Onze Indische
Luchtpostbrief
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Bied
Donderdag 28 Januari 19}I
PARLEMENTAIR OVERZICHT
GEMENGD NIEUWS
TWEEDE KAMER.
RECHTZAKEN
Batavia heeft goed feest gevierd - Gagt het
monument van Pieter Elberfeld verdwijnen? - Naar
een vrouwenkiesrecht? - Sterke opleving
van het motorverkeer
HET S.S. „JONGE JACOBUS" VERKEERDE
IN GEVAAR.
De kapitein hoopt Lissabon te bereiken.
Naar het „Hbld." vernemt. meldde een
Lloyd's telegram, dat van het Nederland-
sche stoomschip „Jonge Jacobus", dat op
13 Januari van Antwerpen naar Alexandrië
was vertrokken, het luik No. 1 was inge
slagen. Een later telegram meldde, dat het
stoomschip snel zinkende was. Nog een
latere mededeeling bevatte het bericht,
dat kapitein Visser er in geslaagd was het
gat te dichten. Hij hoopte met zijn schip
VOORSTELLEN TOT GRONDWETS
HERZIENING.
Het debat over de Grondwetsherziening
kabbelde gisteren rustig voort. Buiten zijn
oevers trad het niet.
De heer Schouten had zich tot taak ge
steld aan te toonen, dat onze Grondwet nog
volstrekt niet verouderd is, en dat ook hier
om een breedere herziening onnoodig was,
wijl allerlei nieuwe denkbeelden ook onder
Lissabon te bereiken. De toestand van het de bestaande wet hun verwezenlijking kun-
sehip is dus niet hopeloos, gelijk aanvan
kelijk gevreesd werd.
De „Jonge Jacobus" is uitgerust met een
sterke machine en loopt met een snelheid
van 11 a 12 mijl.
DOOR EEN LOCOMOTIEF
DOODGEREDEN.
Gistermiddag liep de 6S-jarige J. de J.,
wonende aan de Putsche laan te Rotter
dam. in deze laan dicht langs het hek. dat
de rijstraat van de trambaan van de H. T.
M. scheidt, toen uit de richting Rosestraat
een locomotief kwam. bestuurd door J. H.
van S. uit Hellevoetsluls. De J. merkte de
machine blijkbaar te laat op; hij werd ge
grepen en tegen de straat geslingerd- Hij
bekwam een gapende hoofdwonde, terwijl
hem beide beenen onder de knie werden
verbrijzeld. In zorgwekkenden toestand is
de man opgenomen en naar het ziekenhuis
aan den Coolsingel vervoerd, waar hij in
den loop van den middag is overleden.
DE POSTAUTODIEFSTAL TE EINDHOVEN
Twee mannen aangehouden.
nen vinden. Voor een generale revisie is het
thans de tijd niet; de grondslagen onzer
constitutie zijn nog goed en tal van nieuwe
denkbeelden zijn nog niet tot rijpheid ge
komen. In dit verband wees de heer Schou
ten evenals den vorigen dag mr. Goseling
allerlei nieuwigheden van het oogenblik
(staats-absolutisme: totale staat) met stel
ligheid af; ze zijn trouwens vlak in strijd
met onzen volksaard. Wat art. 7 (drukpers
vrijheid) betreft, vereenigde de heer Schou
ten zieh met het standpunt der Regeering,
die wijziging onnoodig oordeelt, doch hij
zette (met een beroep op prof. Simons en
de Savornin Lohman) uiteen dat genoemd
artikel van beperkter strekking is dan veel
al wordt gedacht; het maakt alleen vooraf
gaande censuur onmogelijk, doch andere de
vrijheid-beperkende maatregelen niet, en
daarom achtte hij een tijdelijk verschij-
nings-verbod bij wijze van bijkomende straf
niet met het artikel in strijd. Zulk een ver
bod kon niet als preventieve censuur wor
den beschouwd.
Bleek uit de rede van den heer Schouten,
dat hij zich met het beperkte karakter der
revisie kon vereenigen, met den heer Joekes
was dit evenzeer het geval. Ook was deze
het met den heer Schouten eens, dat een
tijdelijk verschijningsverbod voor bladen
niet in strijd zou komen met art. 7. De heer
("Bulten verantWcroraelijkneia dei Red.)
Copie van de al of niet geplaatste
stukken wordt niet teruggegeven.
De politie van Eindhoven heeft, gister- Albarda had opgemerkt, dat zulk een ver-
middag, in verband met het ontvreemden
van de postauto op Maandagavond jl., in
het perceel Boschdijk 214 gearresteerd den
29-jarigen recidivist J. M. O. en in 't per
ceel Hugo de Grootstraat 36, den 35-jari-
gen Fr. D. Tevoren was in beide perceelen
huiszoeking gedaan. De beide mannen
ontkennen alle schuld- De politie meent
echter voldoende bewijzen tegen hen in
handen te hebben om hen in arrest te
houden. De aangehoudenen staan ongun
stig bekend.
ONVEILIG STRAND.
Het strand te Scheveningen is onveilig
tot Katwijk op Woensdag 3 en Donderdag
4 Februari a.s., telkens van 10.30 tot 14.30
uur wegens schieten met geschut. De aan
dacht wordt erop gevestigd, dat 't strand
eerst weder toegankelijk is, nadat de roode
vlaggen welke de onveilige strook aandui
den, zijn ingehaald.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
DE OVERSTROOMINGEN IN AMERIKA-
De Amerikaansche minister van oorlog,
Woodring, heeft bevel gegeven tot onmid
dellijke evacuatie van 50.000 oeverbewo
ners bij de Mississippi. 35.000 militaire
vrachtauto's zijn gerequireerd en verschei
dene duizenden manschappen gemobili
seerd Het benedengebied van de Mississippi
wordt thans ernstig bedreig*!.
Te Mound City (Illinois), waar Ohio en
Mississippi tezamen vloeien, is de dijk be
zweken voor het opstuwende water, dat een
half uur tijd in de stad een hoogte van
anderhalven meter had bereikt.
Het aantal slachtoffers neemt nog steeds
toe. Er ziin reeds 261 dooden. daarenboven
250 sterfgevallen als direct gevolg der over-
stroomingen.
Te Louisville zijn eenige dooden begraven
zonder geïdentificeerd te zijn. De epide
mieën nemen grooten omvang aan.
Meer dan 900.000 Dersonen zijn dakloos.
De materieele schade zou de 400 millioen
dollars ver te boven gaan.
Het peil van de Ohio is iets gedaald. Op
sommige muiten is het stationnair geble
ven. Dit geeft hoop. dat nieuwe gevaren
ziin afgewend, met name te Evansville,
Cincinnati en Portsmouth.
Toch houden in den staat Ohio het gebrek
aan drinkwater en de koude aan.
KASTEEL DOOR BRAND VERNIELD
Gistermorgen om 5 uur ls een felle brand
uitgebroken in het kasteel Sury le Comtal
bij St. Etienne (Frankrijk). Ondanks het
optreden van de brandweer werd het ge-
heele kasteel een prooi der vlammen. Een
verzameling kostbare schilderijen is even
eens verloren gegaan
SCHIJN-DRAMA OP HET TOONEEL.
Tijdens een repetitie in de Metropolitan-
Opera te New York heeft Lawrence Tibbett
bij ongeluk den bariton Joseph Sterzinl met
een dolk getroffen. Sterzini trok zich van
liet tooneel terug en het zijn wond verbin
den, die slechts oppervlakkig was. Vijf uur
later overleed hij echter. Later bleek even
wel aan een natuurlijke oorzaak, die met
de lichte verwonding niets uitstaande had!
GEHEEL POMPSTATION IN DEN GROND
VERDWENEN,
De ..Daily Telegraph" bericht, dat gister
ochtend te Rode Heath nabij Sandbach in
Cheshire (Engeland) met donderend geweld
een geheel pompstation van een niet meer
in gebruik zijnd zoutwerk in den grond is
verdwenen. Het gat is 30 voet in diameter
en minstens 150 voet diep. De randen brok
kelen nog steeds af en men heeft een hek
geplaatst om de nieuwsgierigen op een af
stand te houden. Nog steeds stijgt een on-
deraardsch gerommel uit het gat op.
Het zoutwerk is meer dan 100 jaar oud
en is langer dan 14 jaar buiten werking,
aangezien door een ondergrondsche aard
verschuiving de Dompen onklaar raakten.
Indien de aardstortingen voortduren, be
staat groot gevaar dat een beek en een
kanaal, welke in de nabijheid van het gat
looDen. eveneens in de dieDte zullen ver
dwijnen. De bodem van het gat kan men
niet zien en toen men een steen omlaag
wierp hoorde men deze na drie of vier
seconden in water terecht komen.
wees er op, dat men onder de bestaande
bepalingen zelfs gevangenisstraf kan krij
gen voor een pers-overtreding en dat is nog
erger. Of de bestaande bepalingen tegen
pers-excessen voldoende zijn, zal de Regee
ring zoo meende mr. Joekes straks
misschien moeten overwegen. Ook de in
voering van een recht van antwoord zou dan
overwogen moeten worden. Trouwens, ook
op ander gebied zullen volgens dien afge
vaardigde in de naaste toekomst vragen
rijzen, o.a. die van bepaalde, afzonderlijke
organen voor ons economische leven, en ook
de vraag, of de Eerste Kamer gehandhaafd
moet blijven, die nu al verscheidene jaren
op deAzelfden politieken grondslag rust als
de Tweede, Tot onderzoek van al zulke vra
gen zou mr. Joekes een commissie benoemd
willen zien.
Namens de liberalen heeft de heer Coops
nog eens oppositie gevoerd al gaat dit bul
ten de Grondwetsherziening om) tegen een
ordeningspolitiek, zooals de katholieken die
voeren. Zijn instemming betuigde hij met
het ongemoeid laten van art. 7. en hij
schetste de groote beteekenis der drukpers
vrijheid voor ons land, al gaf hij toe dat er
excessen zijn. maar om deze te bestrijden
is geen herziening der Grondwet noodig. Be
denkelijk achtte hij de stelling der Regee
ring, dat een verschijningsverbod niet in
strijd met art, 7 zou zijn.
Een gezaghebbend man als de heer de
Geer heeft deze opmerking gemaakt:
de Regeering heeft, bij nader inzien, art. 7
(■drukpersvrijheid) wel ongemoeid gelaten,
maar in de discussie is toch gebleken, dat
velen een tijdelijk verschijningsverbod niet
in strijd achten met dat artikel.
Zoo poogde mr. de Geer dus de mogelijk
heid van zulk een verbod, in den vorm van
bijkomende straf, als oogst bij deze revisie
binnen te halen, ook al wordt het niet in
de Grondwet opgenomen. Men weet van
vroeger, dat de heer de Geer een voorstan
der is van zulk een verbod.
De heer de Geer heeft toegegeven, dat er
enkele goede en toe te juichen verbeteringen
in de voorstellen zitten, al is op andere pun
ten het resultaat ietwat teleurstellend ge
weest. Ten aanzien van wat voorgesteld
wordt inzake de revolutionaire volksverte
genwoordigers had hij eenige bedenking,
maar hij zal bij het betrokken ontwerp
daarop terugkomen. En overigens leverde
hij eenige beschouwingen over machtigings
wetgeving, delegatie van bevoegdheden, die
echter niet in de revisie is opgenomen. Hij
stond gereserveerd ten aanzien van dit on
derwerp en hij waarschuwde tot dubbele
voorzichtigheid, na hetgeen bij de crisis
wetgeving te zien is geweest inzake het on
gemotiveerd gebruik maken van zulke ge
delegeerde bevoegdheden.
Nog eenige andere sprekers zijn aan het
woord geweest over allerlei onderwerpen.
De heeren Westerman en Zandt gaven te
kennen niet zoo heel veel voor de bestaande
persvrijheid te gevoelen; eerstgenoemde wil
den Raad van State en de Rekenkamer op
heffen en laatstgenoemde wenscht scherper
optreden tegen de revolutionairen; de heer
de Visser acht de geheele herziening reac
tionair, 'n collectie reactionaire maatrege
len, die vooral tegen de communisten is ge
richt, maar, al zal. zoo profeteerde hij „het
communisme de burgerlijke democratie ver
nietigen", als het gaat tusschen Mussert en
Colijn, kiezen de communisten Colijn.
Vandaag spreekt de Minister.
HAGENAAR.
HET TAXI-BEDRIJF.
Naar aanleiding van het in Uw blad van
26 dezer opgenomen ingezonden stuk, dee-
len wij mede dat „abonné" zich schrome
lijk vergist, Indien hij meent dat onze
vereeniging slechts bestaat uit de „groo-
tere" ondernemers en in het leven werd
geroepen met het doel te „probeeren klei
nere ondernemers er uit te drukken".
Wij kunnen verklaren dat bij onze ver
eeniging, waarin ieder lid, ongeacht het
aantal wagens, dat hij in zijn bedrijf be
zigt, gelijk stemrecht heeft, méér kleine
dan groote automobielverhuurinrichtingen
zijn aangesloten.
Het lidmaatschap wordt verkregen door
aanmelding bij en toelating door het be
stuur (secretariaat: H. Rijndijk 105, Lei
den) en bij weigering van het bestuur om
iemand als lid toe te laten door beroep op
en toelating door een ledenvergadering.
De tarieven hebben onze volle aan
dacht. Wij achten evenwel thans het
oogenblik nog niet aangebroken om daar
omtrent definitieve mededeelingen te
doen.
De arbeidsvoorwaarden van chauffeurs,
ten aanzien waarvan „abonné" blijkbaar
een uitwas aanhaalt, laten onze vereeni
ging niet onverschillig. Genoegzaam blijkt
zulks uit het feit dat de vereeniging zich
onmiddellijk na haar oprichting in ver
binding heeft gesteld met de hoofdbestu
ren van de Moderne-, R.K. en Chr. Werk
nemersbonden.
Voor de Vereeniging van Taxi- en Luxe
Automobielverhuurinrichtingen voor Rijn
land,
Het Bestuur,
H. KANBIER, voorzitter.
W. C. A. v. KERKHOFF. penningm.
P. VAN ULDEN, secretaris.
TH. J. v. d. HEIJDEN, secr.-adv.
BUREAUCRATIE.
Betaal uw belasting in verdraagzaam
heid! Doch alles goed en wel, als men het
publiek ter wille is. Zulks laat op het
kantoor van den gemeente-ontvanger in
den laatsten tijd wel wat te wensohen
oveT. Betaalde men voorheen de vermake
lijkheidsbelasting aan één loket en werden
de administratieve werkzaamheden aan
deze betaling verbonden, ook aan dat loket
afgedaan, dan was men in korten tijd klaar.
Thans schijnt een andere werkwijze in
gevoerd te zijn en wel ten ongerieve van het
betalende publiek.
Men gaat thans in de file staan laat ons
zeggen bij loket No. 1); is men aan de
beurt en heeft men den ambtenaar mede
gedeeld, dat men de kaarten komt halen,
welke ter stempeling zijn gebracht, dam
ontvangt men een nota. Met deze nota gaat
men naar loket No. 2 om weder in de file
te staan, om, als men aam de beurt is, zijn
belasting te betalen.
Voor verandering moet men nu naar
loket No. 3, wederom in de 'file en ontvangt
als men aan de beurt js, de kwitantie voor
de gedane betaling. Maar nog is men niet
klaar! Waar blijven nu 'de kaarten? Na loket
No. 3 weer terug naar loket No. 1. Nog
maals in de file om dan eindelijk op ver
toon van de kwitantie de benoodigde kaar
ten te kunnen ontvangen.
Ik vraag mij af: waarom deze omvamg?
Toch zeker niet in het belang van het
betalende publiek. Waarom moeten deze
menschen. wanneer veranderingen van
werkzaamheden op een kantoor plaats heb
ben, daarvan de dupe zijn. Moet niet eerst
gedacht worden aan de belangen van het
betalende publiek? Dat deze toestand spoe
dig moge veranderen en het publiek op
vluggere wijze op het kantoor van den
gemeente-ontvanger zijn zaiken kan afdoen.
U. mijnheer de Redacteur, dankende voor
de opname.
EEN BETALER.
ACHT JAAR GEËISCHT IN VERBAND
MET ZEDENMISDRIJF.
Voor de rechtbank te Leeuwarden stond
terecht R. van der L„ 43 jaar. koopman te
Huizum. thans gedetineerd, wegens een
zedenmisdrijf.
De officier van justitie eischte acht jaar
gevangenisstraf.
STORM AAN DE PORTUGEESCHE KUST
Aan de Portugeesche kust woedt een
zware storm- De lager gelegen wijken van
de stad Nazare zijn overstroomd. Ook in
de haven van Lissabon is veel stormschade
aangericht. Twee vlsschersbooten zijn om-
gelagen, een zeilboot is gezonken. Vier
menschen zijn om het leven gekomen.
SLEEPBOOT GEZONKEN.
De sleepboot Toxteth is gisteravond op
i de Mersey (bij Londen) gezonken. De
ikapitein werd gered maar de overige vier
opvarenden worden vermist.
DE TUINDER DE DUPE.
Droevige gevolgen van genomen maat
regelen door de Ned. Groenten- en Fruit-
Centrale doen mij naar de pen grijpen om
het onderstaande onder uw aandacht te
brengen.
Vele soorten groenten moeten per KG.
aangevoerd worden en leenen zich daar
dan ook goed voor. Dus daar ls niets op
tegen. Dat men echter te ver kan gaan, zal
ik U nader uiteenzetten.
Vrijdag 22 Jan. 1.1, veilde ik 800 stuks
groene kool. welke per stuk, zooals het ook
hoort, werden geveild. Ik ontving hiervoor
f. 1.40 a f. 1.50 per 100 stuks; de totale
opbrengst was dus f. 11,58.
Even ter verduidelijking een berekening
der onkosten.
Op het gewas Groene Kool rust:
Landhuur f. 0.20 per R.R.
Mest f. 0.15 per R.R.
Planten f. 0.10 per R.R.
Ploegen of spitten f.0.05 per R.R.
Schoonhouden f. 0.05 per R.R.
Oogsten en vellen f0.10 per R.R.
Totaal der onkosten f. 0.65 per R.R.
Wanneer ik bereken (bij een totaal per
R.R. van 65 stuks groene kopl), dat we
30 oogsten (hetgeen een beste opbrengst
is), dan brengt een R.R. op 52 stuks. Dit
berekend tegen f. 1.40 a f. 1.50 per 100
stuks, geeft een opbrengst per R.R, van
ongeveer f. 0.75. Hiervan moet nog af
f.0.05 veilingkosten; waardoor een netto
opbrengst blijft van ongeveer f. 0.70 per
R.R. Dus met een prijs van f. 1.40 a f. 1.50
per 100 stuks hebben wij een winst van
f. 0.05 per R.R.
Nu de gevolgen van de genomen maat
regelen
Maandag 25 Januari 1.1. veilde ik 1000
stuks groene kool; doch ik zal voor de juist
heid mijn uitkomsten vermelden per 800
stuks.
Ons werd aan de veiling medegedeeld,
dat ook groene kool per K.G. moest worden
geveild. Nadat het gewicht opgenomen was.
bleek het, dat de 800 stuks wogen 264 K.G.
Deze partij bracht op f. 1.80 a f. 1.90 per 100
KG. De 800 stuks groene kool brachten
dus op f.5;;.Hjér moest af 5% provisie:
over bleef f4.75. Ik ontving dus, als gevolg
van de genomen maatregelen, minder:
f. 11.85 f.5 is f. 6.85.
Het behoeft m.i. geen verder betoog, wat
Onze Indische correspondent schrijft ons
d.d. 20 Januari vanuit Batavia:
Reeds ziin wij weer meer dan een week
teruggekeerd in den tredmolen des levens
en snellen weer verder langs de gebeurte
nissen van allen dag. doch nog lang zullen
de dagen der prinselijke bruiloft ons in het
geheugen liggen als een van de meest ge
slaagde reeksen van feestelijkheden, die inde
■laatste tientallen iaren hier plaats vonden.
Wel zullen Indische feesten zelden in die
mate zijn tegengewerkt door Pluvius als
dezer dagen, want eiken dag weer kroop
een grauwe vochtige morgen boven de stad
uit en ontlastten zich urenlang uit laag
hangende wolken zware stortbuien. Zoodra
was het niet even droog, of de straten wa
ren weer dichtbevolkt.
De ontelbare vlaggen hingen slao neer
in de natte buien, de versieringen waren in
veie gevallen volkomen verregend, de vet
potjes waren halfuitgedoofd en toch bracht
in het glimmende asfalt de feeërieke ver
lichting der talrijke gebouwen nog een bit-
zonderen noot. Nauwelijks trachtte echter
de zon even vóór den ondergang door de
dikke wolken te boren, of overal kwamen
de ontelbare belangstellenden als bijen uit
den korf om de verschillende feestelijkheden
bij te wonen. Een bijzondere Japansche op
tocht. waarvoor de costumes uit Japan wa
ren gekomen, trok een grooten toevloed van
menschen. Bü een langen Chlneeschen op
tocht in de benedenstad waren tienduizen
den kijkers, zoowel od straat, als in de
dichtbevolkte eethuizen, waar de menschen
met vollen mond over de balcons hingen!
Naar het Stadhuisplein richtte zich een
historische stoet van de oude Amsterdam-
sche Poort af, waar men vele bekende in
gezetenen van de stad verzameld zag. Een
en ander zal trouwens op de vele film
opnamen ook in Holland ,,in woord en
beeld" te genieten zijn.
De versierde sociëteiten hielden uitge
breide feestdiners en waren in den vroegen
morgen veelal nog gevuld met late feest
gangers die zich het ont'oüt lieten smaken.
Uit de groote hotels kwamen tot diep in
den nacht voortdurend muziekklanken. die
den meest luien bezoeker in de goede stem-
mnig brachten. En dat is zoo voortgegaan,
van Woensdagavond af tot Zondag, toen
een fantastisch vuurwerk op de Jachtclub
in Priok het einde van de feestelijkheden,
die ondanks slecht weer in de orachtigste
oranjestemming waren volgehouden, aan
kondigde Zji zullen in de gedachten blijven
als geen ander feest ooit te voren en het
nationaal gevoel tezamen met de saamho
righeid is weer in bijzondere mate versterkt.
Ondanks dat men zich in Indië steeds
sterker kind van het land gaat gevoelen.
Maar dan niet zoozeer als de inwoner van
de elf provinciën gelijk mr. Hart het uit
drukte rondom een brakke en leegloo-
pende binnenzee, doch als ingezetene van
Grooter Nederland. Indië-als-eenheid voelt
den band met Nederland zeer sterk, maar
zii voelt zich ook een homogene eenheid, die
historisch is gegroeid een eigen ontwikke
ling doormaakt, en met een eigen geest
wordt geïnsereerd. De band met het Rijk,
waarvan Indië deel uitmaakt is er eene van
gemeenschappelijke ideeën en belangen,
toegewiid aan de nationale goede zaak. Dat
hierbii wel eens verschil van meening om
trent de uitwerking dezer ideeën naar
voren komt en is gekomen, behoeft zeer
zeker niet bUivend te leiden tot een bewust
niet-begriioen, doch slechts te beteekenen,
dat dit groot-nationaal gevoel niet maar
zonder horten of stooten. doch door de
choque des opinions, het bereikbaar ideaal
zal behalen.
Kleinheid van Indische zijde komt bij
voorbeeld naar voren in het voorstel van
een bepaalde fractie uit Batavia's ge
meenteraad, waarbij de kwestie van de
verwijdering van het „monument" van
Pieter Elberfeld weer ter sprake is ge
bracht. Als wij het woord monument tus
schen aanhalingsteekens plaatsen beduidt
dit alléén, dat de toeristen, die telken jure
bij scheepsloa np,en op Java gelost worden
en langs de weinige overgebleven histori-
schf plekken van Batavia, zooals het
Kanon en de Amsterdamsche Poort, wor
den rondgeleid, ook bij dit gedenkteeken
op den ouden muur langs den Jacatra weg
moeten stilhouden om het verhaal van den
hier in 1722 ter dood gebrachten „verra
der" van Batavia, die alle Europeanen in
de stad wilde vermoorden, te aanhooren.
Dat dit gedenkteeken op zichzelf geen
buitengewone reclame is voor onze recht
spraak of blijk geeft van te groote piëteit
onzer voorgangers, is toe te geven. Men
spreekt zelfs over het herstel van een ge
rechtelijke dwaling. Doch men vergete niet
dat tenslotte overal meerdere historische
voorwerpen, wanneer men deze op den
keper gaat beschouwen, geenszins een be
wijs zijn van even roemrijke daden! Daar
om lijkt ons het voorstel om dit monu
ment, dat nu reeds twee eeuwen daar ten
voorbeeld moet strekken aan ieder, die
weten wil, hoe het den verraders in het
het zeggen wil voor een tuinder zich ge
dupeerd te zien door de maatregelen van
de Ned. Groenten- en Fruitcentrale; die
zijn f. 0.05 winst per R.R. ziet omgezet in
een groot verlies. En ik vraag mij af of bij
het nemen van maatregelen nog doorge
dacht wordt; of dat deze maar voetstoots
genomen worden.
Mijnheer de Redacteur, U dankend voor
de verleende plaatsruimte in Uw veelge
lezen blad, teeken ik
Hoogachtend,
C. DE GRAAF WZN.,
v. d. Valk Boumanweg 38, Leiderdorp,
telefoon 2773, net Leiden.
algemeen zal vergaan, te verwijderen, niet
weinig overdreven. Gevoeligheden worden
er niet mee gekwetst en de simpele toerist
zou door de verwijdering ervan er nog iets
achter gaan zoeken.
Thans wordt het over dien boeg gegooid,
dat de op het monument voorkomende
inscriptie van dusdanige wetenschappelijke
waarde zou zijn, dat het noodzakelijk in
een museum zal moeten worden bewaard.
Vrees echter, zooals van sommige zijden
is gesuggereerd, dat deze gedenkplaat door
ras- of andere sentimenten het voorwerp
van vernieling zou kunnen worden, be
staat er ons inziens niet. Het is dan ook te
hopen, dat de Regeering die hierin uit
eindelijk de beslissing heeft door een
nota van een ambtenaar met een frlsch
hoofd dusdanig wordt overtuigd, dat dit
historisch overblijfsel van een onzer zij
het niet dadelijk meest roemruchte-daden
blijft op de plaats, waar het eenmaal was
opgesteld en niemand kwaad doet.
Onlangs is de Indische kiesrecht-com
missie gereed gekomen met haar rapport,
dat enkele Interessante voorstellen inhoudt
betreffende de verkiezingen hier te lande,
Zooals waarschijnlijk algemeen bekend,
bestaat in Indië namelijk niet het even
redig kiesrecht zooals in Nederland, doch
heeft men er in hoofdzaak de getrapte
verkiezingen, waarvan de regeling echter
enkele verbeteringen behoefde. Unaniem
was het oordeel, dat in de Indische maat
schappij eenigerlei vorm van organische
vertegenwoordiging practisch niet mogelijk
was en de bestaande stelsels reeds vol
doende gelegenheid geven voor een organi
sche samenstelling der raden.
Ingrijpende wijziging stelt de commissie
voor ten aanzien van het bestaande meer
derheidsstelsel voor de stadsgemeente-
raden in dien zin, dat zij dit voor de Euro
peanen wil zien gewijzigd in een gematigd
evenredigheidsstelsel, gecorrigeerd door
een aanvullend benoemingsrecht van den
Gouverneur-Generaal. Ten aanzien van de
Inheemschen bestond omtrent de wijziging
geen eenheid van gevoelen, doch zou men
eventueel tot een in wijken verdeeld meer
derheidsstelsel zijn toevlucht willen nemen.
Een andere, en ook den Nederlandschen
lezers wel belangstelling inboezemende,
zonderheid uit het rapport is het voorstel
om algemeen aan de Nederlandsche vrouw
het actief kiesrecht toe te kennen, dat tot
nu toe alleen nog in zeer beperkten vorm
voor de regentschapsraden bekend was.
Ten aanzien van de toekenning van deze
bevoegdheid aan de Inheemsche en Uit-
heemsche vrouw staakten de stemmen. De
Regeering echter heeft zich speciaal hier
omtrent nog haar oordeel voorbehouden en
daarmde is de kans wel zeer gering ge
worden, dat mem tot invoering van dit
actief kiesrecht zal komen. Wat betreft het
passief kiesrecht van de vrouw, dat nu nog
alleen maar voor den Volksraad bestaat,
en dat de commissie bij verkiezingen voor
de stadsgemeenteraden aan alle onder-
danengroepen thans wil toegekend zien, is
er meer kans, dat dit wordt aanvaard. Ech
ter wordt niet verwacht, dat dit veel succes
zal opleveren, daar 't passieve Kiesrecht veel
van haar beteekenis verliest bij gemis aan
een actief kiesrecht. Daarbij komt, dat de
rol van de vrouw in Indië, althans bij de
Europeesohe samenleving, in de politieke
partijen nog zóó gering is. dat men niet
mag verwachten, dat van die zijde candi-
daten zullen worden gesteld, of voldoende
mar.nen op een niet-politieke vrouw zul
len stemmen.Waarmede dit vrouwen-
tóesrechtTOorstel wel van de baan zal zijn.
Binnen «Me weken na de afsluiting van
't jaar kunnen reeds enkele samenvattende
gegevens verstrekt worden over het jaar
1936, die 'n beeld geven van de ontwikke
ling van het motorverkeer in Indië. Uit
deze cijfers zijn tevens enkele belangrijke
conclusies te trekken. Zoo was de econo
mische opleving der Buitengewesten, die in
1937 door het wegvallen van het bevol-
kingsrubberuitvoerrecht nog in versterkte
mate zal plaats hebben, zich reeds in 1936
aan het afteekenen in een belangrijke
stijging van het aantal automobielen. In
Palembang kwamen b.v. 120 nieuwe auto
bussen het wegverkeer intensiveeren, en wa
ren er typisch staaltje 1107 autobus
sen ingeschreven tegen 1102 personen
wagens. De toestanden in Djambi worden
teekenend weergegeven door de mededee
ling, dat aldaar 133 vrachtauto's waren in
geschreven tegen slechts 124 personen
auto's.
Op geheel Sumatra reden er ultimo 1936
bijna 4400 autobussen tegen 1500 op Java,
wel een bewijs hoe aldaar het busverkeer
de plaats Inneemt van het spoor- en tram
verkeer op Java. Ook het vrachtauto
verkeer nam in alle deelen van de buiten
gewesten tot bijna met tien procent toe.
Driemeiers de bekende demmo's zijn
echter aan het afnemen en ook motor
rijwielen, doch alleen voor Java, want de
toename daarvan in de Buitengewesten is
nog groot. Ondanks de scherpe concur
rentie van de spoor nam ook het aantal
vrachtauto's in alle drie provides van Java
nog toe, zij het dat dit in Midden-Java
het minst welvarende gedeelte 't kleinst
was. In West-Java was de stijgWl van alle
motorvoertuigen met 1048 het grootst, ge
volgd door Oost-Java met 1030 en midden-
Java met 300, Jogjakarta en Soerakarta
geven nagenoeg gelijkblijvende cijfers te
zien.
Hieruit ziet men algemeen, dat de cijfers
van de in Indië aanwezig zijnde motor
voertuigen in tegenstelling met de diepte
jaren van de crisis, een regelmatige stijging
vertoonen en een bewijs zijn voor de con
clusie, dat de slechtste jaren thans voorbij
zijn. (Nadruk verboden).
2—3
