Koerswijziging in Rusland
IN DE BOCHT
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Zaterdag 5 Juni 1931
Ignazy Móscicki,
Polen's professorale President
Doorwroetende ontbinding
Stalin, „de man van staal"
Examens in aantocht
FINANCIEN
of bij groote snelHeHen geen unHeimiscH
gevoel. Muurvast ligt de FORD V-81
Veiligheid voor alles is het parool
van Ford.
N.V. „HET MOTORHUIS" OFF. FORD DEALER. TEL. 2135/36
Het koloniale vraagstuk - Nog géén oorlog!
Desorganisatie en corruptie: dit is
het beeld dat wij, heden ten dage. van
Rusland krijgen. De instituten, opge
richt om den staat te steunen, blijken
alle door en door corrupt te lijn. ter
wijl menschen, die een leidende rol in
de Regeering speelden, als verraders en
misdadigers ontmaskerd worden.
Jagoda.
Het begon met Jagoda. den gevieesden
ehef van de geheime, politieke politie. Hij
ensceneerde massa-processen in Moskou,
zoowel tegen buitenlanders als hooge Rus
sische ambtenaren. Hii scheen een steun
pilaar van den Communlstischen staat te
zijn. In werkelijkheid had hii plannen be
raamd voor een helschen aanslag tegen
Stalin. Jagoda had een geheim archief met
compromitteerende documenten aangelegd,
dat hii vla Wladiwostok naar het buiten
land wilde smokkelen. Zijn zwager Auer-
bach. voorzitter van den Bond van Sovjet-
Russische Auteurs, had dit geheime archief
van Jagoda reeds naar hotel Central in
Wladiwostok gebracht. Met behulp van den
Japanschen spionnagedienst stond men op
het punt de documenten naar Mandsjoerije
te brengen, toen de agenten van het Rus
sische Volkscommissariaat van binnenland,
sche zaken het hotel bezetten en het ar
chief in beslag wilden nemen. Hierop heeft
Auerbach de papieren in brand gestoken.
De vlammen verspreidden zich met groote
snelheid, zoodat het geheele hotel verwoest
werd. Auerbach. 30 Witgardisten die voor
de Japanners werkten en 13 Russische
ambtenaren, die hadden medegeholpen,
werden gearresteerd en gefusilleerd. Toch
■blijft men volhouden, dat eenlge vrienden
van Jagoda met gewichtige documenten
naar het buitenland ontkomen zlin.
Jagoda zelf ligt ernstig ziek in de zieken,
zaal van de Butyrka-gevangenls te Moskou.
Hii was verslaafd aan morfine en cocaine
en lijdt verschrikkelijk nu hij die niet meer
kan krijgen. Behalve dat hij een hartkwaal
heeft, zijn ook de nieren zwaar aangetast.
Hij heeft Stalin om een audiëntie ge
smeekt. maar dit verzoek is afgewezen:
Stalin verklaarde daarbij, dat hii geen mis
dadigers ontving....
In de tweede plaats heeft in Rusland
ook de degradatie van maarschalk Tuchat.
schewski sterk de aandacht getrokken. Als
militair vertegenwoordiger van Sovjet-Rus
land zou hij met de kroningsfeesten naar
Engeland reizen. Plotseling heette het
echter, dat hii kou had gevat en in ziin
plaats werd de opperbevelhebber van de
Russische vloot. Orlow. naar Engeland ge
zonden. Op 11 Mei besloot de Raad van
Volkscommissarissen maarschalk Tuchat-
schewski te ontzetten uit zijn ambt van
plaatsvervanger van Woroshilow. den Volks
commissaris van oorlog en hem te benoe
men tot garnizoenschef in het Wolgage-
bied. De degradatie van Moskou naar het
onbeduidende provincie-stadje Samara (dit
is thans herdoopt in Kujbysohew) heeft
den rooden maarschalk zóó aangegrepen,
dat hii een poging tot zelfmoord deed. Hii
werd naar een ziekenhuis overgebracht waar
hij dag en nacht bewaakt wordt omdat men
bang is voor een nieuwe zelfmoordpoging.
Door ziin zenuwinstorting heeft Tuchat-
schewski ziin nieuwe post als garnizoens
chef in het Wolgagebied nog niet kunnen
aanvaarden.
Toen Jagoda gearresteerd werd, heeft men
onmiddellijk de gangen van Tuchatschewski
die intiem met Jagoda bevriend was. nauw
keurig nagegaan. Uit dit onderzoek is ge
bleken, dat er niet voor niets blauw bloed
in zijn aderen stroomt. Tuchatschewski
stond in verbinding met de organisaties
van de Russische emigranten in het bui
tenland. Hii zou zelfs van plan zijn geweest
om zélf naar het buitenland te vluchten.
Naar alle waarschijnlijkheid, zou hij van
de kroningsfeesten in Engeland niet meer
naar Moskou teruggekeerd ziin. De Volks
commissaris van binnenlandsche zaken,
Jeshow. wilde Tuchatschewski aanklagen.
Maar de maarschalken Woroshilow en
Jegorow namen hun vroegeren kameraad in
bescherming. Zii brachten zijn militaire
successen in herinnering: hi.i toch had de
witte legers vernietigd: hii had de Polen
tot aan de Weichsel teruggeslagen: jaren
geleden was er een tijd. dat men in Europa
■bang was. dat Tuchatschewski het zege
vierende Roode Leger tot aan den Rijn zou
brengen Ook Stalin schaarde zich aan de
zijde van de beide maarschalken en besloot,
dat Tuchatschewski wegens ziin verdien
sten in het verleden, niet aangeklaagd
mocht worden als hoogverrader.
Tegelijk met de ontmaskering van
Tuchatschewski is er een grondig on
derzoek ingesteld in het Roode Leger.
Daarbij is gebleken, dat vele duizen
den officieren onbetrouwbaar waren.
Of men dezen nu gelegenheid geeft zich
„in Siberië te vestigen", of eenvoudig
weg pensionneert, doet niets ter zake.
In ieder geval wordt hierdoor bewezen,
dat de geest van opstand in het Roode
Leger diep wortel geschoten had. Men
heeft plotseling ontdekt, dat er talrijke
burgerlijke elementen in het leger zijn
doorgedrongen.
Om het nu weer nauw te verbinden aan
de Bolsjewistische Party heeft de Regeering
te Moskou een decreet uitgevaardigd, waar
bij een militaire raad in elk der dertien
districten in Rusland in het leven geroe
pen wordt. Deze militaire raden hebben
tot taak de ieugd. voor zii dienstplichtig is,
od te leiden, terwijl zij tevens én voor de
voorbereiding en opleiding van de recruten
èn voor de keuge. opleiding en bevordering
van de officieren verantwoordelijk ziin. In
het kort: aan de militaire raden is „de
geheele constructieve arbeid van het Roode
Leger" toevertrouwd. Heeft men zich in de
laatste vijf iaar hoofdzakelijk om de mili
tair-technische opleiding van de soldaten
bekommerd, van nu af wil men ook de
politieke scholing energiek doorvoeren, om
het Roode Leger met de Bolsjewistische
Party te kunnen samensmelten Welke be-
teekenis aan deze militaire raden toegekend
wordt büjkt wel uit het feit dat maar
schalk Jegorow als chef van de generale
staf afgetreden is. om de leiding van de
militaire raden in handen te nemen.
Om de opengevallen plaatsen van Tu
chatschewski en Jegorow aan te vullen,
werd de opperbevelhebber van het mlll-
i taire district rond Leningrad. Boris Michal-
lowitsch Schaposhikow tot chef van den
generalen staf van het Roode Leger be
noemd. Schaposhnikow werd in het jaar
1882 geboren, doorliep de cadettenschool
te Petersburg en bekleedde, gedurende den
Wereldoorlog, verantwoordelijke posten aan
het front. In 1918 nam hy dienst In het
Roode Leger, waar hy spoedig leider werd
van de afdeellng van den generalen staf,
die de krijgsoperaties leidde. Hij heeft ook
een aantal militair-wetenschappelijke boe
ken geschreven. In het jaar 1930. naar
verhouding dus betrekkeiyk laat, trad hij
toe tot de Bolsjewistische Party.
Nu uitgekomen is, dat het Roode
Leger gereorganiseerd moest worden,
heeft men ook de communistische
jeugdvcreeniging, de zoogenaamde
Komsomol, grondig onderzocht. Daar
bij zou zijn gebleken, dat bijna de
helft van het aantal functionarissen
van deze jeugdvereeniging geen sym
pathie koesterde voor de Bolsjewisti
sche Partij. Vooral in het Zuiden van
Rusland zouden de leiders van de
Komsomol samenzweren tegen de Sov-
jetregeering. Vele leiders hebben zich
als ware samenzweerders doen kennen,
daar zij teleurgestelde jongens en
meisjes om zich heen verzameld had
den. De nieuw opgerichte militaire
raden, aan wie de opvoeding van de
jeugd is toevertrouwd, zouden een gron
dige reorganisatie van deze communis
tische vereeniging beoogen.
Nu dergelijke afbrekende gebeurtenissen
in het Roode Leger en in de jeugdvereeni
ging onthuld zijn. behoeft het geen verba
zing te wekken, dat ook in de communls-
Deze schokkende gebeurtenissen en
onthullingen hebben, zooals vanzelf
spreekt, het Russische volk, dat na
tuurlijk ook persoonlijk daaronder lijdt,
in opwinding gebracht. Het richt zijn
blik op de eenige figuur, die zijn
kalmte bewaart en die bewezen heeft
een onvergelijkbare standvastigheid te
bezitten. De jonge generatic, die nu
pas in het volle leven is komen te
staan, kent Lenin, den stichter der
Communistische Partij, slechts van
hooren zeggen. Maar Stalin, en alleen
Stalin staat aan het hoofd van den
Communistischen Staat en belichaamt
deze. Stalin heeft thans zijn groote
kans. Als hij met zijn ijzeren vuist de
verraders, samenzweerders, volksvijan
den, dieven en lanterfanters wegjaagt
en het leger, de politie, de werkge
meenschappen en andere instituten,
waar dezelfde misstanden heerschen,
vernieuwt en reorganiseert, dan zal
zijn populariteit in Rusland geweldig
zijn. Stalin is de eenige man in Rus
land die door het volk nog vertrouwd
wordt. Toen Lenin den Georgiër Dshu-
gaschvili beter leerde kennen, gaf hjj
hem den naam Stalin, hetgeen „man
van staal" bcteekent. Welnu, Rusland
heeft thans een man met een onbuig
bare wilskracht en een ijzeren vuist
noodig om de doorwroetende ontbin
ding een gebiedend halt toe te roepen.
KARL TIANDER.
Een kalme beheerschte zenuwtoestand is
dan van groot belang.
Mijnhardt's Zenuwtabletten houden U
rustig, geven U het noodige zelfvertrouwen
en maken U het examen doen lichter.
Neem ze nu reeds in deze drukke dagen.
Buisje 75 ct. By Apoth. en Drogisten.
2611 CIngez. Med.)
N.V. KON. PAKETVAART MIJ.
Tuchatschewski.
tische werkgemeenschappen in Rusland
ten hemel schelende misstanden zyn ont
dekt. In April van dit jaar vond In Moskou
het congres plaats van de Vereentgde
Werkgemeenschappen In Rusland De lei
der van de zoogenaamde „Profsojusy",
Sltvernlk, legde het congres een bericht
voor, dat de toestanden op dit gebied aan
een vernietigende critiek onderwierp. Het
daaruit voortvloeiende debat en het be
treffende bericht zyn noch in de pers,
noch door de radio bekend gemaakt. In het
congresbericht werden echter ontstellende
misbruiken onthuld: in vele werkgemeen
schappen is sinds jaren geen verantwoor
ding gedaan van de Ingekomen gelden; de
falsificaties zijn door een vervalschte boek
houding en door fictieve schuldbekentenis
sen en kwitanties gedekt; ongeveer de
helft van de betaalde bydragen is verdwe
nen in de zakken van de functionarissen.
Pas toen men den leider van het sociale
verzekeringsfonds. Kotow. den leider van
het arbeidsbureau Sharkow en 4 andere
Werkgemeenschapsleiders in arrest nam,
werden de arbeiders gewaar, dat zij voor
millioenen en millioenen opgelicht waren.
Dividend 6 pet (v. j. nihil).
Aan het verslag der K.P.M. over 1936 ont-
leenen wy het volgende:
Bij het uitbrengen van dit verslag zyn,
met uitzondering van het opgelegde s.s.
.Dione", alle schepen in de voort.
Verdere vernieuwing en aanvulling van de
vloot blijven de aandacht hebben.
Een ernstiger ramp dan ooit te voren de
Vennootschap trof. was het vergaan van
het ss. „Van der wyck" in den nacht van
19 oj> 20 October 1936.
Andere scheepsongevallen van beteekenis
kwamen niet voor.
De nevenbedryven en etablissementen
noodig voor de meest economische bedryfs-
exploitatie, voldeden aan de gestelde
eischen.
Het belangrijkste nevenbedryf, de N.V.
Steenkolen-Mij. „Parapattan", produceerde
253.400 ton kolen, welke voor de brandstof-
voorziening der schepen werden gebruikt.
De bestaande binnen- en builenlandsche
hjndiensten bleven nagenoeg ongewyzigd
gehandhaafd.
Het particuliere passagiersvervoer in den
Archipel liep verder terug, doch dat per bui-
tenlandsche lijnen vermeerderde.
Het particuliere ladingvervoer in den
Archipel en in de buitenlandsche vaart nam
belangryk toe, welke verbetering zich in het
loopende jaar voortzet.
Het verbeterde eindresultaat is voorname
lijk ontstaan door de vermeerdering van het
particuliere ladingvervoer. De invloed van
het loslaten van den gouden standaard op
26 September 1936, evenals de gevolgen van
de gewijzigde wereldconjunctuur, zullen
eerst in het eindresultaat van het loopende
boekjaar ten volle tot uiting komen.
Het saldo der exploitatie bedraagt
f. 7.732.784.
Op de vloot, op 31 December van het ver
slagjaar bestaande uit 128 schepen, me
tende 269.384 bruto register tonnen, werd
f. 5.586.200 afgeschreven, op de etablisse
menten f. 341.888 en op de prauwen en
lichters f. 161.418, totaal f. 6.089.506.
Voor het eerst sedert het jaar 1911 heeft
het ioopen van eigen risico, als gevolg van
het vergaan van het s.s „Van der Wijck"
een verlies opgeleverd.
In het verslagjaar op de rekening Eigen
Risico is een verlies geleden van f. 51.411,
welk bedrag ten laste van de winst- en ver
liesrekening is gebracht.
Voorgesteld wordt een uitdeelir.g van 6°/,
(v. j. nihil: over het op 31 December 1936
geplaatste kapitaal.
Vraagt prospectus en demonstratie I
Kantoor:
MORSCHSINGEL IA.
2575
dn««z. MM.)
Voor de studenten in de chemie, die
vroeger de colleges aan de universiteit van
Lemberg, het tegenwoordige Lwów. volgden
moet het een genot geweest zyn om in de>
tochtige, kale hoorzalen naar professor Ig
nazy Móscicki te luisteren. Deze vriende
lijke geleerde met zyn droomerigen blik
was een specialiteit op het gebied van che
mische en electro-natuurkundige weten
schappen, het aantal ontdekkingen, dat hij
op dit terrein heeft gedaan, is legio Vijl
jaat woonde hy in Londen, en daarna
was hij geruimen tijd verbonden aan de
universiteit van Freiburg in Zwitserland.
Hij spreekt vloeiend Engelsch en Fransen.
NEDERL. SCHEEPVAART-UNIE.
De verlies- en winstrekening der Neder-
landsehe Scheepvaart Unie over 1936 wijst
een batig saldo aan van f. 1.492.086 (v.j.
f. 784.426). Op de pref. aandeelen zal 4"/o
(onv.) en op de gew. aandeelen 2.1°/» (v.j.
l.lVo) uitgekeerd worden.
feu-
zyIk begrijp niet waar je over
klaagtnou heb ik tocih je rugzak op,
mijn rug genomenl
Ignazy Móscicki.
Op den eersten Juni 1926 werd deze pro
fessor van zyn leerstoel weggehaald om
president van de Poolsche republiek te wor
den. en sindsdien resideert hij onafgebro
ken in het fraaie paleis aan de Plac Zam-
kowy. Een oude vriend van maarschalk Pil-
soedski, stelde deze hem in 1926, toen hij
zelf geen president wenschte te worden, in
zijn plaats candidaat, en toen in 1933 zijn
zittingsperiode afgeloopen was, ia hy een
stemmig herkozen.
President Mósclcky ls geen figuur, die in
Polen's politieke leven op den voorgrond
treedt. Zijn nuchter, wetenschappelyk
brein voelt zich meer aangetrokken tot de
exacte wetenschappen dan tot de altyd
wisselvallige politiek. Niettemin is zijn oor
deel, juist doordat hy het nooit door enge
partij-politiek heeft laten beïnvloeden, rus
tig en verrassend logisch opgebouwd Men
zou trouwens van hem ook niet anders
kunnen verwachten.
Het is geen interview, dat hy toestaat.
Slechts een rustig gesprek over Polen en
Europa, dat echter meer geeft dan vele In
terviews met lange, vooruit opgemaakte
vragenlijsten. Men voelt zich, nadat men
de ontvangsalons gepasseerd is. en ln het
werkvertrek van den president is binnen
gelaten, als een student, die bij zij pro
fessor aan huis komt praten over zyn
werk. Geen spoor van officieel vertoon.
Eerst gaat het gesprek over allerlei onder
werpen waarbij blykt dat president Mós
clcky zijn belangstelling voor de scheikunde
nog niet verloren heeft en groote waardee
ring koestert voor het werk van onzen Ne-
derlandschen Nobelprijswinnaar, profes
sor Debye.
Dan wordt het probleem van dc „Er-
satz-grondstoffen" aangesneden: syn
thetische benzine, rubber enz. De pre
sident heeft niet veel vertrouwen dat
al deze kunstproducten erin zullen sla
gen de natuurlijke te vervangen: de
kosten zijn veel te hoog. Slechts in ge
val van nood zullen zij van belang
zijn, maar ook dan is dat betrekkelijk,
want waar moet men op den duur de
grondstoffen voor de Ersatz-productie
vandaan halen? Stikstof kan men uit
de lucht halen, maar benzine niet!
En zonder dat er op aangestuurd is, zit
ten wy ineens midden in de politiek. Ver
deeling van de grondstoffen. De vraag
naar koloniën.
Ook Polen wensch koloniaal bezit.
Het heeft er minstens evenveel recht
op als Duitschland, zegt de president.
Het is bekend dat Polen reeds sinds ge-
ruimen tijd concessies tracht te ver
krijgen ln de negerrepubliek Liberia.
Persoonlijk laat de president niet het
argument van te dichte bevolking gelden,
daar hy zeer goed op de hoogte ls van 't
feit, dat de meeste koloniën een land slechts
voor een miniem gedeelte van zijn overbe
volking kunnen verlossen Hy maakt zelis
een grapje over dit argument: Monaco
heeft uit het oogpunt van bevolkingsdicht
heid het grootste recht op overzeesch ge
bied, het staatje heeft bijna vijftiendui
zend inwoners per vierkante kilometer.
Doch het heeft slechts een oppervlakte van
I'/t vlerk. KM. Een betere verdeeling van de
grondstoffen is voor hem vóór alles een
eisch van recht en billijkheid.
Met zijn huurlieden leeft Polen ln de
beste betrekkingen, met Duitschland en
Rusland zijn veTdragen afgesloten; ook de
verhouding met Frankryk ls uitstekend,
nadat men in dat land heeft leeren Inzien
dat het eerste wantrouwen dat men tegen
Polen na het tienjarig niet-aanvaispact
inet Duitschland gekoesterd had, onge
grond was. Want Polen blijft trouw aan
zijn verdragen, hoewel het vanzelfsprekend
er op bedacht is de veiligheid van zljiv
grenzen zoo goed mogelijk te verzekeren.
President Móscicki meent, dat dit verdrag
van het grootste belang voor den wereld
vrede is: een brandend conflict, als dat
van den Corridor, ls er voor tien jaar door
verdwenen. Zonder heftige propaganda
zullen in tien jaar de hartstochten zóó ge
luwd zijn, dat het niet licht zal vallen, ze
weer op te doen laaien. Tusschen Polen
en Tsjecho-Slowakye bestaat nog steeds
eenige wryving over de Tsjechen-kwestie,
doch met wederzijdschen goeden wil moet
deze opgelost kunnen worden, zegt Mósci
cki. Tydens het geheele gesprek gedraagt
de president zich ook als de welmeenende
professor. Hy praat kalm en langzaam,
zonder echter naar zijn woorden te moe
ten zoeken, trekt zoo nu en dan nadenkend
aan zyn grijzende snor, zet met een lan
gen, waarschuwenden wysvinger zijn
woorden den noodigen nadruk by.
„Gelooft U aan de mogelijkheid Tan
een Europeeschen oorlog binnen af-
zienbaren tijd?" kan ik niet nalaten
te vragen.
De president schudt langzaam, een
weinig aarzelend het hoofd. „Neen, niet
aan een oorlog binnenkort. Althans
niet in dit gedeelte van Europa, Wij
hebben nog tè versche herinneringen
aan vorige gelegenheden. Nu wordt nog
alom hersteld wat de vorige maal ver
nietigd is, men is niet geneigd het ri
sico van een tweede, nog grondiger ver
woesting te loopen.
Bovendien wat Polen aangaat, wij zien
ook buiten deze redenen ons hoogste Ideaal
ln het behoud van den vrede. De wereld
oorlog hergaf ons onze vrijheid en onaf
hankelijkheid. maar het zou zeker niet on
mogelijk zijn dat een komende catastrophe
het omgekeerde zou kunnen bewerken. Als
het in dezen hoek van Europa tot oorlog
komt, zijn er twee machtige vijanden ge*
reed elkaar aan te vallen. Polen zou daar;
in het minst ernstige hinder van onder
vinden!"
En nu is de professor de bezorgde staats
man geworden. De forsche scherp besneden
mond is verstrakt, het voorhoofd gerim
peld. Inderdaad,, het gevaar, waarop njj
duidde, is niet denkbeeldig. Polen zou zica
bij een Oost-Europeesch conflict tusschen
de twee beenen van een tang bevinden,
een allesbehalve benijdenswaardige posities
..En West-Europa?"
De president waarschuwt.
„Nu bent U toch bezig een interview
te maken! Maar neen, ook in West-
Europa zijn de kansen voor een
direct
gevaar kleiner. Men heeft overal zijn
binnenlandsche moeilijkheden. Enge
land versterkt zijn leger, vloot en lucht
macht op grootsche wijze. Dat heeft
een niet gering te achten preventieve
werking! Ook het gebeuren in Spanje
lijkt mij thans voor Europa minder
gevaarlijk dan het zich eerst liet aan
zien. In de laatste maanden van het
vorige jaar maakte ik mij ernstig be
zorgd, maar dank zij het prijzenswaar
dige initiatief van Frankrijk wil t mij
voorkomen dat ook inzake Spanje de
kansen op een conflict minder zijn ge
worden. Samenvattend: dit jaar krij
gen wij géén oorlog. Hopenlijk ook n
later jaren niet!"
Maar daarvan Is de president blijkbaar
niet zoo zefcer. Zijn stem klink althans n
erg overtuigend. Maar president Mósc:ic r
is een wetenschappelyk gevormd mjh: nu
bouwt zijn oordeelen niet op wenschen.
hoop. Hij gaat bij de werkeiykheld te ra
En dan geeft zyn oordeel ons moed. up
oogenblik zyn de feiten van dien aarö
hij een oorlog direct uitgesloten acht.
hoe de toestand over een jaar zal ZU»
Ier. wij moeten afwachten. Daarove
reeds te oordeelen is gevaarllj^
(Alle rechten voorbehouden)
(Nadruk verboden
2-3
