BINNENLAND
TIROLER BAUERN STUBE
„IM WEISSEN RÖSSL"
DE SENSATIE van HEEL HOLLAND
LEIDSCH DAGBLAD - Vierde Bfad
Donderdag 13 Mei 193)
De TIROLER EDELWEISS Buabn SEPP en HANNES
Gesprekken met Duitschers
De strijd in Spanje
urr NED. OOST-INDIE.
Een slechte gelaatskleur
NOORDWIJK AAN ZEE
Opening Vrijdagavond 14 Mei n.m. 8 uur
Duitschland vreest een economische crisis
UITOEFENING VAN BEDRIJVEN DOOR
VREEMDELINGEN.
Wettelijke regeling in werking.
Dalende werkloosheid.
In de week van 19 tot en met
24 April.
De directeur van den rijksdienst der
werkloosheidsverzekering en arbeidsbemid
deling deelt mede. dat in de week 19 t/m
24 April bij een gesubsidieerde vereeniging
met werkloozenkas waren aangesloten
460.500 personen 'de landarbeidersbonden
met 74.600 leden zijn hierin niet begrepen).
Van deze 460.500 personen was in ge
noemde week 25.1 geheel werkloos (in
de vorige verslagweek, 510 April 1937.
was dit percentage 26.6).
Het werkloosheidspercentage was in
de tweede verslagweek van de maand
April in de laatste jaren als volgt:
1934 23.6
1935 27.S
1936 30.2
1937 35,1
Bij 1054 organen der openbare arbeids
bemiddeling stonden op 24 April 1937 in
totaal 383.498 werkzoekenden ingeschre
ven. onder wie 363.466 mannen. Van deze
werkzoekenden waren er 368.051 werkloos,
onder wie 353.033 mannen.
Aan het cultureel werk voor werkloozen
namen einde Januari 1937 deel:
a. cursussen 38.870 personen
b. werkobjecten 2.194
c. centr. werkplaatsen 2.409
d. kampen v. jeugdige
werkloozen 1.637
Het beheer van een faillieten
boedel.
De wet. welke voorschrijft dat vreemde
lingen die hier te lande zelfstandig een
beroen of bedrijf willen uitoefenen daartoe
in het bezit van een rijksvergunning moe
ten zijn. is gisteren in werking getreden.
De wet is afgekondigd in Staatsblad 628.
Vergadering werkgevers in
het boekdrukkersbedrijf.
In beginsel besloten tot oprichting
pensioenfonds voor patroons.
Dezer dagen vergaderde te Utrecht de
federatie der werkgeversorganisatiën in het
boekdrukkersbedrij f onder voorzitterschap
van den heer S. S. Korthuis
In zijn openingsrede kondigde de voor
zitter de stichting van een organisatie van
patroonszoons aan. Verder besprak hij de
wenschelijkheid van oprichting van een
middelbare vakschool ter opleiding van
graf:sche patroons. Tot voorzitter van het
algemeen hoofdbestuur werd de heer Kort
huis herkozen.
In de vergadering werd afscheid geno
men van den heer Gos. Eshuis, die met het
oog op zijn leeftijd aftrad als beheerder
van het rayonbureau Noord. Den heer Es-
huis werd de zilveren medaille van ver
dienste der federatie toegekend.
Uitvoerige besprekingen werden gehou
den over de verhouding der industrieele
grafische bonden tot de leveranciers van
materialen en papier, De noodzakelijkheid
van een innige samenwerking werd door
vele leden betoogd.
Een der zeer belangrijke punten van de
agenda was een inleiding van den heer H.
Diemer te Botterdam over plannen tot
stichting van een pensioenfonds voor pa
troons.
De heer Diemer. die als stichter van het
pensioenfonds voor de werknemers in
1929 van de federatie de gouden medaille
van verdienste ontving, bepleitte thans voor
zijn collega's de oprichting van een pa-
troonspensioenfonds.
In beginsel werd besloten een pensioen
fonds voor patroons op te richten.
Tenslotte kwam nog aan de orde de
kwestie van de verbindendverklaring van
het collectief contract. Op voorstel van den
voorzitter werd het algemeen hoofdbestuur
machtiging verleend via den bedrijfsraad
de noodige stappen te doen. wanneer het
oogenblik daartoe is gekomen.
De vergadering, waar eenige honderden
patroons uit alle deeelen van Nederland
aanwezig waren, werd door den voorzit
ter gesloten, die daarop in het bijzonder
den dank van de collega's uitsprak tegen
over den heer Diemer voor den velen be-
langeloozen arbeid dien hij in den loop der
jaren en ook thans weer ten bate van het
boekdrukkersbedrijf heeft verricht.
En het toezicht van den
rechter-commissaris.
De procureur-generaal bij den Hoogen
Raad heeft zich met een rondschrijven ge
richt tot de arrondissementsrechtbanken en
de officieren van Justitie, waarin gewezen
wordt op het feit, dat van het toezicht van
den rechter-commissaris in het faillisse
ment op het beheer van den faillieten boe
del (art. 64 der faillissementswet) in den
regel niet veel terecht komt.
Het tweede lid van art. 102 der wet nu
schrijft uitdrukkelijk voor, dat gereede gel
den. die voor het beheer niet noodig zijn,
door den curator ten name van den boedel
worden belegd op de wijze door den rechter
commissaris goed te keuren. Over de aldus
belegde gelden mag de curator krachtens
art. 103 niet anders beschikken dan door
middel van door den rechter-commissaris
voor gezien geteekende stukken. Daarnaast
geeft art. 92 den curator de bevoegdheid de
gelden aan den ontvanger voor de gerechte
lijke consignatiën In bewaring te geven. Het
reeds genoemde art. 64 geeft den rechter
commissaris de gelegenheid den curator
periodiek een opgave van den stand der
rekening van den boedel te vragen teneinde
te controleeren of het voorschrift der wet is
nageleefd en of van de bevoegdheid van den
curator in de hiervoor in aanmerking ko
mende gevallen is gebruik gemaakt, Ik meen
echter te weten, dat ln den regel het voor
schrift niet wordt nageleefd en van de be
voegdheid niet gebruik wordt gemaakt,
terwijl de controle geheel achterwege blijft
en de faillissementen zich voortslepen en
zelfs niet zelden bij wisseling van rechter
commissaris of curator geheel in het ver
geetboek geraken.
Het komt mij voor, aldus de procureur-
generaal. dat deze vicieuze toestand niet
mag voortduren en dat de rechtbanken het
in de hand en derhalve den plicht hebben
daaraan een einde te maken. Ik maak daar
om gebruik van de mij bij art. 52 van het
zoogenaamde reglement I verleende be
voegdheid om hierop de aandacht der recht
banken met nadruk te vestigen. Niet dat ik
een bepaalden maatregel zou willen voor
schrijven. want er zijn verschillende wegen
mogelijk, waarlangs aan het euvel zou kun
nen worden tegemoet gekomen. Het schijnt,
dat er eenige arrondissementen zijn. waar
het stelsel van de art. 102 en 103 geregeld
wordt toegepast. Ook is voorgesteld gebruik
te maken van den postchèque- en giro
dienst. Een geheel ander stelsel, dat wel
licht ook goede diensten zou kunnen bewij
zen, is het benoemen in elk faillissement
van een bankinstelling, die zich daartoe
vooraf bereid verklaard zou hebben, tot
mede-curatrice, alleen om als kassier voor
den boedel werkzaam te zijn (n.j. blz. 381).
Ik meen, dat het oordeel, welk stelsel zal
worden gekozen, het best aan de rechtban
ken zal kunnen worden overgelaten, even
als de vraag, of in een bepaald faillissement
de baten van dien aard zijn, dat zij het ne
men van een maatregel wettigen.
Ik noodig daarom de rechtbanken uit aan
deze aangelegenheid haar bijzondere aan
dacht te wijden, terwijl ik den officieren
van justitie opdraag mij over de bij het een
of ander genomen besluiten verslag uit te
brengen.
STUDIOZAAL GEEN SCHUILRUIMTE BIJ
LUCHTAANVALLEN.
eerste kamer.
Tegen 19 Mei bijeengeroepen.
De Eerste Kamer is bijeengeroepen te
gen Woensdag 19 Mei te halfacht nam.
Aan de orde zijn dan o m. de wetsont
werpen tot wijziging der lager onderwijs
wet, wijziging der crisispaohtwet, betref
fende de collectieve arbeidsovereenkomsten
betere verdeeling van den beschikbaren
arbeid, reorganisatie van den rijksstudie
dienst voor de luchtvaart, reorganisatie
van het spoorwegbedrijf.
h. m. de koningin woont inwijding
kerit Apeldoorn bij.
Gistermiddag is het nieuwe kerkgebouw
van de Ned. Herv. Gemeente van Apel
doorn en Hét too, de Wilhelminakerk. ln
gebruik genomen De pleohtige wijdings-
dienst van het bedehuis werd bijgewoond
door H. M. dé Koningin.
GIFTEN VOOR HET KONINGIN-MOEDEK-
HERDENKINGSFONDS.
BATAVIA. 12 Mei Aneta-A.N.P.) Het
I Koningin-Moeder-Herdenkingsfonds ont
ving zijn eerste groote giften. Zoo schon
ken bijv. de Javasche Bank. de Kon. Paket-
vaart-Mij .'de Nederl. Handel-Mij., de Ned-
Indisce Escompto-Mijen de Ned. Indi
sche Handelsbank leder f. 2500.
behoeft niet zoo te blijven, kon zelfs mooi
worden indien deze verzorgd wordt met witte
Purol. De huidzuiverende, huidgenezende
en huidvoedende kracht welke Purol bezit,
maakt de huid jeugdig-frisch, gezond en flu
weelzacht en zuivert deze tevens van alle huid
onreinheden, zooals vetwormpjes, pukkels,
vlekjes en uitslag. Gebruik voor gelaatsver
zorging witte Purol. Deze is na inwrijving
onzichtbaar op de huid en daarom ook
zeer geschikt voor gebruik overdag.
Dooi 30 en 60 cl. Tube 45 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
8 Tiroler artisten bedienen U en zingen voor U.
de beste jodelers VAN tirol.
1239
TEL. 70 en 77
(Ingez. Med.)
1252
(Ingez. Med.)
DE VERKEERSVEILIGHEID VAN HET
VRACHTAUTOVERVOER.
De RB.N. laat het bedrijfsautomaterieel
van zijn leden onderzoeken op
verkeersveiligheid.
Onder leiding van oud-minister van
waterstaat het Kamerlid ir. M. C. E. Bon-
gaerts, heeft de B.B.N.. Bond van Bedrijfs
autohouders in Nederland, in een verga
dering van het dagelijksch bestuur, enkele
dagen geleden, besloten direct maatrege
len te overwegen, teneinde de verkeers
veiligheid te controleeren van het vracht-
automaterieel van de leden. Een en ander
is het uitvloeisel van de belangstelling, die
de B.B.N. heeft getoond voor de Interna
tionale verkeersveiligheid-conferentie on
langs gehouden.
Onder de energieke leiding van oud
minister Bongaerts is direct opdracht ge
geven aan het wetenschappelijk bedrijfs
auto-instituut, dat de technische controle
van automobielen in Nederland toepast
volgens reglementen van het wereldbe
kende bureau „Veritas" te Parijs, een spe
ciale controle-systeem te ontwerpen van
remmen, stuur, verlichting enz., alsmede
van bedrijfszekerheid.
Het geheele plan moet binnen drie dagen
gereed zijn. zoodat reeds binnen enkele
dagen tot uitvoering kan worden overge
gaan. De B.B.N.welke vorig jaar alreeds
een optocht van circa negenhonderd be
drijfsauto's bij de opening van de brug bij
Nijmegen organiseerde en daarna een op
tocht van goed onderhouden bedrijfsauto's
naar de opening der Moerdijkbrug wil hier
mede thans aantconen hoezeer het dezen
bond ernst is met de bevordering van de
verkeersveiligheid van het vrachtauto-
materieel, dat langs onze wegen rijdt.
Het desbetreffende plan opgegeven.
Gelijk wij onlangs mededeelden hebben
de Hilversumsche luchtbeschermingsdienst
en de plaatselijke vereeniging voor lucht
bescherming besprekingen gevoerd met den
K.R.O., teneinde de groote concertzaal van
haar nieuwe studio geschikt te maken als
schuilplaats in tijden van aanvallen uit de
lucht. Thans vernemen wij dat het K.R.O.-
bestuur dit plan heeft moeten opgeven. In
verband met het feit, dat de bouwkosten
van de studio de raming reeds aanmerke
lijk hebben overschreden, acht de K.R.O.
het. vooral om de financieele consequen
ties. die aan een bijzondere dakbedekking
verbonden zijn. niet verantwoord uitvoering
aan het plan te geven. Aangezien de ge
meente Hilversum voor lv.chtbeschermings-
vraagstukken nog steeds in de derde geva-
renklasse is ingedeeld (een antwoord op
een verzoek om herklasseering is nog niet
ontvangen) kan voor de geschiktmaking
van de studiozaal voor schuilruimte niet
gerekend worden op een bijdrage van het
rijk, ingevolge de luchtbeschermingswet.
JHR. P. J. J. S. M. VAN DER DOES
DE WILLEBOIS OVERLEDEN.
Gisteren is te 's-Hertogenbosch overleden
jhr. P. J. J S. M. van der Does de Wlllebois,
oud-burgemeester en eereburger van Den
Bosch.
De ontslapene bereikte den leeftijd van
94 jaar.
Hij werd geboren te Den Bosch op 9 Ja
nuari 1843, bezocht het gymnasium in zijn
vaderstad en werd in 1868 gekozen tot lid
van de provinciale staten van Noord Bra
bant, van welk college hij dertig jaar onaf
gebroken lid bleef. Nauwelijks twee jaren
lid der prov. staten, kozen zijn medeleden
hem tot lid van gedeputeerde staten van
Noord Brabant. Dertien jaar bleef hij lid
van dit college, tot hij op 26 Maart 1884 door
koning Willem de Derde benoemd werd tot
burgemeester van den Bosch. Zijn ouder
dom noopte hem, met ingang van 1 Juli
1917, ontslag als burgemeester te nemen. In
1898 werd jhr. van der Does de Wlllebois ge
kozen tot lid der Eerste Kamer. Hij bleef
hiervan lid tot 1929.
De Kroon erkende zijn verdiensten met de
onderscheidingen ridder in de orde van den
Nederlandschen Leeuw en commandeur in
de orde van Oranje Nasau. De paus be
noemde hem tot commandeur in de orde
van den H. Gregorius den Groote.
Successen voor Franco.
De rechtsche troepen in het Baskenland
zijn verder opgerukt bij Amorbieta; zij
hebben hun omsingeling van deze plaats
verbeterd. De troepen van Franco staan
thans voor het laatste punt van verdedi-
21115 voor Bilbao.
Zij hebben zich verder meester gemaakt
van net bergmassief Bizcargi. waardoor de
derde verdedigingslinie van Bilbao onder
het vuur van de rechtschen is komen te
liggen: verscheidene knooppunten van de
verdediging van Bilbao kunnen thans on
der vuur worden genomen.
Men gelooft, dat Larrauri, Gatica en
Mungula. die uit het Zuidoosten en het
Noorden bedreigd worden, door het meeren-
dtei der bewoners verlaten zijn. De recht
schen hebben zieh voorts meester gemaakt
van de hoogten ten zuiden en westen van
den berg Jata: ten split aan den verbitter
den tegenstand der Asturische bataljons
beoeer'chen zij de geheele vallei van Mun-
guia'. die op slechts 14 K M. van Bilbao ligt
Zes vliegtuigen hebben gedurende een
uur boven Bilbao gevloeen. alvorens bom
men van groote kracht op verschillende
plaatsen der stad te werpen. Twaalf per
sonen, allen burgers, werden gewond.
Bii Toledo is een aanval van de regee-
ringstroepen afgeslagen: de aanvallers ver
loren hierbij drieduizend dooden en gewon
den. De nederlaag, welke de regeeringstroe-
pen hier hebben geleden, kan vergeleken
worden met,<dJe, welke zij hebben geleden
in het Casa del Cam po; zij werden ge
dwongen zicb ir hun tweede loopgraaflinie
terug te trek!-en,
29 buitenlanders gearresteerd.
..CUi,.
Gisternacht hebben gendarmen en man
schappen van de Fransche mobiele garde
op den spoorwegovergang Ortaffa bij Elne
een autobus aangehouden, waarop zich 29
personen bevonden, Franschen, Belgen,
Italianen, Amerikanen en Polen. Eén hun
ner heeft tegenover de gendarmerie bekend
dat zij zich naar Spanje begaven. Zijn
metgezellen spraken zijn verklaringen
evenwel tegen. Het gezelschap is in het ge
bouw der gendarmerie te Perpignan opge
sloten
Het bombardement van open steden
Het wereldfront voor den vrede heeft
gisteravond in het Velodrome d'Hiver te
Parijs een groote internationale demon
stratie georganiseerd, welke beoogde den
Volkenbond te vragen de noodige maatre
gelen te nemen tot beletten van het bom
bardeeren van open steden ln Spanje en
het verkrijgen van het terugtrekken der
vreemde troepen uit Spanje.
Tijdens deze bijeenkomst, waarin door
verscheidene sprekers het woord werd ge
voerd. zeide de minister voor socialen bij
stand der Baskische regeering, Gracia, o.
m.: „Het is geen burgeroorlog, noch een
godsdienstoorlog, het is een algemeene oor-
'og. dien wij voeren tegen Duitschers en
Italianen". De vertegenwoordiger der Bas
kische regeering Picavia zeide, dat de ka
tholieke Basken de zaak van God verde
digen.
Als men probeert met Duitschers een ge
sprek aan te knoopen over den algemeenen
toestand, is het tien tegen een, dat dit ge
sprek uitdraait op bespiegelingen over het
Vierjarenplan, dat zooals bekend, Duitsch
land, wat zijn grondstoffen aangaat, vrij
moet maken van het buitenland.
Het Vierjarenplan overheerscht in den
leterlijken zin des woords het geheele open
bare leven, ledereen geeft blijk volkomen te
beseffen, dat van het gelukken van dit ge
weldige experiment het prestige van het
tegenwoordige bewind en wellicht zelfs méér
afhankelijk is. Iedereen weet waar het om
gaat, iedereen is van de details van het
plan op de hoogte, een gesprek over het
Vierjarenplan is steeds een ernstig gesprek.
Een der dingen nu; die telkens weer op
nieuw opvallen is, dat de Duitschers over
dit Vierjarenplan een zeer verschillend oor-
jdeel vellen. Spreekt men met arbeiders, dan
zullen die ln verreweg de meeste gevallen
hun ingenomenheid met het Vierjarenplan
betuigen. De uitvoering van het Vierjaren
plan en de bewapeningsprojecten leggen
aan den Duitschen landbouw en de Duit
sche industrie een geweldige taak op de
schouders en verschaffen den arbeider
werk. En nu moge het waar zijn. dat de
Duitsche loonen niet hoog zijn en dat zij,
zelfs in dezelfde bedrijfstakken, dikwijls
aanmerkelijk afwijken van de voorgeschre
ven tariefloonen. de verdiensten van
Iemand, die werk heeft, liggen toch altijd
hooger. dan h£t inkomen van iemand, die
van den stèufi moet leven. De wérkgelegen-
held beïnvloedt het oordeel van den arbei
der dan ook ln zeer sterke mate. Vandaar,
dat het oordeel van den middenstander
over het Vierjarenplan belangrijk verschilt
van dat van den arbeider!
De middenstander is er veel minder mee
ingenomen, terwijl het den industrieel in
vele opzichten een doorn in het oog is. Het
zijn dan ook vooral deze beide bevolkings
groepen, die aan den lijve ondervinden, wat
het Vierjarenplan eigenlijk zeggen wil. De
middenstander kan tal van artikelen niet
meer van zijn vroegere leveranciers betrek
ken en is vaak genoodzaakt om goederen
van mindere kwaliteit te verkoopen dan
vroeger. Zulks is het geval met alle goede
ren, waarin buitenlandsche grondstoffen
werden verwerkt, welke nu vaak met
Ersatzstoffen worden gemaakt, die nog
steeds de oorspronkelijke bestanddeelen
niet evenaren. Daarbij komt dan nog de
rompslomp van de levensmiddelendistribu
tie en het geharrewar met klanten, die met
alle geweld meer boter, of vetten, of de door
Duitschers veel gebruikte Kornkaffee, of
maïzena en wat dies meer zij willen heb
ben, dan de leverancier hun eigenlijk leve
ren mag. De middenstander echter is nog
verbindingsschakel tusschen producent en
verbruiker, de Industrieel voelt den druk
van het Vierjarenplan in nog veel sterkere
mate.
Wij hadden het voorrecht tijdens een be
zoek aan het Derde Rijk met verschillende
lndustrleelen in contact te komen en voor
namelijk uit hun mond vernamen wij felle
critiek.
Het economisch leven van Duitschland is
door het Vierjarenplan ontwricht zoo ver
klaarden zij. industrieën, die moeten wer
ken met buitenlandsche grondstoffen, moe
ten hun productie belangrijk inkrimpen en
het is geen geheim, dat er fabrieken zijn,
die over een ruimschoots voldoend aantal
orders beschikken en desondanks voor hun
arbeiders geen 48 uur per week werk heb
ben.
Neemt men bijvoorbeeld de textielin
dustrie, dan regent het daar klachten over
gebrek aan grondstoffen. Katoenen garens
zijn niet of moeilijk te verkrijgen en ook de
wol begint reeds schaarsch te worden. Zell-
wolle (stapelvezel) is er nog niet in vol
doende mate, de productie staat nog slechts
aan het begin en bovendien is dit product
te duur, namelijk 10 a 15% duurder dan ka
toen, zoodat daarmede het grondstoffenge-
brek in de textielindustrie niet wordt opge
heven. Zelfs aan kunstzijde begint gebrek
te ontstaan, terwijl men tot voor korten tijd
toch nog over ruime voorraden beschikte.
Wat voor de textielindustrie geldt, geldt
ook voor andere, met buitenlandsche grond
stoffen werkende industrieën. Er is gebrek
aan ertsen, er is gebrek aan granen, er is
gebrek aan oliën en vetten. Er is gebrek
aan alles, wat Duitschland niet zelf produ
ceert.
Wij hebben inzage gehad van de corres
pondentie, die gevoerd wordt tusschen fa
brikanten en hun vertegenwoordigers. Ter
wijl men zou verwachten dat de Duitsche
fabrikant na de fnuikende crisisjaren, die
hij achter den rug heeft, tuk is cp orders,
blijkt het tegendeel het geval te zijn. Legio
zijn de verzoeken om orders voor bepaalde
artikelen niet meer te accepteeren. niet
minder talrijk zijn r'e verzoeken aan agen
ten, verte"enwocrd'c.'s en r:ic gers om
andere artikelen uit de coli ctle monsters te
nemen of van de aanbiedingslijsten af te
voeren. Ons zijn gevallen bekend, waarin
textielfabrikanten hun vertegenwoordigers
voorstelden orders voor katoenen goederen
te vervangen door kunstzijden dito's en
waarin zij tegelijkertijd hun vertegenwoor
digers verzochten ook met die kunstzijde
offertes voorzichtig te werk te gaan, want,
zoo heette het „ook de kunstzijde wordt
schaarsch".Nieuwe klanten nemen tal
van firma's niet meer aan. Oude klanten
gaan voor: zij hebben de oudste rechten.
Van groote beteekenls is bij dit alles, dat
het tekort aan grondstoffen van dag tot das
nijpender wordt. Toen het Vierjarenplan in
het najaar van 1936 werd afgekondigd, be
schikte ln de eerste plaats de middenstand
nog over ruime voorraden en in de tweede
plaats hadden toen de fabrikanten nog
voorraad genoeg om hun bedrijf eenige
maanden gaande te houden. Thans zijn
deze voorraden uitgeput en nu doet zich het
gebrek in vollen omvang gelden. Bij den
middenstand, zoowel als bij de industriee-
len.
Geen wonder dat men zich begint af te
vragen, waar het op deze manier heen moet
en dat men poogt, crltlek los te laten. Nu is
critiek loslaten een gevaarlijk werk, maar
het geschiedt desondanks door enkele stout-
moedlgen en welln de jaarverslagen!
Op last van de regeering zijn b.v. in het be
gin van dit jaar de kunstmestprijzen met
30% verlaagd en een flinke firma waagde
het, er in haar jaarverslag op te wijzen, dat
deze gedwongen verlaging een strop betee-
kende. omdat de waarde der voorraden er
met 30»/» door verminderde. In het verslag
werd daarom de hoop uitgesproken, dat een
zoodanige regeling zou gunnen worden ge
troffen, dat de firma dit Verlies zou worden
bespraard. Deze „critiek" is zeer slecht opge
nomen en zelfs in de dagbladen heeft deze
firma aan scherpe aanvallen blootgestaan.
Haar redeneering was volgens de pers vol
komen onjuist, omdat de officieel vastge
stelde prijs wel niet onredelijk zou zijn
enomdat bij een prijsverlaging van 30''
toch ook de omzet wel met 30% zou stijgen.
Een groote automobielfabriek klaagde er
in haar jaarverslag over, dat haar export
in vergelijking tot de productie voor de
binnenlandsche markt met 50% was terug-
geloopen. Grondstoffen- en deviezenmoei-
lijkheden waren daarvan de oorzaak We
gens deze klacht werd bedoelde fabriek
echter onmiddellijk op haar vingers getikt.
Zij kreeg te hooren, dat zij over voldoende
reserves beschikte, om in deze moeilijke
jaren een dergelijk verlies te dragen.
De mededeellng der directie, dat met het
tot de helft terug vallen van den export de
grens der draagkracht van de onderneming
was bereikt, werd met nadruk van de hand
gewezen.
Intusschen wordt het grondstoffengebrek,
zooals reeds gezegd, met den dag nijpender.
En men vraagt zich af. waar het heen moet.
Het oordeel in industrieele kringen luidt
algemeen, dat het Vierjarenplan op veel te
rigoreuze wijze wordt doorgevoerd, dat meer
soepelheid moet worden betracht, dat men
de grondstoffenleveranties in een veel ge
leidelijker tempo op de schouders van het
binnenland moet leggen. De scherpte, waar
mede nu wordt opgetreden, heeft allerwege
prijsstijgingen tengevolge, ondanks de
werkzaamheid van den Rijksprijsregelings-
commissaris. De kosten van het levenson
derhoud worden hooger, want al blijkt dit
niet uit de statistieken, de werkelijkheid
wijst uit dat weliswaar tal van goederen ge
lijk blijven in prijs en zelfs dalen, maar dat
het juist de dingen zijn, die men ln het
dagelijksch leven geregeld noodig heeft, die
wel degelijk duurder worden. Hoe nijpender
het grondstoffengebrek, hoe onvermijdelij-
ker prijsstijgingen zullen worden
Vandaar, dat men in industrieele kringen
aandringt op een gematigder doorvoering
van het Vierjarenplan en dat men de vrees
uitspreekt, dat als dit niet geschiedt en
Duitschland met 'n slechten oogst zou moe
ten gaan rekenen voor zijn landbouwartike-
len, er een economische crisis zal ontstaan,
zooals men er sedert jaren geen gekend
heeft. Door sommigen, zoo bleek ons, wordt
met een dergelijke crisis zelfs ernstig reke
ning gehouden en men verwacht, dat in het
najaar van 1937 noodgedwongen tot meer
soepelheid in de uitvoering van het Vier-
jarenproject zal moeten worden overgegaan.
Wat immers zou een economische crisis
beteekenen? Niets minder dan een regee-
ringscrisis. Het prestige, de autoriteit van
het nationaal socialistische regime zou bij
een economische crisis in het gedrang ko
men. En vermoedelijk kan en wil niemand
een dergelijk risico voor zijn rekening ne
men onder de leidende Duitsche figuren.
Hier en daar meent men, dat de jongste
verklaringen van Dr. Schacht reeds in Bj>
richting van matiging wijzen en dat zij
geen ander doel hebben, dan het Duitsche
volk voor te bereiden op een gewijzigde
econom(sche pol'tiek. die dan vrijwillig zal
schijnen, maar in werkelijkheid het resul
taat zou zijn van harde noodzaak, van de
oude waarheid, dat de werkelijkheid altijd
anders is dan de theorie.
Ook ten aanzien van een Vierjarenplan.
2-4
