BINNENLAND
Prinselijk jacht
zal „Piet Hein" heeten
LEID5CH DAGBLAD, Donderdag 4 Maart 1937
Vierde Blad
No. 23601
Geweldige snoek
te Lisse gevangen
78ste Jaargang
Belangrijke wijzigingen in de
posttarieven met Indië.
Van aardappel tot glas.
Het Reglement autovervoer
personen.
Loonsverhooging in het
mijnbedrijf.
Ir. Dijt over het
plan-Deterding.
De bouw vordert goed
lacht in den loop van den
zomer gereed
De Haagsche moordzaak.
Met een gewonen hengel
UIT NED. OOST-INDIË.
'Afschaffing van het extra-luchtrecht
Met ingang van Juni a.s.
In een persconferentie heeft de directeur-
generaal der P.T.T., ir. Damme, mededee-
ling gedaan van eenige belangrijke wijzi
gingen in het postaal verkeer tusschen
Nederland en Indië, zooals deze in een bin
nenkort verschijnend koninklijk besluit zul
len zijn opgenomen.
Van groot belang voor dit verkeer is
de afschaffing van het extra-lucht
recht voor de voor Indië bestemde brie
ven en briefkaarten, waardoor een aan
zienlijke verlaging van de voor deze
brieven verschuldigde porti wordt ver
kregen.
Deze wijziging zal er natuurlijk toe bij
dragen, dat eenerzijds het luchtpostvervoer
naar Indië enorm zal toenemen, en aan den
anderen kant, dat de verzending per ge
wone land- en zeemail zeer sterk zal in
krimpen.
Het hoofdbestuur dor posterijen,
heeft met het oog op i lt laatste zelfs
een oogenblik overwogen om deze ver
zendingsmethode geheel op te heffen
en alle vervoer per vliegtuig te doen
geschieden, doch bij nader inzicht is
gebleken, dat er nog zekere belangen
zijn, die het vervoer per boot blijven
rechtvaardigen.
Ten aanzien van dit vervoer is evenwel
egn zekere restrictie toegepast. In de eerste
plaats wordt hierbij voor brieven niet lan
ger de frankeering van het binnenland toe
gepast, maar wordt het voor het internatio
naal verkeer geldende tarief van toepassing
verklaard.
Het tarief voor briefkaarten blijft ge
handhaafd, terwijl als nieuwe maatregel de
mogelijkheid van het gebruik van een post-
blad van 6 cent wordt ingevoerd.
Verder is bepaald, dat het vervoer
van brieven als regel door de lucht ge
schiedt, en dat zij slechts op verzoek
van de afzenders per boot zullen wor
den verzonden.
Met het oog op de groote waarde van een
goede, snelle en niet dure postverbinding
met Indië heeft het staatsbedrijf der pos
terijen gemeend, ten einde bovengenoemde
maatregelen te kunnen verwezenlijken, zich
een geldelijk offer van ongeveer 700.000
galden te moeten getroosten.
De beslissing daartoe werd echter nog
verhaast, doordat Engeland, eveneens stap
pen in dezelfde richting heeft ondernomen,
(n waar de Nederlandsche posterijen op het
itandpunt staan, dat er naar moet worden
gestreefd de Nederlandsche belanghebben
den niet te doen achterstaan bij die van
tenig ander land, hebben deze omstandig
heid en overweging tot bespoediging van de
uitvoering geleid.
Hierbij deed zich echter nog een moeilijk
heid voor en wel, dat de tegenwoordige
vliegtuigen op de te verwachten uitbreiding
van het luchtpostverkeer niet ingesteld zijn.
Aan de gestelde voorwaarde, dat de
K.L.M. de beschikbare laadruimte van
1200 kg. tot 2200 kg. per week heen en
terug opvoert, kan eerst worden vol-1
daan, bij de indienststelling van de
nieuwe DC 3 toestellen. Aangezien dezer
dagen bericht is ontvangen, dat in de
aflevering daarvan geen vertraging zal
plaats hebben, kan worden aangeno
men, dat het goedkoopere luchtvervoer
zal kunnen ingaan met de eerste vlucht
naar Indië in Juni as.
i Wat het vervoer van Indië naar Neder-
hnd betreft, kan nog worden medegedeeld,
bt bij de administratie der posterijen
fdaar soorgelijke maatregelen als boven-
ienoemde zullen worden genomen. De be-
feing hieromtrent is in Indië evenwel nog
tiet genomen, doch is spoedig te verwach-
'«i, zoodat het verlaagde tarief daar te
imie dan in werking kan treden met de
Wste retourvlucht in de tweede helft van
linl.
De afschaffing van het luchtrecht zal
jet gelden voor post afkomstig uit tus
senliggende landen.
Onderzoekingen te Veendam
leiden tot bemoedigende
resultaten.
(Speciale G.P.D.-berichtgeving)
Dat men ln de Veenkoloniën alles doet
om de fabrieksaardappelencultuur weer op
de troon te helpen, blijkt uit de moeite,
die de aanverwante industrie zich geeft,
om de afzetmogelijkheden te vergrooten.
Zoo heeft de Handels Mij. Van Linge te
Veendam zich reeds 4 jaren beziggehou
den met het zoodanig onderzoekerswerk en
blijkens de thans ter beschikking staande
gegevens met behoorlijk resultaat.
Als nieuw product heeft men een
aardappelmeel gefabriceerd, dat voor
bepaalde doeleinden de voorkeur zal
kunnen verdienen boven glas.
Het onderzoek is niet tot in finesses be
ëindigd. maar toch verschijnt het procédé
thans op den drempel van het laboratorium
om het nieuwe product binnen zeer af-
zienbaren tijd op de markt te presenteeren
Op ons verzoek was de heer R. A. van
Linge zoo bereidwillig om ons, voor zoover
mogelijk, iets naders omtrent het product
mede te deelen.
Het soortelijk gewicht is veel lager
dan van gewoon glas, terwijl het met
een figuurzaag te verdeelen is. Hoewel
het van organische samenstelling is,
wordt het zoo goed als onbrandbaar
geacht. Een voordeel is de geringere
breekbaarheid, hetgeen het geschikt
maakt voor de glascultures. Maar niet
alleen daarom wordt de aandacht van
den tuinbouw gevraagd. Ook werden
de zonnestralen tot een diffuus licht
doorgelaten, terwijl de warmte voor een
deel door het preparaat wordt geab
sorbeerd, zoodat een meer gelijkmatige
temperatuur in de kassen het gevolg
zal kunnen zijn.
Inmiddels zijn de proeven over de
doorlaatbaarheid van het licht nog
niet beëindigd.
Vanwege de vereischte uitvoerige appa
ratuur heeft men daarvoor o.m. gebruik
gemaakt van het laboratorium van prof.
van Os te Groningen, de bekende promo
tor van de op komst zijn N.E.T.O.
7349
(Ingez Med.)
Treedt voor taxi's en huurauto's
op 1 Juli in werking.
Bij Kon. besluit van 1 Maart (Staatsblad
No. 5671 is bepaald dat het Reglement
autovervoer personen ten aanzien van
taxi's en huurauto's op 1 Juli van dit jaar
in werking zal treden.
DEELNEMEN VAN MAATSCHAPPELIJK
HULPBETOON IN BORGSTELLINGS
FONDSEN.
Met 5 pet. ingaande 1 April.
,'ti de gisterochtend te Heerlen gehou-
vergaderlng van de contactscommis-
"oor het mijnbedrijf deelden de direc
ts mede, dat de gemiddelde en maximum
der mijnwerkers vanaf 1 April a.s.
"5 5 pCt. zullen worden verhoogd.
gemiddelde houwersloon zal dan
J®-» bedragen. De loonen der overige on-
!%ondsche arbeiders worden naar ver-
Ming verhoogd. De minimum loonen
de bovengrondsche arbeiders boven 23
'd-\ die momenteel 47. 43 en 39 cent per
w bedragen, zal vanaf dien datum resp.
46 en 42 cent per uur worden ge
it loonen der bovengrondsche arbeiders
2s 19 tot 22 jaar worden met twee cent
zruur verhoogd en die van de jongeren
'"Tjfén cent.
Jft het oog op den onzekeren toestand
'ld-en de directies de verhoogingen voor-
'*p!8 tot 1 October a.s. laten gelden. De
verhooging van lasten voor de mij-
die door de loonsverhooging en de
pensioenregeling, welke gisteren
*erd aanvaard, voortvloeien, zullen 9
bedragen.
In strijd met de Armenwet.
Bij Kon. besluit is een beschikking gege
ven op het beroep van de gemeentelijke
instelling voor maatschappelijken steun te
Eindhoven tegen het besluit van Ged. Sta
ten van Noord-Brabant, waarbij machti
ging is geweigerd tot deelneming in het
kapitaal van het op te richten Eindhoven-
sche Borgstellingsfonds met f. 10.000.
Ged. Staten hebben zich op het stand
punt gesteld, dat door een zoodanige deel
neming een gedeelte van de gelden van
Maatschappelijk Hulpbetoon wordt over
gedragen aan een ander en dpt die andere
naar zijn inzicht over de besteding dier
gelden zal beslissen. De Staten achtten dit
in strijd met de Armenwet, die niet toe
staat, dat de beslissing omtrent onder
steuning door de burgerlijke instelling uit
handen wordt gegeven.
Hiertegen voerde Maatschappelijk Hulp
betoon aan, dat de beslissing bij een zoo
danige transactie geenszins uit handen
wordt gegeven, maar dat het hier betreft
een daad van vermogensbeheer, die ver
richt wordt op grond van het belang, dat
de geldgever heeft bij het voorkomen van
armlastigheid.
Het onderhavige Kon. Besluit overweegt
nu, dat het storten door de gemeentelijke
instelling van een waarde van f. 10.000 a
fonds perdu in de kas van het plaatselijk
borgstellingsfonds slechts dan toelaatbaar
zou zijn, indien deze transactie zou kun
nen worden beschouwd als een vorm van
steunverleening aan armen op de wijze als
in de Armenwet voorgeschreven. Dit is ech
ter niet het geval. Deze storting zou na
melijk neerkomen op het doen toekomen
van ondersteuning bij wijze van borgstel
ling aan de daarvoor in aanmerking ko
mende personen op een wijze, die de wet
niet kent, daaromtrent het inwilligen van
verzoeken om borg te stellen in voorko
mende gevallen niet op de voorgeschreven
wijze door het bestuur der instelling zou
worden beslist. Bovendien zou aldus het
K. B. dez storting slechts gedeeltelijk
ten goede komen aan hen, die zich het
noodzakelijk levensonderhoud niet kunnen
verschaffen ln den zin van art. 28 der Ar
menwet.
Op grond dat dus de voorgenomen stor
ting zich met de Armenwet niet verdraagt,
is het beroep van den gemeentelijken
dienst voor maatschappelijken steun onge
grond verklaard.
Het wil ontspanning brengen en den
weg wijzen naar betere
toestanden.
Voor de afdeeling 's-Gravenhage der Ne-
ae.landsch-Duitsche vereeniging en een
aantal genoodlgden sprak gisteravond in
Pulchri Studio te Den Haag, dr. ir. M. D.
Dijt uit Haarlem over het plan-Deterding.
Er bestond voor deze voordracht groote be
langstelling. Tot de aanwezigen behoorden
een groot aantal autoriteiten en ambtena
ren van de departementen van financiën,
handel, nijverheid en scheepvaart en land-
dcuw en visscherij, van het college van re-
geeringscommissarissen en het regeerings-
bureau voor de uitvoering van de land-
uouwcrisiswet 1933, zoomede van diverse
andere landbouwcrisisorganisaties. Ook
waren verschillende vereeniglngen. welke
zich op dit gebied bewegen, vertegen
woordigd.
Dr. Dijt zette uiteen dat de positie van
Duitschland na de prijsdalingen na 1925 en
1929 buitengewoon moeilijk werd. Was
Duitschland voor den oorlog debiteurstaat
met een daarbij passende economische
structuur en dus een passieve handelsba
lans, door den oorlog veranderde deze si-
'uatie grondig. De handelsbalans bleef na
den oorlog passief. De scheeve situatie
werd eerst gecamoufleerd door de inflatie
periode. na de stabilisatie van de mark door
groote buitenlandsche investeeringen. Ook
zonder algemeene prijsdaling moest deze
situatie tot een catastrophe leiden. Spr.
stond daar uitvoerig bij stil, om vervolgens
uiteen te zetten, dat Nederland van deze
situatie door zijn ligging en door zijn be
langrijken handel met Duitschland in ern
stige mate de gevolgen moest ondervinden
Want wanneer Duitschland aan zijn fi-
r.ancieele verplichtingen zou wilen vol
doen, moest zijn import (dus onze export)
sterk worden beperkt en zijn uitvoer wor
den vermeerderd. Het laatste was door de
algemeene depressie niet mogelijk, het
eerste leidde tot autarkie en tot vernieti
ging van onze exportproductie. Doch wan
neer Nederland er op stond de door zijn
burgers te vorderen rente te innen, moest
dit geschieden of door vermeerdering van
den invoer uit Duitschland, of door ver
mindering van den uitvoer naar dat land.
De Nederlandsche regeering sprak zich bij
de instelling van de clearing uit voor een
rigoureuze beperking van den uitvoer. Deze
situatie, aldus ir. Dijt, ^onhoudbaar. Onze
exportproductie en in het bijzonder de boe
ren- en tuindersstand, worden daaraan
opgeofferd. Wij moeten de productie van
die goederen beperken, waarvan in Duitsch
land een tekort bestaat. Spr. schetste de
funeste gevolgen, om vervolgens uiteen te
zetten, dat een volledige schuldenherzie
ning noodig is.
Het plan-Deterding, aldus spr., wil
niets anders, dan in de geweldige span
ningen. die door de wanverhoudingen
zijn ontstaan, ontspanning brengen en
daarbij den weg wijzen, naar betere
toestanden, die alleen door Westersche
samenwerking kunnen worden verkre
gen. Ir. Dijt schetste de economische
beteekenis van 't plan-Deterding. Voor
Duitschland en bovenal voor Neder
land. Door de overheveling van de
overschotten kan in Nederland en be
langrijk deel van het agrarische pro
ductie apparaat behouden blijven.
Tenslotte betoogde spr., dat de Neder
landsche consument door het plan eerder
wordt bevoordeeld dan benadeeld, omdat
de beperking nu verminderd kan worden
en derhalve in de toekomst meer goederen
kunnen worden voortgebracht, wat ten
goede komt aan den consumenten. Wan
neer men zegt, aldus besloot spr., dat het
plan geen duurzame resultaten zal kun
nen hebben, dan is dit onjuist, omdat het
voorkomen van verdere beperking in de
toekomst een zeer belangrijke uitwerking
moet hebben. Het plan-Deterding heeft
den vinger gelegd op de wondeplek in onze
internationale samenleving, het geeft een
stoot in de goede richting.
SLAGERS WILLEN VOLKSVET
DISTRIBUEEREN.
Adres aan den minister.
Het hoofdbestuur van den Nederland-
schen Slagershond heeft zich in een schrij
ven tot den minister van Sociale Zaken
gewend, naar aanleiding van de getroffen
regelingen en voorwaarden met betrekking
tot de distributie van het goedkoope volks-
vet.
In dit schrijven uit het hoofdbestuur
zijn teleurstelling over de bepaling, dat de
kruidenier met de verstrekking van dit vet
is belast.
Het verzocht den minister dan ook in
de eerste plaats het slagcrsbedrflf bij de
distributie van het volksvèt te willen in
schakelen en is tevens van meening, dat
de vergoeding voor de feitelijke distribuan-
ten hooger moet worden gesteld.
DE „HERTOG HENDRIK" IN
DUBROVNIK AANGEKOMEN.
Het A.N.P. meldt uit Belgrado:
Het Nederlandsche oorlógsschip „Hertog
Hendrik" is te Dubrovnik aangekomen en
hartelijk ontvangen. De commandant, kapi
tein ter zee H. Jolles heeft bezoeken uit
gewisseld met den garnizoenscommandant,
den directeur der militaire academie, den
burgemeester en den prefect.
Dit is de eerste maal. dat een Neder-
landsch oorlogsschip de Zuid-Slavische
wateren bezoekt. Op 9 Maart vertrekt de
.Hertog Hendrik" weer.
Het motorjacht, dat als onderdeel
van het nationaal huwelijksgeschenk
aan H. K. H. Prinses Juliana en aan
Z. K. H. Prins Bernhard zal worden
aangeboden, is in bewerking. De bouw
vordert goed. Daarmede is de verwe
zenlijking van het plan in een tweeden
stadium gekomen. Het eerste stadium
was het opzetten van een ontwerp, uit
werken van gedachten, uitvoeren van
berekeningen enz., hetgeen een veel
omvattende arbeid vormde, die uitge
voerd werd en onder leiding stond van
de technische commissie voor dit doel
benoemd door het algemeen comité tot
aanbieding van een nationaal huwe
lijksgeschenk.
Deze commissie wordt bijgestaan door
den scheepsarchitect, den heer H. W. de
Voogt, en ten aanzien van het interieur
door den architect, den heer S. van Ra-
vesteln. De berekeningen, die ten doel had
den het bepalen van de sterkte van mate
rialen, van de stabiliteit van het schip,
enz,, droegen geen bijzonder karakter, maar
anders stond het met die, welke de eigen
schappen der voortstuwingsmotoren be
troffen
Ook langzaam varen.
Bij dit schip was niet alleen de vraag
belangrijk hoe men het een behoorlijke
snelheid moet geven maar ook hoe men
het zeer langzaam moet kunnen laten va
ren. Het laatste is een probleem, dat de
vaart op onze binnenwateren stelt, die
vaak smal zijn en ondiep en waar snel
heidsbeperkingen gelden. De oplossing is
verkregen. Het zal mogelijk worden uiterst
langzaam met het jacht te varen terwijl
de maximumsnelheid ongeveer 23 K.M. zal
bedragen. De beide dieselmotoren, die het
schip zullen voortstuwen, zijn in aanbouw
te Hengelo bij Stork. Niet alleen zullen zij
voldoen aan den eisch van goed functio-
neeren bij laag, zoowel als bij hoog toeren
tal, maar ook zullen zij geruischloos zijn
en zullen trillingen uitblijven.
Toen de lljnenteekenlng goedgekeurd
was, is een model van het ontwerp ver
vaardigd ln het Nederlandsch scheeps
bouwkundig proefstation te Wageningen,
waar het onderworpen werd aan een nauw
keurig onderzoek. Er is bepaald welken
vorm en welke grootte de twee schroeven
zullen moeten verkrijgen, de snelheid bij
het ontworpen motortype is gecontroleerd
en tevens is de golfvorming op diep en on
diep water onderzocht.
Tenslotte is de bouw opgedragen aan de
Amsterdamsche scheepswerf van den heer
G. de Vries Lentsch Jr. te Amsterdam, die
meestal voor buitenlandsche rekening
een groote serie van motorjachten van on
geveer hetzelfde type gebouwd heeft.
De teekeningen uitgezet.
De. heer de Vries Lentsch heeft 't werk
ter hand genomen en hij en zijn staf van
geoefende arbeiders kwijten zich met toe
wijding en ijver van hun taak. Allereerst is
op een houten, gladde vloer de lijnenteeke-
ning van het schip op natuurlijke grootte
overgebracht, een enorme teekening wan
neer men bedenkt dat het jacht 31 meter
lang, 5.50 meter breed en 1.54 meter diep
zal worden. De afmetingen van alle huid
platen, spanten, waterdichte dwarsschot-
ten enz., worden uit deze teekening be
paald, waarna aan die onderdeelen hun
grootte en ook hun vorm worden gegeven.
Een houten halfmodel van het jacht geeft
hierbij nog leiding. Zoo kan men thans op
de werf reeds aanschouwen den voltooiden
voor- en achtersteven van het jacht, de
dekbalken, die reeds gebogen zijn en alle
spanten, waarin de gaten reeds zijn ge
ponst voor de klinknagels, die de huid op
de spanten zullen bevestigen. De platen,
die den boden van het schip zullen vor
men, zijn in den toekomstigen vorm ge
zet en eveneens reeds van de gaten voor
de klinknagels voorzien.
Een bouwdoos
Voor den leek is het verwonderlijk te
zien. hoe het mogelijk is zonder de ver
schillende samenstellende deelen aan el
kander te passen, uitsluitend uit de teeke
ning, de vormen zoo te geven en de gaten
zoo te ponsen, dat naderhand alles zal
passen. De waterdichte schotten zijn in be
werking, onderdeelen van het roer liggen
gereed en de dekbeplating wordt gereed
gemaakt, alsof morgen reeds het houten
dek er op bevestigd zou moeten worden.
Over ruim twee weken zal de kiel worden
gelegd. Dan worden spanten en water
dichte dwarsschotten opgesteld. De huid
platen zullen worden aangebracht en blij
ken zal, dat alles past als een soort bouw
doos. De klinknagels zullen het van recht
en links aangevoerde materiaal aaneenvoe
gen en in korten tijd kan men het jacht
zien worden, de staalconstructie althans.
Maar met het aanbrengen der piotoren.
het monteeren van alle machinerieën, 't
aanbrengen der betimmeringen, der vele
leidingen voor het electrisch licht, voor 't
water en honderden details meer. zullen
nog verscheidene maanden verstrijken.
De naam van het schip zal ingevolge
den wensch van de Prinses en den
Prins worden „Piet Hein".
Vele schenkingen.
Talloos zijn de schenkingen, zoowel van
particuliere zijde, als van fabrikanten, die
ten behoeve van het schip of inventaris
worden gegeven. Wij noemen de schroe
ven. al het verf materiaal, het electrisch
net en de dynamo, de reddingsmiddelen,
vlaggen, radio-Installatie en telefoniezen-
der, de motorbijboot en de roeisloep. het
zilverwerk, servies, linnengoed, de keuken-
inrichting en tallooze voorwerpen meer.
Het sprekt vanzelf, dat de technische
commissie in deze de eischen stelt waaraan
die voorwerpen hebben te voldoen en dat
eenheid gebracht wordt in het uiterlijk van
onderdeelen der inventaris.
In den loop van den zomer zal 't jacht
gereed zijn en het zijn reizen door de
Nederlandsche waterwegen, zoowel de
Zuiderzee, de rivieren en haar breede
mondingen, als de schilderachtige
binnenwateren en kanalen van alle
provinciën slechts met uitzondering
van Drente kunnen aanvangen.
Nederland zal het met vreugde be
groeten. De watersportwereld maakt
zich reeds op het een grootschc ont
vangst te bereiden!
Gearresteerde Nijmegenaar weer
op vrije voeten.
Naar wij vernemen is de Nijmegenaar,
die was gearresteerd, in verband met de
verdenking, dat hij betrokken zou zijn bij i
de Haagsche moordzaak, gistermiddag op
vrije voeten gesteld.
De commissaris van politie te Den Haag. I
de heer Hol. heeft den man gistermiddag
verhoord Daarbij heeft de verdachte een
alibi kunnen opgeven, voor den nacht van
Vrijdag op Zaterdag, dat door getuigen vol
komen is bevestigd.
Men zag hierna geen reden om den man
nog langer vast te houden, zoodat ook deze
arrestatie geen licht heeft geworpen op den
zoo geheimzinnigen moord, welke in den
nacht van Vrijdag op Zaterdag op den auto
handelaar Hess te Den Haag is gepleegd.
VERSPREIDE BERICHTEN.
De gewone audiëntie van den Minis
ter van Financiën zal op Maandag 8 Maart
a.s. niet plaats hebben.
NACHTELIJK DRAMA.
SOERABAJA. 3 Maart. (Aneta/A.N.P.)
In den afgeloopen nacht heeft zich op den
weg naar Sepandjang (vlak bil Soerabaja
gelegen) een drama afgespeeld.
De heer H. employe van een handels
kantoor aldaar woonachtig, werd te mid
dernacht gewekt, daar een man op ziin erf
gezien was. De heer H zag. toen hii de
deur opende, een inlander staan. De heer
H. loste een schot in de lucht waarop de
man naderde. H. schoot daarop op hem.
De man werd ln het hart getroffen en ge
dood. Het inheemsche bestuur heeft een
onderzoek ingesteld, waarna de zaak aan
het parket werd overgegeven.
In een der slooten rond Huize „Ter
Spekken" te Lisse, heeft de heer S. Barn-
hoorn een enormen snoek met een gewo
nen hengel gevangen. Het dier weegt niet
minder dan 17l/2 pond en is één meter lang.
Een mooie prestatie! - Voor visschers om
van te watertanden!
