TRIUMPH
ELTAX 666
-PEREZ-
'n Triomf van Smaak!
Prof. Vening Meinesz in ons
land teruggekeerd
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Donderdag 25 Maart 1937
DAG en NACHT
Cenn rrt
"ètSh^rr- dt tl
PERZISCHE TAPIJTEN
Etaleert woonkamerkleeden
|0^ VIRGINIA CIGARETTES
CHR. DEM. UNIE.
Ds. A. R. Rutgers en de heer H. v. Houten
voeren het woord.
De afdeeling Leiden der Chr. Dem. Unie
hield gisteravond in het gebouw „Prediker" I
een openbare vergadering, waarin ds. A. R. I
Rutgers uit Rotterdam en de heer H. van
Houten van Groningen, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal als sprekers
optraden. De voorzitter, de heer C. G. Per-
fors opende de bijeenkomst met gebed en
het lezen van Jesaja 53. waarna hij allen
en in het bijzonder de sprekers hartelijk
welkom heette.
De heer van Houten sprak vervolgens kapitaalvorming ern-
over „De c.D.U. en de a s. verkiezingen". I stlg worden overwogen. Na het aftreden
Spr wees er op hoe deze bijeenkomst het
VER. VOOR ZIEKENHUISVERPLEGING
IN NEDERLAND.
I
4556
(Ingez. Med.)
karakter draagt van een getuigenisavond.
van den tegenwoordigen directeur en ad
junct-directeur zal het waarschijnlijk niet
mogelijk zijn onbezoldigde krachten voor
Jaarvergadering van het Streekverband
„Bloembollenstreek".
1 In café-restaurant „In den Vergulde.
Turk" ls gisteravond de eerste Jaarvergade
ring gehouden van het Streekverban.
„Bloembollenstreek" van Vereeniglngei
voor Ziekenhulsverpleging in Nederland.
De Voorzitter .de heer P. P. de Koning
opende deze vergadering en sprak een
woord van welkom tot de aanwezigen. In
het bijzonder tot den heer J. W. Buyze, Secr
van het Federatiebestuur en den heer D
van Dien van Alphen aan den Rijn, Voor
zitter van het Streekverband „Rijnland en
Omstreken".
De keuze, welke wy op 26 Mei moeten doen. ViVm OIlut™1Q1eae *racn:e" v°°r „inlsw^d hetge^nT^t^Vste Z^ar To^
zal wel bewust moeten °eschieden De ko- de2e betrekkingen te vinden: wil het nmgswoord hetgeen in dit eeiste Jaar Kon
mendeM T h6t ÏT Sing ^anTUoud'e'n coSf^?tifmrt
omdat de inzet fundamenteele waarhedenI^SLVe™kne^^eO°^^tl0h^r^d^ ëfrXttVn h e t ZtekeXis
en dit aftreden kan geheel onverwachts Leiden betreffende eenige aangelegenhe
den. Voorts zelde de Voorzitter dat straks
een voorstel ter tafel zal komen om te ko
men tot de instelling van het instituut
..Controleerend Geneesheer" voor het
Streekverband „Bloembollenstreek".
De Secretaris las de notulen der vorige
ledenvergadering, welke onveranderd wer-
tionalen bewapeningswedloop, continuee-dit aftreden kan geheel onverwachts
ring van het huidige regeeringsbeleid, ver- I aads v *en dan dient het museum in
betering van den werkloozenzorg en boven- 1 bezit te komen van een kapitaal, groot
al de allesbeheerschende vraag of God het i jienoeg om uit de renten daarvan matige
richtsnoer voor het politieke leven zal zijn
of iets anders.
Tot dat andere behooren ook het com
munisme en het nationaai-socialisme. Het
eerste maakt alles ondergeschikt aan het
belang van de volksmassa; het tweede
plaatst den almachtigen staat in het cen
trum van zijn politiek denken.
Beide stroomingen zijn principieel gelijk:
beide houden geen rekening met Gods wet
en woord en buigen zich onder het juk der
absolute volksgemeenschap, waardoor de
norm van het goed en kwaad van de
christelijke traditie naar menschelijke in
stellingen.
De S.D.A.P. stelt daartegenover de demo
cratie als het hoogste en het eenige dat
heel haar doen en laten beheerscht en ter
berechting van welk doel ieder middel ge
oorloofd tj De logische consequentie van
deze opvatting is geweest, dat de SD.A.P.
haar verzet tegen het militairisme heeft
opgegeven.
Tegenover deze wereldbeweging ls maar
cén actie mogelijk: het principe van
Jezus Christus Alleen het Christendom,
consequent en in zijn vollen omvang be
leden, is daartegen opgewassen. De poli
tiek der laatste vier jaar was in wezen
geen christelijke politiek: zij bracht in
tegendeel het christendom in discrediet. In
dat opzicht heeft het kabinet de verwach
tingen sterk teleurgesteld door een zuiver
economische politiek na te streven en alle
ethische, waarlijk christelijke beginselen op
zij te zetten. Ten bewijze daarvan noemde
spr. de onbillijke verdeeling der lasten en
de loonpolitiek der regeering. Christelijke
politiek moet zoodanig zijn. dat juist de
armen en verdrukten worden geholpen. Het
in A.R kringen geopperde plan om werk-
loozen hun stembiljet te ontnemen is het
beste bewijs, dat men bevreesd is voor de
toekomst van het kabinet Colijn.
Ook de poging van minister de Wilde om
de kleine partijtjes uit te schakelen, ge
tuigt van die vrees. De C.D.U. streeft daar
entegen naar een concrete, consequent
doorgevoerde, christelijke politek met als
doel de vervanging der huidige kapitalisti
sche samenleving door een wereld, waarin
de verhoudingen naar christelijk-recht-
vaardigen grondslag zijn geregeld De chris
telijke grondslagen van ons volk moeten
verdiept en versterkt worden: een kabinet
op christeiijken grondslag zonder meer
biedt daarvoor onvoldoenden waarborg.
Dankt de A.R. Partij haar huidige machts
positie niet voor een aanzienlijk deel aan
den steun der liberalen?
De C.D.U. vraagt van de regeering ver
dere uitbreiding der werkgelegenheid door
mobilisatie van het kapitaal, verlenging der
leerplicht, verhooging van den werkloozen-
steun. algeheele doorvoering van den acht-
urigen arbeidsdag, premievrij staatspen
sioen, verhooging der directe en verlaging
der indirecte belastingen en beperking in
den bewapeningswedloop. Spr. eindigde met
een krachtige opwekking om trouw te blij
ven aan het ideaal der C.D.U. en ook in
het politieke leven Jezus Christus als
leidsman te nemen, onszelven en anderen
tot een zegen.
Ds. A. R Rutgers stelde vervolgens de
vraag op welke wijze wij de waarheid,
waarnaar de C.D.U. streeft, kunnen vinden.
In ons land beleven wij het verheugend
verschijnsel, dat de overheid in bepaalde
gevallen op zij gaat voor het godsdienstig
geweten. De wet op de dienstweigering is
daarvan het bewijs. Merkwaardig noemt
spr. het echter, dat een Katholiek priester
in een apologetisch tijdschrift dat recht
van het persoonlijk geweten aantast en
daardoor stelling neemt tegen de overheid.
En de A. R „Standaard" schaart zich zoo
waar aan zijn zijde.
Een objectieve maatstaf voor wat de
waarheid is, is moeilijk aanwijsbaar. Het
eenige houvast is per slot van rekening
de persoonlijke, innige overtuiging, zooals
die gevormd is door Gods woord en geest.
De inhoud van het goede geweten wordt
niet bepaald door uitspraken van concilies
of syncdes, noch door de almacht van het
staatsabsolutisme, doch uitsluitend door de
Schrift en het voorbeeld van Christus tot
ons te laten spreken. De C.D.U. wil daarop
den nadruk leggen. In het teeken des
kruises zullen wij overwinnen. Zoekt Gods
Koninkrijk en Zijn gerechtigheid, aldus
eindigde spr.. en alle andere dingen zullen
u worden toegeworpen.
Ds. Rutgers ging tenslotte voor in dank
gebed.
STICHTING
HET NEDERLANDSCH HISTORISCH
NATUURWETENSCHAPPELIJK MUSEUM.
bezoldigingen te kunnen uitbetalen. Een
andere mogelijkheid ter verzekering van
de toekomst zou zijn, dat het Rijk de ex-
b^VnTmen mUS6Um Van de SUChtin- den afgesteld Vervolgens bracht de
ui^vorigf^erelagen °Z "ZVteZ ^tw^ve^Lg^^ernamen, drt thans
Het komt het bestuur voor, dat er slechts voordeeiig saldo van f. 21.34. De boeken en
een weg openstaat om in dit dreigende ^hepien werden door een Commissie na-
!'a5 S? voorzien, nl. door gez|en en accoord bevonden, waarop de
oeschikbaarstelling van de benedenverdie- penningmeester werd gedechargeerd voor
ping van het geoouw voor het Museum. zjjn gehouden beheer en dank gebracht
De hoop is gevestigd op de mogelijkheid. voor den arbeid, dien hij als Secretaris-
dat de collectie-Dubois, die thans in de penningmeester verricht,
benedenverdieping gehuisvest is, metter- Vervolgens kwam het bestuursvoorstel ter
tyd naar elders zal verhuizen. tafel om te komen tot instelling van het
Het Museum werd in 1936 bezocht door instituut „Controleerend Geneesheer". Het
631 personen, waarvan 724 betalend en 107 pgt, in de bedoeling van het bestuur om
niet-betalend twee geneesheeren aan te stellen, waaruit
De verzamelingen verkeeren in voortref- iedere vereeniging een keuze kan doen. De
felijken toestand. De bezwaren, die de
groote vochtigheid in het gebouw vroeger
opleverden, zijn thans geheel verdwenen
De belangrijkste aanwinsten waren dit
jaar:
Verzameling stereochemische atoommo
dellen van appelzuur, door Van 't Hoff zelf
vervaardigd, van mevrouw de wed. C. M. J.
Bremer, geb. Munting te Wassenaar;
zes en veertig preparaten van Abraham
Ypelaar, met een begeleidende geschreven
lijst vermeldende 66 preparaten;
kosten hieraan verbonden werden de ver
gadering medegedeeld. Na uitvoerige be
spreking werd besloten om tot de instelling
van dit instituut over te gaan. Het bestuur
zal met een tweetal geneesheeren confe-
reeren en nader bespreken. Aan de ver-
eenigingen zullen dan zoo spoedig mogelijk
de definitieve plannen worden toegezon
den. Door den Secr. van het Federatiebe
stuur werd medegedeeld, dat in het Streek
verband „Dordrecht" de controleerend
geneesheer met vrucht voor de vereenigln
elf losse preparaten, hoogstwaarschijnlijk gen werkzaam is en het groot^ belang er
van Ypelaar van dr. J. Th. Henrard, te van Ingezien wordt.
Oegstgeest; Hierna werd overgegaan tot de bestuurs-
zeven 16de-eeuwsche rekenpenningen verkiezing. Aftredend waren de afgevaar-
van prof. dr. C J van der Klaauw te digden van Leiden. Noordwijk en Voorhout.
Lelden; De heer P. P. de Koning alhier wilde zich
klok met conischen parabolischen slin- niet meer herkiesbaar stellen, doch op veel
ger volgens Huygens;
klok met parabolische goot met knikkers
volgens Huygens van den heer O. F. Mul
ler von Czernicki te Bloemendaal;
een zeer groote collectie medische in
strumenten van dr. J. Persant Snoep te
Leiderdorp:
model van een uurwerk met conischen
balansslinger volgens Christiaan Huygens;
18 gipsmodellen van thermodynamische
oppervlakken (7 energlevlakken van Gibbs
en 10 w-vlakken van Van der Waalsl, be-
aandrang van de vergadering wilde hij voor
één jaar deze functie nog weer aanvaarden,
welke mededeeling door de vergadering
met applaus werd begroet. De uitslag was,
dat alle aftredenden werden herkozen.
Vervolgens werd in behandeling geno
men de Beschrijvingsbrief voor de Alge-
meene Vergadering van de Federatie op 24
April a.s. te Utrecht. De
8600
(Ingez. Med.)
Secr. van de Fede
ratie gaf vooraf eenige toelichting op de
verschillende zaken, die aan de orde zullen
komen. Door de aanwezigen werden ver
rekend door H. Kamerlingh Onnes en zijn d°°r d6n
medewerlc(st) ers mej. T C. Jolles. H Hap- he" de ?ond«aae kwa^eiTde' tongen los.
Onnes LalmratorfurrTteLeiden Kamerllngh Door verschillende afgevaardigden werden
Onnes Laboratorium te Leiden, diverse onderwemen in het midden ge-
samengesteld microscoop, laatste helft dl.acdt betreffende opname ln het Ac. Zie-
18de eeuw. Hellingsmeter, van dr. ir. W. A.
J. Oosting te Wageningen;
projectiemicroscoop van W. en S. Jones
met groote verzameling praeparaten, vari
dl' W. H. van Seters te Amsterdam.
De handbibliotheek van het Museum
bevat thans op 31 December 1936, 191 boe
ken en 577 afdrukken en brochures; de
aanwinsten gedurende 1936 bestonden uit
14 boeken en 63 afdrukken en brochures.
OPENBARE LEESZAAL EN
BIBLIOTHEEK „REUVENS".
Jaarverslag over 1936.
Aan bovengenoemd verslag is het vol
gende ontleend:
Het beheer der geldmiddelen heeft veel
zcrg gebaard; het rijkssubsidie werd van
f. 2015 tot f. 1765 teruggebracht en het
subsidie van het Leldsch Universiteits
fonds (f.225) ls komen te vervallen. De
aanzienlijke vermindering der inkomsten
wordt niet door een vermeerdering der bij- De bloemistknecht F. A. du B alhier
dragen gecompenseerd, zoodat de toestand is door de politie in verzekerde bewaring
der geldmiddelen thans groote ongerust- gesteld onder verdenking van poging tot
heid baart. Noch voor de verzamelingen, zware mishandeling en vernieling. Du B.
noch voor de bibliotheek kan iets gekocht was door zijn chef, den tuinbaas B. wegens
worden. Wij zien niet in hoe het museum- ongeschiktheid ontslagen, waarover eerst-
bedrijf op den duur zal zijn voort te zetten genoemde zoo gebelgd was, dat hij onver
zonder een belangrijke vermeerdering der hoeds een zakje, inhoudende twee ons fijne
Inkomsten. Vermeerdering der bijdrager peper in de richting van B's gelaat wierp,
van particulieren is volstrekt noodzakelijk, Gelukkig miste het gevaarlijke goedje zijn
wil de toekomst van het museum niet i doel, doch de toekomst ziet er voor Du B.
ernstig in gevaar komen. Bovendien dientnu nog minder rooskleurig uit dan tevoren.
De jaarvergadering.
De Openbare Leeszaal en Bibliotheek
„Reuvens" hield gistermiddag haar jaar
vergadering in het gebouw aan de Bree-
straat.
De voorzitter, dr. A. A. van Rijnbach,
herdacht in hartelijke woorden de over
leden bestuursleden Vos en Hoeks, waarna
hij de nieuwe bestuursleden Schilp en Wolf
slag verwelkomde.
De secretaresse mej. dr. J. H. van Lessen,
bracht vervolgens het jaarverslag uit. Het
aantal leden ls gestegen van 1980 tot 1998
Het aantal kinder-leden daalde beduidend.
Het boekenbezit steeg van 26798 tot 27202
boekdeelen; 999 boekdeelen werden aange
schaft, doch 595 verwijderd.
De studiezaal werd door 1357 personen
bezocht. Het totaal der uitgeleende boek
deelen was 108794 (vorig jaar 108995); hier
van bedroeg het aantal uitgeleende boeken
aan werkloozen 13683 (vorig jaar 16135). In
het correspondentschap Voorschoten ston
den 74 leden ingeschreven.
Het verslag werd goedgekeurd waarna de
penningmeester de heer B. W. de Waal,
het financieel verslag uitbracht.
De leeszaal heeft over het afgeloopen jaar
een nadeellg saldo te boeken van f. 1182.63.
hetgeen nagenoeg gelijk is aan dat van het
vorige jaar
De uitgaven bedroegen f. 16.636.16'/; tegen
f. 15.445.53'/; aan inkomsten, waarbij aan
gemeentelijke subsidie f. 5507.10; van de
provincie f. 900.55; van het Rijk f.2573. De
voorz. constateerde, dat er reden voor te
vredenheid is Het kapitaal is niet aange
tast en er is thans evenwicht tusschen in
komsten en uitgaven. Ook het financieel
verslag werd onder dank goedgekeurd.
Nadat de voorz. de directrice en haar staf
geprezen had wegens de keurige uitgave
van een supplement op den catalogus, werd
de bijeenkomst gesloten.
kenhuis, het voeren van propaganda bij de
nog niet aangesloten vereenigingen, e.d. De
vraagstellers werden door den Voorzitter
voor zoover het hem mogelijk was op be
vredigende wijze beantwoord. De heer Van
Dien van Alphen aan den Rijn voerde
hierbij het pleit voor de invoering van een
„tusschentarief" hetgeen in het Streekver
band „Rijnland" met succes werkt. Het
voor en tegen hiervan werd besproken,
doch nog geen besluit genomen.
Na de rondvraag dankte de Voorzitter
voor de goede opkomst en de aangename
besprekingen, waarna de vergadering geslo
ten werd.
KIEVITSEIEREN TE OEGSTGEEST
GEVONDEN.
Men schrijft ons:
De heer A. v. d. Werf, ambtenaar bij
's Rijksbelastingen alhier, vond hedenmor
gen een tweetal kievitseieren onder de ge
meente Oegstgeest.
Deze eieren zijn door hem aangeboden
aan H.K.H. Prinses Juliana en Z.K.H. Prins
Bernhard.
Als bijzonderheid wordt medegedeeld,
gedeeld, dat de heer v. d. Werf dd. 26 Maart
1935 de eer had het eerste kievitsei aan
Prinses Juliana aan te bieden en dd. 29
Maart 1929 een der eerste eieren aan H.M.
de Koningin.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving.
Firma Carl Frledrich Lange, Oranjelaan
4, Oegstgeest. Import-export van bloembol
len, planten, zaden en aanverw. artikelen.
Afkomstig uit Haarlem.
Wijziging.
Gebroeders Olivo, Boerhaavestraat 12,
Leiden. Fabricatie en handel ln consump
tie-ijs. Uittredend Vennoot: R. Ollvo, Lei
den. dd. 1 April 1937.
VEREENIGING ..BELLAMY".
Tusschen Washington en Lissabon
39 maal gedoken.
De reis plotseling afgebroken.
Met het s.s. „Nereus" der K.N.S.M.,
dat hedenmorgen in dc sluizen van
IJmuidcn aankwam, is prof. dr. F. A.
Vening Meinesz in ons land terugge
keerd, na een onderzoekingsrels van
verscheidene maanden aan boord van
Hr. Ms. „O. 16", die op dc terugreis naar
Nederland op 12 Maart j.l. te Lissabon
aankwam. Daar kreeg de commandant
van de onderzeeboot opdracht, zich
naar de Spaansche wateren te begeven
ter convoyeering van Nederl. s che-
pen, die door schepen van Franco aan
gehouden en opgebracht zouden kun
nen worden.
Prof. Vening Meinesz zag hierdoor
een onverwacht einde aan zijn verblijf
op den oorlogsbodem komen en bleef te 1
Lissabon achter, van waar hij per eerste
gelegenheid in ons land terugkeerde.
Omtrent het verloop van het laatste ge
deelte van de reis met de „O. 16" deelde hij
aan het A.N.P. het volgende mede:
De reis van Hr, Ms. O. 16 tot Lissabon is
rustiger verloopen dan de eerste twee tra
jecten waarover ik in eenige artikelen
mededeelingen deed. Hoewel wij nog enkele
malen zwaren storm te verduren hebben
gehad, is het toch nimmer zoolang achter
een slecht geweest.
In Hamilton, de hoofdplaats van de Ber
muda's bleven wij vijf dagen.
De bemanning logeerde in het „Sailors
Home", dat zijn gasten een aardigen tijd
bezorgde. Er werden verschillende tochten
gemaakt.
Bij President Roosevelt.
Op dit bezoek volgde een rustig over-
tochtje naar Norfolk, aan den ingang van
Chesapeake Bay, van waaruit de reis, na
een dag oponthoud voor het opknappen
van de boot. naar Washington werd voort
gezet. Bij Mount Vernon, het statige bui
tenverblijf van George Washington, werd
dekt met nevelflarden, die den indruk
wekten van een kokenden oceaan. Het was
een schouwspel, dat de gedachte aan de
onderwereld deed opkomen, fantastisch in
een mate, zooals men het zelden ziet.
Het mooie weer van den eersten dag
op zee hield helaas niet aan, dc zee
werd ruwer en ruwer, doch daar de
golven achterlijk in kwamen werden
wij er veel minder door teruggezet, dan
op de heenreis. Voor de officieren van
de wacht en de roergangers op den
toren zijn echter nog moeilijke dagen
gekomen. De hoogc deiningsgolven, die
recht achterin ioopen, komen ongebro
ken van achteren over den toren en
vullen de borstwering tot den rand toe.
De brug verdiende toen met recht haar
bijnaam van de „badkuip", soms hap
ten de wachtloopers naar lucht.
Massieve zuilen water kwamen het
torcnluik binnen, doch doordat hier
bij de constructie van nr. Ms. O. 16
rekening mee was gehouden en er on
der de vloer van de „centrale" onder
den toren een vergaarbak was, van
waaruit het water meteen kon wegge
pompt worden, gaf dat binnenboord
niet al te groote complicaties.
De waarnemingen gingen normaal hun
gang. Regelmatig twee a drie maal per et
maal deed commandant van Waning de
boot onder water gaan om de gelegenheid
voor waarnemingen te geven. Tusschen
Washington en Lissabon hebben wij niet
minder dan 39 malen gedoken en dat ln
14 vaardagen.
De reis is onderbroken door een opont
houd van een Zondag ln Ponta Delgada
op het eiland Sao Miguel. Van het mooie
weer werd geprofiteerd voor een autotocht
van officieren en bemanning naar den
krater van Furnas.
De reis afgebroken.
Den 12den Maart liepen wij ln stroo
menden regen ln den vroegen morgen de
Taag op en daarmede was onze groote
door de bemanning front gemaakt voor het oversteek, die voor mij zoo vruchtbaar was
graf van den grondlegger van Amerika's I
onafhankelijkheid.
Ons verblijf van negen dagen ln
Washington ls gekenmerkt door een bij
zonder aardige ontvangst in alle kringen.
Voor commandant van Waning en voor
mij zal een der meest gedenkwaardige
oogenblikken blijven de ontvangst bij pre
sident Roosevelt, die onzen gezant en ons
bij zich heeft willen ontvangen
Waar hij in verband met zijn overstel
pende taak slechts zoo zelden buitenlan
ders bij zich ontvangt, was dit bezoek als
een bewijs van sympathie voor Nederland
aan te merken. Trouwens de sympathie ln
de Vereenigde Staten voor ons land bleek
duidelijk uit alles wat ons tijdens het be
zoek van de O. 16 overkwam.
Een merkwaardig natuurverschijnsel.
Den 24sten Februari aanvaardden wij de
terugreis. Na een bitterkoude reis de rivier
af, nam in zee de temperatuur al spoedig
toe, tengevolge van den golfstroom. De
watertemperatuur steeg in weinig uren
van enkele graden Celcius tot over de
twintig graden en wij waren toen getuige
van een eigenaardig natuurverschijnsel. De
koude lucht boven het warme water ver
oorzaakte een snelle verdamping en daar
door was de zee, die vrij woelig was, over-
geweest, ten einde. Een aardig verblijf te
Lissabon volgde, met veel belangstelling
van de zijde van de Portugeesche marine
voor Hr. Ms. O. 16.
Plotseling kwam het ontstellende be
richt. dat Ilr. Ms. „O. 16" Lissabon had
te verlaten, om in de Spaansche wa
teren de Nederlandsche rechten te ver
dedigen. In allerijl verliet ik het schip
en bracht ik mijn instrumenten naar
den wal. Na een kort uitstel verliet Hr.
Ms. O. 16 Lissabon. Zoo was mijn waar-
nemingsreis aan een onverwacht einde
gekomen en had Ilr. Ms. O. 16 weer
haar taak als oorlogsschip opgevat. Ik
twijfel er niet aan of zij zal deze on
der commando van Van Waning en
met de officieren en bemanning die
aan boord z-n even eervol vervullen,
als zij die van vlagvertoon en weten
schappelijk onderzoek tot hiertoe heeft
vervuld.
Ik breng van deze reis 92 waarnemingen
mede, op voor het onderzoek belangrijke
punten verricht, en het past mij hiervoor
onze Marine, en in het bijzonder diegenen,
die er aan boord van de O. 16 de verant
woording en de moeite voor hadden, mijn
oprechten dank te betuigen.
Rede van den heer C. Oderkerk.
De afd. Leiden van de Int, Ver. .Bellamy"
hield gisteravond een bijeenkomst in het
Nutsgebouw. waarbij de heer C. Oderkerk
uit Velzen met veel overtuiging sprak over
het onderwerp „De Bellamy-economie
komt".
Spr. werd Ingeleid door den voorzitter
der Leidsche afdeeling. den heer Arnold,
die er op wees. dat de Bellamy-gedachte
verwezenlijkt zal worden omdat dit ideaal
der wederzijdsche verantwoordelijkheid door
het goede gevoed wordt.
De heer Oderkerk herinnerde dan aan de
oude vrouw de Schiebroek, die in armoede
leefde en f25 000 in huis had. Dat was
„zelfmoord uit domheid" Maar dit was
eigenlijk een afbeelding van ons eigen
vaderland, want ook wii zijn rijk en leven
armoedig.
De een leeft ln welvaart, de ander armoe
dig. In den breede schetste spr. de voor
komende gevallen van ondervoeding op de
scholen; er wordt gebrek geleden, terwijl
er overvloedig aardappelen zijn en de koo
ien op de mestvaalt geworpen worden. Wij
hebben de grootste oogsten en wii gebrui
ken ze niet. We kunnen idles maken, wat
we noodig hebben en toch doen we 't niet.
Dat komt van het economische stelsel, ge
baseerd OD het maken van winst, waar
onder wii leven. Er wordt bezuinigd op het
intellect der natie één onderwiizeT voor
twee klassen er wordt bezuinigd op de
techniek. Want de zotheid van het tegen
woordig economisch stelsel heeft tot ge
volg. dat de eene boer met zijn geperfec-
tlonneerde maaimachine zijn werk gemak
kelijk kan doen. terwijl de ander, in werk
verschaffing aan den arbeid, nog als ln de
16e eeuw aan den gang moet gaan.
De Bellamy-anen voelen voor de gemeen
schap; een ieder heeft dezelfde rechten,
iedere arbeid ls gelijk van waarde Bellamy
wil een maatschappij van recht en ge
rechtigheid voor allen, een maatschappij
zonder armoede, met een gelijk aandeel
voor allen.
Die gemeenschap komt. aldus spr,. omdat
zij ligt ln de liin deT beschaving.
Reeds nu zijn we in het stadium gekomen
dat de regeering zich verolicht acht, te
zorgen voor de werk'oozen; in het alge
meen trekt men zich het lot van de ar
men méér aan. Het gemeenschapsgevoel is
grooter dan ooit te voren. Men beseft dat
de mensch alléén niets ls. maar dan w!1
samen iets zijn. Men organiseert zich.
groept samen voor idealen men voelt, dat
men niet anders kan en m&g doen, dan
een armen dromme' helpen
Bellamy's voorspel'lngen vervat ln zijn
boek ..Het jaar 2000" komen stuk voor
stuk uit. De techniek b-acht hocur en el
lende. De één krijgt alles, de ander wordt1
uitgeschakeld Is dat recht? Men schaft
machines aan om menschen uit te schake
len. Maarhet beteekent „winst", d.i.
het verkeerde van het huidige stelsel. Wij
'S-GR AVENHAGE
NOORDEINDE 140C
8635
(Inge; Med.)
hebben echter allen recht op de erfenis
van het voorgeslacht. De eenige spreuk is
tegenwoordig: „Ik zal opruimen", maar het
moet zijn .Samen produceeren, samen con-
sumeeren".
Onbewust draagt echter een ieder 't Bel-
lamy-ldeaal „Geltik recht voor allen" in
zich. Wii willen de waarachtige eenheid,
de drang naar een gelukkige wereld, gelijk
recht op welvaart, maar ook geliike Dlich-
ten. Géén armoede, dit ls ons einddoel Wu
zijn geen menschen van de grauwe theorie,
maar van de daad. Wii zullen 't redden met
ons verstand, niet met de vuist De rijd van
het gelijke aandeel voor allen van de wieg
tot het graf. de tiid van weelde als vrucht
van Gods gaven, zal onomstooteWk komen.
De heer Arnold dankte den heer Oder
kerk voor ziin bezielend betoog en wees er
op dat de Bellarr.y-ai <j" idealisten zün,
echter met de voeten oo den grond.
Na de pauze beantwoordde de heer Oder
kerk diverse schriftelijke vragen waarbU1
hij gelegenheid vond de practische ver
wezenlijking van het Bellamy-ldeaal nader
toe te lichten. -
21
