STADSNIEUWS WOENSDAG 5 MEI 1937 No. 23652 Hemelvaartsdag HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN 78sfe Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Geen Sportfondsenbad te Leiden Dif nummer bestaat uit VIER bladen Weer verwachting voor Hemelvaartsdag LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets, per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets, porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.3S per week ,~7.f.0.18 Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f portokosten^ I per mnd.y. (voor binnenland f. 0.80 Morgen, Hemelvaartsdag, zal ons Blad niet verschijnen en zullen onze Bureaux den geheelen dag gesloten zijn. DE DIRECTIE. DE BETEEKENIS VAN HET TOURISME VOOR DEN LEIDSCHEN MIDDENSTAND. Lezing van wethouder Vcrweij. Op uitnoodiging van de afd. Leiden van den Kon. Ned. Middenstandsbond heeft gisteravond in de bovenzaal der sociëteit „Amicitia" wethouder M. G. Verweij een lezing gehouden over het hierboven ver melde onderwerp. De voorzitter, de heer W. Zwart, kon in zijn openingswoord een slechts weinig talrijk auditorium welkom heeten. In het bijzonder begroette spr. den heer Verweij, zoomede de afgevaardigden der R.K. en Chr. Middenstandsvereen. en van de Ned. en R.K. Reisvereeniging. De heer Verweij constateerde met vreug de, dat de propaganda-actie van het ge meentebestuur voor onze stad belangstel ling in middenstandskringen heeft gewekt. Het reizen en trekken, aldus spr., zit het Nederlandsche volk als het ware in het bloed. Onder de zeevarende mogendheden neemt Nederland een eereplaats in, dank zij den ondernemingsgeest van onze voor vaderen en ook op het gebied der aviatiek wordt- ons land met eerc genoemd. De economische opgang na den wereldoorlog werkte in sterke mate stimuleerend op 't tourisme; de bloei der reisvereenigingen ls daarvan het beste bewijs. Spr. noemde deze opleving een verheugend verschijnsel, om dat het tourisme van groot cultureel be lang is. Niet alleen verruimt het den blik, doch bovendien werkt het ook paedago- gisch, doordat men toestanden in het bui tenland beter leert kennen en den volks aard van andere naties daardoor ook beter kan waardeeren. Zoo bevordert het tou risme ook de vredesgedachte. Naar spr.'s meening is het verkeerd het tourisme be perkingen op te leggen door de iandge- nootén te animeeren de vacantie in 't eigen land door te brengen en anderzijds zoo veel mogelijk vreemdelingen tot zich te trekken. Het spreekt wel vanzelf, dat zeer in het bijzonder ook de middenstand belang heeft bij een bloeiend tourisme, niet zoozeer uit cultureel of paedagogisch oogpunt als wel in economisch opzicht. Daarvoor zijn noo- dlg een gepêrfectionneerd massavervoer, en een dito touristische industrie. Zwitserland is daarvan het meest gunstige voorbeeld. Ook hier te lande wordt aan deze factoren meer en meer aandacht geschonken, waar door de trek naar het buitenland niet meer zoo groot is als in de na-oorlogsche jaren. Tot dit laatste heeft natuurlijk ook de cri sis bijgedragen, doordat velen zich de weelde van een buitenlandsche reis niet konden veroorloven. Nederland met zijn bosschen, heide, zee, duinen en meren biedt den touristen veel bekoorlijks ende gemeente Leiden met haar naaste omgeving neemt in dat geheel een bevoorrechte positie in. In dit verband noemt spr. de badplaat sen Katwijk en Noordwijk. de bosschen on der Wassenaar, de bloembollenveiüen en de Kager- en Braassemermeren. De meest moderne vervoermiddelen brengen de tou risten in luttele minuten op de plaats hun ner keuze. En welk een schat van schoon heid herbergt ook onze eigen stad met haar prachtige singels. Op onderwijsgebied biedt Leiden een groote verscheidenheid van ont wikkelingsmogelijkheden. En talloos vele zijn de historische bezienswaardigheden, musea, hofjes e. d. Waarlijk, als woonstad bezit Leiden veel Aantrekkelijks, zoodat de actie van het gemeentebestuur om daar voor propaganda te maken alleszins gemo tiveerd mag heeten. Uitvoerig schetste spr. wat door het ac tie-comité terzake is en wordt gedaan, waarover wij onlangs breedvoerig schre- vpn, o.a. de organisatie van driedaagsche reisjes naar Leiden en omgeving tegen een billijken prijs, het maken van autotochten Wet onze stad als reisdoel, het houden van tentoonstellingen e. d. Waar de middenstand groot belang heeft bi] een druk vreemdelingenbezoek, eindigde spr. met een beroep op deze categorie om "c plannen van het werkcomité, waar mo- Edijk, daadwerkelijk te steunen. Na een korte pauze bestond er gelegen heid tot het stellen van vragen, waarbij de heer Geytenbeek, de wenschelijkheid be- Pleitte om tentoonstellingen te houden in hen geest van de Jan Steen-tentoonstel- kng van eenige jaren her. J' heer Verweij erkende die wensche- hkheid, doch wees anderzijds op het fi- nantieele risico. Omstreeks Kerstmis zal DOOR DEN BELGISCHEN CONGO. hier een nationale pluimvee- en konijnen- i. f JJiUllILVCC- CI1 Djhetistelling worden gehouden. "e heer de Bink vroeg meer reclame te eeren voor Leiden als woonstad. ■'adat deze en andere vragen door den Lezing van ir. Verleyen. In de collegezaal van het Botanisch La boratorium alhier heeft ir. E. J. B. Ver leyen, lector aan de Koloniale Universiteit van België, conservator van het Natuur wetenschappelijke Museum en den Plan tentuin der stad Antwerpen, gisteren een lezing gehouden over de studiereis door den Belgischen Congo, welk koloniaal ge bied hij van Augustus tot December j.l. heeft doorkruist, zoowel per boot en trein als met het vliegtuig, ter algemeene docu mentatie en in het bijzonder ten einde de aldaar voorkomende houtsoorten voor den handel nader te leeren kennen. Deze lezing, welke door een groot aantal projecties van door den spreker ter plaatse vervaardigde foto's werd toegelicht, ls ge houden voor de leden der Vereeniging tot bevordering van de belangen van den Hor tus Botanicus alhier, in samenwerking met die der afd. Leiden van de Kon. Ned. Maat schappij voor Tuinbouw en Plantkunde en de Leidsche Biologenclub. Na een verblijf van enkele weken in Mayube, reisde ir. Verleyen naar Kisantu, ten einde een bezoek aan den plantentuin der missie aldaar te brengen, en vervol gens aan dien van Eala in de streek van het meer Leopold II. Een bezoek aan de cultures van Binga en de oliefabrieken van Alberta is gevolgd door het In oogenschouw nemen van aangebrachte verbeteringen en de tropische teelten in Yangambi, dank zij bemoeiingen van de Inéac, het nationale instituut voor landbouwstudie in den Bel gischen Congo. Over Stanleyville reisde hij door de groote katoenstreek der Uéle, tot aan de grens van Soedan. Hij bezocht Gangala, waar ge vangen olifanten voor transportdiensten worden afgericht en bereikte daarna den tolpost Aba, het uitgangspunt naar En- gelsch-Egyptisch Soedan. De beboschte savanna doortrekkend, kwam hij in den mijnpost Watsa, op den Kibali en bezocht vandaar Nioka, waar een proefstation van de Inéac is gevestigd. Na een langdurig bezoek aan de mijnstreek van Kilo-Moto, doortrok hij het nationale park Albert, bestudeerde er den planten groei aan den voet van den Ruwenzori, het grootsche granietmassief dat zich tusschen de meren Albert en Eduard verheft en zag orang-oetans, okapi's, olifanten en nijl paarden te midden van indrukwekkende vegetatie. Langs Butembo, het centrum van de mijnstreek der groote meren en Lubero, een der hoogst gelegen posten in den Bel gischen Congo, bereikte hij Rutshuru, den zetel van het instituut der nationale oar- ken. Tijdens de beklimming van den Nya- muragira verzamelde ir. Verleyen een aan tal orchideeën, die thans in den planten- tentuin van Antwerpen worden voortge- kweekt. In de vlakten van de Rutshuru en de Ruindi heeft spreker de groote wilde die ren van Afrika, vooral leeuwen en luipaar den, in oogenschouw kunnen nemen. Na een omweg door Uganda kwam hii te Kos- termansstad, vanwaar hij te Mukingi we derom een proefstation der Inéac bezocht. Via het Tanganjika-meer landde hij in Albertstad en reisde vandaar geleidelijk door naar Elisabethstad en Leopoldstad. De talrijke aanwezigen hebben met veel belangstelling van de door ir. Verleyen meegedeelde bijzonderheden oo natuur historisch en volkenkundig gebied kennis genomen. Ged. Staten hebben afwijzend beschikt. Naar wij vernemen hebben Gedeput. Staten van Zuid-Hol land het besluit van den Leid- schen gemeenteraad inzake den bouw van een Sport- iondsenbad niet goedgekeurd. Zoodra hieromtrent het offi- cieele bericht bij B. en W. is binnengekomen, zullen deze zich hebben te beraden of zij al dan niet bij de Kroon in be roep zullen gaan. B. en W. zul len daartoe echter de toestem ming van den gemeenteraad noodig hebben. Van de zijde van het Sportfondsen-comité deelt men ons mede, dat men eerst de be kendmaking van de bezwaren van Gedep. Staten wenscht af te wachten en een on derzoek naar de aangevoerde argumenten wil instellen alvorens andere stappen te overwegen. Inmiddels gaat de actie inzake het incasseeren van gelden en het aan brengen van nieuwe spaarders gewoon door. AQUARIUM- EN TERRARIUM-VEREEN. „SCATOFAGUS ARGUS". ueze hp!1 yerweU waren beantwoord, sloot de d4 de vergadering onder dank aan -n spreker voor zijn interessante causerie n kan de aanwezigen voor hun opkomst! UITVOERING IN ENDEGEEST. Gisteravond werd door de Sportvereeni- ging A.L.O. (Algemeene Lichamelijke Ont spanning' in de Centrale Ontspannings zaal van Endegeest c.a. met medewerking van het dames patiënten zangkoor onder leiding van zuster Timans en de dames- gymnastiek vereeniging onder leiding van guster Smit een uitvoering gegeven. Dat deze avonden in hooge mate worden gewaardeerd, bleek ook weer ditmaal. Er is zichtbaar genoten door de zeer vele be langstellenden w.o. de geneesheer-direc teur. alsmede verschillende doctoren der inrichtingen. Er was na ieder nummer een dankbaar applaus. Onder leiding van Zr. Smit marcheerde de dames-gym- nastiekvereeniging het podium op. Hierna nam de heer Hoebert het woord, die bij ontstentenis van den voorzitter alle aan wezigen hartelijk welkom heette en in het bijzonder den beschermheer dr. F. J. Stuurman. Ook hen die hebben bijgedragen tot de voorbereiding van dezen avond beetta spr. welkom. Spr. spoorde diegenen die nog geen lid zijn aan, zich alsnog aan te geven om daardoor de Vereeniging tot steeds grooteren bloei te brengen. Hierna werd begonnen met het afwerken van het programma. Het gebodene was van goede kwaliteit, ondanks het feit, dat men zich, wat de tooneelruimte betreft, moest behel pen. Het was een lust om te zien, in welk eeiijk tempo allen werkten. En niet te vergeten het dames-patiënten zangkoor onder leiding van Zr. Timans, ook dit komt een woord van hulde toe. In de pauze heeft de geneesheer-direc teur dr. Stuurman allen medewerkenden zijn, bijzonderen dank betuigd. Maandelijksche vergadering. Gisteravond hield bovengenoemde veree niging in Huize Feenstra haar maandelijk- sohe vergadering. De voorz. de heer Gijzenij opende deze bijeenkomst met een hartelijk welkom en hoopte, dat allen met meer ken nis betreffende de Aquariumsport huis waarts zouden gaan. Spreker behandelde allereerst twee ziektegevallen, ten 1ste van een Rasbora-triliniates. In de buikpartij kwamen bulten voor, die later rood werden, naar buiten kwamen en doorbraken, waar bij de visch stierf. Dit moet niet geweten worden aan builenpest, doch eerder aan verstopping der ingewanden, met een ont steking als gevolg. In vele gevallen wordt alt veroorzaakt door slakken, ook wel door steentjes, door de vischjes opgehapt. Spre ker gaf den raad ééhs per maand als laxeer middel het voeder alvorens het toe te die nen te drenken in levertraan of olijfolie. Het tweede geval, een Manostomus-anoma- lus wees ook in die richting, doch zal zeer waarschijnlijk in leven blijven. In verband met bovengenoemde gevallen behandelde spreker het gevaar van de Poelslak (Lym- nea stagnalls), in onze aquaria. Deze krijgen wij mee met het scheppen van het onont beerlijk levend voeder voor onze vissohen. De Poelslak zeer gemakkelijk te herkennen, daar de windingen van haar huisje zeer ge rekt zijn en naar achteren in een punt ver- loopen, is wel de meest gevaarlijke. Om drie redenen moeten wij deze zooveel mogelijk uit onze bakken weren. In de eerste plaats ontsieren zij den bak, ten 2de zijn 't plan- tenvernielers en ten 3e ?ijn ze zeer gevaar lijk voor de visschen. Dit zou reeds voldoen de zijn, zoo vervolgde spreker, om deze slak te weren, dooh er zijn nog meer bezwaren. Ook kan een jonge slak met huisje en al door een visch naar binnen worden geno men. Het huisje verteert natuurlijk niet zoo gauw, en kan alweer een ernstige ontste king veroorzaken. Menigmaal heeft spreker hooren beweren, dat slakken nuttig zijn doordat deze de ruiten algenvrij maken, doch voor deze werkzaamheden kunnen zij best worden verwaarloosd. Na de gebruike lijke pauze behandelde de heer A. Blok het kweeken. in hoofdzaak door den pasbegin- nenden amateur-kweekër. Sprekers betoog had een aandachtig gehoor, wat met het oog op den nationalen kweekwedstrijd niet te verwonderen was. De voorzitter dankte spreker voor zijn duidelijke en leerzame uit eenzetting en installeerde nog drie nieuwe 1 leden, waarna hij deze vergadering sloot. r^TCCNKl^ Nieuw/ LEIDSCHE SCHOUWBURG. N.V. VER. ROTTERDAMSCH-HOFSTAD- TOONEEL. De Witte Ziekte, spel In 3 bedrijven van Karol Capek. Een uitgesproken jubileum-stuk is de Witte Ziekte zeker niet, tenminste niet in den geest, waarin over het algemeen geju beld wordt: alles voor het jubileum, het stuk doet weinig ter zake. Integendeel is dit tooneelwerk van dr. Karol Capek sterk tooneel en trots een krachtigen tendenz-inslag de aandacht ten volle waard. Krachtig gebouwd en zich in 12 tafreelen logisch ontwikkelend, vormt het een machtige stuwing voor de vredesactie. Zooals gezegd: tendentieus, maar zonder de tendenz er dik op te leggen; het is alsof deze zoo ongemerkt zich aandient. Juist daardoor krijgt de vredespropaganda ech ter te meer relief! De inhoud is in het kort aldus: plotseling vertoont zich in Europa een nieuwe ziekte die veel op melaatschheid lijkt en de witte ziekte wordt genoemd. Vooral of liever uit sluitend ouderen, d. w. z. menschen van 4550 jaar, worden er door aangetast. De medische wereld staat er machteloos tegen' over: de aangetasten zijn voorbestemd ten doode! Een onbekend dokter, dr. Galèn vindt een volkomen afdoend serum, maar weigert dit ter beschikking der medische wetenschap te stellen, hoezeer prof. Sige- lius zich inspant om hem het geheim te ontfutselen ter meerdere glorie van zijn kliniek. Dr. Galèn wil het serum in eigen hand houden om daarmede af te dwingen: den eeuwige vrede. Slechts armen behan delt hij. rijken weigert hij zijn hulp. Zoo ook den oorlogstuig-magnaat baron Krüg, wanneer zich bij deze de gevreesde ziekte vertoont tenzij deze den aanmaak van oorlogstuig zal stopzetten en zoodoende mede werken aan den vrede. In arren moede pleegt deze zelfmoord. De definitieve be slissing over oorlog en vrede ligt echter in handen van den maarschalk-dictator, die droomt zijn land ter overwinning te voeren en onverwachts toeslaat. Nauwelijks zijn de troepen onder geweldige geestdrift van het opgezweepte volk ten strijde getogen, of de dictator zelf wordt door de doodelijke ziekte aangetast: slechts dr. Galèn kan hem red den! Deze handhaaft ten volle zijn eisch: vrede, anders zal hij den dictator aan zijn lot overlaten. Wanneer de aarzelende dicta tor dan wordt overreed om de nieuwe leus van den vrede -te aanvaarden en zioh als vredesheld op te werpen, wordt de dokter door het door den ooriogsbacil aangestoken volk neergeslagen Door het invoeren van den dictator komt het tooneelwerk eenigszins in politiek vaar water te land. maar is dat niet van onzen tijd? De krachten voor en tegen den vrede worden scherp tegenover elkaar gesteld, waarbij de sympathie van den knappen auteur duidelijk aan de zijde van de vredes- vrienden ligt. Maar is dat niet zijn goed recht? Het is in goede dialoog-vorm gedrongen, fel en krachtig aanslaand tooneel! De opvoering door het Hofstadtooneel laat TWEE TREINWAGONS ONTSPOORD. Hedenmorgen zijn op het emplacement van het station alhier de locomotief en bagagewagen van trein 3379, die om 6.58 naar Utreoht vertrekt, ontspoord. Daar nog een andere locomotief aanwezig was, ver trok de trein met weinig vertraging naar Utrecht. Daar het hoofdspoor Leiden Utrecht niet versperd was, ondervond de andere treinenloop evenmin vertraging. De ongevallenwagens, die spoedig uit Den Haag aanwezig waren, brachten onder lei ding van den stationschef locomotief en bagagewagen weer in het goede spoor. EERSTE BLAD BINNENLAND. Aanwijzing van voorrangswegen; systeem treedt op 4 Juli in werking (3de Blad), Onze Indische luchtpostbrief (4de Blad). Het oordeel der Eerste Kamer over de wij ziging der Lager Onderwijswet (Bin nenland, 3de Blad). Maatregelen inzake betere winstverdeeling tusschen Unilever N.V. en Unilever Li mited (1ste Blad). BUITENLAND. Anarchisten en communisten in Catalonië in opstand (3de Blad). Yon Neurath's bezoek aan Rome (Buiten land, 1ste Blad). De Fransche oud-minister Caillaux pessi mistisch (Buitenland, 1ste Blad). ZIE VOORTS EERSTE BLAD. LAATSTE BERICHTEN De wijzigingen in den luchtdruk zijn niet gunstig voor het komende weer. Het is te verwachten, dat de afkoeling nog verder zal door gaan en lichte buitjes zijn, bij gure winden uit het Noorden, niet uitgesloten. sche reeks rollen van het tweede plan over het algemeen uitnemend gesteund. Het stuk heeft groote waardeering ge vonden bij het, helaas, niet te talrijke pu bliek; maar het applaus was er niet minder hartelijk om, integendeel. De decors waren weer uitnemend ver zorgd; vooral het paleis van den dictator was een juweeltje. De wisseling 12 tafe- reelen! geschiedde met prijzenswaardige snelheid. Cor v. <L Lugt Melsert (rechts) als Dr. Galen en Theo Frenkel als baron Krüg. er alle recht aan wedervaren. Onder de be proefde regie van den leider van het gezel schap komt het gaaf over het voetlicht. Zelf speelt Cor v. d. Lugt den dr. Galèn en dat met die hem zoo bij uitstek liggende soberheid, die juist scherp omlijnt. Naast hem zij direct genoemd Anton Roemer als prof. Sigelius, waaraan deze acteur, die 20 jaar v. d. Lugt trouw is gebleven, een warm bloedige creatie weet te geven evenais Piet Bron, ook een oud-gediende, aan den dicta tor en Theo Frenkel aan baron Krüg. Zij zijn het in de eerste plaats, die dit vredes- stuk ter overwinning voeren, door een gan- Na afloop had een huldiging plaats van den directeur, den heer Cor v. d. Lugt Mel sert. Prof. Meijers wees op de sympathie te Leiden voor dit Haagsche gezelsohap, die z. i. voortspruit uit één groot punt van over eenkomst: de Leidsche Schouwburg heeft ook nooit een jaariijksohe subsidie genoten en een Maecenas als in Utrecht is er hier, helaas, niet. Verder huldigde hij den directeur als een leider van bijzondere capaciteiten, vallend buiten het kader der tooneeldirecteuren, die veelal in 3 groepen zijn onder te brengen: hebberig, onhebbelijk of beide tegelijk. Mis schien mede oorzaak dat v. d. Lugt Melsert stukken kon brengen als geen ander, zelfs vele Nederlandsche stukken en met succes! Tenslotte sprak hij de hoop uit dat het ge zelschap en zijn leider verder goed moge gaan. Deze woorden gingen vergezeld van een krans. Voor de laatste maal sprak Mevr. van Italliëv. Embden als presidente der afdee- ling Leiden van het Nederl. Tooneelverbond, wegens vertrek naar elders. Ook zij hul digde in warme woorden den heer v. d. Lugt voor hetgeen hij 20 jaar lang heeft gegeven als directeur, acteur en regisseur. Ook de zwarte ziekte der malaise wist hij te doorstaan, blijvend trots artistieken aan leg begonnen in den tuin der droomen! met beide beenen in de realiteit. Met soms echt „Hollandsohe humor, waarvan ook zijn woorden getuigden: „er zijn ar- tisten, die mij niet voor vol aanzien, daar ik nooit failliet ben gegaan." Spr. bood den leider met den melanoholieken trek, dien hij zoo gaarne met een sigaret maskeert, een doos daarvan aan. Nog worden kransen aangeboden namens de Sohouwburgcommissie, van het L.S.C. en namens de V.V.S.L. Met een geestig speechje dankte de heer v. d. Lugt voor de hem gebrachte hulde, waarvoor hij altijd bang is geweest, zoodat hij nog nimmer jubileerde. 20 jaar was ook niet zoo belangrijk, dooh waar hij dit stuk pas zoo laat in het seizoen kon brengen, had hij ditmaal maar eens willen „geden ken". Hii dankte voor de hem geworden be langstelling in een schouwburg, waar men het toch altijd prettig had gehad en hoopte, dat deze zioh zou bestendigen en nog uit breiden, vooral bij de jeugd. Daarop volgde nog een ovatie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1937 | | pagina 1