6
OUD n
STADSNIEUWS
Flottieljeleider „Tromp"
te water gelaten
MAANDAG 24 MEI 1937
No. 23666
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
i8sie Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Vooruit
naar betere tijden!
r.RJ. N°IVAN LIJST!
Laatste beletselen weggenomen door
H.M. de Koningin
Groote belangstelling op
en om de werf
DH nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
EIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D EtsZper regel -voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden (.2.35
per week .."717..".7. f. 0.1S
Franco per post (.2:35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 rrmd„>
KUNSTKRING „HET SCHOUWSPEL".
Opvoering van „Het Doktersgeheim".
Tot besluit van de serie abonnements-
loorstellingen vanwege den kunstkring
[Het Schouwspel" gaf het Vereenigd Rot-
lerdamsch Hofstadtooneel gisteravond in
pen Schouwburg een reprise van Sidney
iiilipps' comedie „Het Doktersgeheim"
liet Fie Carelsen. Enny Meunier en Dirk
[Verbeek in de hoofdrollen.
Hoewel de opvoering niet zoo'n vlot ver
loop had als de eerste maal het haperde
lou nu en dan nogal eens was het succes
ot en het aanhoudend applaus na het
tierde en laatste bedrijf vertolkte afdoende
Pe groote waardeering van den prachtig
Vzetten Schouwburg.
Op de bovenrangen had men het, naar
[et scheen, duchtig te kwaad met de
nperatuur.
„Het Schouwspel" heeft een krachtige
ictle ingezet om tot drie voorstellingen te
linnen komen, waardoor enkele slechte
[laatsen in den schouwburg niet gebruikt
louden behoeven te worden. Met de voor
naamste gezelschappen zijn reeds onder
pandelingen geopend voor het volgend
izoen.
LEIDSCHE BURGERWACHT,
Een uitstekend geslaagde terreinrit.
Zaterdag hield de Lcidsche Burger
wacht haai eerste; jaarlijkschen terrein-
over 60 K.M. De rit ging door Wasse
naar, Katwijk, Noordwijk, Noordwijker-
pout, Lisse en Voorhout. Onder vroolijke
zonneschijn startte de eerste deelnemer te
5.30 van café „den Burcht". Om 6 uur
waren alle 150 deelnemers gestart Het zoe
ken naar den weg leverde voor sommige
deelnemers eenige moeilijkheden op, maar
toch arriveerderen allen binnen den vasi-
gestelder tijd aan dc rust in café „Duir
en Dal" in de Zilk. Verrukt over 't mooie
gedeelte van Zuid-Holland, waardoor deze
rit ging. kwamen dc deelnemers tusschen
10.4511.15 weer aan de startplaats terug
De voorzitter der L, B. W.. mr. T. J. J.
Trapman, sprak de deelnemers toe, waar
na de commandant, overste M. v Mens, de
prijzen uitreikte De wisselbekei voor pa
trouilles werd gewonnen door de Rijswijk-
schc Burgerwacht, dc wisselbekei vooi in-
dividueelc deelnemers door den heer Tu-
rion van de Voorschotenschen Burgerwacht
De commandant van de Burgerwacht te
Rijswijk dankte het bestuur der L. B. W.
voor den uitstekend georganiseerden rit
en wekte de deelnemers op om het volgend
jaar in nog grooter getale aan dezen rit
dee! tc nemen Te ongeveer 12 uur vertrok
iedereen naar zijn woonplaats.
RADIOZENDER IN BESLAG GENOMEN.
Op aanwijzing van omwonenden, die een
gestoorde radio-ontvangst hadden, is door
den radio-opsporingsdienst der P.T.T. in
samenwerking met de politie in een per
ceel aan den Oude-Rijn een clandestiene
zender in beslag genomen, welke met een
voudige hulpmiddelen was vervaardigd
door twee circa 16-jarige jongens, de ge
broeders H. H. en Ch. M. R.
Tegen de jeugdige knutselaars is proces
verbaal opgemaakt.
RECLAME
Het Regeerbeleid der laatste jaren
heeft een hechte grondslag gelegd voor
nieuwe welvaart.
Reeds telt Nederland ruim 60.000 werk
lozen minder dan een jaar geleden; in-
en uitvoer nemen sterk toe, de opbrengst
der Rijksmiddelen stijgt.
Het belang van het Nederlandse volk en
in het bijzonder van die grote groepen,
die nog in ernstige moeilijkheden verkeren,
eist dat deze economische opleving met alle
kracht wordt bevorderd en niet wordt ver
stoord door gevaarlijke proefnemingen, waar
van men elders de verderfelijke gevolgen heeft
kunnen zien.
Steunt de Vrijzinnig Democraten in hun ar
beid gericht op:
Economisch herstel, Bestrijding van de werkloosheid en Ver
betering van het levenspeil van die groepen der bevolking.
wier levenspeil bij dat van andere groepen ten achter is gebleven.
MINISTER VAN FINANCIEN
Stemt daarom op IVTf. P. J. OUD
No. 1 van Lijst
Aan VRIJZINNIG DEMOCRATISCHE BOND
Wilhclminastraat 49. Haarlem
Zendt mij kosteloos brochures over de
VRIJZINNIG DEMOCRATISCHE BOND
Adres(F)
Dit formulier in open envelop gefrankeerd m. l'/jct.
V R IJ ZINNIG DEMOCRATISCHE BOND
(Ingez. mert.)
Meer dan vierduizend genoodigden
en een groote menigte andere belang
stellenden hebben zich vanmiddag
tegen drie uur op en rond het terrein
van de N.V. Nederlandsche Scheeps
bouwmaatschappij aan de Noordzijde
van het IJ te Amsterdam opgesteld om
getuige tc zijn van het gewichtige mo
ment, waarop, door een hamerslag van
H. M. de Koningin, de flottieljeleider
„Tromp" in zijn clement zou glijden.
Het nieuwe schip.
Hoog en forsch rees de romp van het
nieuwe schip op zijn stellage omhoog. De
grijze verf accentueerde de slanke vormen
van het scheepssilhouet, dat zich tegen
een ijzeren achtergrond van kranen en
steigers afteekende.
Kracht en snelheid spraken uit den
langgerekten, spitsen romp.
De lengte van het nieuwe schip is 132
meter, de breedte 12.40 meter, de diepgang
4.50 meter en de waterverplaatsing be
draagt geheel uitgerust 4200 ton.
De bewapening bestaat uit zes 15 c.m.
kanons, vier anti-luchtvaart-mitrailleurs
van 40 m.m. en vier mitrailleurs van 12.7
m.m., terwijl twee drievoudige torpedo-
ianceerinrichtingen voor 53 c.m. torpedo's
worden opgesteld.
Tenslotte wordt de ..Tromp" nog uitge
rust met een watervliegtuig voor verken
ningsdoeleinden.
Het schip is uitgerust met 2 turbine
installaties. die tezamen 56.000 P.K. kun
nen ontwikkelen en ljet schip een snel
heid moeten geven van 32.5 mijl.
Op de werf.
Het terrein van de Nederlandsche
Scheepsbouwmaatschappij bood een feeste-
lijken aanblik.
Overal wapperde de Nederlandsche drie
kleur. De Marinekapel, uit den Helder,
vergastte de wachtenden op pittige marsch-
muziek.
't IJ bood eveneens een ongewoon druk
ken aanblik. Het water was bezaaid met
bootjes, waarin honderden de tewater
lating kwamen aanschouwen.
Aan de waterzijde bij het achterschip
van „de Tromp" bevond zich de dooptri-
bune. Een met loopers gelegd plankier
vormde de verbinding tusschen deze tri
bune en 'den steiger, waar de Koninklijke
sloep zou aanleggen.
Op de dooptribune bevonden zich, be
halve de noodige microfoons, voorbeelden
van het meubilair, dat voor de Tromp zal
worden gebruikt. Op een tafeltje stond het
zilveren bijltje opgesteld, dat straks, door
een slag met een met zilver beslagen ivoren
hamer, een draad zou doorsnijden, waar
door het schip van de helling zou glijden.
Op de dooptribune zagen wij vice-admi-
raal T. L. Kruijs, commandant der Kon.
Marine te Willemsoord, dr. W. de Vlugt,
burgemeester van Amsterdam en presi
dent-commissaris der N.V. Ned. Scheeps-
bouw-MaatschappijD. Goedkoop Dzn. en
ir. H. Goedkoop, directeuren dier maat
schappij en kapitein ter zee L. A. C. M.
Doorman, aangewezen commandant van db
„Tromp".
Op de gereserveerde tribune hadden
plaats genomen minister mr. M. Slingen-
berg, jhr. mr. F. Bleelaerts van Blokland,
vice-president van den Raad van State.
mr. dr. A. baron Roell, commissaris der
Koningin in Noord-Holland, mr. P. Dioog-
leever Fortuijn, burgemeester van Rotter
dam.
Aankomst H. M. de Koningin.
Tegen drie uur zet de havenpolitie het
IJ af. Aan den Westerdoksdijk bij het
„steenen hoofd", den vroegeren steiger van
de Holland-Amerikalijn. ligt, aan de kade
gemeerd, de uit 1818 dateerende, door 20
matrozen bemande koningssloep.
Op de kade staat een eerewacht
van 50 matrozen onder een luitenant
ter zee opgesteld.
Even na drie uur draaien eenige
auto's voorafgegaan door motorpolitie,
de kade op. Commando's klinken, dc
matrozen brengen het eeresaluut.
Tweemaal tien roeispanen worden in
de koninklijke sloep gepresenteerd.
H. M. de Koningin, die vergezeld is van
jonkvrouwe D. van Tets, stapt uit en
wordt verwelkomd door vice-admiraal
T. L. Kruijs en kapitein-luitenant ter
zee J. E. Meyer Ranneft. Hierna em-
barkeert H. M. in de koningssloep.
Gejuich klinkt op, waar H. M. passeert.
Wanneer H. M. de Koningin zich aan
land begeeft, zet de Marine-kapel het
Wilhelmus in en op de dooptribune wordt
de koninklijke standaard geheschen. Op de
tribunes zingen allen staande het Wilhel
mus mede en dan klinkt luide: „Leve de
Koningin".
Rede van den heer D. Goedkoop.
Thans nadert het moment, dat H. M. het
schip zal te water laten. De heer D. Goed
koop Dzn., directeur der N.V. Ned.
Scheepsbouw-Maatschappijverkrijgt het
woord. Zich richtend tot H. M. spreekt hij
de volgende woorden:
Het zij mij veroorloofd namens de com
binatie N.V. Nederlandsche Scheepsbouw-
Mij. eu Werkspoor N.V. Uwe Majesteit onze
zeer groote erkentelijkheid te betuigen
voor de belangstelling, die onze bedrijven
en hunne producten wederom van U mo
gen ondervinden.
Het behaagde U in vroegere jaren, de
laatste beletselen weg te nemen voor het
te water laten van het mailschip: „Prinses
Juliana" en van den kruiser „Sumatra" en
tweemaal vereerde U buitendien onze
werkplaatsen met een bezoek.
Deze, Uwe belangstelling, stemt ons
uitermate dankbaar en zal ons steeds een
aansporing blijven, te trachten, den naam
der Nederlandsche Scheepsbouw-industrie
in binnen- en buitenland hoog te houden.
Het is daarom ook heden een gulden
bladzijde in de boeken van Scheepsbouw
en Werkspoor, dat de eerste Nederlandsche
flottieljeleider door Uwe hand mag wor
den gedoopt en aan zijn toekomstig ele
ment worden toevertrouwd.
Wij hebben de overtuiging, dat deze flot
tieljeleider, alom eerbied zal afdwingen
voor de vlag van Nederland en voor het
kunnen van Nederlandsche officieren en
equipage, ingenieurs en werklieden.
Dat Uwe Majesteit Hare belangstelling
in den bouw van de „Tromp" zoo duidelijk
heeft willen ioonen, stemt ons diep erken
telijk en is een zeer groote voldoening voor
allen, die aan den bouw van schip, machi
nes en onderdeelen hebben mogen mede
werken.
Op sprekers verzoek nam H. M. de laat
ste beletselen weg en gleed het schip te
water.
EXCURSIE V. O. L. A.
Naar de Kettingfabriek.
Zaterdag j.l. had de Vei. van Oudleerlin
gen der Ambachtsschool als doe! van haar
steeds interessante excursie's gekozen de
Kettingfabriek. onderdeel der Kon. Ned.
Grofsmederij. Nadat de voorzitter, de heer
H. Mulder, de talrijke aanwezigen had wel
kom geheeten, stelde de heer N. v. Ginkel
jr.. den heer G. Starre, den bedrijfs
leider voor, die rondleiding en toelichting
op zich nam.
Ook in de fabricage van kettingen heeft
electrisch lasschen zijn toepassing gevon
den. Dat lasschen geschiedt niet volgens
het weerstandslaschsysteem. Men onder
scheidt hierbij het gewone stomplasschen
en het afsmeltlasschen. Beide systemen
worden door de K. N. G. toegepast. Het
afsmeltsysteem wordt gebruikt voor de
zwaardere kettingen.
Bij het Ego-proces worden in de fabriek
van lange staven (pl.m. 7 M.) korte pen
nen geknipt, welke worden gebogen in den
vorm van een C. Daartoe worden dc pen
nen in een olieoven tot pl.m. 700 graden
verhit en op een hydraulische buigbank
in 3 operaties tot een C gebogen. Vervol
gens worden de C-schalmen in een zaag
machine gezaagd. Deze zaagt gelijktijdig
met 2 zagen de punten van de C recht af.
Daarna komen de schalmen in elkaar ge
haakt in de laschmachine, waar tusschen
de beenen van de C een dam gelascht word'
volgens het afsmeltsysteem. Na het las
schen wordt de ketting afgebraamd, d w.
z. het opgestuikte en verbrande materiaal
wordt er pneumatische afgehakt. Daarna
v/ordt de ketting aan een gloeiproces on
derworpen waardoor de structuur van het
materiaal weer gelijkmatig gemaakt wordt
De ketting wordt vervolgens aan een trek-
proef onderworpen, schalm na schalm na
gezien, geteerd en verzonden.
Voor de kleine electrisch gelaschtc ket
ting wordt van op rollen gewikkeld draad
de ketting op een automatische werkende
buigbank in eikeer gebogen. De ketting
komt geheel in de olie uit de buigbank en
wordl dan in een waschinriehting afge
kookt. Vervolgens wordt de ketting in een
ook geheel automatisch werkende lasch
machine aan elkaar gelascht met een snel
heid van 460 schalmen per minuut vcor
resp. 520 m.M diameter. Indien noodig
wordt de ketting aan een gloeiproces on
derworpen en vervolgens nagezien en be
proefd
Na deze interessante werkwijze bezich
tigd te hebben, dankte de voorz. den heer
J. Starre voor zijn heldere en prettige
rondleiding en toelichting.
BINNENLAND.
Het Prinselijk Paar in ons land terugge
keerd (Binnenland, 4de Blad).
Nederland op de Parijsche Jaarbeurs
(Binnenland, 4de Blad).
Twee dooden bij verkeersongeluk te En
schedé (Gemengd, 3de Blad).
Dc te-water-lating van Hr. Ms. „Tromp"
(lste Blad).
Overleden is de tooneelspeler Ko van Dijk
(Kunst. 3de Blad).
BUITENLAND.
Dc Engelsche pogingen in Spanje een
wapenstilstand te bereiken (4de Blad).
Heden komt de Volkenbond bijeen (Buiten
land, 2de Blad).
Verdere diplomatieke reizen (Buitenland,
2de Blad).
Roosevelt en Huil sporen aan tot den vrede
Buitenland, 2de Blad),
Overleden is de bekende Amerikaansche
multi-millionnair John D. Rockefeller
(4de Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
INSTITUUT KERN.
Het jaarverslag 19361937.
In de Zaterdagmiddag gehouden vergade
ring van het Instituut Kern heeft prof. dr.
J. Ph. Vogel het jaarverslag 1936—1937 van
het Instituuut uitgebracht. Het volgende is
eraan ontleend:
In den financieelen toestand van het In
stituut Kern heeft zich in het afgeloopen
vereenigingsjaar geen belangrijke wijziging
voorgedaan.
De waardedaling van den Nederlandschen
gulden is ons in zoover ten goede gekomen,
dat de uit Britsch-Indië ontvangen contri
buties en subsidies sedert dien een hooger
bedrag in de Nederlandsch munt vertegen
woordigen dan tevoren. In dit verband zij
vermeld, dat de regeering van Britsch-In
dië gunstig heeft beschikt op mijn verzoek
om haar j aarlij ksche subsidie van 600 ro-
pijen ten behoeve van de uitgave onzer Bi-
bliographie te verhoogen tot 1000 ropijen.
De subsidies verleend door het Departe
ment van Onderwijs en door het Universi
teitsfonds bleven gehandhaafd, waarvoor
wij den betrokken autoriteiten erkentelijk
zijn.
In het afgeloopen vereenigingsjaar zijn
ons de volgende drie leden door den dood
ontvallen: prof. dr. C. Snouck Hurgronje,
J. F. Freyss te 's-Gravenhage en Henry van
den Bergh te Londen. Voor het lidmaat
schap bedankten tien leden; de penning
meester zag zich genoodzaakt de namen
van niet minder aan 33 leden te schrappen
wegens wanbetaiing. waartegenover een
aanwinst staat van 17 nieuwe leden.
Ook in het verslagjaar breidde zich de
bibliotheek weder belangrijk uit. zoowel door
aankoopen als door giften.
Het Instituut ontving in het afgeloopen
jaar ook verschillende voorwerpen.
Het verslag maakt vervolgens melding van
ae benoeming van dr. A. J. Bernet Kempers
tot bibliothecaris van het Kon. Bat. Ge
nootschap: hem wordt hulde gebracht voor
het vele. dat hij én als conservator èn op
ander gebied voor het Instituut Kern heeft
verricht. Als conservator werd hij opge
volgd door dr. H. E. Buiskool.
De Bibliographie, waarvan deel IX eind
van het vorig jaar verschenen is, mag zich
thans verheugen in den steun van zeven
Indische vorsten. Herhaalde pogingen ge
daan om nog andere vorsten hun voorbeeld
te doen volgen, hebben gefaald.
De vanwege het Instituut gegeven taal
cursussen blijken nog steeds aan een be
hoefte te voldoen, al is het aantal deelne
mers uit den aard der zaak gering.
Het ligt voor de hand, dat voor de talen
van den Archipel ten onzent grootere be
langstelling bestaat dan voor die van En-
gelsch-Indië. Toch verdienen de laatstge
noemde ook in Nederland meer belangstel
ling te trekken dan thans het geval is. In
elk geval stemt het tot vreugde, dat het
aantal deelnemers aan de cursussen in le
vende Oostersche talen, dat tengevolge van
de crisis vrij snel was gedaald, nu weer een
stijgende lijn gaat vertoonen. Verleden jaar
was het totaal niet meer dan vier; ditmaal
is het zeven Met deze opmerking, die hoop
geeft voor de toekomst, besluit prof. Vogel
dit jaarverslag.
