LEIDSCHE GROOTHANDEL TELEFOON 1965
Uit den Leidschen Raad
77ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Dinsdag 2 Februari 1937
Derde Blad No. 23575
|Een nieuw exercitie-terrein voor de militairen.
Een centrale Werkplaats voor jeugdige
werkloozen De reorganisatie van de
stedelijke werkinrichting niet beslist
Ti f mttr* f ™echt
ZWITSERSCHE
N.L.
IN
2J. SMAKEN
VERKRIJGBAAR isl
ENGROS VERKRIJGBAAR BIJ DE LANGEBRUG 35
Na een herdenking van het overleden
raadslid den heer Vos volgden de benoemin-
Ijen die normaal verlieoen. Ook de verlaging
Ivan de ivacht van den Burcht werd aan-
Iva3rd.
VERPACHTING BAGGERWERK.
12e. Voorstel inzake het ondershands
Iverpachten van het baggerwerk en de uit
wring van bijkomende werkzaamheden
tan Kuyf's Vuil- en Baggerbedrijf N.V.. te
■uwkoop. (8)
De heer SNEL vraagt waarom deze ver-
jachting onderhands geschiedt. Was aan-
tiesteding niet beter geweest? En konden
Iteen voorwaarden ziin gesteld inzake de
arbeidsvoorwaarden, speciaal wat betreft
(het loon bü onwerkbaar weeT?
De VOORZITTER zegt dat met dezen
•achter al vele jaren goed is samenge
werkt. terwijl hij volkomen ls uitgerust en
|od de hoogte, waaraan diverse voordeelen
f.|:l verbonden, naar spr. nader uiteenzet.
V/at de arbeidsvoorwaarden betreft zet spr.
[uiteen hoe geen vergelijking ls te maken
met andere bedrijven, b.v. de bouwvakken,
regeling is zelfs gunstiger.
De heer SNEL noemt dit bedrijf toch een
Kmi-overheidsbedrüf en ls niet tevreden.
Hij doet een voorstel om bü B. en W. aan
dringen op te nemen een bepaling over
|vol loon bij onwerkbaar weer.
De heer SlCHÜLLER wil dat de vacantie-
niet worden gesteld volgens den
kerkgevel- doch in overleg met de werk-
liiemehs. De bezoldiging oordeelt spr. te laag.
gevolg van het feit. dat de laatste
feitelijk niets is dan een strooman voor de
meen te om de kosten laag te houden. De
ntrole oefent ook niet de pachter uit. doch
|de gemeente
Spr. vraagt zün parMj genoot vol loon te
Iteranderen in 70 pet., zooals in de bouw-
IValiken is bepaald,
öe heer WILBRINK: de arbeiders hebben
op R.K. feestdagen behalve de drie
Jw'cantle-dagen.
De heer SCHOLLER: neen.
I De heer WILBRINK: ja. zoo is het in de
|C r, F. medegedeeld! Hü neemt dat dus
Vorige exploitant ging bij dezelfde prijzen
let. bedenke men wel. Nu gaat alles
Zeker, er ls controle van de zijde der
:nte. doch daarnevens van anderen,
bestaat een goede verhouding tusschen
meente en pachter en tusschen pachter
personeel.
Overmatige winst zit er eeker niet in deze
ppachtlng.
Of het al dan niet onwerkbaar weer is,
s moeilijk na te gaan. Bij vaste loon-vast-
ilelliïig wordt het gevaar voor conflicten
teel grooter. Het personeel is z.i. in gunsti-
:er conditie dan de bouwvakarbeiders.
De VOORZITTER meent de bewüzen te
'ebben, dat de vacantie vrijwillig wordt ge
noten. niet toegewezen. Of de pachter al
1 niet controleert, doet niet terzake; een
Wed pachter zal dat zeker doen. tenzij
Hes goed gaat zooals het geschiedt. Deze
feeling bespaart de gemeente vrij belang-
ijke bedragen, een f.6000.
De huidige bepalingen Inzake onwerkbaar
eer voldoen uitstekend.
De heer SNEL wijzigt vol loon in 70 pet.
Na repliek van den heer SCHULLER, die
on zienswijze handhaaft, zegt wethouder
M STRALEN voor het voorstel Snel te
uilen stemmen, dat hem alleszins billijk
Ijkt.
De heer MANDERS ziet alleen verbete-
lne in loonsverhooging.
Het voorstel Snel wordt verworpen met
615 stemmen.
Vobr de S.D.A.P. en de heeren v. Weizen.
v. d. Laan.
Het voorstel van B. en W. wordt z.h.st.
loedgekeurd.
NIEUW EXCERCITIE-TERRE1N.
13e. Voorstel:
a. tot het beschikbaarstellen van gelden
th behoeve van den aanleg van een mili-
air oefenterrein met sportveld op de gron-
nabij den Haagweg ten Zuiden van de
ioussaintkade;
b. tot het verhuren van het sub a ge
kiemde oefenterrein met sportveld aan den
uraat der Nederlanden. (9)
De heer VAN ECK kan zich met de op
lossing van het vr-aagstuk zelf vereenigen,
"och niet met een enkel onderdeel. Op prijs
festeia moet worden, dat het Rijk tijdelijk
Jet gehuurde terrein weer afstaat voor
volksfeesten etc. aan de gemeente, doch
iaarne zou hij het Rijk iets verder willen
"Wi gaan en het nieuwe excercitie-terreln
jok beschikbaar te stellen tot allerlei open-
bate bijeenkomsten, gelet op het gebrek
aan terrein hier ter stede voor zoo iets.
"eotts heeft spr. bezwaar tegen 't woord
[evolutionair in de verbodsbepaling, gelet
SP oo be teekenis daarvan. Zoo wordt de
onduidelijk en bovendien ls ze
trrc. -' baar voor iedere bijeenkomst
och overeenstemming moet zijn tusschen
t^ëriitebestuur en garnizoenscomman-
Vandaar zijn voorstel.
"e heer COSTER vraagt het Schutters
veld
zoo eenigszins mogelijk en zoo lang
vc'rrjP te reserveeren voor de 3 October-
I Cringing, anders zal z.i. deze vereeniging
t grooten financieelen slag krügen.
beer v. WELZEN vindt den huurprijs,
zal betalen, te laag, mede in
t».?ona met de gestelde eischen en de be-
lmiSre bepalingen voor gebruik voor de
grin 5Pr- komt op tegen het be-
vJ.Iey°luti°naii-, niet in de eerste plaats
I nR^eiscn Part«-
1'Jtionau?RZITTER; is uw partij da" reV°"
aat v' WELZEN zegt, dat zijn partij
H op den bodem der democratie en ook
Cfi» de weermacht ls, ZÜ het dat
anders vfordt gedacht. HwngjMetït
Spr. sluit zich aan bij den heer Van Eek.
De heer v. d LAAN ls natuurlijk niet
gunstig gestemd ten aanzien van dit voor
stel, gelet op de belangen der 3 October-
vereeniging. die door dit voorstel eener-
zijds op hooge kosten zal komen (door ver
vanging van loodsen enz. i en door verla
ging van inkomsten anderzijds door min
der pacht en bezoek, ook van vreemdelin
gen. Vorig jaar waren er een 100.000 vreem
delingen op 3 Oct. en dat zegt toch wel
iets.
Behoud van het Schuttersveld had spr.
daarom beter geoordeeld, ook voor ten
toonstellingen etc.. doch aan het uitbrei
dingsplan valt niets meer te wijzigen en
zal er weinig meer te veranderen z(jn.
Spr. steunt het verzoek van den heer
Coster en dringt verdei- aan op in het-oog-
houden der belangen der 3 Octobervereeni-
ging.
Spr. zal tegen het voorstel-v. Eek stem
men.
De heer BEEKENKAMP zal dit eveneens
doen, trots de koerswijziging in de S.D.A.P.,
die in het voorstel-v. Eek en zijn toelich
ting echter totaal vergeten wordt. Ver
bazen doet het spr. op zichzelf niet.
De heer WÜRTZ zal als goed vaderlander
tegen het voorstel-v. Eek stemmen. Het
zou toch te dwaas zijn revolutionaire of
antt-militairlstische betoogingen te doen
houden op een excercitie-veld van het Rijk.
Dit voorstel van de S. D. A. P. verbaast
spr. zeer na de jongste wijzigingen in
koersrichting Dit voorstel is daarmede vol
komen In strijd. Wat moet men nu au
serieux nemen? De koerswijziging of dit
voorstel-v. Eek? Spr. zal het bij twijfel
lalen, al heeft hij zijn Ideeën daaromtrent.
De heer GOSLINGA vraagt naar het uit
breidingsplan voor het Schuttersveld. Is
dat goedgekeurd? Spr. hoorde het tegen
deel. Dit met het oog op de kosten, aan
wijziging nu en straks verbonden.
De firma Clos en Leembruggen heeft
Volkstuintjes op het nieuwe terrein. De
huur is opgezegd tegen 1 Sept.; een zeer
ongelukkige datum. Kan deze datum niet
verlaat worden en is den menschen niet
tegemoet te komen in de kosten van over
brenging naar elders?
De heer HESSING vraagt of vergaderin
gen wel toegelaten zullen worden. Spr. voelt
zich even goed vaderlander als de heer
Würtz, doch is voor het voorstel-v. Eek.
Dit vanwege zijn vrijheidsdrang, terwijl
de partij van den heer Würtz zich meer
en meer richt naar de N.S.B., die revolutio
nair heet. en op Duitschland is georiënteerd.
De VOORZITTER constateert met ge
noegen, dat tegen het voorstel zelf niet
veel is ingebracht.
Wat hebben wij echter aan do beroering,
door den heer v. Eek gewekt? Beter had
deze achterwege kunnen blijven.
Wij verhuren het veld aan het Rijk, dat
zoo vriendelijk is ervan bij sommige ge
vallen (buitengewone gevallen alleen!)
weer afstand te willen doen. Nu opeens
komen vereenigingen, die nooit het Schut
tersveld vroegen, heel goed bekend met
den gang van zaken, terwijl er niets ver
anderd is
Men begrijpe goed. dat dit ook niet de
bedoeling is. Het veld geldt alleen voor 3
Octoberdag. Koninginnedag enz. Waarom
het voorstel v. Eek, waar deze zelf anti-
militairistische bijeenkomsten enz. wil
weren?
Natuurlijk zullen B. en W. het Schutters
veld zoo lang mogelijk voor 3 October be
schikbaar stellen. Voor 1937 is er zeker
nog geen gevaar.
Na wüziging is het Uitbreidingsplan na
aanvankelijke afkeuring, nog niet goedge
keurd. doch eens zal dit toch gebeuren, zij
het wellicht na nieuwe wijzigingen. Met de
belangen der 3 Octobervereenigmg zal on
getwijfeld ernstig rekening worden gehou
den na onderling overleg, Zulks in het be
lang ook der stad.
Den volkstuintjes zal men zoover moge
lijk ter wille zijn. De datum van 1 Sépt. is
slechts genomen ter bespoediging, doch dit
wil nog niet zeggen, dat daaraan zal wor
den vastgehouden.
De huur is niet hoog, doch z.i. toch vol
doende.
De heer v. ECK gaat in op hetgeen de
heer Beekenkamp zeide. Zijn partij is na
tionaal, doch tevens voor de vrije mee-
nings-richting en vandaar zijn voorstel,
doch practisch beteekent het. niet veel.
daarin had de voorzitter gelijk, daar zon
der den garnizoenscommandant toch niets
is te bereiken. Het stuit spr, echter tegen
de borst het begrip revolutionair te zien
vaststellen door militairen.
De heer HESSING: het zijn toch goede
vaderlanders.
De heer v. ECK: zeker, maar wij voelen
ons zeker niet minder goede vaderlanders,
al trekt men waarschijnlijk de grenzen wel
eenigszins anders.
Het voorstel-v. Eek sub a, luidende,
dat de beschikbaarstelling van die terrei
nen aan de gemeente zich niet beperkt tot
openbare volksfeesten en andere volks
vermakelijkheden, doch wordt uitgebreid
tot alle openbare bijeenkomsten,
wordt verworpen met 1715 stemmen.
Vóór de S.D.A.P. en de heer v. Weizen.
Sub b wordt verworpen met dezelfde
stemmenverhouding.
Dit luidde:
dat de voorwaarde voor het gebruik van
die terreinen aldus luidende: dat de be
treffende feestelijkheden en vermakelijk
heden niet worden gehouden met een revo
lutionair doel of propaganda tegen de
weermacht, op die tereinen worden toege
laten, komt te vervallen.
Het voorstel van B. en W. wordt z. h. st.
aangenomen.
HAMERPUNTEN.
14e. Voorstel tot het verköopen aan den
van het vischrecht
l, üfelëêfen onder de
l*e. wii iiitsi/ V
yy
PRODUCT V D
HOLLANDSCH
CHOCOLADEFABRIEK
5992
i Volle Melk Chocolade 9
i Hazelnoot
j Dessert
Naturel (Bittere)
(Ingez. Med.)
5993
(Ingez. Med.)
gemeenten Warmond, Alkemade, Rijn-
saterwouöe en Woubrugge. 101
Na een opmerking van den heer COSTER
wordt het voorstel z. h. st. aangenomen. De
heer Coster wil geacht worden te hebben
tegengestemd.
15e. Praeadvies op het verzoek van de
N.V. Leidsche Duinwater-Maatschappij om
toestemming tot het verkoopen van eenige
perceelen duingrond gelegen onder de ge
meente Katwijk aan die gemeente. (11)
Conform besloten.
16e. Voorstel tot wijziging van de Veror
dening. regelende de heffing van leges- en
expeditiegelden ter secretarie, bij het oud
archief en aan het bureau van den Bur
gerlijken Stand te Leiden.
Conform besloten.
DE ZIJL.
17e. Voorstel tot het beschikbaarstellen
van gelden ten behoeve van het uitbreiden
van de zweminrichting „De Zijl". (13)
De heer GOSLINGA herinnert aan zijn
verworpen voorstel om de zwem-inrichting
niet onder te brengen bij dé Sportstichting
Doch nu mist spr. het advies van deze
stichting' Mede namens de heeren Eiker
bout en Lombert vraagt hij aanhouden tot
dit advies zal zijn verkregen.
De heer v. d. KWAAK is tegen uitstel,
gelet op het belang der zaak. Z.i. zal de
Sportstichting er geen prijs op stellen,
deze zaak nog weer eens geheel te over
zien. Dan gaat er nog een jaar voorbij.
De heer JONGELEÊN is eveneens tegen
uitstel, gelet op de urgentie van de ver
betering.
De heer LOMBERT vindt het inconse
quent, dat men de Sportstichting is ge
passeerd. Was dit onmogelijk geweest, dan
had dit in ieder geval vermeld dienen te
zijn.
De VOORZITTER zegt, dat de zaak nog
niet in handen is van de Sportstichting en
bovendien, deze zaak is al zeer oud en de
vereeniging drong ten zeerste op spoed aan
in het belang der vereeniging en de sport,
zooals ook inderdaad juist en gewenscht
is. Op advies van de Sportstichting kon
moeilijk worden gewacht, wilde men niet
traineeren.
De heer GOSLINGA zegt zuiver demo
cratisch te handelen in zijn voorstel. De
Sportstichting is toch zeker in staat om
in kort bestek een advies te geven. Nu pas-
seeren B. en W. zelf de stichting, door hen
zelf gewenscht.
De inrichting is nog niet ingebracht,
zegt de voorzitter, doch de stichting kan
het toch niet weigeren?
De VOORZITTER: zeker wel en ook de
raad. die straks ook een beslissing zal
moeten nemen.
De heer GOSLINGA is trots dit alles
geenszins overtroefd en blijft zijn voorstel
handhaven.
De heer v. d. KWAAK legt ook nog eens
den nadruk op het nog niet inbrengen van
de Zijl in de Sportstichting.
Het voorstel-Goslinga wordt verworpen
met 284 stemmen.
Voor de heeren Goslinga, Eikerhout,
Lombert en Wilmer.
De heer JONGENEEL vraagt of ook aan
dacht is geschonken aan het water zelf,
dat in de Zijl nog al eens groen wordt.
Dr. Horst heeft destijds al proeven ge
nomen om dit groen te verwijderen, doch
het resultaat weet spr. niet.
De heer GOSLINGA heeft bezwaren
tegen de financiering. B. en W. spreken
over dekking uit leening, hetgeen z.i. wil
zeggen verdeeling over veertig jaar, het
geen een verschuiven is van de moeiijk-
heden naar de toekomst. Over veertig jaar
zal de inrichting er niet meer zijn!
De VOORZITTER zegt, dat tegen het
groen-worden van het water reeds maat
regelen worden en zijn genomen, doch de
organisatie zal ongetwijfeld daaraan aan
dacht besteden. Leeningen voor veertig
jaren zijn gewoon, gebaseerd op een soort
gemiddelde, dat z.i. ook hier mocht wor
den aangehouden, daar bij de stichting
hetzelfde systeem is toegepast.
De heer GOSLINGA handhaaft zijn
financieel bezwaar. Feitelijk moet dit ge
financierd worden uit gewoon doch met
tien jaar zou hij genoegen willen nemen.
De heer DE REEDE wijst er op. hoe de
heer Goslinga vroeger zelf veertig jaren als
gemiddelde verdedigde. Spr. heeft, over deze
aangelegenheid nog een appeltje te schil
len met het college, doch zal wachten tot
de begrooting. Hij wil den wethouder hier
niet opjagen voor f. 17.000.
De heer GOSLINGA wil dat ook niet, hij
vraagt tien jaar in plaats van veertig, dat
is alles. Overigens bestrijdt spr. den heel
de Reede, hij heeft dat stelsel niet altijd
verdedigd.
Het voorstel van B. en W. wordt z.h.st.
aangenomen.
JEUGDIGE WERKLOOZEN.
18e. Voorstel:
a. inzake het ingebruikgeven van een ge
deelte van de fabrieksgebouwen aan de le
Looierstraat aan de Commissie voor Ont
wikkeling en Ontspanning van Werkloozen,
voor het daarin oprichten en exploiteeren
van een centrale werkplaats voor jeugdige
werkloozen
b. tot het beschikbaarstellen van gelden
ten behoeve van de op- en inrichting van
de sub a. bedoelde werkplaats en de exploi
tatie daarvan gedurende 1937. (14)
De heer WILMER zegt, dat goede resulta
ten kunnen worden bereikt, als de leiding
der Centrale deugdelijk is. Het moet niet
alleen gaan om werk doch ook om uitbrei
ding van vakkennis. De Centrale wordt
dus z.i. mede een soort ambachtsschool.
Doch hoe komt het loon van leiders en
bazen daarmede in overeenstemming?
Een loon van f. 21 voor de bazen oordeelt
spr. buitengewoon laag. Wil de regeering
het zoo, dan begrijpt hij het tenminste, al
dringt hij ook dan nog aan op pressie op
het rijk tot verhooging.
De heer v. d. KWAAK vraagt of met de
circulaire van den minister rekening is ge
houden.
De heer HESSING. op zich zelf verheugd
over dit voorstel, sluit zich aan bij den
heer Wilmer, behalve wat betreft, dat de
Centrale moet worden een soort Ambachts
school. Z.i. moet de Centrale zijn een fa
briek met de tucht daaraan verbonden.
Het moet gaan om onderhouden van vak
kennis, niet van bijbrengen van vakkennis.
Het loon is door den minister bepaald.
Wethouder v. STRALEN zegt. dat dit
voorstel voldoet aan een toezegging, den
heer Wilmer bij vorige begrootmg gedaan.
Bedoeling is. dat in de Centrale ieder los
van ide of levensopvatting zal kunnen
werken. Een goede leiding is eisch, gelet op
de verantwoordelijkheid. De Centrale mag
echter niet zijn 'n verlenging van de Am
bachtsschool, doch moet de sfeer dragen van
een fabriek. De bezoldiging lijkt laag. doch
niet de volle persoon zal worden gevraagd.
Het loon van f. 21 voor de bazen is laag.
doch er is geen mogelijkheid dit bedrag
verhoogd te krijgen. Deze bepaling geldt
voor alle centrales.
De circulaire van den minister heeft de
aandacht van het college, doch dit meent,
dat er nog geen reden was alsnog verder
daarop in te gaan, doch B. en W. blijven
diligent.
De aanstelling van leiders en bazen zal
geschieden door de Commissie voor Ont
wikkeling en Ontspanning in overleg met
den directeur van den Arbeidsdienst.
De heer WILMER. heeft bedoeld, half
wassen verder te brengen in vakkennis.
De heer TOBE zegt. dat aanvullend on
derwijs toch bedoeling is.
De heer HESSING blijft dit ontkennen al
zullen halfwassen natuurlijk kunnen lee-
ren. De centrale mag niet een deel van de
taak der Ambachtsschool overnemen.
Het voorstel jverdt z.h.st. aangenomen.
Te kwart voor zes wordt de zitting ge
schorst.
AVONDZITTING.
Voorstel tot het verkoopen van een per
ceel bouwterrein od den hoek van de Cobet-
straat. en de Fruinlaan. kad. bekend ge
meente Leiden. Sectie M No. 5551 (ged.)
aan J. W. Reyneveld qq.. te Leiden.
Conform besloten.
DE STEDELIJKE WERKINRICHTING.
19e. Voorstel inzake reorganisatie van de
Stedelijke Werkinrichting. (15)
De heer COSTER oordeelt het cijfer dei-
subsidie van de Sted. Werkinrichting niet
geheel juist. f. 16.000 lijkt hem overdreven.
Voorts stelt hij een reeks vragen.
Mevr. BRAGGAARDE DOES wijst er
op, hoe steeds op verbetering dezer inrich
ting werd aangedrongen. Daarom juicht
spr. deze ernstige poging tot verbetering
toe, doch deze verbetering mag niet gaan
ten koste van alles. H.i zullen er geen
menschen tegen hun zin geplaatst mogen
worden. Tegen de gedwongen godsdienst
oefening heeft spr. eveneens ernstig be
zwaar.
De heer WILMER meent, dat niemand
gedwongen zal worden tenzij dit noodza
kelijk is voor hem zelf en zijn omgeving.
Het spijt spr. dat hij en eenige leden
zijner fractie hun stem niet zullen kunnen
verleenen aan dit voorstel, trots alle waar
deering voor het werk van het L d H.
Er is één principieel bezwaar: allen zul
len worden gedwongen 's Zondagmorgens
een Godsdienstoefening bü te wonen Op
zich zelf geheel logisch en verklaarbaar
voor vrijwilligen en gedwongen, behalve
wordt verlangd. Maar de dwang betreft ook
voor zoover andere godsdienstoefening
hen, die elders aan een Godsdienstoefening
willen deelnemen en dat is z.i. onoverkome-
hjk.
Dat practisch dit bezwaar weinig zal tel
len, het zegt spr. weinig, want in een ver
ordening iets van zoo principieelen aard
vast te leggen, spr. denkt er niet aan om
mede te werken aan het in het leven roepen
van zoo'n toestand, al kan zich neerleggen
bü wat bestaat, soms verstandig zijn.
Ook spr. meent, dat een contract vcor 25
jaar rijkelijk lang is.
De heer VAN ECK staat met gemengde
gevoelens tegenover dit voorstel. Verbete
ring in deze inrichting is noodzakelijk en
waardeering heeft spr. voor B. en W. en het.
L. des H„ die dit voorstel geboren deden
worden. Voor het krachtige geloof in rnen-
schenliefde van het L. des H. heeft spr.
ontzag, waardoor vaak gelukt, wat elders
mislukt, doch gezien de financieele nood
toestand der gemeente zou spr. toch niet
voorstemmen. Volgens spr. zou het getuigen
van gebrek aan gemeenschapsgevoel der
gemeente, wanneer het niet zou gelukken
onder gemeentebeheer gunstige effecten te
sorteeren. Doch de financiën dwingen dit te
aanvaarden. Er zün evenwel nu geen ern
stige bezwaren. Voor een groot deel sluit
spr. zich aan bij den heer Wilmer. Deze
wees op hen die anders op Zondag God
willen dienen, doch erkennend het recht
op de sfeer van het L. d. H. spr. heeft
bezwaren tegen de verplichte godsdienst
oefening ook voor anderen. Er zullen er zijn.
die er beter van zullen worden, zoo'n be
handeling als onmondige lijkt spr. toch
verkeerd.
Z. i. moeten de leiders van het L. d. H.
voldoende vertrouwen hebben in hun
systeem om allen dwang te vermijden, die
slechts onpaedagogisch zou werken. Vrijheid
van geweten moet er volledig blijven. Van
daar zijn voorstel in dezen.
Is in de gegeven omstandigheden alles te
zeggen voor dit voorstel, en moet rekening
worden gehouden met verbetering en daar
om mag de gemeente zich niet voor 25 jaar
binden. Billijk is, het Leger geen schade te
garandeeren, doch zijn voorstel om na 5
jaar met één jaar opzeggingstqd te kunnen
opzeggen, lijkt hem billijk.
De heer BERGERS had liever gezien, dat
de gemeente zelf in deze materie had ge
zorgd, doch de financiën beletten dit blijk
baar. Heeft de gemeente echter nog eenig
toezicht op de financiën? Treedt het L. d. H.
ook nog op als concurrent van den Midden
stand? Een uitgang aan de Oude Vest hjkt
spr. ongewenscht. Misschien zou aanhouden
van het voorstel ter nadere bestudeering der
bezwaren het beste zijn.
.De heer v. WELZEN meent, dat met djt
voorstel niet bereikt wordt, dat deze maat
schappelijke schipbreukelingen op een zoo
danig peil worden gebracht dat een sociale
verheffing mogelijk wordt.
Daarom zal spr. ook. gelet op dc sfeer,
niet met het voorstel meegaan.
Voor een deel zou spr.'s opvatting offers
eischen der gemeente, doch onoverkomelijk
lijken zij hem niet. Niettemin wil spr. de
voorstellen v. Eek ondersteunen, daar iedere
verbetering toch aanvaard dient te worden.
De heer DE REEDE oordeelt de Werkin
richting zeer verouderd en niet meer van
dezen tijd. Een behoorlijk voorstel tot ver
betering leek onmogelijk, tot het L. d. H.
kwam, dat ten zeerste is in het belang der
gemeente. De sociale zijde van het geval is
bij het L. d. H. volkomen veilig en spr. deelt
de bezwaren tegen de verplichte godsdienst
oefening niet, waar ieder immers vrij blijft
toch eigen richting te volgen.
Het L. d. H. staat op principieel godsdien
stig standpunt en alleen directe dwang zou
uitgesloten moeten zün, waarvoor spr. niet
al te zeer vreest, daar de wethouder er toch
niet tusschen uitkomt besliste weigeraars te
helpen.
Men zal over kleinigheden moeten heen
stappen in het belang van het groote doel!
De heer BEEKENKAMF ziet een princi-
pieele zqde in de vraag, of de overheid in
geloofszaken dwang mag oefenen. En al
hoewel spr. meent, dat zqn partij deze
dwang verwerpt, het toch geen wet van
Meden en Perzen mag zqn. Om de stand
punten Wilmer en v. Eek tot elkaar te bren
gen, vraagt spr. het L. d. H. te verzoeken
vrijstelling te verleenen voor hen, die prin
cipieel bezwaren hebben.
De heer WILBRINK heeft met erkente
lijkheid djt voorstel begroet. Het L. d. H.
is toch wi het meest geëigende lichaam in
deze materie, zoowel op godsdienstig ter
rein als op het gebied van sociale arbeid,
zie de resultaten.
Uitbreiding van de Sted. Werkinrichting
behoort tot de onmogelijkheden, dat is
vodoende bewezen. Nimmer is in deze in
richting hier iemand weer opgericht en
teruggebracht in de maatschappü, zulks in
tegenstelling tot het L. d. H.
Het bezwaar van de verplichte gods
dienstoefening wordt z.i. overdreven. Zoo'n
oefening beteekent nog geen verplichte
godsdienst. Vooral niet in een groot huis
gezin als waarvan hier sprake is. Elders ge
schiedt zoo iets wel iederen dag en zonder
bezwaar. De godsdienst van het L. d. H. is
daarnevens niet dogmatisch en gewetens
bezwaren kan spr. in dit opzicht niet er
kennen. Zij die niet willen meedoen, kun
nen alles langs zich heen laten gaan: van
geestelijken dwang is daarom z. i. geen
sprake.
Op zich zelf heeft spr. geen bedenking
zijn stem te geven aan de motie v. Eek,
doch hij is overtuigd, dat het L. d. H. zoo'n
verzoek van B. en W. niet kan inwilligen,
daar het internationaal werkt volgens
vaste regelen. Voor Leiden zal men z.i.
daarvan niet kunnen en willen afwijken.
De straffe organisatie ziet niet naar de
persoon en naast nadeelen, is dat een
voordeel, dat het succes van het L. d H.
verklaart.
De heer GOSLINGA vraagt: wordt het
huidige werk wel voortgezet? Waar blijven
degenen, die verwijderd zullen moeten wor
den volgens de nieuwe bepalingen? Kun-
