STADSNIEUWS
Centrale Werkplaats voor
jeugdige werkloozen
DONDERDAG 8 APRIL 1937
No. 23(29
Een prachtig stuk sociaal werk
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
78sfe Jaargang
Een unieke gelegenheid om de vakbekwaamheid
te verhoogen
Opvarenden der „Andra'
gevangen genomen?
Dif nummer bestaat uit VIER bloden
De grondwetsherziening
aangenomen
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per Tegel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn;
per 3 maanden JTÏTtTf.f. 2.35
per week TTTTTTt'.tT f. 0.18
Franco per post 12:35 per 3 maanden -f- portokosten^
(voor binnenland f. 0.80 per 5 mnd>,
o
In een zijner laatste zittingen besloot de
Leidsche gemeenteraad tot de oprichting
eener Centrale Werkplaats voor Jeugdige
Werkloozen welke zou worden onderge
bracht jja een gedeelte van het complex
der voormalige Ratoenfabriek.
Thans is hetgeen toen nog toekomst
muziek was, reeds ten deele in vervul
ling gegaan: op het bovenbedoelde ter
rein is reeds een 22-tal jongens, allen
gekleed in een keurige bruine overall,
bezig met de inrichting der werkplaats,
welke in de toekomst aan honderden
jeugdige lotgenooten de gelegenheid
zal bieden om de periode van gedwon
gen werkloosheid toch dienstbaar te
maken aan het persoonlijk en algemeen
maatschappelijk belang, door hun vak
kennis te vergrooten.
En juist omdat het hier zoowel een in
dividueel als een algemeen belang betreft,
meenen wij er goed aan te doen op deze
Inrichting in breeden kring de aandacht te
vestigen, opdat niet het spreekwoord „on
bekend maakt onbemind" op haar van
toepassing zij. -
Doel en inrichting.
De wethouder van sociale zaken, de heer
J, J. van Stralen, deelde ons omtrent doel
en inrichting der werkplaats het volgende
mede:
De centrale werkplaats zal aan jeugdige
werkloozen van 1624 jaar, die een vak
verstaan, gelegenheid bieden, om hun vak
bekwaamheid te behouden en te verhoogen,
opdat zij, wanneer de opleving, die zich
thans doet waarnemen, doorzet, een plaats
in het productieproces zullen kunnen in
nemen.
De werkplaats zal daartoe van de tech
nische hulpmiddelen worden voorzien,
welke noodig zijn om de jeugdige werk
loozen, wat hun vak betreft, geheel op de
hoogte van den tijd te brengen. De vak
ken. welke zullen worden beoefend zijn me
taalbewerking (bankwerken, draaien, las-
schen, plaatwerken, enz.) timmeren, schil
deren, enz.
Ten einde de jeugdige werkloozen geheel
in de sfeer van een op normale wijze geleid
bedrijf te brengen, zal de gang van Zaken
in de centrale werkplaats met die sfeer
geheel in overeenstemming worden ge
bracht, hetgeen het den jongen werkloo
zen gemakkelijker zal maken zich aan de
verhoudingen in het vrije bedrijf aan te
passen.
De werktijd in de centrale werkplaats
bedraagt 29 uur per week
Aangezien de centrale werkplaats wordt
opgericht uitsluitend met de bedoeling om
de jeugdige werkloozen in de gelegenheid te
stellen zich beter voor den strijd om het
bstaan toe te rusten en niet om producten
te vervaardigen en met winst van de hand
te doen is zij meer te vergelijken met. een
opleidingsinstiuut dan met een particulier
bedrijf. Het spreekt dan ook vanzelf, dat
geen werkloonen aan de jeugdige werk
loozen kunnen worden uitbetaald.
Wel echter wordt aan de jeugdige werk
loozen een zoogenaamde slijtagevergoeding
uitgekeerd van f. 1 per week, welke, gelijk
de naam reeds aangeeft, dient om tege
moet te komen in de kosten van grootere
kleedingslijtage als gevolg van het werken
in de centrale werkplaats. Deze vergoe
ding wordt buiten beschouwing gelaten bij
de berekening van den eventueelen steun
van het gezinshoofd.
Is op zichzelf de centrale werkplaats van
groot belang voor de betrokkenen, dat be
lang zal nog grooter worden, indien de
registratie van jeugdige werkloozen zal
worden aangevangen, hetgeen binnen en
kele weken zal geschieden. Door die re
gistratie zal ten aanzien van iederen jeug
digen werklooze bekend zijn, wanneer hij
werkloos was en of hij die periode heeft
besteed aan verder vakbekwaming. Het is
zonder meer duidelijk, dat diegenen der
jeugdige werkloozen de beste kansen heb
ben, om een volwaardige plaats in de
maatschappij in te nemen, die kunnen
aantoonen, dat zij in een periode van ge
dwongen lediggang hun beschikbaren tijd
hebben gebruikt op een wijze, welke hun
aanspraak op zoodanige plaats geeft.
De centrale werkplaats en de registra
tie van de jeugdige werkloozen, zullen
ertoe leiden, dat in de eerste plaats
de ijverigen en bekwamen arbeid zul
len bekomen.
Daarom is het van zoo groot belang
voor de jeugdige werkloozen, om zich
voor inschrijving aan die werkplaats
aan te melden!
Wij hebben in gezelschap van den heer
Van Stralen; den secretaris der Gem. Com
missie voor de C. W., den heer G. P. E.
Weyer en den leider der inrichting, den
heer L. Th. van der Laken een rondwan
deling over het terrein gemaakt.
Van dit deel der fabrieksgebouwen, waar
eertijds duizenden hun brood vonden, is
weinig meer over dan een ruïne. Niet al
leen, dat de tand des tijds aan de daken
en muren terdege heeft geknaagd, doch
menschenhanden hebben het vernielings
proces nog aanmerkelijk versneld.
De prijsstijging van oud ijzer, zink en
lood is oorzaak geweest, dat in het laatste
jaar de leegstaande lokaliteiten van dit
materiaal geheel zijn beroofd; zelfs ijze
ren ankers, die stevig in de muren waren
gemetseld, zijn met geweld verwijderd en
natuurlijk zeer ten nadeele van de be
woonbaarheid. Het werk, dat de 22 jongens
momenteel verrichten, is dan ook hoofd
zakelijk sloopen en afbreken. Dat is nu
wel direct geen vakarbeid, doch het is een
noodzakelijk iets, dat den weg effent voor
een beter perspectief.
De 22 jongens, die er thans werken, zijn
daarvan doordrongen en verrichten met
lust en opgewektheid de hun toegewezen
werkzaamheden: timmerlieden zijn bezig
een sloot te graven, loodgieters en auto
monteurs kruien het puin uit de diverse
lokaliteiten naar een centraal punt. Dank
zij eenige milde giften was het mogelijk
om alle jongens, die dit betrekkelijk ruwe
buitenwerk verrichten, van een paar ste
vige werkschoenen te voorzien, doch een
aanvulling van dit fondsje is dringend
noodig!
Geheel in overeenstemming met den aard
der toekomstige werkzaamheden, is de
arbeid, welke direct na het opruimingswerk
aan de beurt komt, n.i, het inrichten der
eigenlijke werkplaats.
Immers men zoekt zooveel mogelijk naar
oractische werkobjecten zonder dat men
daarbij in concurrentie komt met het pro
ductieve werksysteem.
De bouw en inrichting van het eigen
home, welke ruim een jaar zal vorderen,
biedt daartoe de eerste mogelijkheid Daar
na komen in aanmerking die objecten,
welke zelfs in normale omstandigheden
momenteel nog niet ten uitvoer zouden
worden gebracht, zooals bijvoorbeeld de
bouw van een volière in het Plantsoen en
van een theehuisje in den Leidschen Hout.
Voorts het maken van fraai bewerkte
tuinmeubelen voor Leiden's wandelpark en
zoo ztin er meer objecten te noemen, al is
het vaak ook moeilijk de grens te trekken
tusschen dezen vorm van arbeid en het
normale bedriifswerk. Voor de beste krach
ten onder de jeugdige werkloozen bestaat
de kans om in objecten buiten de werk
plaats werkzaam te worden gesteld, waarbij
een wekelijksche vergoeding van f. 2 a f. 3
wordt toegekend, afhankelijk van den leef
tijd. Ook deze inkomsten worden niet in
mindering gebracht van den steun van het
gezinshoofd, zoodat hierin voor de jongens
een krachtige prikkel schuilt om zich tot
de categorie der besten op te werken.
Allereerst wordt momenteel gewerkt aan
een groote loods, waar de geheele afdeeling
metaalbewerking zal worden ondergebracht,
omvattende de groepen der bankwerkers,
motorherstellers, iasschers. loodgieters e d.
Daarna komt de huisvesting voor de
timmerlieden, schilders en andere vakgroe
pen aan de orde, zoomede de bouw van een
administratiegebouwtje, een teekenkamer,
vertrek voor den algemeen-leider, riiwiel-
lood e.d. Bovendien moet overal gas-, elec-
triciteits- en waterleiding worden aange
legd, zoodat er voor het eerste jaar volop
werk aan den winke! is.
Riik en gemeente stelden voor de op
richting een bedrag van ruim f. 14.000 be
schikbaar en voor de exploitatie gedurende
het eerste jaar ruim f. 18.000.
De heer van der Laken besteedde op de
meest economische wiize reeds voor een
bedrag van f4000 voor de aanschaffing van
draaibanken, boormachines, timmermans-
en loodgietersgereedschappen en materiaal,
doch er is natuurlijk veel meer noodig.
Maar wat in het huidige stadium van
het allergrootste belang is, is dat méér
jeugdige werkloozen na kennisneming
van het bovenstaande, het nut dezer
instelling leeren inzien en zich in groo-
ten getale bij den Jaden der werkplaats,
bureau houdende in het gebouw lc
Looierstraat, aanmelden.
De overheid reikt hier den jeugdigen
werkloozen de helpende hand; vakbe
weging en Arbeidsbeurs zijn bereid om
hun sympathie in daden om te zetten
en ook de industrie kan stellig niet
onverschillig staan tegenover deze po
ging om dc vakbekwaamheid te ver
hoogen eenerzijds en den jongens te
onttrekken aan den demoraliseerenden
invloed der werkloosheid anderzijds.
Welnu, jeugdige werkloozen, uw ge
dwongen lediggang kan thans een
einde nemen.
Ondervindt weer den zegen van te
kunnen en mogen werken en meldt u
in grooten getale aan. Stelt niet langer
uit, maar doet het nu!!!
Kring Leiden E. H. B. O.
Propaganda-wedstrijden.
Zeer groote belangstelling.
Onder zeer groote belangstelling hield
de Kring Leiden van de E.H.B.O. gister
avond in het gebouw „Prediker" de jaar-
lijksche propaganda-wedstrijden.
De avond werd geopend met een wel
komstwoord, gesproken door dr. M. v. d.
Stoel, voorzitter van den kring. Een spe
ciaal begroetingswoord richtte dr. van der
Stoel tot den voorzitter van de Nederland-
sche Vereeniging E.H.B.O., dr. P. W. L.
Penris,
Dank werd gebracht aan de 15 artsen
uit Leiden en omgeving, die zoo bereidwil
lig zijn geweest als juryleden op te willen
treden. Ook de schenkers der prijzen en
madailles hadden evenals de leden van de
propaganda-commissie. woorden van dank
in ontvangst te nemen.
In de wedstrijden, die hierna een aan
vang namen hebben de E.H.B.O.-ers zich
van de beste zijde doen kennen. Er werd
over het algemeen met veel toewijding en
kennis van zaken gewerkt. Bijna zonder
uitzondering, wisten alle groepen de op
gegeven taak, die zeker niet licht te noe
men was in den daarvoor gestelden tijd
15 minuten te voltooien.
Er werd gewerkt in drie afdeelingen n.i.
een eere-afdeeling, een afdeeling uitmun
tendheid en een groep seniores I en H.
In de eere-afdeeling is slechts een groep
ondergebracht, n.i. Voorschoten I, en dit
bewijst wel afdoende, dat de eischen die
aan een groep gesteld worden om in deze
afdeeling te worden opgenomen, zeer hoog
zijn.
Na afloop van de gewone wedstrijden
werd nog een kamp gehouden tusschen de
winnaars van elke afdeeling.
Voor het eerst dit jaar werden de wed
strijden opgeluisterd door een orkestje
onder leiding van den heer Plu.
De behaalde resultaten luidden als
volgt:
Eere-afdeeling: 1ste prijs Voorschoten I
met 173 pnt. Zilv. medaille. Leider: B. de
Boef.
Afdeeling Seniores I: le prijs Voorscho
ten IV, 152 pnt.; leider J. Overduin; zilv.
medaille; 2de prijs Leiden Ned. Ver.. 146
pnt.; leider C. Bey: verz. med.; 3de prijs
Voorschoten m, 131'/- pntleidster mevr.
Sikljrman, med.; 4e pr. Leiden Ned. Ver. I,
129 pnt.; leider W. M. v. Kampenhout; med.
Afd. Seniores II: 1ste prijs Stompwijk,
139 pnt.: leider J. Kroon: med.; le prijs
Stompwijk, 139 pnt.; leidster mevr. Kroon:
med.; 2de prijs Noordwijk II, 122 pnt,; leid
ster mevr. v. d. Weyden; med.: 3de prijs
Brigade Leiden. 120 pnt.; leidster mevr. v.
Ingen Schenau; med.; 4de prijs Sassen-
heim II, 119 pnt.; leider J. Ritze; med.
Afd. Uitmuntendheid: 1. Voorschoten II
124 pnt.: 2. Alphen 119 pnt.
Leidersprijzen1ste prijs B. de Boef,
Voorschoten. 59 pnt. klokje; 2de prijs J.
Overduin. Voorschoten. 56 pnt., zilveren
potlood; 3de prijs C. Beij. Leiden Ned. Ver.,
54 pnt., medaille; 4e prijs J. Kroon, Stomp
wijk, 46 pnt., zilveren tak.
Hoogst aantal behaalde punten voor het
leiderschap van de damesgroepenMevr.
Sikkerman, Voorschoten, medaille.
In de eereronde om den zilveren wissel
beker wist de afdeeling Voorschoten I (lei
der de Boef voor de tweede maal in het
bezit van dezen wisselprijs te komen met
144 punten.
De groepen, die in de afdeeling Seniores
II 125 punten of meer. Seniores I 145 pun
ten of meer, Uitmuntendheid 165 punten
of meer behalen, gaan over naar de vol
gende klasse.
De groepen, die in de afdeeling Seniores
II minder dan 105 punten. Seniores I min
der dan 125 punten. Uitmuntendheid min
der dan 145 punten en Eere minder dan
165 punten behalen, degradeeren tot één
klasse lager.
Men heeft gezien dat de
opvarenden in de sloepen
gingen.
(Speciale G.P.D. berichtgeving).
Naar wij vernemen staat het thans
vast, dat zich aan boord van het onder
Panameesche vlag: varende stoomschip
„Andra", dat dezer dagen door een
Spaanschen kruiser beschoten en tot
zinken werd gebracht 17 Nederlandsche
en 6 Poolsche zeelieden bevonden.
De gezagvoerder van het schip was
eveneens Nederlander. Hij woonde in de
IJzerstraat te Rotterdam. Zijn naam is
I. Dragten. De eerste machinist, van
Schaik is eveneens Nederlander.
Het Nederlandsche Bevrachtingskan
toor heeft de vrouw van den kapitein
medegedeeld, dat men gezien heeft, dat
de opvarenden toen het schip begon te
zinken zich in de sloepen hebben be
geven. Men acht het niet uitgesloten,
dat zij daarna gevangen zijn genomen.
Wij vernamen voorts, dat dit de eerste
reis was, die kapitein Dragten met het
schip maakte. Hij heeft zich voor het
eerst aan boord begeven toen de
„Andra" in de haven van Duinkerken
lag. In die haven hebben zich ook de
63-jarige donkeyman Stolk en de 25-
jarige lichtmatroos Goeman in op
dracht van het Bevrachtingskantoor
ingescheept.
Zij waren in de plaats gekomen van
deserteurs, die de reis niet aandurfden.
Overste Koningsfeld verlaat
den dienst.
Op 15 Mei a.s. legt hij het
commando neer.
Naar wij vernemen zal de luitenant-ko
lonel A. W. F. Koningsfeld, commandant
van het 4e Regiment Infanterie, tevens
garnizoenscommandant op 15 Mei as. den
militairen dienst met pensioen verlaten.
Op 2 September 1898 als cadet bij de
Kon. Mil. Academie zijn militare loopbaan
begonnen, volgde zijn benoeming tot 2den
luitenant bij het 1ste Regiment Infanterie
op 22 Juli 1902; op 13 Februari 1904 werd
hij als zoodanig overgeplaatst bij het 10de
Regiment Infanterie.
Met ingang van 22 Juli 1906 werd hij
benoemd tot lsten luitenant: op verzoek
op 5 Mei 1909 overgeplaatst bij 7e R.I. werd
hij kort daarop wederom op verzoek terug
geplaatst bij 10e R. I.
Na van 25 Nov. 1912 tot 1 Sept. 1913 op
non-activiteit te zijn gesteld, volgde op
1 Juni 1916 zijn benoeming tot kapitein
bij le R.I.
Na overplaatsing bij 10e R. I. en deta
cheering bij het Landstorm-Verband Den
Haag werd hij op 1 Juni 1930 benoemd tot
majoor-hoofdinstructeur van het 4e Regi
ment Infanterie, waarna op 1 Mei 1933 zijn
benoeming tot luitenant-kolonel, comman
dant van het 4e Regiment Infanterie
volgde.
VEREENIGING „ZUIGELINGEN
EN KLEUTERZORG."
Jaarverslag over 1936.
Aan bovengenoemd verslag is het vol
gende ontleend:
Gedurende het jaar 1936 werden op de
drie Consultatiebureaux van de vereeni
ging 528 529 in 1935) nieuwe zuigelingen
ingeschreven, hetgeen 40.73% van het aan
tal geboorten beteekent. Van het vorige
jaar werden 246 (267 vorig jaar) zuige
lingen overgenomen tot een totaal van
774 (vorig jaar 806), terwijl voor 145 kleu
ters raad werd gevraagd.
Het aantal bezoeken bedroeg voor de
zuigelingen 4063 en voor de kleuters 286.
Bij de inschrijving genoten er 388 zuige
lingen nog borstvoeding, voor 49 zuigelin
gen was de voeding gemengd, voor 91 zui
gelingen enkel flesch-voeding.
NaaT den leeftijd verdeeld waren bij de
inschrijving 220 zuigelingen niet ouder
dan 1 maand; 177 zuigelingen niet ouder
dan 2 maanden; 61 zuigelingen niet ouder
dan 3 maanden; 56 zuigelingen waren 3S
maanden Oud; 13 zuigelingen waren 6—9
maanden oud; 1 zuigeling was 910 maan
den oud.
In de Boerhaavestr. werden ingeschreven
176 nieuwe zuigelingen, 43 kleuters. In de
Prinsenstraat werden ingeschreven 206
nieuwe zuigelingen, 43 kleuters. In de Hee
renstraat werden ingeschreven 146 nieuwe
zuigelingen. 59 kleuters.
De drie Bureau?: stonden onder de lei
ding van dr. J. Munk. Als huisbezoekster-
verpleegster was mej. V. A. van Ditzhuy-
zen werkzaam; zij bracht 2018 huisbezoe-
EERSTE BLAD
BINNENLAND.
Plechtige uitvaartdienst te Den Haag voor*
den overleden Belgischen gezant.
(Laatste Berichten, le Blad).
Nederland's grootste schip, de „Nieuw-
Amsterdam" (3e Blad).
De financiering der tertiaire wegen; me
morie 'van antwoord aan de Tweede»
Kamer. (4e Blad).
Joop van Nellen (D.H.O.) beëindigt z'n
voetballoopbaan. (Sport, 3e Blad).
Ons Parlementair Overzicht. (2e Blad).
Het congres voor Staatspensionneering1 te
Den Haag: een resolutie aangenomen.
(Binnenland, 3e Blad).
Het tentoonstellingsgebouw „Houtrust" te
Den Haag in gebruik genomen. (Bin
nenland, 3e Blad).
Het Prinselijk paar op 14 April naar Baarn
en op 15 April naar Soest. (Binnen
land. 3e Blad en Laatste Berichten,
le Blad).
De meer-werk-actie te Rotterdam een she-
ces. (Binnenland, 3e Blad).
Tc Den Haag is, 63 jaar oud, overleden
ir. A. Wurfbain, voorzitter van den,
Raad van Beheer der K.L.M. (Binnen
land, 3e Blad).
Wijziging van de regeling inzake crediet-
verlecning aan bloemkweefcers. (Land
en Tuinbouw, 2e Blad).
Doel en wezen der Centrale Werkplaatsi
voor jeugdige werkloozen te Leiden.
(Stadsnieuws, le Blad). A
BUITENLAND.
Instemming met de opdracht aan Van
Zeeland. (Buitenland, 2e Blad).
Het bezoek van Benesj aan Belgrado be
ëindigd. Nu komen de Turken. (Bui
tenland, 2e Blad).
Scherpe verklaring van den Duitschen
Evangelischen dominé Niemölier. (Bui
tenland, 2e Blad).
Henri Ford over stakingen. (Buitenland,
2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
De Eerste Kamer der Staten-Gene-
raal heeft de verschillende wets
ontwerpen, betrekking hebbende
op de grondwetsherziening, he
denmiddag aangenomen.
ken en mede dank zij haar hulp is in 75
gevallen de borstvoeding toegenomen.
In de melkkeuken wérd door mej. L.
Kamp gemiddeld voor 67 kinderen spe
ciale fleschvoeding bereid. Door de melk
keuken werden nog 5677 L. zoete melk en,
24 L karnemelk aan behoeftige moeders
verstrekt, om daarmede de borstvoeding te
bevorderen.
De moedercursussen als gewoonlijk ge
houden, werden matig bezocht, doch beter
dan vorige jaren.
Van de op de Consultatie-bureaux inge
schreven zuigelingen kwam er geen enkel
te overlijden, terwijl de zuigelingensterfte
te Leiden plm. 3.2% is.
Zoowel de provincie als ook de gemeente
hebben wederom een vermindering van de
subsidie aangekondigd.
Het Consultatiebureau aan de Prinsen
straat bleef onveranderd, wat de beschik
bare en onvoldoende ruimte betreft.