VAN
HOUTENS
CACAO
BINNENLAND
De 0.16 in hevigen storm
LEIDSCH DAGBLAD, Dinsdag 23 Februari 1937
Derde Blad
No. 23593
l/sfe Jaargang
het allerbeste
is goed genoeg
voor U
gebruiken wij
alléén de
allerbeste
grondstoffen
voor de be
reiding van
ge---
De electrificatie bij de
ffederlandsche Spoorwegen.
Het eerste rijtuig gereed.
Treinen met een bar.
Dank zij de groote uitbreiding, welke
door de Nederlandsche Spoorwegen
aan de geëlectrificeerde lijnen wordt
gegeven, is er thans in enkele Neder
landsche fabrieken volop werkgelegen
heid.
Zoo zijn bij Werkspoor N.V. te Amster
dam 53 tweewagentreinen besteld, terwijl
de Koninklijke fabriek van rijtuigen en
poorwagens J. J. Beijnes N.V. te Haarlem
en de firma Allan te Rotterdam 37 drie-
sagentreinen bouwen, waarvan aan eerst
genoemde N.V. de constructie van de
btee-emdrijtuigen dezer drie-wagentrei
nen en aan de laatste firma die van het
miödenrijtuig is opgedragen.
Op uitnoodiging van de directie der Ned.
Spoorwegen en de fabrieks-directie hebben
wij gistermiddag een bezoek gebracht aan
fabriek der firma Beynes.
Het eerste rijtuig gereed.
Als een interessant feit in het kader van
het machtig geheel kon worden vastge-
iteld, dat hier van de aanbouw zijnde
drlewagentreinen het eerste rijtuig nage
noeg gereed is.
De inspectie van het gereed gekomen
rijtuig toonde aan, dat de algemeene in
richting nagenoeg gelijk is aan die van het
laatste stroomlijnmaterieel, zooals dit ook
rijdt op de lijn RotterdamHoek van Hol
land. Er zijn echter kleine verschillen, die
echter elk voor zich een gunstigen factor
vormen in het kader der geriefelijkheid.
Zoo zijn de deuren nagenoeg alle dubbele
tchuifdeuren met een grooteren doorgang,
terwijl de eindportieren 10 centimeter wij
der zijn dan vroeger. De balcons zijn
ruimer, de bovengedeelten van de ramen
tan men door middel van een klink naar
boven bewegen, zoodat een groote raam
opening kan worden verkregen. De onder-
ramen zijn dubbel, ten einde beslaan te
voorkomen en een betere isolatie te ver-
ïrijgen. De treinen zullen slechts even
ijs het Dieselmaterieel bestaan uit com-
partementen tweede en derde klasse.
Ook het vceringstelsel heeft verbe
teringen ondergaan en de met leer
hekleede gepolsterde zitplaatsen der
derde klasse geven den stelligen in
druk dat hier het comfort niet onder
doet voor dat der tweede klasse-com
partimenten van de rijtuigen, welke
rijden op de trajecten Amsterdam
Dordrecht en AmsterdamAlkmaar.
Iets nieuws in de inrichting is een
keukentje, dat in een der wagons van
elk treinstel wordt aangebracht, waar
door liet mogelijk is aan passagiers,
die zulks wenschen, koffie of thee te
serveeren.
De kleur van deze treinen wordt - even-
lis die op de lijn RotterdamHoek van
Holland donkergroen, met aan onder- en
bovenkant in rood uitgevoerde randen.
Naar wij in dit verband vernamen, ligt
het in het voornemen ook alle Diesel-
treinen te zijner tijd in deze kleuren te
schilderen.
Mei 1938 in dienst.
Verwacht wordt, dat de eerste com
plete twee-wagentrein in einde Mei en
de eerste complete drie-wagentrein
einde Juni gereed zullen komen. Te
gen dien tijd is ook de electrificatie
van de baanvakken MaarnArnhem
en GoudaDen Haag gereed, zoodat
dan met de proefritten op de nieuw
geëlectrificeerde baanvakken kan wor
den begonnen.
Men rekent er op, dat in Mei 1938
zoowel alle bestelde twee- als drie
wagentreinen in dienst gesteld zullen
worden.
Groote baggerzuiger aan
Rusland verkocht.
Verbouwing opgedragen aan de
N.V. Verschure en Co.
Ook vele Russische schepen op
Nederlandsche werven
in reparatie.
Naar wij vernemen heeft de N.V. Aan
nemersbedrijf voorh. Fa. F. den Breejen
van den Bout te Berg en Dal naar Rus
land verkocht den grooten stoomzuiger
..Batavus", welke indertijd gebouwd is
door de Ned. Dok Maatschappij. Deze
zuiger, welke, uitgezonderd een derge
lijke door Rusland zelf gebouwde con
structie, waarschijnlijk de grootste ter
wereld is, heeft thans ligplaats in dc
Coenhaven te Amsterdam.
De afmetingen bedragen: lengte 70 M..
breedte 14 M., holte 4 M. Het totale vermo
gen is ongeveer 5200 P.K. De zuiger is voorts
voorzien van vier zandpompen en een wa
terpomp. de persafstand bedraagt ongeveer
negen kilometer. Wij vernemen voorts, dat
de constructie, waarvan de verkoop tot
stand is gekomen door bemiddeling van 't
maritiem kantoor W. H. Mellema te Am
sterdam. bij de N.V. Verschure en Co's
Scheepswerf en machinefabriek te Amster
dam. welke onderneming groote ervaring
heeft op het gebied van baggermaterieel,
verbouwd zal worden tot z.g. cutterzuiger,
jen uit een oogpunt van werkverruiming
belangrijk werk. waarmede enkele maan
den gemoeid zullen zijm
In dit verband kan tevens worden "me
degedeeld. dat het in de bedoeling van de
N.V. de Breejen van den Bout ligt. den
bouw van e$n nieuwen zuiger in bestelling
te geven.
Dat overigens in Nederland voor Russi-
oche rekening veel werk aan den winkel is
moge blijken uit het feit, dat door verschil
lende Nederlandsche werven uitgebreide
reparaties aan Russische schepen van
1 Jan. af elf schepen worden verricht
terwijl voor herstellingswerkzaamhedeh
aan andere Russische schepen onderhan
delingen gaande zij a
Bescherming van de
olie-industrie.
Zonder contingenteering niet
mogelijk.
In de memorie van antwoord aan de
Tweede Kamer in zake eenige contingen-
teeringswetsontwerpen wordt opgemerkt,
dat in het algemeen omtrent het effect
van de depreciatie van het Nederlandsche
ruilmiddel kan worden gezegd, dat het ten
aanzien van de meeste contingenteeringen
nog niet mogelijk is, reeds thans daarom
trent een definitieve uitspraak te doen.
aangezien de nieuwe verhoudingen zich
eerst geleidelijk kunnen consolideeren.
Onder meer geldt dit voor de contingentee
ringen van toiletzeep en triplex en multi
plex.
Terstond na de depreciatie van den gul
den heeft de minister mede in verband met
het feit, dat de variabele heffing voor een
tweetal producten, te weten soyakoek en
grondnootkoek tot het laagste punt was
gedaald, ernstig onder oogen gezien of tot
opheffing van de onderhavige contingen
teering kon worden besloten.
Dat hiertoe niet is overgegaan. is het ge
volg van de omstandigheid, dat de invloed
van de depreciatie voor de olie-industrie
niet van overwegend belang is.
Aangezien de verbetering in den gang
van zaken nog van te korten duur is en de
gevaren, gelegen in de beschermende maat
regelen van andere landen, voor de olie
industrie nog steeds zij het voor het
oogenblik latent aanwezig zijn. acht de
minister het gewenscht. het verloop van
den gang van zaken nog eenigen tijd te
kunnen volgen, alvorens tot definitieve be
sluiten over te gaan. In ieder geval zou
opheffing onmiddellijk na de depreciatie
er toe geleid hebben, dat een belangrijk
gedeelte van de industrie tot stilstand zou
zijn gedwongen, hetgeen tot ontslag van
een groot aantal arbeiders aanleiding zou
hebben gegeven.
De vraag of de contingenteeringen van
die soorten veekoeken, waarvoor de varia
bele heffing gedurende eenigen tijd op
nihil is gesteld, moeten worden opgeheven
met handhaving van die contingenteerin
gen. waarvoor de variabele heffing een
zeker bedrag aanwijst, beantwoordt de
minister ontkennend.
De minister acht het niet mogelijk
om met de variabele heffing alleen en
zonder contingenteering een juiste be
scherming aan de olie-industrie te
geven.
Zooals reeds eerder is opgemerkt, valt uit
de hoogte van de variabele heffing af te
lezen de mate van steun, die het oliesla-
gersbedrijf behoeft. In de vorige contin-
genteeringsperiode is deze steun over het
algemeen belangrijk geweest. Waar echter
in het belang van den akkerbouw alle vee
voeders duurder zijn gemaakt, moesten ook
veekoeken, als vormende een onderdeel van
alle veevoeders, daaronder worden betrok
ken. De prijsVerhoogende werking, die de
contingenteering in het onderhavige geval
heeft, wordt gebruiktLöm de gelijkstelling
in prijs met andere veevoederartikelen voor
een deel te verkrijgen, terwijl de prijsver-
hooging voor een ander deej wordt bereikt
door de binnenlandsche heffing ad f. 0.50
per 100 k.g. In zooverre bestaat dus toe
vallig een overeenstemming tusschen de
landbouwpolitiek en den noodzakelijken
steun aan de olie-industrie.
In verband hiermede wordt opgemerkt,
dat de minister streng toezicht houdt op 't
verloop van de marge voor het produceeren
der' verschillende oliën, d.w.z. op de ver
dienste van de oliefabrikanten. De verbrui
kers van veekoeken zullen echter niet
Y&':
De ergste slinger- en stampperiode,
die ik ooit meemaakte, aldus
Vening Meinesz.
Prof. F. A, Vening Meinesz schrijft ons
W. 9 Febr. uil Hamilton (Bermuda):
Ons tweede traject is niet beter ge
weest dan het eerste, integendeel. Waar
hoven het eerste het woord storm ge
schreven mag worden, daar past boven
de elf dagen van ons tweede slechts 't
Woord „orkaan". Het begon reeds on
middellijk na het verlaten van de haven
Van Horta; een zware zee wachtte ons
buitengaats. En daarmede begon de
Cr?ste slinger- en stampperiode die ik
°°it medemaakte. 's Nachts moesten
maatregelen genomen worden om niet
u,t de kooien te slaan.
Hachflerinner mij dat ik een der eerste
i tonSt imefc een erge kaaier een oogenblik
a*eek en In het onderofficiersverblijf
Hr. Ms. O. 16.
vlak bij mij een hoop dekens op den grond
zag liggen, waar zich een hoofd met slape
rige oogen uit loswikkelde, het was een
sergeant torpedomaker, die uit de bovenste
verdieping van een der kooien was geval
len. Gelukkig had hij zich niet bezeerd en
ook latere dergelijke avonturen van ande
ren zijn goed afgeloopen.
Den eersten dag kon het waarnemings
programma nog volledig afgewerkt wor
den doch de storm nam toe en den twee
den dag was alle duiken onmogelijk ge
worden. Van de snelheid van tien mijlen
:'er uur bleven slechts vijf behouden. In
verband met de weersomstandigheden zijn
wü toen een meer Zuidelijke route ge
volgd en hebben we eerst de Bermuda's
aangedaam om vervolgens via Washington
langs de noordelijke route naar Europa
terug te varen inplaats van deze routes
andersom te volgen. Tot twee malen toe
nam de storm echter opnieuw een orkaan
karakter aan met windkracht tien en vla
gen van elf. De oppervlakte van de zee was
zóó met schuim van stukgewaaide golven
overdekt, dat het zicht zeer slecht werd.
Het was alsof men in een mistlaag voer.
Bijna niemand kwam meer op den toren,
behalve de officier van de wacht en de
roerganger. Met groote plonsen stortte het
over den toren komende water door het
torenluik naar binnen. Binnen de boot wa
den de moeilijkheden door de fantastische
bewegingen niet van de lucht. Kastjes en
laden sprongen open en deden hun in
houd op den vloer terecht komen en men
moest zich haasten om alles zoo spoedig
mogelijk bijeen te rapen, want in een
oogenblik verdween het in de zijden van
het schip om daarin onherroepelijk weg te
zakken. Met een enkele uitzondering van
weinig belang kon het duiken voor de
waarnemingen op deze route echter zonder
enderbreking doorgaan. Het was een mooie
prestatie die zeker eenig in zijn soort was.
Ik kan niet denken, dat ooit een andere
duikboot een dergelijke serie van onder
wateroefeningen bij stormachtige zee ver
richt heeft.
Het mooie weer, dat reeds sinds langen
tijd over de Bermuda's heerschte, is niet
vot onze aankomst aldaar gebleven. Een
paar dagen voordien werd ook dit gedeelte
van den oceaan in de stormen betrokken,
zcodat wij tot het laatste oogenblik ruwe
zee behielden. Nu echter, tijdens ons ver
blijf in Hamilton, de hoofdplaats van deze
mooie eilandengroep, is het weer weder aan
het kalmer worden, zoodat het er voor ons
volgende traject naar Washington wat
beter uitziet.
,l.sr.y.
«e
6906
mogen verlangen, dat de oliefabrikanten
werken tegen prijzen, waarbij zelfs varia
bele kosten niet worden gedekt. In dit
opzicht wijst de minister het verwijt, dat
ten aanzien van de industrie een andere
gedragslijn wordt gevolgd dan voor den
landbouw en de veeteelt, van de hand, In
het bijzonder wordt juist bij de olie
industrie er voor gewaakt, dat' de ver
diensten van den fabrikant op hetzelfde
peil blijven als voor de depreciatie redelijk
werd geaoht.
Verhooging van crediet
voor werkverruiming.
Met een bedrag van f. 33.700.000.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot verhooging van het zeven
de hoofdstuk B der Rijksbegrooting voor
1937 (Verhooging crediet voor werkverrui
ming).
Bij de wet van 2 Juli 1934 werd voor werk
verruiming een crediet toegestaan van f. 60
millioeri, welk bedrag bij de wet van 1
Augustus 1936 werd verhoogd met f.6.300.000
en derhalve werd gebracht op f. 66.300.000.
Op 1 Januari 1937 was dit crediet ten
volle geblokkeerd.
Wijl nog verschillende plannen in on
derzoek zijn, die wellicht voor finan
ciering ten laste van het Werkfonds in
aanmerking zullen komen en de Regee
ring voorzetting van de werkzaamheid
van het Werkfonds wenschelijk acht.
wordt voorgesteld 't toegestaan crediet
andermaal te verhoogen en wel met
een som van f. 33.700.000, als gevolg
waarvan voor het werkfonds derhalve
in totaal een som van 100 millioen
gulden beschikbaar komt.
Aan het aangevraagde bedrag ligt niet
een bepaald plan van besteding ten grond
slag. Het is derhalve niet mogelijk reeds
bij voorbaat aan te geven voor hoe langen
tijd dat nieuwe crediet zal kunnen strek
ken. Van belang is intuschen, dat op het
Werkfonds nog slechts bij uitzondering be
roep zal behoeven te worden gedaan voor
de financiering van den wegenbouw nu
voor dit doel ten laste van den kapitaal-
dienst van de begrooting van het Verkeers-
fonds voor 1937 een extra post van f. 10
millioen is uitgetrokken.
Het thans aangevraagde crediet zal dus
in hoofdzaak kunnen worden bestemd tot
bestrijding van de kosten van andere rijks
werken en van werken van andere publiek
rechtelijke lichamen.
CONVERSIE NEDERLANDSCH-INDISCHE
SCHULD.
Wetsontwerp bij de Tweede Kamer
ingediend.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot conversie van Nederlandsch
Indische schuld.
De strekking hiervan is, om evenals
zulks bij paragraaf 37 der wet van 29 No
vember 1935 tot verlaging van de openbare
uitgaven voor Nederland is geschied, ook
voor Nederlandsch-Indié de mogelijkheid
te openen om, telkens wanneer de kansen
daarvoor gunstig zijn, door conversie van
schuld de uitgaven van den leeningsdienst
te verminderen.
NOG STEEDS:
DE HAAGSCHE TRIBUNEBOUW.
DE ACTE VAN „DE LUTINE".
Naar aanleiding van het door ons on
langs gepubliceerde artikel over ..De Lu
tine", waarin de veronderstelling wordt ge
opperd, dat het woord „Bath". dat aange
troffen is op een acte betrekking hebbende
op „De Lutine", zou beteekenen „British
Army to Helder", schrijft een lezer ons, dat
dit zeker niet het geval is. Hij geeft daar
voor de volgende verklaring:
In de jaren tusschen 18401870 is in ons
land een fijner papiersoort geïntroduceerd,
dan daarvoor gewoonlijk gebruikt werd. Dit
papier was in den linkerbovenhoek ge
merkt: „Angonlème" of „Bath". Een door
hem aan ons gezonden werkje met het
woordje „Bath" werd door onzen corres
pondent te IJmuiden indewtiek bevonden
aan dat op de „Lutine"-acte.
Onze correspondent was van zijn ver
onderstelling uitgegaan, omdat de familie
op Terschelling, die de bewuste documen
ten in haar bezit heeft, de meening is toe
gedaan, dat ook het bedoelde papier af
komstig is van „De Lutine".
Geen restitutie van betaalde gelden.
Men zal zich herinneren, dat de firma
C. de Ruiter te Amsterdam, die verschei
dene tribunes had gebouwd op gemeente
lijk terrein langs den bruidsweg op 7 Jan.
te 's-Gravenhage en die daarvoor de over
eengekomen pachtsom van f82.000 had
betaald (waarbij dan nog de bouw- en ver
dere kosten ad 120 mille voor rekening van
die firma kwamen) den Haagschen ge
meenteraad 75 mille restitutie had ver
zocht. omdat de tribuneplaatsen door al
lerlei omstandigheden onverkocht waren
gebleven.
B. en W. stelden voor, deze (twee) adres
sen voor kennisgeving aan te nemen, ge
zien het raadsbesluit van 21 Dec., waarin
o.m. werd bepaald, dat de bouw enz. ge
schiedde voor risico der pachtende firma.
Verschillende raadsleden drongen op
prae-advies aan. De voorzitter, burgemees
ter de Monchy. antwoordde, dat de 82.800
gulden reeds zijn toegezegd of betaald aan
de in het raadsbesluit genoemde liefda
digheidsverenigingen. Toekenning van
restitutie zou beteekenen het schenken van
75 mille uit de gemeentekas, terwijl de
firma zelve haar pachtsom (bij de afschrij
ving), had vastgesteld.
Dc gemeenteraad vereenigde zich
daarop met 21 tegen 19 st. met de op
vatting van B. en IV., zoodat dc adres
sen voor kennisgeving werden aange
nomen.
HET P.T.T.-PERSONEEL VRAAGT
SALARISHERZIENING.
De besturen van alle vakgroepen, veree-
nigd in den Centralen Bond van Neder
landsch Post-. Telegraaf- en Telefoonper
soneel (C.B.P.T.T.zijn gisteren te Utrecht
bijeen geweest.
De bondsvoorzitter, de heer H. M. Roos
uit Den Haag. tevens lid van de centrale
commissie voor georganiseerd overleg in
ambtenarenzaken, heeft een inleiding ge
houden over de salarieering van het Rijks
personeel.
In Maart 1936 werd door de Regeering
aan de centrale commissie het voornemen
medegedeeld in den loop van 1937 te zullen
overwegen een algemeene herziening van
het „bezoldigingsbesluit burgerlijke rijks
ambtenaren" ter hand te nemen.
Tot dusver werd omtrent voorbereidende
stappen daartoe nog niets vernomen.
Het congres besloot bij de Centrale van
Nederlandsch Overheidspersoneel, waarbij
de Centrale Post-bond is aangeslopen, aan
te dringen met kracht te ijveren voor een
spoedige salarisherziening met in afwach
ting daarvan het ongedaan maken van de
laatste procentische salariskorting.
