ELTAX 666
DOUWE EGBERTS
BUITENLAND
LAATSTE BERICHTEN
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Donderdag 11 Maart 1937
DAG en NACHT
TABAK
ÉÉN
VRAGENRUBRIEK
uit alle deelen
der wereld in
melange
1753
Binnenland
EERSTE KAMER.
N atuurmonumenten
in Friesland.
f DE ALGEMEENE TOESTAND
J De Grondstoffen-commissie.
De algemeene besprekingen op de grond-
«toffenconferentie zijn gesloten.
Thans moeten nog het werkprogramma
en de procedure worden vastgesteld.
De Zwitser Stucki achtte het wenscheüjk.
dat het verkrijgen van grondstoffen gemak
kelijker wordt gemaakt. De kwestie heeft
ook een financieele zijde. Men moet nauw
keurig kennis nemen van de klachten uit
landen, die niet over grondstoffen beschik
ken.
Rosenblum, de sovjet-Russische deskun
dige. verklaarde niet te kunnn deelnemen
aan de bespreking over het koloniale pro
bleem, daar het volkeren betreft, die zelf
niet geraadpleegd zijn. Rusland verlangt
geen grondgebied en geen gunsten: het wil
medewerken aan een betere organisatie van
den vrede. Het heeft belang bij het grond-
stoffenvraagstuk als voortbrenger, impor
teur en exporteur. Het wil zich aansluiten
bij een betere organisatie der markten.
Doelende op de groote landen, die ver
stek hebben laten gaan, dreef Rosenblum
den spot met de staten, die wel geld hebben
voor en toekomstigen oorlog, maar niet voor
de betaling hunner handelsschulden. Hij
was van meening, dat men door een onder
zoek zal kunnen ontdekken, welke verborgen
bedoeling er achter de eischen van zekere
landen zit.
FRANKRIJK
De defensieleening-wet
definitief aangenomen
Voor den Middenstand.
Gisteren heeft de Senaat de defensie-
leéningwet behandeld. Deze behandeling
droeg precies hetzelfde karakter als in de
Kamer Tenslotte werd het ontwerp met
2581 stem aangenomen.
De Kamer heeft daarop met 474 tegen 39
stemmen zonder voorafgaand debat den
door den Senaat goedgekeurden tekst aan
genomen van het wetsontwerp, waarbij
machtiging verleend wordt tot het uitgeven
van de weerbaarheidsleening.
Het ontwerp is hiermede definitief aan
genomen.
Vanavond om 7.20 Amst. tijd zal president
Lebrun door de radio een oproep tot het
land richten om de defensieleening te
6teunen.
In tegenstelling met de verwachtingen in
de wandelgangen had de senaatscommissie
van financiën nog besloten in den tekst
van artikel 1 van het aan de orde zijnde
wetsontwerp te bepalen, dat het bedrag der
weerbaarheidsleening de lO'/i milliard niet
mag te boven gaan.
De rentevoet van de nationale defensie
leening is vastgesteld op vier en een half
procent. De inschrijvingen zullen worden
toegewezen op een koers van 98.
De eerste tranche bedraagt 5 milliard.
Na de vergadering van het uitvoerend
comité der radicale en radicaal-socialisti
sche partij ls met algemeene stemmen een
motie aangenomen, waarin gezegd wordt,
dat „het evenwicht der sociale krachten
gevaar zou loopen verbroken te worden,
wanneer de belangen van den middenstand
niet het voorwerp uitmaakten van de
waakzame aandacht van den kant van re
geering en parlement en wanneer niet
onmiddellijk hulp verleend werd door de
openbare macht." De motie verklaart, dat
de radicale partij de medewerking van zijn
afgevaardigden en den steun van zijn pro
paganda zal verleenen aan ieder initiatief
ten gunste van den middenstand. Hieraan
wordt toegevoegd: „deze essentieel natio
nale krachten mogen niet het losgeld vor
men voor het economisch en financieel
herstel, waarnaar de Fransche democratie
streeft."
In Tunis zijn bij een mijn-botsing weer
6 personen gewond, w.o. 2 gendarmes.
Te Havre en Bordeaux is de staking der
zeelieden geëindigd. Heden zal alles weer
normaal zijn.
DUITSCHLAND
Geen verkiezing van bedrijfsraden.
- Engelsche bladen verboden.
Dit jaar zullen geen verkiezingen voor de
bedrijfsraden worden gehouden. In de gis
teren gehouden zitting van de rijksregee-
ring werd een wetsontwerp aangenomen,
waarbij de „vertrouwensmannen" voor een
jaar in hun functie worden gehandhaafd.
Het motief voor deze verlenging van den
ambtsduur wordt niet opgegeven.
Volgens Havas is de achterwege-lating
der verkiezingen voor de bedrijfsraden een
aanwijzing voor de sociale en economische
moeilijkheden, waarin het natlonaal-socla-
llstische Duitschland verkeert.
De politie heeft de nummers van 9 Maart
van de Britsche bladen „Times". „Morning-
post", „Daily Telegraph" en „Evening
Standard" in beslag genomen en de ver
spreiding ervan verboden. De „Manchester
Guardian" en „Daily Herald" zijn voorgoed
in Duitschland verboden.
HONGARIJE
Daranyi ontkent
Putsch-poging
Minister-president Daranyi legde ir de
Kamer de volgende verklaring af;
„Het is de plicht der regeering nauw
lettend de politieke stroomingen in het
land te volgen en er voor te waken, dat
deze niet de grenzen der wet. overschrijden
en zich niet ontwikkelen in een ricliliiig
die ook maar eenigermate de openbare
orde kan verstoren
De regeering moet de publ'eke opinie
gerust stellen en deze overtuigen dat
zij haar plicht heeft vervuld en die ook
ook in de toekomst zal blijven vervul
len. Maar het is niet de plicht der re
geering de zenuwachtigheid van enkele
personen, die is opgewekt door een
stroom van geruchten, van iederen
grond ontbloot, als voonvendsel te ge
bruiken om een actie te beginnen waar
toe overigens ook geen enkele reëelc
grondslag aanwezig is.
De openbare macht berust onverander
lijk in de handen der constitutioneele re-
gceringsorganen; de rustige sfeer waarin
liet parlement zijn taak verricht is er de
waarborg van". Daranyi vervolgde dar.:
„De regeering waakt voor de orde in
den staat en iedere objectieve kritiek zal
moeten erkennen dat de regeering haar in
liet land wèl bekende doeleinden nas'reeft
in het tempo zooals in haar program is
aangegeven Wij weigeren te erkennen, dat
onze constructieve arbeid in het belang
van de economische en sociale veiligheid
eri orde. op het oogenblik of in de toe
komst bedreigd zou kunnen worden door
'enigerlei extremiétische agitatie
De regeering heeft ook geen enkele
reden om te veronderstellen dat een of
andere buitcnlandsche macht Invloed
zou willen verwerven op de ontwikke
ling van het Hongaarsche politieke
leven, zij het slechts Indirect.
Ik moet op de krachtigste wijze piotes-
teeren tegen de verspreiders der onverant
woordelijke geruchten die. zonder eenieen
reëelen grond, dergelijke beweringen ingang
trachten te doen vinden in de publieks
ouinie. De regeering betreurt hel dat der
gelijke geruchten eenig gehoor hebben kun
nen vinden".
Vervolgens besloot Daranyi aldus:
„Dit valt des te meer te betreuren, daar
de verspreiders van dergelijke geruenten
den vertegenwoordiger van een bevrieauen
staat, die te Boedapest geaccrediteerd is
niet sparen en hem trachten voor te sleden
pp een wijze ,die in de grofste tegenspraak
is met de feiten en de volkomen correcte
houding van dezen diplomaat.
Indien de natie met eenig recht van de
regeering mag verwachten dat zij onder aile
omstandigheden rust en orde in het land
zal handhaven een verantwoordelijk
heid die de regeering en ik zelf rustig op
ons kunnen nemen dan heeft de regee
ring van haar kant het recht van de pu
blieke opinie te verwachten dat deze geen
geruchten aanmoedigt, die. hoe ongegrond
zij ook mogen zijn. toch door voortdurende
herhaling een volkomen ongerechtvaardig-
den geest van onrust over 't land kunnen
brengen en de economische belangen van
het land zouden kunnen schaden".
Een debat vond niet plaats. Trots deze
tegenspraak is echter de gerustheid in
breeden kring niet teruggekeerd en enkele
bladen vragen dan ook reeds, of deze ca
tegorische ontkenning niet al te ver gaat!
OOSTENRIJK
Ongerustheid over Hongarije.
De toestand in Hongarije heeft de legi-
timistische kringen te Weenen levendig
verontrust. Hun orgaan „Der Oesterrei-
cher" stelt zich niet tevreden met de de
mentis der regeering te Boedapest. In een
artikel tracht hot orgaan aan te toonen,
dat in deze geheele zaak vooral Oosten
rijk bedreigd is geweest en het nog is. Het
blad schrijft: „Ziehier wat zich heeft af
gespeeld: Een groep politici is door Duitsch
geld opgeruid de macht in Hongarije in
handen te nemen. De beweging had niet
alleen Hongarije ten doel, maar vooral ook
Oostenrijk. Wanneer de Putsch geslaagd
was te Boedapest, zou Berlijn Oostenrijk
in een schroei hebben gekregen, en het
hebben kunnen bedreigen, niet alleen uit
het Noorden en Oosten, maar ook uit.het
Zuiden, door Stiermarken heen.
Aldus is de nieuwe vorm van den „drang
nach Osten". Ondanks de mislukking van
den Putsch, blijft het gevaar bestaan en
het zal weer te voorschijn komen."
ITALIË.
De Ducc naar Lybië.
Mussolini is uit Rome vertrokken om
zich in te schepen aan boord van den
kruiser „Pola". die hem naar Lybië zal
brengen. Honderdveertig journalisten ma
ken de reis mede.
„De Giornale d'Italia' schrijft nog:
De reis van Mussolini naar Lybië heeft,
in tegenstelling met alle anders luidende
veronderstellingen, ten doel, een bezoek te
brengen aan een gebiedsdeel van het
imperium, dat aan een voor Italië belang
rijke zee ligt, en dat om redenen van zelf
verdediging onder toezicht van Italië moet
staan.
De diplomatieke redacteur van het
nieuwsbureau Stefani schrijft, dat Musso
lini een bezoek aan Lybië zal brengen, om
oen weg langs de kust naar Syrië in te
wijden.
Aan Grandi, den gezant te Londen, is de
titel van graaf verleend.
ROEMENIË
Dc geestelijkheid en de politiek.
De Heilige Synode heeft overeenkomstig
den eisch der regeering verboden, dat gees
telijken tijdens kerkelijke diensten vlaggen
van politieke groepen inwijden, dat pries
ters een eed met politiek karakter afne-
men en deelnemen aan acties, welke niet
in den geest der christelijke religie zijn,
alsmede dat in predikaties kwesties behan
deld worden, welke strijdpunten raken tus-
schen de politieke partijen.
VEREENIGDE STATEN
De stakingsactie.
De staking in de fabrieken van Chevro
let en de carosserlebedrljven van Fisher is
geëindigd. Ei' is overeenstemming bereikt
tusschen werkgevers en werknemers.
De vice-president van de Chryslerfabrle-
ken, Hutchinson, heeft medegedeeld, dat
c'.eze maatschappij bij de rechtbank te De
troit een eisch tot ontruiming harer tal
rijke fabrieken heeft ingediend.
Tweeduizend leden van de communisti
sche werkloozenorganisatie „Workers Al
liance" hebben gisteren te New-York 30
van de 45 stempelbureaux bezet. Zij eischen
een steunverhooging van 40 procent. De
werkloozen hebben bij de bezetting der di
verse stempellokalen 150 kinderen meege
nomen van een leeftijd, varieerend van
enkele maanden tot tien jaar.
In Californië vielen bü een botsing tus
schen politie en stakers 20 gewonden.
ENGELAND
De nieuwe Iersche Grondwet.
De Iersche Dail heeft de Valera gemach
tigd het ontwerp voor de nieuwe grondwet
in te dienen. Dit ontwerp zal onderwor
pen worden aan een volksstemming, nadat
het door den Dail zal zijn aangenomen
Men vermoedt, dat deze volksstemming
tegelijk zal worden gehouden met de par-
lements-verkiezingen in het eind van den
zomer en in het begin van den herfst.
FINLAND
Cajander kabinetsformateur.
Presdent Kallio heeft oud-minsiter Ca
jander belast met de vorming van een
kabinet.
ZWITSERLAND
De devaluatie werkt gunstig.
Tengevolge van de devaluatie op 26 Sept.
van het vorig jaar zijn de finantieele posten
zeer verbeterd.
Reeds in het begin van het jaar 1936 was
in den buitenlandschen handel een lichte
verbetering merkbaar. Deze verbetering
kwam na de devaluatie echter veel sterker
tot uiting. Over het geheele Jaar vermin
derde de invoer met 17 milloen fratnes, doch
de uitvoer steeg met 87 millioen francs en
wel 11 proeent in waarde en 22 procent in
hoeveelheid Tengevolge hiervan is het pas
sief der Zwitsersche handelsbalans met 104
millioen francs verminderd.
Bijna alle industrieën profiteerden van
den grooteren uitvoer. Vooral in de textiel
industrie is de uitvoer belangrijk vergroot.
De uitvoer van uurwerken is met 27 mil
lioen francs gestegen. Ook in de metaal
industrie is de verbetering goed merkbaar,
evenals in de chemische en pharmaceu-
tlsche industrie, terwijl ook de uitvoer van
levensmiddelen, vooral van chocolade en
kaas, is gestegen. Na de devaluatie is veel
buitenlandsch kapitaal naar Zwitserland
gekomen.
Gedurende de wintermaanden is de werk
loosheid minder gestegen dan in vooraf
gaande jaren.
Dank zij de van regeeringswege genomen
maatregelen om ongerechtvaardigde prijs
stijging te voorkomen, is het indexcijfer
voor de kosten van levensonderhoud tot
eind 1936 slechts van 130 tot 132 (1914: 100)
gestegen.
Het vreemdelingenverkeer ls door de de
valuatie gunstig beïnvloed, het aantal bul-
tenlandsche gasten ls belangrijk gestegen,
vooral uit Engeland, België, Frankrijk en
Italië.
Tengevolge hiervan zijn ook de inkomsten
der bondsspoorwegen gestegen. Bovendien
had de devaluatie tot gevolg, dat de spoor
wegtarieven in Zwitserland thans niet hoo-
Iger zijn dan in andere landen.
In bevoegde kringen verwacht men als
I gevolg van de devaluatie een verdere gun-
istlge ontwikkeling van den economischen
toestand.
ZUID-AMERIKA
Vrouwenkiesrecht in Canada afgeschaft.
In de nieuwe grondwet van Canada ls
het kiesrecht voor vrouwen geschrapt.
4556
(Ineea. Med.)
Mej. L. v. R„ te L. Secretaresse van
Brunhilde is mej. A. Snel, Stadhouders
laan la.
H. B S„ te L. Breukelen, Portengen,
Laag-Nieuwkoop, Indijk, verder den groo-
ten weg Utrecht-Leiden volgen. Totaal on
geveer 58 KM.
W. N., te L. Wend u tot den direc
teur van het Academisch Ziekenhuis, dr.
H. H. Maas.
M. J. E. Vooral waar het een jonge
hond betreft, is het raadzaam een veearts
te raadplegen.
J. A. M., te L. Wellicht kan de Ned.
Bank u helpen.
J. v. D„ te K. a. Z. Ad 1: daartoe bent
u verplicht. Ad 2: Bij den Raad van Arbeid
Breestraat Lelden, zal men u volledig kun
nen inlichten. Ad 3: Vaak met was wrijven.
ONZE TELEFOONNUMMERS:
REDACTIE 1507
DIRECTIE en ADMINSTRATIE
2500 (op 2 lijnen)
ANNO
Voor ieder pakje D.E. zijn tabaks
soorten aangevoerd uit alle wind
streken. Iedere soort heeft haar
eigen taak in de D.E.-melange,
die berust op een ervaring van
bijna twee eeuwen. U proeft de
speciale zorg, die aan D.E. Echte
Friese he Heeren-Baai wordt
besteed!
FRIESCHE HEEREN-BAAI
18 3 J A RIN ERVARING IN P IJ P 1 A B A k
7687
(Ingez. Med.)' N
DE RIJKSBEGROOTING 1937.
(Vergadering van heden).
Aan de orde is hoofdstuk 12 (dep. van
sociale zaken) der rijksbegrooting voor
193*7.
De heer Danz (s.d.) bespreekt het vraag
stuk der werkloosheid, waarvan de voor
uitzichten iets minder somber zijn, hoewel
nog lange jaren breede kringen van werk
loozen onze aandacht zullen vragen.
Indien de werktijd niet beduidend ver
kort wordt, blijven groote groepen land-
genooten uitgesloten van het bedrijfsleven.
Dit beteekent bij den aanwas der bevolking
steeds toeneming van het aantal beroops-
werkloozen.
Spr. schetst de moreele gevolgen, de ver
wildering, veroorzaakt door dit ontbreken
van elk perspectief. Zonder werktijdver
mindering zullen er nog sterker middelen
moeten worden gebruikt. Er zijn al symp-
tonen om aan de rationalisatie paal en perk
te stellen. Spr. wijst op de wet betreffende
mechanisatie in de sigaren-industrie. Tot
nog andere middelen zal men komen zon
der werktijdverkorting.
Spr. erkent dat de ioonen een rol spe
len, doch er zijn wel middelen om tot een
accoord te komen, spr. wijst op Amerika
en Frankrijk. De regeering heeft veel te
lang gewacht met aansturen op verkorting
van werktijd. Er moet naar een weg ge
zocht worden om werkgevers en werk
nemers te dezen aanzien te vereenigen.
Het rapport van den Hoogen Raad van
Arbeid geeft al een uitweg aan.
Spr. critiseert het te ruim gebruik maken
van overwerk-vergunningen en de toepas
sing der arbeidswet 1909 Het ls, alsof er
geen arbeidswet bestaat. Dit is een schande,
zoolang er nog honderden werkloozen op
straat loopen.
Na de interpellatie de la Bella heeft de
minister ruimere tewerkstelling in werk
verschaffing toegezegd. De betrokkenen
zijn er echter in geenen deele beter aan toe
gekomen De minister houde zich beter
aan zijn belofte van verleden jaar.
De huidige steunnormen laten geen
enkele vermindering meer toe. De prijs
stijging maakt zelfs een spoedigen duurte -
toeslag noodig. Mogelijk kan dit geschie
den, als de brandstoffentoeslag weldra zal
vervallen. De beschikbaarstelling van goed-
koope levensmiddelen is onvoldoende, Wan
neer worden de blikgroenten beschikbaar
gesteld? Er ls een groote tekort aan mid
delen voor ligging en dekking. Ons volk
nadert een aigeheelen toestand van onder
voeding.
De toepassing der bedrijfsradenwet laat
veel te wenschen over. Het aantal bedrijfs
raden moet belangrijk worden uitgebreid.
De heer Gelderman (Lib.) heeft bezwaar
tegn verschillende opmerkingen in het
voorloopig verslag, nu ook weer door den
heer Danz te berde gebracht. Een regeering
heeft te overwegen of maatregelen econo
misch verantwoord zijn. Men vergeet, wel
eens dat in een menschenleeftijd de ar
beidsduur van 63 a 65 uur per week en
meer, is teruggebracht op 48 uur. Spr. wil
niet ontkennen dat mogelijk bij den voor
uitgang der techniek de werktijd verder
zal worden verkort. Men bedenke echterj
dat de behoeften ln een land met Noorde-
lijk klimaat anders zijn en blüveti dan in
Zindelijke of tropische streken De indus
trie moet ln omstandigheden blijven ver-1
keeren, dat ze me» andere landen kan con- i
cumeren. Men stelle zich niet teveel voor
van maatregelen t.a.v. de 40-urige werk
week genomen.
Een belangrijke gift van
H.M. de Koningin.
(Speciale G.B4>.-berlchtgeving)
Naar wij vernemen ls voor den aankoop
van verschillende gronden van wijlen mr,
C. Beekhuis ten behoeve van „It Frysk»
Gea" door H. M. de Koningin een belang
rijke som geschonken. Deze gronden liggen
in de onmiddellijke nabijheid van het
Frlncenhof te Leeuwarden, dat reeds het
eigendom van ,,It Fryske Gea" is.
„It Fryske Gea" ls de vereeniglng voor
bescherming en instandhouding van na
tuurmonumenten ln Friesland en wijlen
mr. Beekhuis was in leven bestuurslid
dezer vereeniging.
H.M. DE KONINGIN OP DE TOOROP-
TENTOONSTELLING.
H.M. de Koningin heeft hedenochtend een
onverwacht bezoek gebracht aan de ten
toonstelling van vroege werken van Jan
Toorop in het gemeentemuseum te Den
Haag.
Het bezoek duurde een half uur.
JAN KIEPURA IN AMSTERDAM.
De bekende zanger en filmspeler. Jan
Kiepura, is hedenmorgen in Amsterdam
aangekomen, waar hij Zaterdag een concert
zal geven. Hij vertelde voor den eerstvol-
genden tijd druk filmwerk te hebben. In
voorbereiding zijn .Jfcnsation" en „Boheme",
NEDERLANDSCH S.S. „JEANNETTE
BESCPWHGD.
Het Nederlandsche s.s. Jeannette" is
bij den ingang van de rivier de Bann (Ier
sche Kust), tegen een pier gevaren en be
kwam zware schadbt Het schip werd bij
Moville aan den gfBBd gezet.
DOODELIJK ONGELUK IN DE ORANJE-
NASSAUMJJN II.
Gisteravond heeft in de ondergrondsche
werken van de Oranje Nassaumijn II te
Heerlen een doodelijk ongeluk plaats ge
had.
De 29-jarige meester-houwer Fr. PU'S
was, ln strijd met de voorschriften, op een
ophaalkooi gaan staan, waarmede tevens
een plank werd vervoerd. Tijdens het
transport moet de plank met de schacht
betimmering in aanraking zijn gekomen
en daardoor gebroken zijn, met het gevolg,
dat P. door de stukken van de plank tegen
de schachtbetimmering werd gedrukt HU
werd doodelijk gewond.
Het slachtoffer was ongehuwd en woon
achtig in Heerlen.
DE GOUDDOLLARLEEN1NG 192*
VAN ROTTERDAM.
Naar wij vernemen heeft het
van de Vereeniging voor den Effectenn»":
del te Amsterdam cassatie aangeteeKei
fecen de beslissing van het gerechtshoi i
's-Gravenhage van 24 December
waarbij de eisch tot betaling op goud"
sis ter zake van de 6 procent goudaou»
leening 1924 ten laste van de gem'"
Rotterdam werd afgewezen,
2—1
