DE TEEKENAAR IS MET VACANTIE
op het doode punt
ASPIRIN
78 ste Jaargang
LEIDSCH DAGLIAD, ZaMsg 3 Juti 1937
Derde Blad No. 23702
SZS ue niet-mmengingscommissie
diMCt
BUITENL. WEEKOVERZICHT
en de politiek kan hem gestolen worden.
pN/T IM UITEREN
Engeland en Frankrijk verwerpen de Duitsche en
Italiaansche voorstellen
HOOGSPANNING!
De wereld vervalt momenteel van de eene
spanning in de andere, zoodat de atmos
feer steeds meer geladen wordt. Spanning
inwendig en uitwendig, waarbij maar al
ite zeer over het hoofd wordt gezien, dat
de inwendige spanningen evenzeer van in
vloed zijn op het totaal-beeld als de uit
wendige. De gemeenschap der volkeren is
maar al te vlug geneigd om het algemeen
verband niet te zien, tot de werkelijkheid
er toe dwingt, in welk geval het soms te
laat is om het euvel in den kiem te smo
ren; tot schade voor zich zelf en voor an
deren. Welk laatste men dan weer niet
hoog aanslaat.tot men zelf den terug
slag ondervindt! De wereld zal meer en
meer moeten worden opgevoed in gemeen
schapsgevoel, wil men uit de misère ko
men. waarin men nog tot aan de lippen
verzeild is.
Het schijnt zelfs alsof de wereld met
.blindheid is geslagen, ziet men rondom
zich. Algemeen is het gevaar bekend, dat
Europa dreigt uit de Spaansche furie en
niettemin is de kans op een algemeenc
botsing als uitvloeisel van het Spaansche
gevaar nooit zoo groot geweest als op het
huidige oogenblik. Men weet. hoe Duitsch-
land, op den voet door Italië gevolgd, zich
uit de controle ter zee heeft teruggetrok
ken na het incident met de „Leipzig", dat
nog nooit tot volledige klaarheid is ge
bracht. Of niet Is begrepen, dat door die
geste in de kaart van Valencia werd ge
speeld? Op dat moment blijkbaar niet.
doch wel vlak na het voldongen feit! Toen
kon er echter moeilijk op worden terug
gekomen, doch door dezen gang van zaken
verkeert Europa opnieuw in geweldige
spanningen met zeer gevaarlijke aspecten.
Zooals bekend hebben Engeland en
Frankrijk voorgesteld voorlooplg de taak
der beide uitgetredenen over te nemen, tot
wellicht een modus kon worden gevonden
om Duitschland en Italië te doen terugkee-
ren in de controle ter zee. Beide dictatuur-
landen weigeren evenwel dit te acceptee
ren, daar zij daarvan vreezen voordeel voor
Valencia, nadeel voor Franco, te meer,
waar de controle inderdaad niet volledig
aan haar doel beantwoordt, hetgeen alge
meen moet worden erkend.
Duitschland en Italië staan op het stand
punt. dat de controle door hun uittreden
vervallen is. Als remplacant stellen zij
echter voor beide partijen in Spanje als
•belligerenten te erkennen. Edoch, dit
strijdt volkomen met de bedoelingen van
Frankrijk in de eerste plaats, doch ook van
Engeland, die er niet aan denken. Franco
op eenigerlei wijze officieel te erkennen en
van zoo'n erkennig te doen profiteeren.
Een compromis tusschen beide standpun
ten lijkt uitgesloten, daar zij te ver van
elkaar verwijderd staan. Het ergste van
alles is echter, dat Engeland dreigt zich
geheel los te maken van de nlet-inmen-
ging en natuurlijk gaat Frankrijk daar
mede geheel accoord zoo de controle
wordt opgegeven; te meer waar immers is
aangeboden neutrale waarnemers aan
boord der Engelsche en Fransche schepen
te plaatsen, zelfs Duitschers en Italianen,
als men dat wil! Hernemen allen hun vrije
rechten, dan is Valencia verre in het voor
deel, gelet op de gunstige ligging ten op
zichte van leveringen vanuit Frankrijk.
Hoe graag Frankrijk zou willen helpen,
het Is bekend genoeg! Dan zou de Spaan
sche oorlog met recht worden een Euro-
peesche die noodwendig tot een openlijk
partij-kiezen zou moeten leiden.
Al te zeer bouwen op verklaringen van
Engelsche zijde, dat Brittannië tot iederen
prijs den vrede wil handhaven, lijkt ons
een gevaarlijk experiment, want impleciet
houdt een dergelijke verklaring toch in:
voor zoover mijn levensbelangen niet in
het gedrang komen, een rekbaar begrip!
En heel precair is In dit opzicht de ver
klaring van Hitier niet meer te gelooven
aan de waarde van gemeenschappelijk op
treden. Onwillekeurig let men dan op de
verklaring van den Engelschen minister
van defensie, lord Inskip. dat Engeland's
bewapening in een jaar tijds met reuzen
schreden is vooruit gegaan en ziet men
naar de wijze, waarop Egypte bezig is zich
te bewapenen onder Engelsche leiding,
speciaal aan de zijde van Lybië, dus ge
licht tegen Italië; kleine kenteekenen,
maar niet mis te verstaan!
Vol bitterheid vraagt men zich af, of de
wereld dan werkelijk niets heeft geleerd,
of de fouten van 1914 zich dan moeten
herhalen en Europa opnieuw het slagveld
der wereld moet worden
Wij kunnen het nog niet gelooven. gelet
op de vredesbetuigingen, die van alle kan
ten de wereld worden ingeslingerd, door
bijkans alle verantwoordelijke leiders van
het Europeesche concert.
En te midden van deze ongerustheid in
Europa dreigt het eveneens in het Verre
Oosten. Gelukkig, dat de mentaliteit daar
heel anders is, anders zaten we reeds mid
den in een oorlog tusschen de sovjets en
Japan. Vroeger zou trouwens ook daar het
In den grond schieten van een oorlogs
vaartuig een directe casus belli zijn ge
weest. Zooals in den aard der zaak ligt,
geven beide partijen elkaar de schuld van
het gebeurde en is het ondoenlijk zich hier
een juist beeld te vormen omtrent de
schuldvraag. Het doet er trouwens ook
weinig toe, hoofdzaak is, dat men een be
vredigende oplossing vindt zonder verder
wapengeweld en hei ziet er naar uit, dat
dal lukken zal. Pessimisten, die van oor
deel zijn, dat Japan gebruik zou willen
maken van het verlies aan leiding van het
Russische leger door thans een conflict te
forceeren, hebben gelukkig nog geen ge
gronde reden voor hun verdenking. Oorlog
in het Oosten zou ook in het Westen ge
vaarlijk de lont bij het kruitvat van een
algemeenen oorlog kunnen leggen
In Frankrijk is de crisis voorloopig op
gelost, doordat nu ook de Senaat der re
geering volmacht heeft gegeven. Het kon
ook niet anders meer. gelet op de meer
dan precaire situatie der Fransche schat
kist, die feitelijk den bodem liet zien dank
zij de onverantwoordelijke politiek van het
kabinet Blum. De Senaat heeft zich het
recht echter niet laten ontnemen om die
politiek op uiterst felle wijze aan de
schandpaal te nagelen, waardoor een mo
ment nog gevaar van een botsing met de
leden van het vorig kabinet dreigde, doch
de financieele nood dwong tot een oplos
sing. Ieder uitstel verslond schatten en
dat durfde men niet voor eigen verant
woordelijkheid nemen. De franc is los ge
maakt van het goud en daalt opnieuw.
In naam bestaat het Volksfront nog,
t~*\ i 1
MR. VAN DER VIES-PRIJS VOOR
HET BESTE NEDERLANDSCHE
TOONEELWERK.
Het bestuur van de Vereeniging van let
terkundigen heeft naar aanleiding van het
feit, dat wijlen mr. H. G van der Vies aan
genoemde vereeniging heeft gelegateerd
een bedrag groot,f. 15000 om de rente daar.
van te besteden voor een om de twee iaar
uit te loven prijs voor het naar het oordeel
van het bestuur beste door een Nederlan
der oorspronkelijk in het Nederlandsch ge
schreven tooneelwerk en "in verband met de
voorwaarden aan deze legateeringverbon
den, o.a. besloten:
De bovenbedoelde prijs zal worden aan
geduid als ,mr H G. van der Vies-prijs"
en regelmatle 'om de twee -iüar worden
toegekend telkens voor een rader bekend
te maken tijdstip, tenzij bij de in aanmer
king komende tóóneelstukken geen werk
is dat naar het óórdeel van het bestuur op
den prijs aanspraak kan maken.
Het bedrag van den orüs zal telkens
gelijk Zijn aan dé wefkelüke rente van het
gelegateerde kapitaal over twee jaar.
Voor. de eerste maal zal de „mr. van der
Vies-prijs" worden toegekend voor den
lsten Januari 1939
Voor dezen prijs komen in aanmerking
tooneelwerken die voor 1 Januari 1937 nog
niet zjin opgevoerd of gepubliceerd.
maar in werkelijkheid Bonnet heeft geen
twijfel gelaten, dat hij op conservatieve
wijze de schatkist zal bewaken; nieuwe uit
gaven zijn uitgesloten, zoo geen dekkings
middelen aanwezig zijn, de begrooting zal
sluitend gemaakt moeten worden door be
zuiniging en nieuwe lasten! Dat beteekent
stopzetting der politiek van het kabinet
Blum om niet te zeggen afbraak.
Ook m België is een crisis niet uitgeslo
ten en de Kerkstrijd in Duitschland begin:
vormen aan te nemen, die eveneens tot
botsingen aanleidingen zouden kunnen
geven.
Met den dag groeit het aantal spannin
gen!
Gisteren heeft de subcommissie der non-
in terventie-commissie vergaderd, doch re
sultaat is niet bereikt.
Volgens 'officieel communiqué is uitge
geven:
Overeengekomen werd, de zitting van
liet subcomité te verdagen, teneinde de
vertegenwoordigers in de gelegenheid te
stellen, aan hun regeeringen rapport
uit te brengen over den geschapen toe
stand.
De door de Duitsche en Italiaansche re
geeringen ingediende voorstellen zullen aan
alle leden van het comité worden medege
deeld.
Bij de opening van de zitting verklaarde
Plymouth, dat de Britsche regeering geen
verbreking van de non-interventie wenscht,
daar zij vóór deze politiek is. als zij verge
zeld gaat van het controleplan. Zij be
schouwt dit plan als essentieel.
Plymouth verklaarde voorts, dat als het
controleplan geen object van overeenstem
ming kan uitmaken, degenen, die hun in
stemming zouden weigeren, een overleven
van de non-interventie moeilijk, zoo niet
onmogelijk zouden maken.
De Portugeesche vertegenwoordiger zeide
in beginsel geenerlei bezwaar te hebben te
gen de Britsch-Fransche voorstellen: als
het comité eenstemmig het plan goedkeurt,
zal zijn regeering eveneens bereid zijn het
te aanvaarden.
Nadat de vertegenwoordigers van Duitsch
land en Italië hun bekende verklaring had
den Ingediend, herhaalde de Belgische ver
tegenwoordiger, dat zijn regeering haar al-
geheele goedkeuring geeft aan het Britsch-
Fransche aanbod, om het vlooottoezicht aan
de Spaansche kusten voort te zetten.
De vertegenwoordiger van Zweden zeide,
dat ook de Zweedsche regeering haar volle-
j digen steun geeft aan de door de Britsche
en Fransche regeeringen ingediende voor
stellen tot voortzetting van het vlootcon-
troleplan.
Een soortgelijke verklaring werd afgelegd
door den vertegenwoordiger van Tsjecho-
Slowakije, die tevens als zijn meening te
kennen gaf, dat zoo spoedig mogelijk een
plenaire zitting van het comité moet wor
den bijeengeroepen, teneinde den nieuwen
toestand te bestudeeren. Hij zou loyaal en
grondig alle nieuwe voorstellen, om een
doeltreffende non-interventie te verzekeren,
onderzoeken.
De Fransche vertegenwoordiger zeide o.a.
dat het toekennen van de rechten van oor
logvoerenden aan de beide partijen in
Spanje duidelijk een politieke kwestie is,
waarvan het gevolg zou zijn het erkennen
van een wijziging in het statuut betreffende
beide partijen in Spanje „door dat van de
opstandelingen op het niveau van de wet
tige Spaansche regeering te brengen"
Op dit punt was Corbin in staat onmid
dellijk te verklaren, dat zijn regeering niet
bereid is, dien weg op te gaan. Zeer wel be
kend is, dat de vlootmaeht van beide par
tijen niet gelijk is en dat de controle zou
worden uitgeoefend door de sterkste. Wel
bekend ls volgens Corbin ook, dat noch de
eene noch de andere van de partijen inj
Spanje in staat is. een doeltreffende blok
kade door te voeren. .Een dergelijke toe
stand zou den wettigen Internationalen
handel ernstig belemmeren en kunnen uit-
looper. op zeer ernstige incidenten".
De Italiaansche vertegenwoordiger uitte
de hoop, dat alle regeeringen haar volle
Uitsluitend verkrijgbaar in buisjes met oranje-band
van 20 labl. 76 ct. cn oranje-zakjes van 2tabl. 10 et.
3971
(Ingez. Med.)
aandacht aan de Italiaansch-Duitsche
voorstellen zullen sohenken.
Namens de sovjets bevestigde Maisky de
goedkeuring van zijn regeering met het
Engelsch-Fransche controleplan, zich „de
houding van zijn regeering ten aanzien van
het door de ambassadeurs van Duitschland
en Italië voorgestelde „constructieve plan"
geheel voorbehoudend' Hij verklaarde, dat
dit flan volkomen onvereenigbaar is met de
grondslagen der niet-inmengingsovereen-
komsten en wees erop. dat een erkenning
van Franco als oorlogvoerende hem met de
„hulp van zijn bondgenooten" in staat zou
stellen een blokkade in te stellen aan de,
aan de regeering van Valencia toebehoo-
rende kustgebieden, terwijl Valencia de in
handen der rechtschen zijnde kustgebieden
niet zou kunnen blokkeeren.
De Portugeesche vertegenwoordiger stelde
daarop voor, de zitting van het comité te
verdagen, teneinde de mogelijkheid te be
studeeren. eenige methode te vinden, die de
vier betrokken mogendheden in staat zou
stellen, weer ten volle samen te werken.
Plymouth zeide hierop, dat het mari
tieme plan van een essentieel element
zou worden beroofd, als het vloottoe-
zicht werd uitgeschakeld. Dit zou uit
vallen ten voordeele van slechts een der
partijen en niet onpartijdig function-
neeren. Een voorstel ais door de regee
ringen van Duitschland en Italië is
gedaan, is niet aanvaardbaar voor de
Britsche regeering.
Plymouth herhaalde, dat het Fransoh-
Britsche aanbod gehandhaafd blijft.
De Italiaansche vertegenwoordiger ver
klaarde daarna, van zijn regeering instruc
tie te hebben ontvangen, aan het comité
mede te deelen, dat tot nader order de Ita-
liaansohe handelsschepen de controle-ha
vens zullen blijven aandoen en waarnemers
aan boord zullen blijven nemen. Ook zal
het Italiaansch personeel, dat dienst doet
in de Londensche bureaux van den non-in-
terventieraad, gehandhaafd blijven.
Indien het comité een nieuw controle
plan aanvaardt, zal de Italiaansche regee
ring bereid zijn, de positie van haar waar
nemers opnieuw te onderzoeken.
Namens de Italiaansche regeering aan
vaardde hij gaarne het voorstel tot onmid
dellijke evacuatie van de gewonde vrijwilli
gers in Spanje.
Resolutie van het I.V.V.
De algemeene raad van het Internatio
naal Verbond van Vakvereenigingen heeft
een motie aangenomen, waarin gezegd
wordt, dat de raad, de door de beide in-
ternationales te Parijs aangenomen reso
lutie bevestigend met kracht uiting geeft
aan zijn volledige en onvoorwaardelijke
solidariteit met het republikeinsche en
democratische Spanje „dat heldhaftig
worstelt tegen de aanvallen van het fas
cistische Italië en het fascistische Duitsch
land". De arbeidersorganisaties aldus
vervolgt de motie eischen van alle lan
den een terugkeer tot de volledige toepas
sing van het internationale recht ten
gunste van Spanje en herstel van den
vrijen handel ten voordeele der Spaansche
regeering. Uit de laatste gebeurtenissen is
duidelijk gebleken, dat Italië en Duitsch
land met alle middelen Spanje politiek en
economisch willen veroveren en door hun
evenwijdige actie een algemeenen oorlog
willen ontketenen. Met het oog daarop acht
de raad het den dringenden plicht van
alle bij den Volkenbond aangesloten staten,
dat zij zonder verwijl en met alle middelen,
waarin het handvest voortziet. streven
naar het volkomen herstel van de politieke
en territoriale onafhankelijkheid van
Spanje, om den wereldvrede te redden.
Namens de Engelsche Labour-partij ver
klaarde Citrine, dat het voor de Britsche
arbeiders-organisaties niet mogelijk was
een eenheid van actie te vormen met de
communisten, aangezien „men de demo
cratie niet kan verdedigen deer samen te
werken met aanhangers van het land, waar
de democratie niet meer bestaat".
De afgevaardigden uit Zwden. Neder
land, Tsjecho-SIowakije en Polen verde
digden een gelijk standpunt.
Van 't front.
Van t front valt weinig te melden. In
Biskaje rukt Franco langzaam verder zon
der op tegenstand van beteekenis te stuiten.
Volgens Stetani zcu in den sector van
Valmaseda een batterij van de regeerings-
t.roepen gistermiddag vijftig schoten gelost
hebben op het dorp Cils Ruele de Bricia
met gaslioudende projectielen. Een kleine
veertig soldaten zouden met verschijnselen
van gasvergiftiging naar het hospitaal zijn
gebracht.
Beveer sin? i-~ zeker "r'""rlit. want als
dit juist zou zijn. zou de g's-corlc wel
eens volledig kunnen worden doorgevoerd.
Burgos is door regeeringsvliegtuigen ge
bombardeerd. 18 personen werden gedood.
21 gewond.
