05 Gram.muz. 3.201
Orgelconcert 3.60 Klelnorkesl 5.20 Paul God-I
wln's orkest 6.20 Oude Kamermuziek 8.201
Salonorkest 920 Symphonlceoncert uit Ostendel
11.00 Gram.muz. 11.2012.20 A. Felleman'sl
dansorkest.
DcUlsclilaiulscnder 1571 M. 8.20 „Zar und Zlm-
mermann". opera 10.20 Berichten 10.50I
I.15 Hans Bund's dansorkest en Gram.muziek. Otn
II.05 Weerbericht.
MAANDAG 20 JULI 1937
Hilversum I 1876 M. Algemeen Programma, ver-1
zorgd door de Avro -y 8.00 Gram.muz. 10.001
Morgenwijding 10.15 Gewijde muziek (gr.pl.l I
10.30 Ensemble J. Kroon en declamatie 12.30
Orgelspel, zang en vloplsoll. In de pauze: Jam- I
boreeberlchten 2.15 Omroeporkest. In de pauze:
Zang 4.30 „Meesterwerken van de Fransche I
toonkunst", causerie 6.30 Kovacs Lajos' orkest
en gram.muz. 7.00 A,Wo-dansorkest 7.30 Re- I
portage 8.00 Berichten ANP. Mededeellngen I
8.15 Residentie-orkest en solist 9.15 Causerie
over de Vlerdaagsche 9.30 Concert door Pad
vinderskoor 10.00 Radlotooneel 10.30 Avro-
dansorkest 11.00 Berichten. Hierna tot 12.00 I
Gram.muziek.
Hilversum n. 301 M. NCRV-uitzending 8 00 I
Schriftlezing, meditatie, gewijde muziek (gr.-pl.1
8.30 Gramofoonmuzlek 9.30 Gelukwenschen
9.45 Gram.muz. 10.30 Morgendienst 11.00
Christ, lectuur 11.30 Gram.muz. 12.00 Be
richten 12.15 Gram.muz. 1230 Amsterdamsch
SalonorkeBt 2.00 Gram.muz. 2.30 Sopraan en I
plano 3.30 Gram.muz. 3.45 Bijbellezing
4.45 Nederlandsch Strijkkwintet 6.00 Gram,
muziek 6.30 Vragenuur 7.00 Berichten I
7.15 Vragenuur 7.45 „Onze Christelijke taak
ten opzichte van de Wereldjamboree", dialoog
8 00 Berichten ANP. Herhaling SOS-Berlchten I
8.15 NCRV-orkest 9.00 Causerie over Reclame f
9.30 Vervolg concert (Om 10.00 Berichten ANP!
103012.00 Gram.muz. Hierna: Schriftlezing.
Droltwlcli 1500 M. 11.06 Orgelspel - 11.35 Gram.-
muzlek 12.20 Militair cirkest 1.35 Cricketver- I
slag 1.50 Orgelconcert 2.35 Causerie over I
„Lord Fisher" 2.60 Piano-voordracht 3.20
Tennisreportage 4.50 Victoria Hotel-orkest
5.20 Crlcketverslag 5.35 John Reynders' orkest I
6.20 Berichten 6.40 .Tricks of the Trade",
causerie 6.55 Orgelspel 7.20 Cabaret-pro
gramma 8.05 Eric Slday en zijn ..Whispering I
Violins" 8.20 Inleiding volgende uitzending
8.25 Tweede acte van de opera „Falstaff" 9.10 I
Planovoordracht 9.20 Berichten 9.40 Bulten-
landsch overzicht 9.55 BBC-Thceter-orkest en
solist 11.00 Declamatie 11.20 Jack Jackson's
Band 11.5012.20 Dansmuziek (gr.pl.).
Radlo-Parls 1648 M. 7.10. 8.20 en 10.36 Gram.- I
muziek 13.30 Porée-orkest (om 1.35 Zang)
2.20 Radlotooneel 2.50 Gra^n.muz. 4.05 Plano-
voordracht 6.20 Concert 7.23 Zang 7.35
Radlotooneel 8.05 Zang i 8.50 Gram.muziek
9.05 Symphonlceoncert m. ijl. v. solist.
Keulen 456 M. 6,60 Fr. Hauck's orkest 8.50
Marine-orkest 9.50 Gram.muz. 12,20 Verzoek-
concert 135 Nedersakslsch Symphonle-concert I
2.35 Gevarieerd concert 4.20 Orkestconcert
5.40 Het Blelefelder Kinderkoor 6.20 Volksllede-
renconcert 7.05 Erlch Börschel's orkest en so- I
listen 8.30 Westdultsch Weekoverzicht 9.20 J
Gram.muz. 10.601330 Westdultsch Kamer* j
orkest en solist.
Brussel 322 en 484 M. 322 M.: 12.20 Gram.-muz 1
12.60 Omroepdansorkest 1.30 Selonorkcst 1
1.602.20 Gram.muz. 5.20 Salonorkest 6.50
en 7.20 Gram.muz. 8.20 Omroeporkest 9.20
Symphonleconcert m. m. v. solist 11.0011.20
Gram.muz. 484 M.: 12.60 Orgelconcert 12.50
Salonorkest 130 Omroepdansorkest 1.502.20
Gram.muz. 6.20 Zangvoordracht 6.40 Gram.-
muzlek 6.35 Omroeporkest 736 Gram.muz.
8.20 Omroepsymphonle-orkest, -koor en 60llstcn
10.30—11.20 Waalsch cabaret.
Deutsehlandsender 1571 M. 8.30 Kamermuziek - I
930 De Dreadener Phllharmonie en solisten
10.20 Berichten 10.50 Viool en plano 11.05
Weerbericht 11.2012.20 Hans Joachim Fierke
en Anton Goronzy met hun orkest en solisten.
GEM. RADIO-DISTRIBUTIEBEDRIJF EN
DE R. O. V. RADIO-CENTRALE.
ZONDAG 25 JULI.
Ie programma: lederen dag van 824 uurf
Avro, Vara. enz.
2e programma: lederen dag van 824 uur:
Kro, Ncrv, enz.
3e programma: 8.30 Parijs R. 11.20 Keulen j
15.60 Parijs R. 18.20 Keulen 18.20 Parijs R,
19.20 Brussel VI. 19.50 diversen 20.20 Brus
sel Fr. 21.20 Rome of dlv.
4e programma: 8.30 Brussel VI. 12.50 Droit
wlch 13.20 Brussel VI. 13.50 Droitwlch
14.20 diversen 1436 Drolwlch 17.20 London
R. 18.35 Droitwlch 18.50 London R. 20.15
Droitwlch 21.05 diversen 21.25 Droitwlch
pl.m. 23.00 Berlijn.
MAANDAG 26 JULI.
Ie programma: lederen dag van 824 uur:*
Avro, Vara, enz.
2e programma: lederen dag van 824 uur:
Kro, Ncrv, enz.
3e programma: 8.10 Keulen 10.06 diversen
10.36 Parijs R. 12.05 London R. 12.50 Brussel
VI. 14.20 Keulen 15.20 London R. 1605
Parijs R. 16.20 Keulen 17.20 Parijs R. 18.20
Keulen 20.10 London R. 30.50 Parijs R.
pl.m. 23.00 Weenen of dlv.
4e programma: 8.00 Brussel VI. 9.20 Ltlle
9.50 diversen 10.35 Droitwlch 13.36 London j
R. 15.20 Droitwlch 18.20 diversen 1840
London R. 18.56 Droitwlch 23.00 Brussel Fr.
23.20 Droitwlch.
Wijzigingen voorbehouden.
I. Door de weeks.
II. Met vacantie.
2—4
