STADSNIEUWS
Auto in brand
18ste jaargang
MAANDAG 7 JUNI 1937
No. 2367$
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Dit nummer beslaat uit VIER bladen
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque-en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijnf
per 3 maanden f. 2.35
per week ..'.t'.'.V.f. 0.18
Franco per post f.2:35 per 3 maanden 4- portokosten.
(voor binnenland f.0.80 per 3 mn&>,
De Meer-Werk-Actie.
Een inzet, welke de aandacht trok.
Het gebeurt niet vaak, dat de eerste
magistraat eener gemeente zich met een
proclamatie tot de burgerij wendt. Wij
moeten daarvoor in de herinnering terug
gaan tot de eerste dagen van Augustus
1914, toen op de gemeentelijke aanplakzui
len het mobilisatiebesluit werd aangesla
gen en de menschen zich daarvoor in
dichte drommen verdrongen.
Er is inderdaad een zekere analogie tus-
schen 't mobilisatiebevel van 1914 en den
oproep ten bate der Meer-Werk-Actie van
1937.
Evenals 23 jaar geleden wordt ook nu de
burgerij in het geweer geroepen, ditmaal
ter bestrijding van de afschuwelijke werk
loosheid, die in de afgeloopen jaren reeds
zoovele slachtoffers maakte. Ook nu is het
zaak om de handen ineen te slaan en ge
zamenlijk den geesel der werkloosheid uit
te bannen.
Daarvoor is echter aller wedewerking
noodig en het leek ons derhalve goed ge
zien, dat aan den inzet dezer actie op zoo
breed mogelijke basis bekendheid werd ge
geven.
De burgemeester hield tot tweemaal toe
een korte rede voor de microfoon van het
Gemeentelijk Radiodistributienet en in de
middaguren verscheen zijn proclamatie
niet alleen op de gemeentelijke aanplak
zuilen maar ook op de transformatorhui
zen der Sted. Lichtfabrieken en in ver
kleind formaat voor circa 150 Leidsche
winkelramen. Daarenboven werd op ruime
schaal een raambiljet verspreid, voorstel
lende het embleem der actie, vervaardigd
naar een ontwerp van ir. D. L. Landman
en voorstellende een sleutel, welke het
perspectief opent op meer werk, gesymbo
liseerd in een aantal rookende schoorstee-
nen. In overeenstemming daarmede ver
meldt het kleurige affiche de spreuken:
„Laat de schoorsteenen meer rookeri" en
„Leiden's ontzet uit de crisis".
Een reproductie van dit biljet vindt men
hieronder.
Een reclame-auto met pakkende op
schriften reed bovendien door de stad en
bracht afwisselend opgewekte muziek en
des burgemeesters toespraak ten gehoore.
En wie tenslott overdag nog niets van
den inzet der actie mocht hebben bemerkt
en 's avonds in de bioscooptheaters ont
spanning kwam zoeken, zag op het witte
doek een lantaarnplaatje van het raam
biljet geprojecteerd.
In het belang van het welslagen
dezer actie, welke inhaerent is aan het
belang van de ganschc burgerij, hopen
wij, dat velen door hun daadwerkelijke
medewerking zullen toonen zich hun
burgerplichten bewust te zijn.
Secretaris van het werk-comitc is
mr. N. J, Rowaan, Gemeentehuis, Ra
penburg.
Wie onderhouds- of vernieuwings-
werken moet laten uitvoeren, hij doe
het nu!!!
In aansluiting op deze belangrijke sa
menkomst is op bescheiden schaal een
tweetal exposities ingericht, betrekking
hebbende op het vraagstuk der lucht-
begscherming.
De boekhandel der firma gebrs. v. d.
Hoek aan de Breestraat tegenover den
Stadhuisbouw stelde voor dit helaas nood
zakelijke doel haar geheel étalage beschik
baar. waarin een groot aantal boekwerken
van binnen- en buitenlandsche herkomst
ligt uitgestald. Eenige suggestieve aan
schouwelijke voorstellingen geven een
denkbeeld van de vernietigende kracht van
brisant- en gasbommen.
De tweede tentoonstelling is onder
gebracht in een daartoe bereidwillig afge
staan deel van de étalage van het vroegere
pand der firma Peek en Cloppenburg,
eveneens aan de Breestraat. Het hier ver
zamelde materiaal werd grootendeeis be
schikbaar gesteld door het hoofdbestuur
der N. V. L. en bestaat o.a. uit diverse gas
maskers en diverse andere onderdeelen
van de gaskleeding.
Gezien het groote belang, dat juist de
burgerbevolking in tijd van oorlog heeft
bij een goed-functioneerenden béscher-
mingsdienst, bevelen wij een bezoek aan
beide genoemde exposities en vooral ook
aan de propaganda-bijeenkomst van Don
derdag a.s. met aandrang aan.
Commissie
van samenwerking voor
bijzondere nooden.
Hier ter stede opgericht.
Uitsluitend voor de verleening
van éénmaligen steun.
NED. VER. VOOR LUCHTBESCHERMING.
Teneinde ook de burgerij in kennis te
plengen met de gevaren, verbonden aan
luchtaanvallen en haar op de hoogte te
i stellen van de middelen ter bescherming,
welke haar in geval van nood ten dienste
staan, heeft de afdeeling Leiden der Ned.
Ver. voor Luchtbescherming a.s. Donder-
aagavond in een der zalen van de Stads
gehoorzaal een groote propaganda-verga-
penng belegd, waar belangstellenden gra
as toegang hebben.
Mr. A. van de Sande Bakhuyzen, eere-
TOorzitter der afdeeling zal een korte in
terning houden, waarna het woord zal wor-
oen gevoerd door den heer P. J. de Gaay
'ortrnan, oud-burgemeester van Dordrecht
sü iid van het hoofdbestuur der N. V. L.
door onzen stadgenoot, den heer A. van
Vphsn, ehem. drs. Laatstgenoemde zal
spreken over „Het chemische wapen in
ien luchtoorlog".
Dezer dagen is voor notaris mr. H. M. A.
Coebergh verleden de acte van oprichting
van de Commissie van samenwerking voor
bijzondere nooden in de gemeente Leiden.
Tot de comparanten behoorden de bur
gemeester. mr. A. van de Sande Bakhuij-
zen, dr. H. J. M. Boonacker, wnd. voorzit
ter van den Armenraad, jhr. C. C. Röell,
medewerker van de Leidsche Mij. van Wel
dadigheid en lid van de Gemeentelijke
Commissie voor Maatschappelijk Hulpbe
toon. mr. P. A. Pijnacker Hordijk, bestuurs
lid van den Armenraad en van de Leidsche
Maatschappij van Weldadigheid, W. Wiet-
hoff, voorzitter van de diaconie der Ned.
Herv. Gemeente, dr. ir. P. Fehmers. be
stuurslid van het R K. Par. Armbestuur, G.
R. D. Crommelin, penningmeester van de
Leidsche Maatschappij van Weldadigheid
en P. A. van Aggelen. secretaris van de
Stichting Leidsch Borgstellingsfonds en be
stuurslid van den Armenraad; de drie
laatstgenoemden zijn oud-leden van het
dagelijkst bestuur van het voormalige
Leidsche Crisiscomité.
Deze oprichting is een gevolg van een
verzoek van den burgemeester aan het
bestuur van den Armenraad, naar aanlei
ding van een circulaire van den minister
van Binnenlandsehe Zaken. In deze circu
laire van den minister werd de wensche-
lijkheid uitgesproken, dat een commissie
in het leven zou worden geroepen tot het
verleenen van eenmaligen steun in bij -
zonaere nooden aan personen, die daarvoor
in aanmerking komen.
De stichting heeft ten doel het vormen
van een band: 1. tusschen kerkelijke, par
ticuliere, burgerlijke instellingen van wel
dadigheid en sociale zorg en 2. andere in
stellingen, vereeniglngen of personen, die
zich bezig houden of bereid zijn zich te
gaan bezig houden met het verleenen van
eenmaligen steun in bijzondere nooden;
het in onderling overleg organiseeren en
uitvoeren van deze steunverleening.
De middelen der stichting worden ge
vormd door bijdragen, schenkingen erf
stellingen. legaten en andere inkomsten.
De stichting zal een deel van de werk
zaamheden van het voormalige Leidsche
Crisiscomité overnemen cn wel in het bij
zonder de hulp aan personen uit allerlei
maatschappelijke kringen, doch uitsluitend
voor zoover die hulp kan bestaan uit het
geven van éénmaligen steun in die geval
len. waarin redelijkerwijze kan worden ver
wacht. dat de door een bijzonderen nood
getroffene door de te verleenen hulp voor
verval tot armoede kan worden bewaard
of in zijn zelfstandigheid kan worden her
steld en buiten gercgelden steun kan wor
den gehouden.
Het bestuur van de stichting wordt ge
vormd uit personen benoemd dooi den
burgemeester, het bestuur van den Armen
raad. door een vertegenwoordiger van de
diaconie der Ned. Herv. Gemeente, het R.
K. Par. Armbestuur, van de Diaconie der
Geref. Kerk. de Leidsche Maatschappij van
Weldadigheid ter voorkoming van verval
tot armoede, de stichting Leidsch Borg
stellingsfonds, de Gemeentelijke Commis
sie voor Maatschappelijk Hulpbetoon e. a.
Het dagelijksch bestuur van de stichting
is als volgt samengesteld: jhr. C. C. Röell,
voorzitter; P. A. van Aggelen. secr.; G. R.
D. Crommelin. penningm.; dr. ir. P. Feh
mers, 2de \oorz.: mr. P. A. van Toorenburg,
2e secr.; W. Wiethof, 2e penningm.; mej.
Zaterdagmiddag omstreeks half vijf is op
den Morschweg een auto, waarin behalve
de bestuurder de 29-jarige chauffeur J. C.
E. R. uit Den Haag, vijf volwassen personen
en een 7-jarig meisje gezeten waren, in
brand gevlogen.
Alle inzittenden konden zich bijtijds in
veiligheid stellen en ook de bagage uit den
wagen halen, doch nauwelijks was dit ge
beurd of de auto stond in lichter laaie. Het
vuur was buitengewoon fel, zoodat de
politiebrandweer van niet minder dan vijf
verschillende zijden werd gealarmeerd.
De politiebrandweer wist het vuur met
één slang op de motorspuit te blusschen,
doch kon niet verhinderen, dat de carros
serie geheel uitbrandde. De motor bleef
onbeschadigd.
De oorzaak moet vermoedelijk worden
gezocht in het morsen van eenige benzine
bij het verhelpen van eenige kleine voor
afgaande storingen.
Een actief lezer en amateur-fotograaf
zond ons bovenstaande foto van het blus-
schingswerk.
EERSTE BLAD
BINNENLAND.
Onthulling van het Koningin Emma-mo
nument te Baarn, door het Prinselijk
Paar. (2e Blad).
De monumentendag te Noordwijk. (Bin
nenland, 3e Blad).
Het verkeer eischt slachtoffers. (2e Blad).
De transferregeling met Duitschland.
(4de Blad).
BUITENLAND.
Duitschland en Italië antwoorden bevredi
gend inzake de Engelsche stappen tot
herstel der niet-inmengingsarbeid. (2e
Blad).
Jac. Noordman en mr. dr. S. Rozemond,
leden.
De stichting zal op een nader bekend te
maken tijdstip met haar werkzaamheden
een aanvang maken.
Moge deze stichting, welke voor onze
stad van groote beteekenis kan worden,
dezelfde medewerking ondervinden als het
voormalige crisiscomité, opdat door éen-
drachtige samenwerking bereikt wordt dat
aan hen. die in bijzonderen nood verkee-
ren en die vaak in stilte hun leed dragen,
de helpende hand kan worden toege
stoken.
Padvinders vragen de
aandacht.
De burgemeester beschermheer van de
afd. Leiden.
Kampvuur op „Den Burcht"
De Nederlandsche Padvinders van het
district Rijnland en de Leidsche groepen
van de Katholieke Verkenners, hebben
Zaterdagmiddag en -avond de belangstel
ling van de Leidenaars gevraagd.
Deze vraag is niet onbeantwoord geble
ven: 's middags stonden honderden langs
de route geschaard, die door de voor den
burgemeester defileerende jeugd werd ge
volgd. terwijl 's avonds vele genoodigden
en belangstellenden zich op den Burcht
rond het Jamboree-kampvuur verzamel
den
„Groote dingen werpen hun schaduw
vooruit", aldus de jamboree-propagandist,
commissaris Buitendijk in zijn propagan-
darede, die hij op den Burcht hield en
waarin hij vertelde van het groote evene
ment in het leven van iederen padvinder,
doch ditmaal wel speciaal in dat van den
Hollandschen: de Jamboree te Vogelen
zang 1937. Met het door commissaris Bui
tendijk gebruikte gezegde zijn wij het ech
ter niet eens. Zij die met ons op het Ra
penburg en den Burcht zijn geweest, zul
len toch moeten toegeven, dat de districts
jamboree-dag niets weg had van een don
kere schaduw, doch volkomen paste bij
den stralenden zonneschijn, waaronder hij
werd gehouden. En daarom commissaris
Buitendijk, „groote dingen werpen hun
licht vooruit!"
Het défilé.
Zooals gezegd vormde een défilé voor
den burgemeester de inleiding tot het
kampvuur.
Zes a zevenhonderd welpen, verkenners
en voortrekkers uit het geheele district
stelden zich daartoe om kwart over drie
voor het clubgebouw der afd. Leiden op.
De Stille Rijn was voor dezen langen stoet
bijna te kort!
Doch terwijl de padvinders ongeduldig
de komst der Politiemuziek afwachtten,
had in het gemeentehuis op het Rapen
burg een voor de Leidsche Padvinders
zeer belangrijke gebeurtenis plaats.
In tegenwoordigheid van het bestuur
dier afdeeling werd daar nl. de burge
meester mr. A. van de Sande Bakhuyzen
door districts-commissaris Stokhuizen ge
ïnstalleerd als beschermheer der Sleutel
stad-padvinders.
Om even over half vier vertrokken de
wachtenden op den Stille Rijn, voorafge
gaan door het Politiemuziekgezelschap on
der leiding van den heer Bolderdijk, via
de Haarlemmerstraat naar het Rapenburg
waar de burgemeester van de stoep voor
het gemeentehuis af. de voorbijtrekkende
jongens gadesloeg. Enthousiast wuifden de
Leidsche welpen hun nieuwen bescherm
heer toe.
De stoet, waarin naast de verschillende
groepsvlaggen. de vlaggen werden meege
dragen van de 49 aan de Jamboree deel
nemende landen, maakte een keurigen in
druk en trok op dit drukke uur veel be
langstelling.
Het kampvuur.
Om half acht heersc'nte er op den Burcht
waar het kampvuur reeds lustig knetterde
een gezellige drukte, doch niet zoodra had
de heer Stokhuyzen stilte gecommandeerd
of men kon een speld hooren vallen. Niet
voor niets luidt art. 7 der Padvinderswet:
Een padvinder weet orders te gehoorzamen
zonder tegen spreken!
Nadat de heer Stokhuizen had verteld,
dat de burgemeester als beschermheer was
geïnstalleerd een mededeeling die door
de padvinders met drie hoera's voor den
nieuwen beschermheer werd ontvangen
vond hij gelegenheid een welkomstwoord te
spreken, waarbii hii zich speciaal richtte
tot wethouder Verwey, overste H. D. Buur
man, commandant van het 4e R.I.. den
heer D. E. Bosselaar rector van het gym
nasium. den heer H. A. Vriend, gemeente
lijk onderwijs-inspecteur, den heer dr. J C.
van Schalkwijk, directeur der Gem. HB.S
den heer H van Slooten Jr., directeur der
Gem. Kweekschool, eenige hoogleeraTen.
diverse hoofden van scholen, afgevaardig
den der 3 Octobervereeniging. Vereeniging
Koninginnedag. Contact-commissie, stu
dentencorporaties en enkele predikanten.
Op kostelijke wiize hebben de padvinders
daarna onder de beproefde leiding van
hopman van Leeuwen de aanwezigen ge
amuseerd.
Padvindersliedjes werden gezongen, ver
schillende oude en nieuw „yells" gerepe
teerd: er werd fluit gespeeld en Tiatuurlijk
ontbrak ook de mandoline niet. Enorm
succes hadden de goocheltoeren, die hop
man van Leeuwen met een denkbeeldige
haar uithaalde.
Zoo mogelijk hadden de imitaties van
dierengeluiden jazz, hawaiian enz. door
een der voortrekkers nog grooter succes.
Wat deze kunstenaar met mond en handen
wist te bereiken, was dan ook ongelooflijk
goed.
Dit alleraardigste programma werd on
derbroken om commissaris Buitendijk ge
legenheid te geven zijn propaganda-woord
te spreken.
De heer Buitendijk schilderde de reus
achtige moeilijkheden die de organisatie
voor een Jamboree met zich meebrengt.
Het is dan ook alleszins begrijpelijk dat
onze hoofdverkenner, aldus spr. zich heeft
afgevraagd of het wel verantwoord was de
Jamboree 1937 in Nederland te houden
Nederland, dat zelfs slechts 20 000 pad
vinders telt. zal echter over 8 weken paraat
ziin. Duizenden en duizenden jongens uit
de gansche wereld zullen staks met vlie
gende vaandels de poorten van Vogelenzang
binnen marcheeren en zij zullen zich ervan
overtuigen, dat Nederland een Jamboree
kan organiseeren. zij zullen den afsluitdijk
zien en andere groote werken en ze zullen
bemerken dat een klein volk groot kan ziin.
De belangstelling in het buitenland voor
Vogelenzang is overweldigend. Negen sub-
kampen moeten worden ingericht om aan
28.000 jongens plaats te bieden. Engeland
alleen vaardigt er al 14 000 af. En nog el-
ken dag geven zich nieuwe deelnemers op.
De begrooting der Jamboree bedraagt
f. 800.000.
Dit bedrag is tot f. 400.000 gedekt. Er
moet dus nog een zelfde bedrag worden
ontvangen wil Vogelenzang geen nadeelig
saldo opleveren en daaraan kunt gii allen,
aldus spr.. meewerken door een bezoek te
brengen aan de voorbereidende werkzaam
heden.
Tenslotte weer sor. op het gToote nut
voor de padvinderij en van een Jamboree
in het bijzonder.
De heer Stokhuizen sprak een kort slot
woord. waarna het Wilhelmus werd ge
zongen.
Hoogc Duitsche
Mussolini en
Blad).
onderscheidingen voor
Ciano. (Buitenland, le
Luxemburg verwerpt het verbod der com
munistische partij. ^jiitenland, le BI.)
De eerste verjaardag van het Fransclid
Volksfront bewind. (Buitenland, le BI.)
Redevoeringen van Hitier en Goering.
(Buitenland, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD,
MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSCHE
LETTERKUNDE.
Op Woensdag 16 Juni houdt de Maat
schappij der Nederlandsche Letterkunde
haar jaarlijksche vergadering in het ge
bouw van de Maatschappij tot Nut van
het Algemeen alhier. De vergadering staat
onder voorzitterschap van don heer dr. G.
G. Kloeke.
De agenda bevat o.m. de stemming over
de toekenning van den jaarlijks uitgeloof
den prijs van aanmoediging, geheeten „C.
W. van der Hoogt-prijs".
Tevens zal worden bekend gemaakt welk
werk met den tweejaarlijkschen dr.
Wynaendts-Franckenprijs wordt bekroond.
Aan de vergadering zal worden voorge
legd een voorstel van het bestuur om tot
eereleden te benoemen dr A. Beets, prof.
dr. L. Knappert en prof. dr. J. W. Muller.
Anton van Duinkerken zal een voor
dracht houden over „Waarde en beginselen
der aesthetiSche lrteratuurcritiek".
Op Dinsdag 15 Juni zal de commissie voor
geschied- en oudheidkunde een voor alle
led-en der maatschappij toegankelijke bij
eenkomst houden in het zelfde gebouw
waar dr. L. Brummel. conservator van de
Koninklijke Bibliotheek te 's-Gravenhage
zal spreken over: „Bibliotheekgeschiedenis:
ideaal en werkelijkheid".
J. A. S. SCIARONI t
In den ouderdom van 91 jaar is hier
ter stede overleden de heer Joannes An-
tonius Serafinus Sciaroni, begiftigd met
het kruis .pro Ecclesia et Pontifice" en
eere-lid van de Sint Vincentius-Vereeni-
ging.
De begrafenis van het stoffelijk over
schot vindt a.s. Woensdag om 11 uur
plaats op de R.K. begraafplaats na afloop
van de plechtigheden in de Hartebrugs-
kerk.
EEN WREED ONTWAKEN.
Een 49-jarige Pinda-Chinees, die gister
avond in het gras van den Leidschen Hout
een dutje deed, kwam bij het ontwaken tot
de minder prettige ontdekking, dat zijn
portemonnaie, inhoudende f. 18, verdwe
nen was.
Ds. S. GROENEVELD t
In den ouderdom van 66 jaar is alhier
plotseling overleden ds. S. Groeneveld, em.
predikant van de Geref. Kerk van Ter-
neuzen.
Ds. Groeneveld diende achtereenvolgens
de gemeenten van Hallum (Fr.). Winsum-
Obergum (Gr.). Oenkerk (Fr.) en Terneu-
zen. In 1935 werd hem emeritaat verleend
waarna hij zich hier vestigde, waar hij de
Geref. kerk als ouderling diende.
Zijn stoffelijk overschot zal morgenmid
dag om 1 uur op de begraafplaats „Rhijn-
hof" worden teraardebesteld.
