STADSNIEUWS
Buitenland
ZATERDAG 12 JUNI 1937
No. 23684
EERSTE NEDERLAND5CHE N.v.
Ernstig ongeluk
op het Toba-meer
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
78sfe Jaargang
De Kabinetsformatie
LEIDSCH
GLAS IN LOOD BEDRIJF
Ontploffing in houtzagerij
te Zaandam
Het geheele gebouw door
brand verwoest.
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
Weerverwachting voor Zondag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2.3S
per week .V.V..f.0.191
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokostenJ
(voor binnenland f.0.80 per 3 mnd.>!
De consistoriekamer der
Pieterskerk.
Ingebruikneming na de algeheele
restauratie.
In tegenwoordigheid van vertegenwoor
digers der Alg. Synode der Ned. Herv. Kerk,
den archivaris, dr. Lazonder, van de clas
sis Leiden, kerkeraad, colleges van ouder
lingen, diakenen en notabelen, collectan
ten en leden van het vrijwilligerscorps, den
rector-magnificus der Leidsche Universi
teit, prof. dr. J. van der Hoeve. mr. dr. W.
J. Verburgt, archivaris der gemeente Lei
den en mej. F. A. Ie Poole, archivaris van
het Leidsche Herv. Kerkgenootschap had
gistermiddag de plechtige overdracht plaats
van de geheel gerestaureerde consistorie
kamer der Pieterskerk door de gemeente
commissie aan den kerkeraad. welke was
vertegenwoordigd door de predikanten
Riemens en de Wit. De voorzitter dier com
missie, de heer P. J. Mulder, heette allen
welkom en herinnerde aan den tot voor
kort bestaanden toestand der consistorie
kamer, welke de oude, historische Pieters
kerk ten eenenmale onwaardig was.
Gedurende langen tijd waren de finan
ciën ontoereikend om daarin verbetering te
brengen, doch tenslotte bleek zulks, dank
zij het zuinig en commercieel beheer mo
gelijk en werd den opzichter, den heer F.
Klein, opgedragen een plan voor de res
tauratie te ontwerpen.
Dit plan kon de goedkeuring van alle in
stanties wegdragen en nu het ten uitvoer
is gebracht, dankt spr. den heer Klein voor
al zijn goede zorgen.
Tegelijkertijd werd ten behoeve van het
r.rchief een vocht- en brandvrije kluis ge
bouwd en ten behoeve van de kosterij en
de kantoorlokaliteiten een oliestookinrich
ting
Vervolgens begaf het gezelschap zich
paar de kluis, waar de heer Mulder ander
maal het woord voerde. Spr. wees daarbij
op de tegenstelling tusschen het heden en
het verleden. Eertijds was hier n.l. het z.g.
„vuurhuis" ondergebracht, waar de warme
stoven voor de kerkgangers in gereedheid
werden gebracht.
Gebrek aan behoorlijke archiefruimte
noopte er toe ,dat in 1898 de registers van
attestatie in bruikleen aan het gemeente
bestuur werden afgestaan, waarna zij een
plaats kregen in het gemeente-archief. De
toenmalige archivaris, mr. Dozy, gaf de
belofte, dat de registers in goeden staat
zouden worden teruggegeven en de huidige
lunctionaris, dr. Verburgt, heeft die belofte
schitterend ingelost.
Waar hier niet alleen de bescheiden van
óe Leidsche gemeente zullen worden be
waard, doch ook die van de classis Leiden,
vertrouwt spr., dat de omliggende ge
meenten trouw aan hun finantieele ver
plichtingen zullen voldoen.
De bouw van de kluis is naar wensch
vcrloopen; de inrichting voldoet in alle op
zichten en ook hiervoor brengt spr. den
heer Klein hulde.
In die hulde betrekt spr. ook de heeren
Lazonder archivaris der Synode en den
heer R. Kern, lid der gemeente-commissie,
zoomede de archivaris der Leidsche ge
meente, mej. Ie Poole, die, naai' spr. hoopt,
deze functie nog vele jaren zal vervullen.
De hier samengebrachte stukken, w.o.
documenten van onschatbare waarde, welke
het nageslacht ons achterliet, zijn thans
vrijelijk ter inzage van allen, die het ver
leden willen navorschen.
Hierna werd achtereenvolgens het woord
gevoerd door ds Bokma van Schiedam
vice-president der Alg. Synode, die deze
kluis de mooiste van ons vaderland noemde
en door dr. Lazonder die haar als een
modelinrichting kwalificeerde en hulde
tracht aan dr. Kern en aan mej. ie Poole.
die het radicaal van wetenschappelijk
archiefambtenaar behaalde. Moge onder
haar leiding van dit archief in toenemende
mate profijt worden getrokken.
Dr. J Riemens, waarn. voorzitter van
den classis en van den Kerkeraad gaf even
eens uiting aan zijn gevoelens van blijd
schap over de totstandkoming dezer restau
ratie waaraan de behoefte reeds laren
lang bestond.
Spr. herinnerde eraan, dat het notulen-
Mek van 1584 er melding van maakt, dat
burgemeester v. d. Werff in den Kerkeraad
verscheen om er pais en vree te stichten.
Ook namens het ministerie van predikan
ten sprak spr. ziin vreugde er over uit. dat
de Gemeente-commissie in deze moeilijke
lilden actief is gebleven en hij hoopte, dat
vele geslachten zu'len nrofiteeren van deze
kluis
De gemeente-archivaris, mr. dr. Verburgt
zeide vervuld te ziin van groote bewonde-
hng voor deze uiting van liefde voor de
°udc documenten. Spr. wees erop hoe een
onderzoek in dit materiaal heeft uitgewe-
?en dat in deze kerk het gebeente van
mix van S'nt Aldegonde rust en hü deed
'?n slotte een beroep oo de volijverige ar
chivaris mei. ie Poole om thans ook den
hatstcn gewichtigen stan te zetten en een
aanvang te maken met de algeheele inven
tarisatie.
Nadat nog de heer Brinks namens het
college van notabelen het woord had ge
voerd. dankte ten slotte mej. ie Poole voor
hare benoeming tot archivaris en de vele
tot haar gerichte vriendelijke woorden. Ik
heb den arbeid van wijlen mün vader al
dus sdt.. overeenkomstig zijn wensch met
groote liefde voortgezet en hoop zulks nog
vele jaren te kunnen en mogen doen. Hier
na begaf het gezelschaD zich wederom naar
de consistorie kamer, waar men nog eeni-
gen tijd bijeen bleef.
Over de restauratie van dit vertrek zelve
kunnen wij kort zijn; zoowel de muurschil
dering als het meubilair is hoogst eenvou-
digdig. doch stemmig en stijlvol en heel
wat meer in overeenstemming met het
statige karakter onzer Pieterskerk dan
voorheen het geval was.
Deze restauratie beteekent ongetwijfeld
een groote aanwinst voor de Hervormde
Gemeente van Leiden en is een gelukwensch
dubbel en dwars waard.
DS. H. A. WIERSINGA NAAR DAVOS.
Ds. H. A. Wiersinga, Geref. pred. alhier,
zal wederom op uitnoodiging van het Ger.
Comité Davos enkele weken ambtelijk
werk verrichten onder de patiënten in
Davos. Hij zal daartoe van 16 Juni tot 2
Juli afwezig zijn.
GEREF. KERKBOUW.
Naar wij vernemen heeft de kerkeraad
der Geref. Kerk besloten een aantal ar
chitecten uit te noodigen om een schets
te leveren voor den bouw van een nieuwe
Gereformeerde kerk. waarna hieruit aan
een drietal gelegenheid zal worden gegeven
een ontwerp in te dienen Zooals bekend
mag worden verondersteld, staat een en
ander in verband met den bouw van een
bedehuis in het Tuinstadwijk-kwartier.
AUTOTOCHT VOOR OUDEN
VAN DAGEN.
Nog zes auto's gevraagd!
Het comité voor den autotocht der ouden
van dagen bericht ons, dat het nog zes
auto's te kort komt. Wie helpt? Aanmel
dingen liefst zoo spoedig mogelijk bij me
vrouw C. SmitsDe Wit, Rapenburg 82,
te). 2605.
GOED - GOEDKOOP EN VLUG
ALLEEN 1139
Hooigracht 42, Leiden, Tel. 3671
Ook levering van alle soorten Glas
(Ingez. Med.)
CONVERSIE GELDLEENING.
Ingevolge besluit van 7 September 1936
werd bij de Nationale Levensverzekering-
Bank N.V. te Rotterdam een geldleening
aangegaan van f. 500.000 tegen een rente
van 4 1/4 pCt. en met een looptijd van 35
jaren. Volgens een der bepalingen van ae
leening-overeenkomst is de gemeente,
wannéér vóór 1 October 1941 versterkte af
lossing plaats heeft, een boete van l°/o
over het bedrag der extra aflossing ver
schuldigd.
Aangezien deze leening tegen 1 October
a.s. voor conversie in aanmerking komt.
hebben B. en W. zich ter zake tot ge
noemde Maatschappij gewend. Zij deed
daarop voor die leening. per 1 October a.s.
pro resto groot f. 485.714,29, een aanbieding
tot conversie in dien zin, dat de rente voor
de eerste 15 jaren wordt gesteld op 3 3/4 °/o
met het recht der geldgeefster om de rente
daarna te verhoogen tot max. 4% en de
bevoegdheid van de gemeente om alsdan
tot aflossing over te gaan, terwijl verder
de thans te betalen boete zal worden ver
laagd van 1over f 485.714,29.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd is tot doctor in de geneeskunde
op proefschrift getiteld: „Arsenicum bij
Psoriasis en Arsenicodermie en andere arse-
notoxische verschijnselen", de heer R.
Simons, geboren te 's-Gravenhage.
Geslaagd voor het doctoraal examen rech
ten, de heeren A, J. Kronenberg (Wasse
naar), W. C. S. Laman Trip (Den Haag) en
P. J. A. Boeles (Leeuwarden).
LEIDSCHE ONTSPANNINGSVER. „V.O.A."
Morgenochtend organiseert bovenstaande
vereeniging voor haar leden een vischwed-
strijd te Oude Wetering. Vannacht om half
drie vertrekt een motorboot vanaf de Schrij
versburg (Zijlsingel). De prijzen bestaan uit
huishoudelijke artikelen en zijn vanaf he
denavond 6 uur te bezichtigen in 't zaaltje
van café „Wervelman", Beestenmarkt 8.
Voor het einde der volgende
week geen oplossing
te verwachten.
Het A.N.r. meldt:
We hebben getracht van Dr.
Colijn inlichtingen te verkrijgen
omtrent den stand der kabinets
formatie. Deze was niet bereid, bij
den huidigen stand van zaken,
eenige zakelijke mededeeling te
verstrekken. Wel uitte hij de ver
zuchting. hierbij blijkbaar op de
Pers doelende, dat er zooveel
medeformateurs waren, die slechts
tot vertroebeling van de zaak
aanleiding gaven, door allerlei
controversen naar voren te bren
gen.
De eenige concrete mededeeling,
die wij van den formateur konden
los krijgen, had betrekking op den
tijdsduur. Vóór het einde der vol
gende weck was geen oplossing
te verwachten.
Levensverzekering is een plicht
der ere tegenover de maatschappij,
om te voorkomen, dat wij nodeloos
een last worden voor anderen.
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
IM. NOOMEN.
Tclef. 302 - Na 6 uur 2479.
29£3 (Ingez. Med.)
Zes en twintig pasargangers
verdronken.
Naar de Deli-courant uit Balige
(Noord-Westkust van Sumatra) ver
neemt, is een groote prauw met vier en
dertig Bataksche pasargangers tenge
volge van een plotselingen windval op
het Tobameer omgeslagen. Hierbij zijn
zes en twintig inzittenden verdronken.
ROEIWEDSTRÏJD VOOR WERKLOOZEN.
Donderdagmiddag a.s. organiseert C. G.
W. voor haar werklooze leden roeiwedstrij-
den in het Galgewater met de groote 12-
riems bakken van Njord, welke daartoe
beschikbaar zijn gesteld. Tevens heeft hel
bestuur van Njord voor de roeiers, die den
eersten prijs behalen prijzen in natura be
schikbaar gesteld. De wedstrijden begin
nen om 2 uur vanaf Wernink's fabrieken;
ce finish ligt ter hoogte van Njord.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDELè
Nieuwe inschrijvingen; N.V. Leidsche
Lompel-, Metalen- en Zakkenhandel. Pr.
Hendrikplein 8, Leiden. (Ned. Staatscrt.7
Juni 1937, Bijvoegsel Nr. 788). Dir.: F. P.
Kluivers, Leiden. Maatsch. kap. f. 10.000,
waarvan geplaatst en gestort: f.4000.
Vereenigde Amsterdamsche Melk-Inrich-
tingen (V.A.M.I.), filiaal Mauritsstraat 15,
Lenden. Hoofdzaak: Prinsengracht 737
745, Amsterdam.
Wijzigingen: A. de Haas, Van Bemmelen-
straat 15, Leiden, manufacturenhandel
Uittredend vennoot: A. de Haas Jr.
A. C. F. van Luyk (filiaal), 2de Binnen-
vestgracht 4. hoofdzaak: Carillonstr. 3 hs.
Amsterdam, slagers-installatie-bureau Het
hoofdkantoor is verplaatst van Amster
dam naar Leiden, 2de Binnenvestgracht 4.
J. Booy Mz„ firma Mar. Booy en Zonen,
Jaagpad 4. Alphen a/d. Rijn. handels-
kweekeri.i. De zaak is verplaatst naar: Zjj-
deweg 125, Boskoop.
Hedenmorgen omstreeks halfnegen
was de 20-jarige voorslaander C. B. op het
terrein der Kettingfabriek bezig met het.
verrichten van werkzaamheden, waarbij
hij op een stapel ijzeren staven stond.
Doordat hij uitgleed en viel. kwamen de
staven in beweging en geraakte de jonge
man met zijn rechterondcrbeen daartus-
schen bekneld, waardoor dit lichaamsdeel
vermoedelijk brak. De E.H.D. vervoerde
hem naar het Academisch Ziekenhuis.
In den afgeloopen nacht is hier ter
stede een 16-jarige jongen uit Zeist aange
houden, die de ouderlijke woning was ont
vlucht en per fiets naar hier was gereden.
De politie heeft hem op transport naar
huis gesteld.
Bij een ruzie In de Lange Agnieten-
straat heeft mej. F. van Z. haar buur
vrouw C. van R. dusdanig met een stoffer
op het hoofd geslagen, dat laatstgenoemde
bloedend werd verwond en door den
Eerste Hulpdienst ter behandeling naar 't
Academisch Ziekenhuis moest worden
overgebracht.
Onze stadgenoot, de heer Henri Wel-
booren is aangezocht om Woensdag 16 de
zer voor de microfoon der N.C.R.V. een
uitvoering van een kinderkoor te leiden.
Hierbij zullen tevens eenige van zijn
eisen werkjes uitgevoerd worden. Onze
stadgenopt de heer Han Zirkzee zal den
zang aan den vleugel begeleiden.
Aan het Vrijz. Chr. Lyceum te Den
Haag werd het diploma A behaald door
mej. W. A. R. Horst alhier.
Hedenmiddag is het in het perceel
Steenstraat 43 gevestigde sigarenmagazijn
heropend De nieuwe eigenaar, de heer L.
Breedeveld. die jarenlang bij een der plaat
selijke banken werkzaam is geweest, heeft
den winkel overgenomen van den heer van
Wijk. De heer Breedeveld is tevens agent
van „Lotisico en van de H.T.M,
Te Zaandam is hedenmorgen vroeg een
felle brand uitgebroken in een der fa
brieksgebouwen van de stoomhoutzagerij
„De Tijdgeest" van de N.V. voorheen J. C.
van Wessem en Co., liggende in het West-
zijderveld aan de vaart.
Door een geweldige ontploffig, die als
de oorzaak van den brand is te beschou
wen, werden de omwonenden uit hun
slaap gewekt en de brandweer aange
spoord zich zoo snel mogelijk naar het
terrein waar gevaar dreigde, te spoeden.
In een der fabrieksgebouwen wordt uit
zaagsel een fijne houtmeel bereid, die ge
bruikt wordt bij de fabricage van lino
leum en philite.
Zonder dat dit met zekerheid is aan te
geven, gelooft men, dat een vonk uit de
maalsteenen het gas, dat zich in het
houtmeel ontwikkelt, heeft ontstoken,
waardoor een explosie is ontstaan.
In een oogenblik tijds stond de fabriek,
waarvan het dak werd weggeslagen, ln
lichter laaie, terwijl bijna tegelijkertijd het
vuur zich langs toevoerbuizen ook mede
deelde aan den voorraad grondstoffen, die
in een ander steenen pand was opge
slagen
De arbeider Bleeker. die alleen in de
fabriek was. wist tijdig, zonder letsel te
bekomen, te vluchten.
Ondanks de moeilijkheden om het ter
rein te bereiken, is de brandweer er be
trekkelijk snel in geslaagd het vuur te be
dwingen.
Het terrein is gelegen achter de provin
ciale weg en de spoorbaan Amsterdam
Alkmaar en slechts langs een smal paadje
en een dito brug over de vaart te bereiken.
Teneinde het doel te bereiken werden
zelfs slangen onder de spoorrails door ge
legd.
Ook de drijvende motorspuiten, die niet
zulke groote moeilijkheden hadden te
overwinnen, waren spoedig ter plaatse,
zoodat het vuur van verschillende kanten
tegelijk werd bestreden.
In de eigenlijke houtzagerij wist de ma
chinist het gevaar af te leiden door de
machine in werking te stellen en deze te
laten blazen inplaats van te zuigen.
Het gebouw, waarin de ontploffing
plaats had, ging met de daarin aanwezige
machines geheel verleren, zoomede het
steenen pand. waarin de voorraad grond
stoffen was opgeslagen.
Alles was tegen brandschade verzekerd.
EERSTE BLAD
BINNENLAND.
H. M. de Koningin rijdt door de Amster*
damsche randgemeenten (3e Blad).
Eerste oefeningstij d der zeemilitie zal voor
de lichting '38 twintig maanden bedra
gen (Binnenland, 3e Blad).
De 10e partij RaichenbachSpringer remise
(Sport, 4e Blad).
BUITENLAND.
Franco's troepen veroveren de eerste linie
van den ijzeren gordel van Bilbao (3e
Blad).
Alle acht hooge Russische militairen ter
dood veroordeeld (Buitenland, le BI.)
Twee anti-fascistische Italianen in Frank
rijk vermoord (Buitenl. Gem., 6e Blad).
De Fransche nota inzake een Westelijk Pact
(Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR „ONS KORT VERHAAL"
PAG. DRIE VAN HET DERDE BLAD.
Voor onze omgeving wordt voor
Zondag vrij koel weer verwacht
met zwakke tot matige Noorde
lijke winden. Regen zal vermoe
delijk niet of slechts in geringe
hoeveelheden vallen.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De Fransche nota inzake een Westelijk Pact
Zooals gemeld heeft Frankrijk een nieu
we nota overhandigd inzake het Westelijk
Pact.
Het Fransche standpunt is, dat geen pact
eenige waarde heeft, tenzij de uitvoering
ervan onder toezicht staat van den Volken
bond, wiens taak het zal moeten zijn, een
eventueelen aanvaller aan te wijzen.
Tot nu toe was het Duitsche standpunt
te dien aanzien negatief, en men wil thans
opnieuw van Berlijn opheldering ontvan
gen.
Frankrijk blijft vasthouden aan het
Fransch-Russische verdrag. Ook op dit
punt is een wijziging van Duitschland's
houding noodig, voordat in West-Europa
een regeling tot stand kan komen.
De Fransche nota behandelt eveneens de
betrekkingen tusschen de mogendheden,
die aan het te sluiten pact deel zullen ne
men. Zoo zal Engeland waarschijnlijk ver
langen. dat het in het nieuwe pact niet al
leen garandeerde mogendheid zal zijn, doch
tevens zelf waarborgen zal ontvangen.
In een nota zijn tenslotte nog eenige
andere punten opgenomen, zooals uitzon
deringen op de automatische inwerking
treding van het pact en de veiligheid in
het Rijngebied.
Nu Frankrijk, Duitschland en Italië op
het Britsche memorandum van November
j.l.hebben geantwoord, kan de Britsche
regeering haar bemiddelende taak voort
zetten en de Wilhelmstrasse om nieuwe
gezichtspunten verzoeken.
De overeenstemming der standpunten
van Engeland en Frankrijk wordt als een
bemoedigende factor beschouwd.
Heel wat water zal echter nog door den
Rijn moeten loopen, voor men zal kunnen
spreken van de mogelijkheid van een
accoord!
Op doorreis heeft de Belgische premier
van Zeeland te Parijs Delbos ontmoet.
Von Neurath is te Boedapest gearriveerd.
Ter begroeting waren op het vliegveld bij
Eoedapest aanwezig minister-president
Daranyi, de Kongaarsche minister van
'cuitenlandsche zaken von Kanya en ver
scheiden andere politieke en militaire
autoriteiten. Verder waren er de gezanten
van Italië. Oostenrijk, Bulgarije en Joego
slavië.
