DE OSLO-CONVENTIE
#ciefó£
#05 LO
LEBDSCH DAGBLAD, Zaterdag 5 Juni 1937
Derde Blad No. 23678
BUITENL WEEKOVERZICHT
78sfe Jaargang
,Als de heeren geïntroduceerd willen worden
GEMENGD NIEUWS
DAGEN VAN SPANNING EN
ONTSPANNING.
rd week van Internationale opwinding
,n spanning ligt achter ons. Na eenige da-
jen üjkt het groote Spaansche incident
met de twee hoofdfeiten: het bommen-
ïerperi op de „Deutschland" en de be
schieting van de stad Almeria een „storm
to een glas water". En tóch heeft het dit
maal wellicht maar heel weinig gescheeld,
oi het Spaansche vuur had de' wereld in
dammen gezet.
Maar gelukkig streven de groote mo
gendheden er zóó sterk naar zonder ern
stige internationale verwikkelingen met
taar ontzettende complicatie's en gevolgen
door den Spaanschen burgeroorlog heen
te komen, dat, dank zij de behoedzaam
heid van vele kanten, het algemeene oor
logsgevaar voor het oogenblik en naar wij
hopen, nog voor langen tijd is afgewend.
Men herinnert zich de sensationeele ge
beurtenissen. Bommen vallen op een
Duitsch oorlogsschip, dat naar wel schijnt
to volkomen rust, ligt op de reede
tan Ibiza, een der Balearen, die zich in
de macht der Franco-mannen bevinden.
Men is het er nu vrijwel algemeen over
eens, dat het hier geen verdediging tegen
een aanval van de Duitschers betrof.
Het is moeilijk, aan te nemen, dat dit
„bommenwerpen" geschiedde op order van
ce Spaansche regeering. Zij kon daarbij
geen belang hebben, evenmin als de Duit
schers bij een moedwillig en zonder nood-
•aak afvuren van hun kanonnen op de
Spaansche vliegtuigen. Beide partijen be
selfen heel goed, tot welke ontzaglijke ge
volgen zulke daden zouden kunnen leiden.
Wellicht waren het dus eenige heethoof-
Spaansche vliegers, die bij het zien
van het Duitsche schip In woede ontsta
ken en op eigen houtje tot deze actie over
gingen. wellicht was het een gelijk van
Duitsche zijde gesuggereerd wordt bols
jewistische hetze, om het Spaansche con
flict tot de andere landen uit te breiden:
lie zal het zeggen? Begrijpelijk In hooge
mate is het. dat de Duitschers over dezen
aanslag op hun beurt in woede ontstaken:
of de methode van het „oog om oog, tand
tand'), in casu de beschieting van Al
meria de meest juiste was, om wraakge
voelens te koelen, is weer een tweede. In
leder geval heeft zij het Duitsche volk on
middellijk bevrediging gegeven en voor dit
,'oinnenlandsch gebruik" zal zij hoofdza-
lelijk wel zijn toegepast. Dat 't in Hitler's
omgeving gespannen heeft alweer be
grijpelijk en logisch staat vast.
Duitschland en Italië verklaarden te
ens onmiddellijk, zij het voorloopig, zich
t de niet-inmengingscommissie terug te
ekken, wat alweer voor de andere landen
eden tot groote bezorgdheid gaf, in het
ijzonder in Amerika. De algemeene op
lading bekoelde echter spoedig, toen
itschland verklaarde, dat geen verdere
■presailles genomen zouden worden. Dank
tevens de omzichtigheid, waarmee En
geland te werk ging, dank zij ook het feit,
iat van die zijde op de meest dringende
vrijze te kennen werd gegeven, geen ver
sere agressieve daden te volvoeren, is de
rast weergekeerd.
Duitschland's eer Is gered, de situatie is
va het bombardement onmiddellijk opge-
'elderd, in zooverre, dat de Spanjaarden
veten, waar zij bij een hertialing aan toe
lijn. terwijl bij een gezamenlijke tegen
actie. met deelneming van Frankrijk en
Engeland, de gecompliceerde gevolgen niet
't overzien zouden zijn geweest.
Zoo blijft de moeilijkheid Duitschland en
Italië weer in de niet inmengingscommis
sie terug te krijgen. Daarvoor zal de diplo
matie zeker wel een modus weten te vin
ten. temeer omdat ons de genoemde lan
sen in den grond niet ongeneigd blijken,
veder daarin zitting te nemen. Beide heb-
"n op het oogenblik veel meer belang bij
:de. al lijkt dat op het oog anders wij
ken aan het tentoonspreiden van de
tracht der weermacht dan bij een oor-
zoodat deze moeilijkheid misschien
;et eens zoo moeilijk zal blijken te zijn,
zij er op het eerste gezicht uitziet.
Dringende besprekingen worden nu met
booten spoed ter zake gevoerd en diverse
Plannen overwogen als de instelling van
reutrale zones, waarbinnen de schepen, die
an de controle deelnemen, zich vrij kun-
:en bewegen, gemeenschappelijk overleg
nieuwe incidenten en de organisatie
Sner z.g. „gemengde controle", waarbij de
hepen van elk land overal controle kun-
"v, uitoefenen, met eventueel neutrale
'dicieren of van andere nationaliteit aan
hord. In ieder geval wordt daarbij ge-
treefd, tegemoet te komen aan de eischen,
Kteld door Duitschland en Italië voor
*n weder plaats nemen in de non-inter-
fntiecommissie.
Dat Rusland echter tegen sommige plan-
Hu bezwaren maakt, is van zijn stand-
tint uit gezien begrijpelijk: het meent, dat
h de eerste plaats Spanje de garantie's
£oet verkrijgen, dat geen agressieve acties
teer zullen plaats vinden.
.Intussohen is wel gebleken, hoe gevaar-
de Spaansche burgeroorlog en de aan-
'gheid van zoovele vreemde oorlogs-
_>en in de Spaansche wateren voor de
ere landen blijft. Moge men echter de
tiddelen weten te vinden, die den krijg
- hoe treurig deze ook voor het land zelve
I - tot Spanje localiseert. Betreurens-
'hrdlg is 't, dat aan beide zijden weer
'weel dooden zijn gevallen!
spraken van het „tentoonspreiden
weermacht". Daarvan krijgen wij
een goed voorbeeld tijdens het be-
van maarschalk von Blomberg aan
Op uitnoodiging 'van Mussolini is hij
aarts gegaan en de generaal kan zich
Bet eigen oogen overtuigen, van het-
Italië's leger-, vloot- en luchtwezen
tekent.
'at is misschien noodig. want er liepen
eens geruchten, dat. het Italiaansche
'i niet zóó prima was, als het werd
esteld.
®t is in de geschiedenis ook in die
Mussolini méér voorgekomen, dat
vriendschap niet van eeuwigen duur
ki hoeverre het samengaan van Italië en
and ditmaal lang zal standhou-
wagen wij niet te beoordeelen. Wij
niet vergeten, dat het Duitschland
niet onverschillig is. of het ook met
iand een goede verstandhouding
Omgekeerd is ook Engeland daarvan
ns ongeneigd, getuige o.a. het woord
Oen Engelschen ambassadeur Hender-
'caarin hijin dien zin sterke toespe-
1 heeft gemaakt. I
-•
Men ziet dus eenerzijds een zeer nauw
toehalen van de betrekkingen tusschen
Italië en Duitschland, anderzijds een min
der openlijk zich afspelend, streven van de
Duitschers om goede vrienden met Enge
land te blijven.
Dit is verheugend, want een te groot
isolement van twee groote mogendheden
kan nimmer in het belang zijn van rustige
verhoudingen in Europa.
Van groote beteekenis is overigens ook de
reis. die de Duitsche minister van Buiten-
landsche Zaken von Neurath gaat maken
naar Belgrado, Sofia, en Boedapest. Ook
daar zullen vriendschapsbanden aange
knoopt worden, die zeker niet in het na
deel van Duitschland zullen zijn.
Zijn het Duitsche en Italiaansche mili
tarisme in deze dagen „koek en ei", in
meer geestelijken zin ls daarvan wel zeer
moeilijk te spreken. Wij bedoelen hiermee
meer in het bijzonder de verhouding tus
schen de Duitsche regeering en de katho
lieke geestelijkheid, die haar opperste lei
ding in Rome heeft. De spanning met het
Vaticaan is tengevolge der kwestie Mün-
delein wel tot het toppunt gestegen en
deze moeilijkheid zal lang niet zoo een
voudig zijn op te lossen, als naar het
zich tenminste nu laat aanzien het be
houd van den Europeeschen vrede.
Hier wordt een wel zóó ernstigen strijd
gestreden, dat men zich met zorg afvraagt,
waarheen deze leiden moet.
Wij willen ons niet verdiepen in de
vraag, in hoeverre zekere mistoestanden
een optreden van de Duitsche autoriteiten
als thans geschiedt, al of niet gerechtvaar
digd is.
Evenmin over de vraag, of het juist was,
dat kardinaal Mündelein zich over een
staatshoofd uitliet op de wijze,, waarop hij
dat gedaan heeft, noch over de mogelijk
heid, of de paus ooit dien karinaal zal
desavoueeren.
Dat noch de Paus. noch de Duitsche re
geering spoedig anders zullen handelen
dan tot nu toe, is niet waarschijnlijk.
Daarom vreezen wij een nóg grootere ver
scherping van het bestaande conflict,
waarvan de consequenties in dat geval niet
te overzien zijn
Terugkomend op den steeds voortwoe
denden krijg in Spanje, zij gewezen op het
belangrijke feit van het vliegongeluk, dat
generaal Mola is overkomen.
Hij was de loyale medewerker van
Franco, voor iwien zijn heengaan een zeer,
groot verlies beteekent. Of dit verlies voor
de Franco-troepen van overwegende be
teekenis voor het einde van den burger
oorlog zal zijn, valt niet te beoordeelen. Wij
voor ons zijn geneigd, daaraan geen geloof
te hechten en voorzien voor Spanje een
nog zeer langdurige periode van ellende,
voor en aleer daar weer de zoo zeer be
geerde en hoe langer, hoe dringender orde
en rust zal wederkeeren
In tegenstelling tot de groote verwarrin
gen, die ook in de afgeloopen week Europa
beheersdhten, staat het huwelijk van den
Hertog van Windsor, dat nu eindelijk kon
worden voltrokken en waarmee een moei
lijke periode voor den vroegeren heerscher
van een wereldrijk is afgesloten en een
naar wij hopen, gelukkige zal zijn aange
broken.
Het is stellig in dezen nuchteren tijd
moeilijk geloof te hechten aan de waarde
en het geluk der romantiek. Doch als wij
zien, wat deze, zij het nog ongekroonde
Koning, hoe men ook over zijn troonsaf
stand moge denken, opofferde, voor de
vrouw zijner keuze en wanneer men op
recht vertrouwen schenkt aan de gevoe
lens. die beiden voor elkaar bezitten, dan
kan men niet anders dan den Hertog van
Windsor toewenschen de twee belangrijke
feiten, waarom hijzelf heeft gevraagd:
nl. rust en het zich nuttig maken voor de
maatschappij.
Moge het. hem gegeven zijn die rust te
verkrijgen en het andere ten uitvoer té
brengen.
De bemanning der Andra
vertelt.
Een aangrijpend relaas.
Hoe het schip ten onder ging.
Zoo, nou is dat ondeugende ding
weer weggeloopen!
Op hun doorreis naar Nederland heeft die
correspondent van de „Tel." te Parijs een
onderhoud gehad met eenige leden van de
bemanning van de „Andra". Een van hen
had grijze haren. „Toen wij uitvoeren
waren ze nog pikzwart", zei .hij
Over hun reis vertelden ze het volgende:
„We voeren met ballast, hadden juist ge
lost, en zouden de haven van Santa Ca-
balla binnenloopen, toen plotseling een
soort hulpkruiser op ons schoot. Wij vlo
gen naar de booten en maakten ons gereed
ons schip te verlaten. Een vierde schot
raakte de machinekamer en toen men zag
dat het schip onklaar was geworden hield
het schieten op. Wij hadden trouwens de
vlag geheschen en de sirene doen loeien
ten teeken dat wij stop lagen. Toen kregen
wij gelegenheid van boord te gaan. Onze
eerste machinist Deekens en de donkey
man Stolk waren echter doodelijk getrof
fen.
De ontvangst op den hulpkruiser was
natuurlijk allesbehalve vriendelijk. Met re
volvers in de hand stonden de officieren
gereed en wij dachten reeds, dat ons laat
ste uur geslagen had. Toen men echter zag
dat wij volkomen ongewapend waren, trok
ken de gezichten bij.
Wij werden overgebracht naar San Se
bastian en daar in groepen van vijf op
gesloten. Drie en twintig dagen zijn wij
daar gebleven, zonder eenige verbinding
met de buitenwereld. Op 29 April verander
den wij van verblijfplaats. Alsof het een
vacantieuitstapje gold. kwam een groote
luxe tperingcar ons halen en bracht ons1
naar Volosa. En in Tolosa hebben wij het!
uitstekend gehad.
Wij waren met ons allen bij elkaar in een
groote slaapzaal Wij hadden goede bedden,
dekens enz. Wij konden ons vrij bewegen,
wij mochten kaartspelen, praten en zelfs...
zingen, waar het dan ook niet aan ont
broken heeft. Bovendien mochten we cor»
repondeeren met onze familie.
Eergisteravond kwam de kapitein bij ons.
Jongens, zei hij, ik heb goede berichten
voor jullie. Jullie zijn vrij en morgen mo
gen jullie naar Holland terug. Dien nacht
hebben we natuurlijk niet of bijna niet
geslapen, zoo groot was de opwinding.
Den volgenden morgen kwam weer één
autocar voor, alsof we vacantie-gangers
waren. De reis ging naar Irun aan de
Spaansch-Fransche grens.
Onze kapitein mocht nog niet mee, om"
dat er te San Sebastian nog eenige for
maliteiten te vervullen zijn".
BRAND TE BEEK.
Door onbekende oorzaak is brand ont
staan in een eeuwenoud pand in het dorpje
Ooy gemeente Beek bij Nijmegen, dat
eigendom was van de Ned. Hervormde Ge
meente en bewoond werd door den opzich
ter van de Nederlandsche Heide Maat
schappij, den heer P. H. Jansen en zijn
gezin.
Het vuur was ontstaan In de schuur in)
de onmiddellijke nabijheid van het woon
huis. Deze schuur moet vroeger als school
hebben dienst gedaan en de woning werd
toen bewoond door het schoolhoofd. De
vlammen vonden in het oude gebouw
gretig voedsel en in een oogwenk stond de
geheele schuur in lichterlaaie, terwijl ook
het woonhuis werd aangetast. Het gezin
Jansen moest in nachtgewaad de vlucht
nemen. Er bestond aanvankelijk gevaar
voor de Ned. Hervormde Kerk, een der
oudste van het land en die op de lijst van
Monumentenzorg voorkomt, terwijl ook de
mogelijkheid bestond, dat de pastorie zou
vlam vatten. De brandweer wist echter uit
breiding te voorkomen. Het woonhuis en
de schuur brandden tot den grond af. Van
den inboedel kon zoo goed als niets worden
gered. De schade wordt door verzekering
gedekt. „N.R.Crt."
EEN STEENBLOK RAAKTE LOS.
Man ernstig gewond.
Op den steenberg der mijn „Laura" te
Eij gelshoven speelde zich een ernstig onge
luk af, waarvan de 43-jarige werklooze F.
C. uit Heerlen het slachtoffer werd. Gere
geld komen op den steenberg arme men-
schen naar kolen zoeken. Ook C. was hier
mee bezig toen zich plotseling boven op
den berg een groot steenblok, wegende on
geveer 25 kilo, losmaakte en naar beneden
stortte. C. zag geen kans meer zich tijdig
uit de voeten te maken, met het gevolg dat
hij door het blok getroffen werd. Menschen
die het ongeluk zagen gebeuren, snelden te
hulp. terwijl ook dokter Cals uit Nieuwen-
hagen spoedig ter plaatse was. De ongeluk
kige bleek een ernstige bekkenbreuk en
verschillende min of meer ernstige in- en
uitwendige kneuzingen te hebben opgeloo-
pen. Hij werd naar het ziekenhuis overge
bracht. Msb.
SLACHTOFFER VAN AANRIJDING.
- De 42-jarige tuinarbeider H. van Dijk, die
Dinsdag op den Maasdijk onder de gemeente
's-Gravenzande door een personenauto
werd aangereden, toen hij den weg wilde
oversteken, is aan de bekomen verwondin
gen overleden. Het slachtoffer laat. een ge
zin van negen kinderen na, waarvan de
oudste 16 jaar is. Uit het onderzoek dat de
politie heeft ingesteld is gebleken, dat den
chauffeur van de auto geen schuld treft.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
OVERSTROOMINGEN IN
NIEUW-MEXICO.
In Nieuw-Mexico hebben aanhoudende
regens overstroomingen veroorzaakt. Tien
personen zijn verdronken. De materieele
schade wordt geraamd op een millioen
dollar. Verscheidene spoorbruggen werden
vernield. In de buurt van Santa Rosa is
een gedeelte van een dijk weggespoeld.
EEN DER GEWONDEN VAN DE „OLIVA"
OVERLEDEN.
Aan boord van het Nederlandsche
vrachtschip „Tjikarang" is een van de ge
wonden van het Duitsche s.s. „Oliva". dat
in brand is geraakt, overleden. De overige
gewonden zijn naar het ziekenhuis over
gebracht.
Toen de „Tjikarang" de „Oliva" verliet,
brandde het schip nog steeds. De „Oliva"
is met rookende luiken te Manilla aange
komen. De brandweer tracht thans het
vuur te blusschen.
SNELTREIN RIJDT OP GROEP
SPOORWEGARBEIDERS IN.
Acht dooden.
Op de spoorlijn van Willach naar Spital,
in Karinthië, heeft een ernstig ongeluk
plaats gehad. Een groep arbeiders, die
werkzaamheden op de spoorbaan verricht
ten, weken uit voor een naderenden goe
derentrein. Zij werden echter gegrepen
door een uit de andere richting aanstor
menden sneltrein, met het noodlottig ge
volg, dat zeven der arbeiders op slag ge
dood werden, terwijl de achtste op weg
naar het ziekenhuis overleed.
TIEN INZITTENDEN VAN AUTOBUS
VERBRAN^.
Te Redding in Californië is een autobus
omgeslagen en in brand gevlogen. Tien in
zittenden kwamen in de vlammen om.
ZEILSCHIP MET 39 OPVARENDEN
VERGAAN.
Naar eerst thans uit Manilla wordt ver
nomen is op 11 Mei j.l. nabij het eiland
Dalupiri, noordelijk van het eiland Luzon,
het zeilschip „Rosario" vergaan met 27
passagiers en 12 man bemanning aan
boord.
Alle opvarenden waren Philippijnen.
HET EILAND RABAUL WEGGEVAAGD?
Volgens nog niet bevestigde berichten, zou
het eiland Rabaul (Nieuw Brittarmië) door
een aardbeving, welke gepaard ging met
springvloed, zijn weggevaagd.
