De strijd in Spanje
i Hulp uit Frankrijk
voor Spanje
F0RMAMINT
LEIDSCH DAGBLAD Derde Blad
Dinsdag 19 Januari 193]
KERK- EN SCHOOLNIEUWS
NacfitelijFe beschieting van Barcelona
f
Hevige gevechten De ontruiming van Madrid
Vrijwilligers-werving en munitie-zending
STECEMAN5
VRAGENRUBRIEK
THIJS IJS EN DE BRULLENDE BERG
Volgens in officieele kringen ver
strekte inlichtingen is gisternacht
alarm geslagen aangezien een opstan- j
delingenschip, men meent de „Cana-
rias", nabij de kust van Badalone, voor
de monding van de Besos was versche
nen. Het was twee uur. Het schip lag
op ongeveer 25 KJVI. van de kust en
schoot tot dertig kanonschoten af in
de schuine richting naar den berg
Montjuich en de haven van Barcelona.
De batterijen van Montjuich en die
aan de kust beanwoordden het vuur,
waarop het schip de wijk nam in Zui
delijke richting.
De strijd om Madrid.
De verdedigingsraad van Madrid deelt
mede. dat aan het front voor Madrid in
de Universiteitswijk en bij Moncloa hevig
wordt gestreden. De pogingen van de na
tionalisten om de regeeringstroepen uit
hun nieuwe stellingen in het hospitaal te
verdrijven zijn mislukt.
Aan het front van Guadaljara werd een
aanval van de nationalisten afgeslagen.
De luchtmacht van de regeering heeft met
succes Melilla en vooral de terreinen van
de Rif-mijn Maatschappij gebombardeerd.
De verdediger van Madrid, generaal
Miaja, verklaarde, dat tijdens het of
fensief van de regeeringstroepen in de
Universiteitswijk de nationalisten 1000
dooden en gewonden hebben verloren.
Hij voegde hieraan toe. dat de strijd
thans een half jaar duurt en voor
weer zes maanden verloopen zijn moet
de strijd gewonnen zijn.
De toestand in 't Baskenland.
Uit Bilbao wordt gemeld, dat de verde
digingsraad van de Baskische regeering
wederom de mededeelingen der nationa
listen moet tegenspreken. Volgens deze
mededeelingen zouden de operaties der na
tionalisten niet zonder succes verloopen.
Ook is niet juist, dat wanhoop en wanorde
zouden heerschen in het Baskenland, het
leven is hier rustig. Verder hebben de na
tionalisten het gerucht verspreid, dat In-
dalecio Prieto te Bilbao zou zijn aange
komen om de voedselvoorziening te rege
len. Dit Is niet juist. De minister van
luchtvaart vertoeft nog steeds te Valencia
en de voedselvoorziening wordt door Bas
kische schepen verzorgd. De overeenstem
ming tusschen Bilbao en Valencia is zeer
goed.
De vreemde strijdkrachten.
Het schijnt, dat er ruim 40.000 vreem
delingen aan den kant van de regeerings
troepen in Spanje strijden en ongeveer
32.000, 20.000 Italianen en 12.000 Duitschers
aan den kant van Franco. Deze cijfers zijn
opgesteld volgens de laatste ramingen, die
op grond van gegevens uit verschillende
bronnen zijn opgemaakt.
i Azana naar Valencia?
Volgens intieme kennissen van Azana.
zou de president der Republiek van mee
ning zijn, dat het oogenblik gekomen is,
dat hij zich naar Valencia moet begeven,
waar zijn tegenwoordigheid het gezag der
regeering slechts zou versterken.
Catalonië en Baskenland
stellen hun eischen.
Memorandum van den Catalaanschen
generaliteitsraad aan de regeering:
der republiek.
Begin van het federalisme?
De autoriteiten te Madrid dringen
met steeds grootere kracht er op aan,
dat vrouwen en kinderen de hoofd
stad verlaten. Zij maken daarbij ge
bruik van den omroep, de pers en door
de straten rijdende auto's. Vandaag
zullen eenige duizenden vrouwen, kin
deren en mannen op leeftijd vertrek
ken.
f Zwarte troepen naar Madrid.
Aan het front ten Zuiden van Madrid
hebben thans zwarte troepen hun intrede
gedaan: negers van Fernando Poo, die
door de nationalisten zijn geronseld en in
de rijen der Duitschers strijden.
Groote activiteit aan het
Zuid-Spaansche front.
Naar de speciale verslaggever van Havas
meldt, nemen de operaties in Andalusië
een ongekenden omvang aan. Het Zuide
lijk leger rukt op naar Malaga. Na van
uit de buurt van Gibraltar te zijn vertrok
ken, heeft het in twee weken een sprong
van 30 KM. gemaakt, waarbij achtereen
volgens Manilla, Estepona en Marbeila
V'erden bezet. Het Zuidelijk Front loopt
De minister van onderwijs, seoretaris van
de Catalaansche generaliteit, heeft tegen
over iournalisten verklaard, dat Vrijdag j.l.
tijdens een bijeenkomst van den generali-
teitsraad Companys hij de regeering op de
hoogte heeft gesteld van het onderhoud,
dat hii twee dagen tevoren met Largo
Caballero te Benicarlo had gehad
Men meent te weten, dat dit onderhoud
betrekking had op problemen van finan-
cieelen. economischen en cultureelen aard
en tevens op andere problemen, die van
delicateren aard zijn op militair en rwjlitiek
gebied en waarover men tot overeenstem
ming ls gekomen. Als gevolg van deze be
sprekingen. zhn al deze kwesties te zamen
met het standpunt der Catalaansche regee
ring ten aanzien van elke kwestie afzonder
lijk. samengevat in een memorandum, dat
de Catalaansche generaliteitsraad heeft
goedgekeurd en dat officieel is toegezonden
aan de regeering der republiek.
Wat de financiën aangaat, eischt de Ca
talaansche regeering niet alleen erkenning
van het recht harer tusschenkomst bii de
bank van Spanje, maar ook toekenning van
voordeelen op het gebied van de tarieven
met het doel den buitenlandschen handel
van Cataloniën te bevorderen en terzelfder
tiid den aankoOD in het buitenland te ver
gemakkelijken van grondstoffen voor de
industrie en de ravitailleering van het ge-
heele gebied.
Od economisch gebied, zou de Catalaan
sche regeering aandringen od het inwilligen
van mogelijkheden tot reorganisatie van
zijn economie met de grootst mogelijke
vrijheid.
Od cultureel gebied, vraagt Catalonië,
naar men weet, dat de verzorging van het
onderwijs geheel aan Catalonië wordt over
gelaten.
Wat de militaire aangelegenheden be
treft. zou de Catalaansche regeering bereid
zijn om in Catalonië met financieele hulD
van de centrale regeering een geregeld
Catalaansch leger od de been te houden,
dat. wat het ODDerbevel aangaat, afhanke
lijk zou zijn van den centralen generalen
staf. zoodat in zekeren zin een eenheids
commando zou ontstaan. Bovendien zou de
Catalaansche regeering in het memoran
dum het verlangen hebben geuit, mede te
mogen spreken ln de buitenlandsche poli
tiek.
Een gemengde commissie van vier minis
ters der republiek en vier leden van den
Catalaanschen generaliteitsraad zal belast
worden met de bestudeering van deze ver
schillende problemen en van het Catalaan
sche memorandum.
Baskische eischen.
Aangezien een delegatie van het Basken
land zich od het oogenblik te Valencia be
vindt met het doel eveneens tegenover de
regeering der republiek de Baskische. eco
nomische en politieke verlangens uiteen te
zetten, neemt1 men ln politieke kringen te
Barcelona aan dat de gemengde, bovenge
noemde commissie, zou kunnen worden uit
gebreid zoo noodig door opneming van
Baskische vertegenwoordigers. Op deze wijze
zou deze gemengde commissie de waarde
krijgen van een federalen raad. die belast
zou zijn met het oplossen van de gemeen
schappelijke problemen der verschillende
nationaliteiten. Dit zou dan practisch het
begin zijn van het van kracht worden van
het federalistische systeem.
Situatie-schets van de omgeving van
Malaga, waar de rechtschen een groote
activiteit ontwikkelen.
thans van Marbeila naar Ronda, het
volgt de spoorlijn van Algeciras naar Ma
laga tot Antequera, buigt dan voor Loya
af tot Orgisa om vervolgens ten Oosten van
Granada weder af te buigen tot Jean en
Andujar, waar andere rechtsche colonnes
eveneens druk op den vijand uitoefenen.
Fransche torpedoboot onder vuur.
Gezaghebbende kringen vernemen,
dat in de Middellandsche Zee een
Fransche torpedobootjager is gebom
bardeerd door een vliegtuig, welks na
tionaliteit onbekend is gebleven Zes
bommen vielen in de nabijheid van het
schip, dat niet geroffen werd. In offi
cieel e kringen worden geen nadere bij
zonderheden verstrekt.
Naar verluidt zou de gebombardeerde
Fransche torpedojager de „Maille-
breze" zijn, die op 16 Januari van Pal-
ma naar Barcelona in zee was ge
stoken.
„La Libertad" mag niet meer
verschijnen.
Uit Vittoria wordt gemeld, dat het blad
„La Libertad" niet meer mag verschijnen
in verband met de heftige polemiek, waar
aan het zich de laatste dagen schuldig
maakte. Het blad zal worden vervangen
door het blad „El Norte", dat het orgaan
van de „Spaansche Phalanx" zal blijven.
Generaal Franco zal met een redevoe
ring Zaterdag a.s. een krachtige radiozen
der te Salamanca openen.
De non-interventicbesprekingen.
De subcommissie der non-interventie-
commissie heeft blijkens een communiqué
de bestudeering voortgezet van de maat-
MET WOEST
OF MET KLÜIÏ
De allerbeste ingrediënten,
urenlang gekookt in 'n groote
ketel, maken
Stegeman's Erwtensoep
200 bijzonder lekker, evenals
de boonen- en groentesoep.
Steeds een paar blikken in
huis, voor onverwachte gas
ten. In 5 minuten 4 flinke
jS&k borden uit 1 blik.
ERWTENSOEP
5385 dngez. Med.)
PREDIKBEURTEN.
VOOR WOENSDAG 20 JANUARI.
HILLEGOM
Chr. Geref. Kerk: Nam. 7 uur, ds. Hen-
öriksen.
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Ned. Herv. Kerk: Nam. half acht, ds. L. D.
Poot van Den Haag.
NOORDWIJK AAN ZEE,
Geref. Bond (zaal Julianaweg 27): Nam.
half acht, ds. J. C. van Apeldoorn v. Leiden
WADDINXVEEN.
Chr. Afg. Gem.: Nam. 7 uur, ds. van 't
Hoog van Utrecht.
Remonstr. Kerk: Nam. 7 uur ds. A. W. de
Rover van Vlaardingen.
CHR. GEREF. KERK.
Tweetal te Amersfoort L. S. den Boer te
Arnhem en J. Drenth te Broek op Lan-
gendijk.
BOND VAN NED. PREDIKANTEN.
In het jaar 1936 hebben zich 72 predi
kanten en candidaten opgegeven voor het
lidmaatschap van den Bond van Ned.
Predikanten: 43 hebben als lid bedankt,
terwijl 20 ledendoor den dood aan den Bond
ontvielen. Er is dus een totaal aanwinst van
9 leden.
ALGE.MEENE SYNODE DER
NED. HERV. KERK.
De vac. wijlen prof. dr. A. v. Veldhuizen.
De commissie van voordracht voor de be
noeming van kerkelijke hoogleeraren van
wege de Ned. Herv. Kerk zal Woensdag
27 Jan a.s. in het gebouw der Synode bij
eenkomen tot het samenstellen van een
voordracht voor de vervulling van de vac.
van kerkelijk hoogleeraar aan de Rijks
universiteit te Groningen in de vac. ont
staan door het overlijden van prof. dr. A.
v. Veldhuizen. Zoo noodig zal de commissie
ook Donderdag 28 Jan. bijeenkomen.
De Synode zal Woensdag 24 Febr. a.s. in
buitengewone vergadering bijeenkomen om
uit het ongemaakte drietal een keuze te
doen.
J. de H., te R. Ons Bondsblad (le
der- en schoenindustrie) fa. Gebr. van
Noortwijk, Schiedam.
De Klompenmaker (klompen-industrie)
Wed. A. Merkx te Best.
Van d. M. te L. De bevolking van
Noordwijk-Binnen is in meerderheid Ka
tholiek; die van Noordwijk-aan-Zee over
wegend Protestant.
Bescherm Uzelf en Uw gezin tegen Infectie met
FORMAMlNT, de keel-ontsmettende tabletten
BIJ ALLE APOTH. DROG. 6 Fl. 1.- P. FLACON
5362
(Ingez. Med.)
regelen, noodig om het controleplan in uit
voering te brengen. Zij heeft nadere bij
zonderheden ontvangen omtrent de vor
deringen, die door de technische raadge
vers gemaakt zijn bij de bestudeering van
bepaalde technische kanten van het con
troleplan. Men hoop.t dat einde dezer week
het rapport dezer technische adviseurs
binnen zal zijn. De subsommissie heeft
voorts opnieuw het rapport der technische
raadgevers bestudeerd omtrent de moge
lijkheid, financieele bijstand aan een der
beide partijen in Spanje in de overeen
komst op te nemen.
Het bombardement van Malaga.
De zender der anarchistische vakveree-
niging aan het front in de Sierra Nevada
bevestigt, dat Malaga door drie-motorige
vliegtuigen der rechtschen gebombardeerd
is. Hij voegt hieraan toe. dat de aange
richte schade van weinig beteekenis is en
dat het moreel der militietroepen uitmun
tend is. De verdediging van Malaga is ver
zekerd, ondanks het bombardement.
Onze correspondent te Parijs schrijft d d.
18 dezer:
Frankrijk en Engeland hebben het initia
tief genomen tot de oprichting van het
non-interventie-comité. Hoe is naast de
theorie der comité-vergaderingen de prak
tijk in Frankrijk geweest?
Allen, die zich de moeite willen getroosten
's avonds tegen 10 uur naar de Gare
d'Orsay te gaan. kunnen drie. viermaal in
de week vlak achter de bagagewagens van
den sneltrein naar Toulouse en Perpignan
een of meer gereserveerde derde-klas
wagons zien. GewoonlUk is het rustig op die
onderaardsche oerrons van het Pariische
station, men hoort er zelfs niet het gefluit
en geblaas van stoomlocomotieven, want de
tractie is electrjsch en in dezen tijd van
het jaar wordt het meeste lawaai geprodu
ceerd door de gelukkigen, die met ski's en
sleden voor een weldadig vacantieverblüf
naar de Wintersport in de Pyreneeën ver
trekken.
Op de dagen echter, dat de gereser
veerde wagons zijn aangehaakt, ver
breekt een tiental minuten voor het
vertrek van den trein een helsch tumult
de stilte. „Internationales" worden er
in vijf, zes verschillende talen ten ge-
hoore gebracht en gebalde vuisten ste
ken uit de coupéraampjes. Het zijn ge
wone tooneelen bij het vertrek van den
„rooden" trein, met zijn wagonladingen
„vrijwilligers" voor het gouvermenteele
Spanje, vrijwilligers, die dikwijls op de
meest misleidende wijze naar de Spaan
sche hel worden gelokt. Bijna openlijk
oefenen de Fransche ronselaars hun
sinister bedrijf uit bij de uitgangen van
de fabrieken, in de sombere kroegjes
der achterbuurten, zoowel in Parijs als
in de voorsteden. Via tusschenbureaux
die een voorloopige schifting toepassen,
die de aviateurs hierheen, de technici
daarheen sturen, komen verreweg de
meesten terecht in één der overwegend
communistische syndicatcnhuizen van
de Rue de la Grange aux Bellas of van
de Avenue MathuTin Moreau of wel als
zij in de voorsteden geronseld zijn in
het „Maison du Peuple". In de Rue
Barbusse de Colombes of in de oude
gemeentelijke barakken van Montreuil,
waar de communistische vice-voorzitter
Jaques Duclos de burgemeestersfunctie
waarneemt en waar bovendien de na
bijheid van het afgekeurde fort van
Rosny een welkom oefenveld biedt voor
de roode hulptroepen.
Van al deze centra is het syndicatenhuis
van de Avenue Mathurin Moreau het. voor
naamste. een verzameling oude lage barak
ken om een lage binnenplaats gelegen. Op
de binnenplaats ligt een klein paviljoen.
,,Le Pavilion des Sovjets" en op de tweede
étage bevindt zich een bureau „Comité
National de Defense du Peuple Espagnol".
Men kan er vrij binnenkomen, niemand
belet er den toegang. Wij zijn in het mid
delpunt van de ronselarij: een manke
Spanjaard, een Duitscher. een paar Rus
sen. geassisteerd door Fransche dactylos en
secretaressen, zijn daar heer en meester.
Meestal wordt niet veel tiid verloren met
formaliteiten: naam. adres en politieke
aspiraties worden genoteerd een vluchtige
ondervraging naar de militaire kennis. 50
francs handgeld en een paar bonnen voor
een gratis diner worden overhandigd, ge
volgd door een aanmaning om op een be
paalden dag en een bepaald uur klaar te
staan. Is het paspoort niet in orde. och.
dat levert ook maar weinig moeilijkheden op.
het kost slechts een telefoontje naar da
politieprefectuur. waar een welwilend amb
tenaar in enkele oogenblikken de nood
zakelijke formaliteiten, waar anderen dagen
op moeten wachten, verrichten!
Soms echter loopt het onderhoud
anders af en de „kameraden" van de
Avenue Mathurin Moreau hebben ge
merkt dat met name Hollandsche jon
gens niet gemakkelijk zijn, wanneer zc
bemerken bedrogen te zijn. Overgehaald
door het vooruitzicht van werk in fa
brieken of op de Spaansche handels
vloot. kwamen ze naar Parijs, meldden
zich bij het Syndicatenhuis aan om
daar tot hun woede te ontdekken, dat
ze bestemd waren voor de loopgraven,
Waartoe kerels, als spiegelkasten zoo
breed en groot een drietal echte Hol
landsche matrozen in staat zijn wanneer
ze oneerlijk behandeld worden, heeft het
schamele meubilair van het Pavilion des
Sovjets ondervonden. Sindsdien is men er
voorzichtiger geworden met Hollandsche
vrijwilligers en worden ze slechts aangeno
men. indien ze voorzien ziln .van- officieele!
aanbevelingspapieren van de Communisti
sche Partij in Holland. Van Parijs uit wor
den de ingeschrevenen, hetzij naar Mar
seille. hetzij naar Perpignan dit ls
meestal het geval gezonden Het zijn
rumoerige convooien die alle stations van
de lijn in ren en roer brengen met hun
..Internationales" en hun .Sovjet-overal"
geroep. Zij worden te Perpignan in de oudé
kazernes óndergebracht waar ze met ge
meentegeld onderhouden worden en van
waar ze na eenigen tijd in rijen van vier
naar de grens marcheeren.
Hoevelen op deze wijze reeds de
Spaansche oorlogshel zijn ingegaan?
De schattingen loopen uiteen tusschen
de 15 en 20.000!
Doch wat ziin manschappen zonder
materiaal en dus wordt ook dat bij tonnen
van Frankrijk naar Spanje vervoerd. Vlieg
tuigen. machinegeweren, automatische re
volvers. aniline, gasmaskers vrachtwagens,
alles kan men kwijt te Parijs. Het vinden
van de handelaren hierin is werk*1"'- zoo
moeilijk niet. want ze hebben de brutaliteit
zoover gedreven, dat zij hun kantoren in de
meest luxueuze wijk van Parijs die van de
Champs Elysées gevestigd hebben. Daar
kan men op de de tweede étage van een
modern ingericht kantoorgebouw de
bureaux vinden van den heer Otero. enkele
zijstraten verder van den heer Lesch. de
eerste een Spanjaard, de tweede een Duit
scher of Oostenrijker. Zij schrikken voor
geen enkelen aankoop terug Zij werken in
het groot en zij werken in het klein: zi>
koopen tien revolvers maar ook enkele
tonnen aniline vliegtuigen, maar. ook een
enkele kist mitrailleuses. Den laatsten tijd
is hun activiteit aanzienlijk verminderd
daar hun klanten te Barcelona en Valencia
dikwijls gegronde klachten uitten over de
geleverde waar: sborttoestellen. waarvoor
de prijs van een bommenwerper betaald
werd. machinegeweren, waarvan de kogels
een ander kaliber hadden! Maar wat kon
het hen schelen, zij verdienden er geld
mede. grof geld! Naast hen zijn er nog een
10-tal anderen, die denzelfden officieel clan-
destienen handel drijven. Met de ronselaars
vormen zij een geheel web over Frankrijk,
hebben zii volledige organisaties opgericht
om toch maar vruchtbaarder en systemati
scher hun sinister bedrijf te kunnen uit
oefenen. En wat doet de Fransche Regee
ring? „kampioen" van het non-interventie
comité daartegen? In een volgend artikel
zullen wij dit uiteenzetten.
6. Toen Thijsje zijn verbazing eerst had overwonnen, heeft
hij zich eens bezonnen. Het brullend dansen van dien berg is vreemd
genoeg, maar je begrijpt dat Thijs zich ook af vroeg, wat voor een
werk zóo snel door die Kobolden werd verricht; het zwoegen van die
kereltjes was een heel raar gezicht.
Ook stoorden zij zich, naar het scheen, niet erg aan 't schreeuwen
van den berg,
Qmdat dit Thijs nog al verlacht toescheen kroop hij er toen op
hand en voeten heen: en, zonder door Kobolden te zijn waarge
nomen, is hij heel dicht acher hen gekomen.
Eén er van had erg veel praats en sohreeuwde zeer hard tot zijn
maats: „Een. twee, hup, twee, trek eens goed en breng dien steen,
zooals het moet, op den stapel voor den poort! Eén, twee, hup,
twee,, trekken aan dat koord!" Thijs begrijpt nog niets van wat hij
hier nu hoort,
2—3
